1-2. Landila o Nkunga 25:14, adieyi tufwete vanga muna kala ye kikundi kiambote yo Yave?

 NKIA fu omonanga vo yambote muna kumika e kikundi yo muntu? Nanga olenda vova vo akundi ambote bafwete sadisanga muntu yo nkwandi. Nanga kuyindula ko vo o vumi mpe mfunu wina muna kala nkundi ambote. Kansi, nze una usonganga e sono kibongelo o ntu a diambu a longi diadi, awana bazolele kala akundi a Yave bafwete “kumvumina.”—Tanga Nkunga 25:14.

² Kiakala vo se mvu miayingi tusadilanga Yave, yeto awonso tuzolele kwamanana kumvumina. Kansi, o vumina Nzambi aweyi disongele? Aweyi tulenda longokela vumina Yave? Nkia mambu tulenda longoka muna Obadiya wa mfidi, Yoyada wa Ngang’ambuta ye Yoase wa Ntinu muna diambu ditadidi vumina Nzambi?

3. Sasila una o wonga ulenda kututanina.

³ Tulenda mona o wonga avo tuzeye wo vo valenda bwa diambu diambi. O wonga wa mpila yayi wambote kadi ulenda kutusadisa mu baka nzengo zambote. Omona o wonga wabwa dilenda kutufila mu kuyikeba mu bwa ekolo tukangalelanga muna nzila yazala ye mawulu. O wonga wa lwala, ukutusadisanga mu venga e mambu malenda kututwasila e vonza. O wonga wavidisa kikundi yo muntu ona tutoma zolanga ukutusadisa  mu lembi vova yovo vanga diambu dilenda kendeleka o muntu ndioyo.

4. Nkia mpila vumi Satana kazolele vo twakala wau muna Yave?

⁴ Satana ozolele vo twavuminanga Yave mu mpila yambi. Osayanesanga e ngindu nze zina Elefaze kakala zau vo, Yave nkwa makasi, nlandi a kunda ye diampasi muna kunyangidika. (Yobi 4:18, 19) Satana ozolele vo twamwena Yave o wonga yo yambula kunsadila. Muna venga e ngindu zazi, tufwete yima o vumi wambote muna Nzambi.

5. O vumina Nzambi aweyi disongele?

⁵ O muntu ona ovuminanga Nzambi, otoma kunzolanga ye kazolele vanga konso diambu ko muna fwasa kikundi kiandi yo yandi. O Yesu mpe wakala yo “vumi” wau. (Ayib. 5:7) O Yesu kamonanga unkuta ko ngatu wonga wa Yave. (Yes. 11:2, 3) Kansi, Yesu watoma zolanga Nzambi ye wazola kunlemvokela. (Yoa. 14:21, 31) Nze Yesu, oyeto mpe tuzolele zitisa Yave yo kumvumina, kadi Nzambi a zola, nkwa ngangu, unsongi ye nkwa nkuma. Tuzeye wo mpe vo Yave otoma kutuzolanga ye mana tuvanganga malenda kendeleka yovo yangidika o ntima Yave.—Nku. 78:41; Nga. 27:11.

6. Ayeyi i imosi muna mpila tulenda longokela vumina Nzambi? (Nkunga 34:11)

⁶ Ke tuwutukanga yo vumi wa Nzambi ko. Divavanga vo twayima e fu kiaki. (Tanga Nkunga 34:11.) I mosi muna mpila tulenda wo vangila italanga o nsema. Vava tutalanga e “lekwa kavanga,” tumonanga e ngangu za Nzambi, nkum’andi yo zola kwandi muna yeto, ediadi diwokesanga o luzitu yo zola kweto muna yandi. (Roma 1:20) Mpangi ankento Adrienne wavova vo: “Vava ibadikanga muna nsema yo mona e ngangu za Yave, itoma sivikisanga yo bakula vo Yave ozeye edi diambote muna mono.” Wau vo yandi i tuku dia moyo, “ekuma mfwete vangila e diambu dilenda fwasa e ngwizani ame yo yandi?” Nga mu lumingu lwalu olenda yindula diambu dimosi dia nsema? Ovanga wo, diwokesa o zola kwaku yo luzitu muna Yave.—Nku. 111:2, 3.

7. Aweyi e sambu kilenda kutusadisila mu yima o vumi wa Yave?

⁷ O sambanga ntangwa zawonso, i imosi muna mpila ilenda kutusadisa mu yima o vumi wa Nzambi. Konso ntangwa tusambanga, o Yave okitukanga se muntu a kieleka kwa yeto. Vava tulombanga o nkuma muna zizidila e mpasi, tusungamenanga vo Yave nkwa nkuma. Vava tuvutulanga matondo mu kuma kia kimenga kia Mwan’andi, tusungamenanga vo Yave otoma kutuzolanga. Vava tudodokelanga Yave muna kunlomba lusadisu mu kuma kia diambu diampasi tuna nuana diau, tusungamenanga vo o yandi nkwa ngangu. E sambu ya mpila yayi iwokesanga luzitu lweto muna Yave. Diwokesanga mpe e tima dieto dia lembi vanga konso diambu dilenda fwasa e ngwizani eto yo yandi.

8. Aweyi tulenda kwamanena songela o vumi muna Nzambi?

⁸ Tulenda kwamanana vumina Nzambi muna tanganga e Bibila ye kani dia longoka diambu muna nona yambote ye yambi yina muna Bibila. Owau, yambula twalongoka mu kuma kia selo yole yakwikizi ya Yave, Obadiya ona wafilanga e nzo ya Akabi wa Ntinu ye Yoyada wa Ngang’ambuta. I bosi, tuzaya mana tulenda longoka muna Yoase wa Ntinu a Yuda, ona wavuminanga Yave kuna lubantiku, i bosi wambembola.

9. O vumi muna Yave aweyi kwasadisila Obadiya? (1 Ntinu 18:3, 12)

⁹ E nkumbu antete e Bibila kiyikanga Obadiya b kivovanga vo: “Obadiya Yave kikilu kavuminanga.” (Tanga 1 Ntinu 18:3, 12.) Yamu nkia tezo Obadiya kavuminanga Nzambi? Tuzeye wo vo Obadiya nkwa kwikizi kakala ye wabundwanga e vuvu, e kiaki i kuma o ntinu kamvanina kiyekwa kia lunga-lunga e nzo andi. (Tezanesa ye Nekemiya 7:2.) O vumi wau, i wau mpe wasadisa Obadiya muna kala yo unkabu una vo i fu kikilu kavuanga o mfunu. Kadi wazinga muna kolo kiayalanga o Akabi wa Ntinu ambi ona ‘wasunda vang’o bi vana meso ma Yave ke mu atinu awonso ko ana bamvitila.’ (1 Nti. 16:30) O Izebele mpe wa nkaza Akabi, wamenganga kikilu Yave yo vava fokola e nsambil’a ludi ya makanda kumi ma kintinu kia Isaele. Wavondesa mpe ngunza zayingi za Nzambi. (1 Nti. 18:4) Ke lukatikisu ko vo Obadiya mu kolo kiampasi kikilu kasadilanga Yave.

10. Aweyi Obadiya kasongela unkabu?

¹⁰ Aweyi Obadiya kasongela unkabu? Vava Izebele kayantika menga e ngunza za Yave muna kubavonda, Obadiya wasweka ngunza 100 za Yave, “makumatanu-makumatanu muna nduka yo kubadikila mbolo ye maza.” (1 Nti. 18:13, 14) Kele vo Izebele kazaya wo, wadi vonda Obadiya ona wasonga o unkabu. Dialudi vo Obadiya wamona o wonga ye kazola fwa ko. Kansi, o zola kwandi muna Yave ye muna asadi andi, kwafila Obadiya mu sia e zingu kiandi mu vonza.

11. Aweyi e selo ya Yave omu lumbu yeto betangininanga Obadiya? (Tala mpe e foto.)

¹¹ O unu, ayingi muna selo ya Yave bezingilanga muna nsi zina vo e salu kieto kiasimwa. Nze Obadiya, e mpangi zazi za zolwa ke beyambulanga sambila Yave ko kana una vo bekwamanananga zitisa ayadi. (Mat. 22:21) Bevuminanga Nzambi wau bekunlemvokelanga ke mu wantu ko. (Mav. 5:29) Bevanganga wo muna kwamanana samuna e nsangu zambote  yo vanga tukutakanu kuna kinsweki. (Mat. 10:16, 28) Bevavanga zaya kana vo e mpangi zau bena ye madia ma mwanda mana malenda kubasadisa mu kwamanana finama Yave. Badika nona kia mpangi Henri ona ozingilanga mu nsi imosi ya África ina vo e salu kieto kiasimwa mu fikolo. Mpangi Henri wakivana muna kayanesa madia ma mwanda kwa mpangi zandi. Wasoneka vo: “I nkwa nsoni, kansi yakala ye ziku vo o luzitu lwame muna Yave lwansadisa mu kala yo unkabu una yavuanga o mfunu.” Nga ongeye mpe olenda kala yo unkabu nze una wa mpangi Henri? Elo, olenda kwaku avo oyimini o vumi muna Nzambi.

12. Aweyi Yoyada wa ngang’ambuta yo nkaz’andi basongela kwikizi kiau muna Yave?

¹² O Yoyada wa Ngang’ambuta wavuminanga Yave, o vumi wau wamfila mu sikila ye kwikizi yo nungununa e nsambil’a ludi. E ziku kia diambu diadi kiatoma moneka vava Ataleya wa mwan’ankento wa Izebele kakituka se ntinu muna Yuda lembi kala yo nswa. O wantu kuma kiasikila bakala kiau muna kumwena wonga. Kadi nkwa nganzi kakala ye wazola kituka se ntinu ankento mu kingolo, wavava nkutu vonda atekulu andi awonso ana bakala yo nswa wayala. (2 Tus. 22:10, 11) O Yoase i mosi muna atekulu wavuluka, Yosabate wa nkaz’a Yoyada wantanina. Yandi yo nkaz’andi, basweka o mwana ndioyo yo kunlunga-lunga. Muna mpila yayi, Yoyada yo Yosabate batanina o luvila lwa Davidi muna mwadi kwizila atinu. Yoyada watatidila e kwikizi kiandi muna Yave, kayambula ko vo wonga wa Ataleya wankakidila mu vanga edi diambote.—Nga. 29:25.

13. Vava Yoase kakala ye mvu nsambwadi, aweyi Yoyada kasongela diaka e kwikizi muna Yave?

¹³ Vava Yoase kakala ye kimbuta kia mvu nsambwadi, Yoyada wasonga diaka e kwikizi kiandi muna Yave. Wavanga e nkubika kimana o Yoase wakala muna luvila lwa Davidi kakituka se ntinu. Kelevo e nkubika yayi yafunga Yoyada wadi vondwa. Kansi muna nsambu za Yave, e nkubika yayi yasikila. Muna lusadisu lwa afundisi ye Anelevi, bakitula Yoase se ntinu yo vonda Ataleya wa ntinu ankento. (2 Tus. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) I bosi, Yoyada “okangidi kangu vana vena Yave yo ntinu yo nkangu vo bakala kaka nkangu a Yave.” (2 Nti. 11:17) Yoyada “osidi mpe ayingidi muna mavitu ma nzo a Yave, kimana mwalembi kota konso muntu wafunzuka.”—2 Tus. 23:19.

14. Aweyi Yoyada kazitisilwa wau kazitisa Yave?

¹⁴ Kuna lubantiku Yave wavova vo: “Awana bekunzitisanga ikubazitisa.” Kieleka, wasenda kikilu Yoyada. (1 Sam. 2:30) Kasikil’owu, wasonekesa lusansu lwandi muna Bibila kimana twalongoka diambu muna yandi. (Roma 15:4) Vava Yoyada kafwa, “Banzika muna Mbanz’a Davidi kumosi ye atinu, kadi wavanga mambu mambote muna Isaele, kuna kwa Nzambi aludi ye nzo andi.”—2 Tus. 24:15, 16.

15. Adieyi tulenda longoka muna lusansu lwa Yoyada? (Tala mpe e foto.)

¹⁵ O lusansu lwa Yoyada lulenda kutusadisa muna vumina Nzambi. Akuluntu balenda tanginina mbandu a Yoyada muna kwamanana kala balungalala yo tanina e kambi dia Nzambi ye kwikizi kiawonso. (Mav. 20:28) Anunu balenda longoka diambu muna mbandu a Yoyada vava bevuminanga Yave yo sikila ye kwikizi, o Yave olenda kubasadila muna lungisa e kani diandi. Yave kesinga  kubabembola nkutu ko. Aleke nulenda longoka diambu muna mpila ina o Yave kakadilanga yo Yoyada, muna zitisanga anunu musungula ana besadilanga Yave mu mvu miayingi. (Nga. 16:31) Kansi, yeto awonso tulenda longoka e diambu muna afidi yo Anelevi ana bayikama Yoyada. Muna kuma kiaki, yambula twakwamanana yikama ye kwikizi kiawonso “awana bevitanga o ntu” muna kubalemvokelanga.—Ayib. 13:17.

16. Aweyi o Ntinu Yoase kasongela vo kavuminanga diaka Yave ko?

¹⁶ Yoyada wasadisa Yoase wa ntinu muna kala muntu ambote. (2 Nti. 12:2) Muna diadi, o Yoase wa ntinu wazola lemvokela Yave vava kakala nleke. Kansi vava Yoyada kafwa, Yoase wayantika tamba o matu muna malongi ma avengomoki. Ediadi nkia mfwilu diatwasa? Oyandi kumosi yo nkangu ‘bayantika sadila mavindi mavauka ye teke.’ (2 Tus. 24:4, 17, 18) Kana una vo Yave wakendalala mu kuma kia diambu diadi, “wabatwikilanga angunza kimana bavutuka kwa yandi . . . , kansi ke babawilanga ko.” Oyau ke bawila Yoyada ko wa mwan’a Zakariya, ona kakala kaka ngunza ko ye nganga, kansi mpe yitu kia Yoase. O Yoase wa Ntinu wavondesa Zakariya kana una vo yitu kia Zakariya kiavuluza o moyo andi.—2 Tus. 22:11; 24:19-22.

17. Adieyi diabwila Yoase wau kavumina Yave ko?

¹⁷ Wau vo, Yoase kakwamanana songa vumi ko muna Yave, e mambu muna zingu kiandi  mabeba. Yave wavova vo: “Awana bekumpeza, bembolwa bebembolwa.” (1 Sam. 2:30) E vu kiakete kia makesa ma Suria, kiasunda e “vu kiampwena kia makesa” ma Yoase yo ‘kunsisa kikilu walwala.’ Vava a Suria bavutuka kwau, Yoase wavondwa kwa selo yandi wau kavonda Zakariya. O nkangu wamona vo o ntinu ndioyo wambi kafwana zikilwa muna “ziami kia atinu ko.”—2 Tus. 24:23-25; tala “mwan’a Baraki” muna nota de estudo muna Mat. 23:35.

18. Landila Yeremiya 17:7, 8, aweyi tulenda vengela tanginina mbandu a Yoase?

¹⁸ Adieyi tulenda longoka muna mbandu a Yoase? Avo o nti ke una wakumama ko lusadisu uvuanga o mfunu kimana e mianzi miakumama. Kondwa kwa lusadisu lwalu, o nti ulenda bwa muna mupepe. Vava Yoyada ona wasadisanga Yoase kafwa, Yoase wayantika tamba o matu kwa avengomoki yo yambula sikila ye kwikizi muna Yave. E nona kiaki kisongele vo ke tufwete lemvokelanga kaka Nzambi ko mu kuma kia sia vo e yitu ye mpangi zankaka muna nkutakani mbandu ambote bekutusonganga. Muna kwamanana kala ye kimwanda kia kumama, yeto kibeni tufwete kwamanana vumina Nzambi muna longokanga e Bibila lumbu yawonso, badika mana tulongokanga yo sambanga.—Tanga Yeremiya 17:7, 8; Kolosai 2:6, 7.

19. kia diambu Yave kekutulombanga vo twavanga?

¹⁹ O Yave ke kutulombanga mambu mayingi ko lutila mana tulenda vanga. Mana kelombanga mena muna Kimpovi 12:13, e sono kiaki kivovanga vo: “Vumina Nzambi aludi yo lunda e nkanikinu miandi, kadi omama i mambu emvimba kafwete vanga o muntu.” Ozevo, avo tuvumini Nzambi, twakubama tukala mu kuma kia mana tuwanana mau kuna sentu yo tatidila e kwikizi kieto nze Obadiya ye Yoyada. Muna mpila yayi, ke vekala ye diambu ko dilenda fwasa e ngwizani eto yo Yave.