Zende koyikaramo

Zende koyikaramo

HONENA EPURO LYAWO | DEBORA

“Wa wiza ngwendi zinyaIsraeli”

“Wa wiza ngwendi zinyaIsraeli”

DEBORA ta tarurura vakwayita ava vana pongo pondundu zaTaboro. Uradi nepuro lyawo yina mu tetukisa. Age kuna kuteda kouradi wawo nekepuro lyaBaraka mupitisili gwawo. Nampili ngomu vana kara vagara wokusika po-10 000, epuro lyawo nava ka li heteka. Awo kuna ka rwisa nkore zonene zononkondo kuvapitakana. Awo kuna wiza kondundu morwa ekorangedo lyaDebora.

Debora kuna kumupepera mpepo siruwo esi nage naBaraka vana kutara momuramba. Ndundu zaTaboro kwa lyalyakana monaure nometa 400. Nsene peguru ono kara to mono muramba, nomukuro gwaKisoni ogu gwa za mEfuta lyopokatji pepi nondundu zaKarumeli. Koyili ya vemberere koure momuramba. Sisera novakwayita vendi kwa hederere pepi noyirwiso yawo yoyivera. Awo kwa genderere moturukara tokusika po-900 omu mwa kere yirwiso yoyivera nomakuva. Sisera kwa here kuyatopagera Vaisraeli ngwendi kuna kuteza yilya.

Debora ga yi divire asi Baraka novakwayita vendi yige va ndindilire ava pe sidiviso. Gelike mukadi ga kere po ndi? Ngapi omu ga lizuvhire kukara nositumbukira sangoso? Kapi ga divire eyi ga ka here ko kondundu ndi? Hawe. Jehova Karunga yige ga mu tumine ntani kwa mu tanterere asi efundo nali gava momawoko gomukadi. (Vapanguli 4:9) Yisinke natu lirongera ko kepuro lyaDebora naBaraka novakwayita vendi?

“ZENDE NOVAGARA KONDUNDU ZATABORO”

Bibeli kwa tumbura Debora asi “muporofete gomukadi.” Aso kwa kere situmbukira sokulikarera. * Ga kere hena nositumbukira simwe. Age kwa kere mupanguli ogu nga ruganesa Jehova a kohonone maudigu govantu.—Vapanguli 4:4, 5.

Debora kwa tungire mosirongo sonondundu saEfurayimi pokatji kaRama naBeteli. Age nga hingire mongone a pangure nonkango dovantu moomu nga mu tantere Jehova. Aso kwa kere situmbukira sosinene, nye Debora kapi ga kere nowoma. Vantu va hepere evatero lyendi. Nage kwa lihamekere mo mokudimba rusumo kuhamena uhalimburukwi woVaisraeli asi: “Apa ga horowere Israeli vakarunga peke, yita tayi wiza mosirongo.” (Vapanguli 5:8) Vaisraeli kwa sigire Jehova nokukarera yikarunga yapeke, makura Jehova ta va gava momawoko gononkore dawo. Hompa goVakanani gedina Jabini, nga va hepeke pokuruganesa mukwayita gwendi gononkondo Sisera.

Sisera nga tjilisa Vaisraeli. Ukarelikarunga nompo zoVakanani kwa kere zondona awo ngava zamba vanona nokuhondera montembeli. Ngapi omu ya fene kukara mepangero lyomupitisili goMukanani novakwayita vendi? Nonkango domorusumo rwaDebora kulikida asi ya kere udigu kugenda mosirongo ntani kwato ogu ga tungire monomukunda. (Vapanguli 5:6, 7) Vantu kwa ka vende mowiza nomonondundu, awo kwa kere nowoma wokulima ndi wokutunga monomukunda dokudira makuma ntani ngava tjira kugenda morwa kuvhura va va homokere nokuvagusa vana vawo nokukwatera vakadi vawo kononkondo. *

Vaisraeli kwa va hepekere ure wonomvhura 20 dogoro apa Jehova ga ya mwene asi vana hara kulitezurura kuliza nononkango edi ga dimbire Debora naBaraka asi: “Debora, siporongwa nange wa wiza, wa wiza ngwendi zinyaIsraeli.” Debora kwa kere mukadaRapidoto, kapi tuna yi diva asi ga kere novana. Nye Jehova kwa mu tumine a kare zinyaIsraeli mokuvapopera. Kwa mu tumine a ka zigide mugara gononkondo gepuro gedina Baraka nokuyamutuma a ka rwise Sisera.—Vapanguli 4:3, 6, 7; 5:7.

Debora kwa korangedere Baraka a kare nouradi mokuzowora vantu vaKarunga

Kupitira mwaDebora, Jehova kwa tente asi: “Zende novagara koNdundu zaTaboro.” Baraka ga hepere kuhorowora vagara 10 000 momazimo gavali goVaisraeli. Makura Debora ta va tantere etumbwidiro lyaKarunga asi awo ngava funda Sisera gononkondo novakwayita vendi woturukara 900. Etumbwidiro olyo kwa tetukisire Baraka. Vaisraeli kapi va kere novakwayita noyirwiso. Nye Baraka ga tambwire kuza koyita nsene Debora a za nage kondundu zaTaboro.—Vapanguli 4:6-8; 5:6-8.

Vamwe kugazara asi Baraka kapi ga kere nepuro morwa ga pulire Debora a ze nendi. Nye owo kapisi usili, age ga likidire epuro lyendi pokudira kuhundira Karunga a va pe ko yirwiso. Baraka kwa mwene mulyo gokukara pepi nomuntu gwaJehova ogu na vhura kumukorangeda kumwe novakwayita vendi. (Vahebeli 11:32, 33) Jehova ga yi tambwire, ta pulisire Debora a ze kumwe naBaraka. Nye Jehova ga tanterere Debora a tantere Baraka asi efundo ta li gava momawoko gomukadi. (Vapanguli 4:9) Karunga kwa tokwere asi mukadi yige na dipaga Sisera.

Naina mouzuni vakadi kuna kuvahepeka unene. Kapi ava va va fumadeke ngamoomu ga yi harera Karunga. Nye kwaKarunga, vagara novakadi kwa hetakana. (Varoma 2:11; Vagarata 3:28) Sihonena saDebora kuturonga asi Jehova kupa vakadi yitumbukira mokulikida asi ga va hara ntani ga va huguvara. Ya kara nomulyo asi kapisi tu honene nkareso zomouzuni zokusensa vakadi.

“EVHU KWA KANKAMENE, MVHURA KUNA KUTJUPUTA”

Baraka ta pongaike vagara 10 000 ava va kere nouradi wokukarwisa Sisera novakwayita vendi wononkondo. Apa Baraka ga rondere kondundu zaTaboro, age ga kere nouradi morwa Bibeli kutanta asi: “Tava mu kwama kumwe naDebora.” (Vapanguli 4:10) Baraka novakwayita vendi ya va korangedere pokumona mukadi gouradi kuna kuza nawo kondundu zaTaboro morwa ga kere nepuro mwaJehova Karunga.

Apa Sisera ga zuvhire asi Vaisraeli vana liwapaikire kumurwisa, nage ta katuka. Vahompa vamwe womoKanani tava lipakerere novakwayita vahompa Jabini ogu ga kere hompa gononkondo. Turukara toyita twaSisera kwa zogerere momuramba. Vakanani kwa lihuguvarere asi awo nonkondo unene tava ka zonagura po usimbu Vaisraeli.—Vapanguli 4:12, 13; 5:19.

Yisinke Baraka naDebora va rugene apa nonkore dawo da hederere pepi? Pokukara pondundu ngano ya va rerupilire kurwisa Vakanani morwa turukara udigu kuronda kondundu. Nye Baraka kwa ndindilire evyukiso kwaJehova kupitira mwaDebora. Makura Debora ta tanta asi: “Zende! Ezuva lyanaina kwa li ku tumbwidira HOMPA o funde Sisera. HOMPA ta ku pitisire!” Ano “Baraka makura ta kunkumuka ko kondundu zaTaboro kumwe nombunga zendi zovagara 10 000.”—Vapanguli 4:14. *

Vakwayita woVaisraeli tava kunkumuka ko kondundu va ze momuramba va di vyuke vakwayita wokutjilisa woyirwiso yoyinene. Jehova ga va pere efundo ngamoomu ga yi tumbwidilire Debora ndi? Bibeli kuuyunga asi: “Evhu kwa kankamene, mvhura kuna kutjuputa.” Vakwayita vaSisera tava kara mepiyagano. Mvhura ta zi roko. Azo kwa tjuputire makura muramba tagu hanzere usimbu. Turukara otu twa simbire yirwiso kapi twa vhulire hena kugenda morwa kwa patamenene metata.—Vapanguli 4:14, 15; 5:4.

Baraka novakwayita vendi kapi va tjilire mvhura, morwa va divire oku za tundilire. Awo kwa rapatesere vakwayita woVakanani. Vaisraeli kwa dipagere vakwayita navenye vaSisera, nagumwe si ogu ga hupire po. Mukuro gwaKisoni tagu hanzere, ano yimpu tayi pupire mEfuta lyopokatji.—Vapanguli 4:16; 5:21.

Ngamoomu ga yi pumbire Debora, Jehova ga vaterere vantu vendi va funde vakwayita vaSisera

Jehova naina kapi ana kutuma vakareli vendi va ka rwe. Nye age kuvapura va rwe yita yopampempo. (Mateusa 26:52; 2 Vakolinte 10:4) Nsene tu limburukwa Karunga mouzuni ou, ose kuna kurwa pampepo. Twa hepa uradi, morwa owo ava kwatesa ko Karunga kuligwanekera nomakwama-kwamo gomanene. Nye Jehova kapi ga runduruka. Simpe kupopera owo ava tura epuro mwendi nokumuhuguvara ngwendi Debora naBaraka novakwayita vendi.

“GERAGO UNENE POVAKADI”

Sisera ogu nga hepeke unene Vaisraeli ta tjwayuka. Age ta vatuka kokarukara kendi a ka duke. Age kwa sigire vakwayita vendi va fire metata, ta ka duka a ka papare uvando. Ta duka age ana kara nowoma asi vakwayita woVaisraeli nava mu gwana, age kwa dukilire kotenta zaHebeli goMukeni ogu ga dirukire mo moVakeni vakwawo a ka tunge kwagelike ntani age kwa kere nombili nahompa Jabini.—Vapanguli 4:11, 17.

Sisera kwa rorokere apa ga ka sikire pembo lyaHebeli. Nye kapi ga ka mu gwene po, mukadendi Jayeli yige ga kere po. Sisera ga gazarere asi Jayeli na mu fumadeka morwa mbili ezi za kara pokatji kamugara gwendi nahompa. Age ga gazarere asi ogo mukadi kwato eyi na vhura kumurugana. Nye Sisera mepuko ga kere. Jayeli ga mwene omu Vakanani ngava hepeke vantu. Makura ga hepere kutokora asi ta vatere mugara gomudona ndi ta kwatesa ko Jehova mokudipaga nkore ozo. Yisinke ga rugene? Ngapi omu mukadi ga vhulire kufunda mukwayita gononkondo unene?

Jayeli ga hepere kugazara usimbu. Ta hwilida Sisera monda a pwizumuke po. Sisera ta mu tantere asi a mu horoke va dire kumugwana ava nava mu papara. Ta mu kudumike ano apa Sisera ga hundilire mema, Jayeli ta mu pe masini. Makura Sisera ta ponyoka makuruponyoka. Jayeli ta gusa hamara nontungo zotenta. Ta zi komutwe gwaSisera, age ga kere nositumbukira sosinene sokusikisa mo efundo lyaJehova. Ngano ga singanyekere ngano pwa kere udigu wounene. Age ga gazarere kuhamena vantu vaKarunga nomu Sisera ga va hepekere nomvhura dononzi ndi? Ndi age kwa gazarere situmbukira sendi sokukwatesa ko Jehova? Bibeli kapi za uyunga eyi ga gazarere. Nye twa yi diva asi age ga dipagere Sisera.—Vapanguli 4:18-21; 5:24-27.

Konyima, Baraka ta wiza a ya papare Sisera. Apa Jayeli ga mu likidire simpu nontungo zotenta, age ga divire asi eyi ga uyungire Debora usili. Mukadi yige ga dipagere Sisera mukwayita gononkondo. Vamwe kwa swaura Jayeli, nye Baraka naDebora kwa mu tangaukire morusumo rwawo. Morwa uradi wendi, awo kwa dimbire asi “gerago unene povakadi Jayeli.” (Vapanguli 4:22; 5:24) Debora kwa kere nonkareso zongwa. Mevango lyokulitangauka mwene, age kwa tangaukire Jayeli morwa nonkango daJehova da sikire mo.

Hompa Jabini kapi ga vhulire kuhepeka Vaisraeli morwa Sisera ga fire. Vakanani kapi va kere hena nononkondo. Makura Vaisraeli tava kara mompora nomvhura 40. (Vapanguli 4:24; 5:31) Jehova ga tungikire Debora naBaraka naJayeli morwa epuro lyawo. Nsene tu honena epuro lyaDebora pokukwatesa ko Jehova nouradi nokukorangeda vakwetu va rugane yokulifana, Jehova nga tu pa efundo nompora zanarunye.

^ para. 7 Miliyama naHulida nawo kwa kere vaporofete wovakadi.—Exodus 15:20; 2 Vahompa 22:14.

^ para. 9 Rusumo rwaDebora kulikida asi apa Sisera nga tundu koyita nga ka kwata yininke kukwatera mo vakadona nokuvagavera kovakwayita vendi nkenye ogu gumwe ndi vavali. (Vapanguli 5:30) Nkango “mukadona” movelise ozo kutanta asi “mukoga.” Kulikida asi vakadona owo ngava va ruganesa unene po mokuligwanekera panyama ntani ngava va kwatere kononkondo.

^ para. 17 Yita oyo kwa yi tumbura moBibeli ruvali, moVapanguli egaununo 4 ntani morusumo rwaDebora naBaraka megaununo 5. Yihorokwa yomomagaununo ogo kwa likwatakana.