Saromo ga yi dimbwilire asi vantu kukara po tupu karuwogona nye uzuni ndi evhu ngayi karerera. Nomvhura mayovi nomayovi mapupi govantu kwa wiza po nokufa, nye evhu alyo simpe ha lya karera nononkondo mokukwatesa ko eparu.

Kutundilira poyita yauvali youzuni marunduruko gomanene ga horoka mouzuni. Ose kwa mona marunduruko momaugendero nomoyikwakonentu eyi ya kundama yikweparu. Naina wovanzi kuna kuhafera eparu kupita pwanare. Nye hena sivaro sovantu kwa ligwederera unene.

Yirugana nayinye oyo yovantu kwa zonagura yininke eyi ali gava evhu mokukwatesa ko eparu. Vadivi unsitwe kwa likida asi ngesi ose kuna kuparuka posiruwo esi vantu vana kuruganesa unene eyi ya kara pevhu.

Bibeli kwa pumbire asi ngapa kara siruwo apa vantu ngava ‘zonagura evhu.’ (Ehororo 11:18) Vamwe kulipura asi, ose kuna kuparuka posiruwo oso ndi? Dogoro siruwoke vantu ngava twikira kuzonagura evhu? Kuvhura evhu ngava li wapukurure hena ndi? Vantu ngava li zonagwilira po ndi?

Evhu kuvhura ngava li wapukurure ndi? Vadivi unsitwe kwa uyunga asi morwa marunduruko manzi unene udigu kudiva eyi nga yi horokera evhu. Awo vana kara nosinka asi morwa maukarompepo kuna kurunduruka unene kuvhura ngayi ka rete yimpagwa yoyinene.

Pasihonena tu tareni komaterengenze ga kara koruha rumwe rwefuta rwaAntlatika. Vamwe kwa uyunga asi nsene mukarompepo gwevhu gu pyapyara unene kuvhura upyu owo ngau hemune materengenze ogo. Morwa mbando zomaterengenze kukandura nohonga dezuva. Nsene nohonga dezuva di reta upyu wounene, mbando zomaterengenze tazi tameke kuhemuka. Ano nsene efuta li pyapyara unene makura materengenze taga hemukilire. Ayo kutwaredesa kefuta li hanzere nokukadipaga mamiliyona govantu.

Nongendeseso dokulisiga-siga kwa di tulisa po omu natu vhura kukandana po udigu ou tuna kuligwanekera nawo kuhamena evhu. Ngendeseso zimwe kuna kara kuruganesa nawa eyi ali gava evhu. Yitundwamo musinke?

Vantu simpe kuna kutwikira kuruganesa momudona eyi ali gava evhu. Yisinke natu vhura kurugana ko? Mudivi unsitwe gumwe kwa uyungire usili asi: “Ose vantu kapi twa diva kutakamesa nawa evhu.” Eyi kwa liza neyi za uyunga Bibeli asi: “Nzira zovantu kapi za kara mepangero lyamwene, kutupu ogu a pangere kukaramwenyo kwamwene.”—Jeremiya 10:23.

Bibeli za tumbwidira asi, Karunga, Musiti gwetu, kapi nga pulisira vantu va zonagure po evhu. Episarome 115:16, kwa uyunga kuhamena Karunga asi: “Uzuni yiwo ga pa ko vantu.” Uzuni kuna kara “uhwi wouwa” ga tu pa Guhyetu gemeguru. (Jakopo 1:17) Kuvhura Karunga a tu pe sininke esi nasi vhura kuhaga po ndi? Hawe. Eyi kuyimonenena monkedi omu ga sitire evhu.

Buke zaGenesis kututantera mauzera gomanzi omu Karunga ga sitire evhu. Pomuhowo evhu “kwa lirumba-rumbire, alyo hena mawoko-woko lya kere. Ano mundema makura tagu kudumike etondo lyomema.” Azo kwa tumbura hena ‘mema’ omu lya korera eparu. (Genesis 1:2) Makura Karunga yipo ga tente asi: “Uzera u kare po.” (Genesis 1:3) Nohonga dezuva kwa temene makura uzera tau kara po pevhu. Makura tapa kara ukukutu pevhu ntani koruha rumwe taku kara efuta. (Genesis 1:9, 10) Makura evhu tali mene “yimeno peke-peke yimwe yonombuto, ano yimwe yokuyima enyango.” (Genesis 1:12) Yininke nayinye eyi lya hepa eparu kwa yi tulire po. Sitambo musinke seyi Karunga ga tulilire po yininke nayinye oyo?

Muporofete Jesaya kwa singwenene Karunga asi: “Yige ga foroma ta siti uzuni – yige ga u ninka u korerere dogoro narunye. Kapi ga u sita u kare ngorooro, siporongwa, nye kwa tura mo vantu va kare mo.” (Jesaya 45:18) Sitambo saKarunga kwa hara vantu va tunge pevhu narunye nanarunye.

Vantu kwa ruganesa momudona uhwi wevhu ou ga tu pa Karunga. Nye sitambo soMusiti kapi sa runduruka. Bibeli kwa uyunga asi: “Karunga kapi ga kara ngwendi muntu ogu a tanta yimpempa. Age kapisi muntu ogu a rundurura magazaro gendi. Nkenye eyi a tumbwidire age kuyisikisa mo.” (Numeri 23:19) Mevango lyokupulisira evhu va li zonagure po, Karunga ntaantani nga ka ‘zonagure po ava wokuzonagura evhu!’—Ehororo 11:18.

PEudiso lyendi lyopondundu, Jesus kwa tente asi: “Vanerago vava va kuruka, yeeyi sirongo yiwo ngava si weka.” (Mateusa 5:5) Moomo mEudiso, Jesus kwa uyungire nkedi ezi Karunga nga ruganesa mokuwapukurura evhu. Age kwa tanterere vasikuli vendi va kanderere asi: ‘Uhompa woge au wize. Mpango zoge ava zi sikise mo pevhu ngwendi meguru.’ Uhompa  waKarunga ndi epangero lyendi yilyo nga ruganesa mokukasikisa mo sitambo sendi pevhu.—Mateusa 6:10.

Karunga kwa divisire marunduruko aga ngau ka reta Uhompa asi: “Tara, nayinye tani yi ninki yi kare yoyipe.” (Ehororo 21:5) Ngoso kuna kutanta asi Karunga nga sita hena evhu lyepe ndi? Hawe, kwato eyi ya yipa ko kevhu lyetu. Nye Karunga nga ka gusa po “wokuzonagura evhu” kumwe nomapangero gawo. Makura ngapa pinganene “eguru lyepe nevhu lyepe,” kutanta asi epangero ndi Uhompa waKarunga ou ngau ka pangera nkarapamwe zovantu wovawa.—Ehororo 21:1.

Karunga nga ka tengwidira po eyi va zonagura vantu pevhu yipo eparu ngali twikire nawa. Episarome kwa faturura eyi nga ka rugana Karunga asi: “Ove kumonekesa epakerombili lyoge lyosirongo pokutuma mvhura; to li gawopeke to li paka mboresa.” Karunga nga ka tungika evhu li ka kare paradisa nonondya dononzi nomukaro mpepo gomuwa.—Episarome 65:9-13.

Mohandas Gandhi, ogu ga kere mupitisili goVaindia, kwa tente asi: “Evhu kugava nayinye eyi va hepa vantu, nye vantu simpe kwa hara yoyinzi.’’ Uhompa waKarunga ngau ka gusa po eyi ya reta maudigu pevhu pokukarundurura nomutjima dovantu. Muporofete Jesaya kwa pumbire asi moUhompa waKarunga, vantu kapi ngava ka ‘liremeka’ vene-navene ndi va ka rugane “yoyidona” kevhu. (Jesaya 11:9) Mamiliyona govantu womonomuhoko nadinye kuna kulironga nompango daKarunga. Awo kuna kulironga kuhara Karunga novakwaawo nokulikida rupandu nokupakera mbili nkarapamwe nokudira kuzonagura yininke eyi ali gava evhu ntani pokuparuka monkedi ezi azi kwatesa ko sitambo soMusiti. Awo kuna kuliwapaikira mokukaparukira moparadisa pevhu.—Muudisi 12:13; Mateusa 22:37-39; Vakorosi 3:15.

MwaGenesis kwa tumbura eyi ga uyungire Karunga apa ga mene kusita yininke asi: “Ano Karunga eyi ga tara nayinye ga rugene, tayi mu zi komutjima.” (Genesis 1:31) Karunga kapi nga sigilira evhu eli va li zonagure po. Tuna kara nehuguvaro asi Musiti gwetu geharo, Jehova Karunga, nga ka rugana ko yuma kuhamena evhu lyetu. Age kwa tu tumbwidira asi: “Muhungami nga gusa sirongo nga tunge mo narunye-narunye.” (Episarome 37:29) Ngano nove ngo kare gumwe ‘govahungami’ ava ngava ka tunga pevhu narunye-narunye.