1. Adieyi tufwete vanga muna vuluka muna lumbu kia Yave?

 VAVA e Bibila kivovelanga e “lumbu kia Yave,” kiyikanga e ntangwa ina Yave kefwasa e mbeni zandi yo vuluza o nkangu andi. Kuna nz’ankulu, nkumbu miayingi Yave wafwasa e nkangu miankaka. (Yes. 13:1, 6; Yez. 13:5; Sef. 1:8) Omu lumbu yeto, e lumbu kia Yave kiyantikila muna lufwasu lwa Babele Anene ye kifokokela muna vita ya Armangedo. Avo tuzolele vuluka muna “lumbu” kiakina, tufwete kala twakubama owau. Yesu wavova vo, ke tufwete kala kaka twakubama ko mu kuma kia “mpasi zayingi” kansi mpe tufwete ‘kwamanana kala twakubama.’—Mat. 24:21; Luka 12:40.

2. Nkia nluta tulenda vua muna nkanda 1 Tesalonika?

² Muna nkand’andi a ntete wavumunuinua kasonekena esi Tesalonika, Paulu wa ntumwa wasadila ulolo lwa nona muna sadisa Akristu mu kwamanana kala bakubama mu kuma kia lumbu kianene kia Yave kia mfundisa. Paulu wazaya wo vo e lumbu kia Yave ke kiadi kwiza muna ntangwa yayina ko. (2 Tes. 2:1-3) Kana una vo i wau, Paulu wakasakesa mpangi zandi kimana bakala bakubama mu kuma kia lumbu kiakina vika sia vo mbazi kilwaka. E longi diadi mfunu mpe dina kwa yeto. Muna kuma kiaki, yambula twafimpa e mambu malende: (1) e lumbu kia Yave aweyi kikwizila? (2) aki nani ke bevuluka ko muna lumbu kiakina? ye (3) aweyi tulenda kubamena muna vuluka?

3. Aweyi e lumbu kia Yave kikwizila nze mwivi muna fuku? ? (Tala mpe e fwaniswa.)

³ “Nze mwivi muna fuku.” (1 Tes. 5:2) E miami i mvovo miantete muna mvovo tatu o Paulu kasadila muna yika e ngiz’a lumbu kia Yave. Nkumbu miayingi, o mwivi mu nzaki kekwizilanga  ye muna fuku, ntangwa ina o wantu ke bevingilanga ko. E lumbu kia Yave mpe mu nzaki kikwizila yo bakila wantu ayingi ku kinsalukisa. Kana nkutu Akristu akieleka besivika una o mambu meyantikila mu nzaki zawonso. Kansi, nswaswani ye yimpumbulu, o yeto ke tufwaswa ko.

4. Mu nkia mpila e lumbu kia Yave kinina nze nsongo mia nkento owuta?

⁴ “Nze nsongo mia nkento owuta.” (1 Tes. 5:3) O nkento una wayimita kazeye ko e ntangwa e nsongo miyantika. Kansi, ke kalanga ye lukatikisu ko vo e lumbu kiaki lwaka kilwaka. Vava e lumbu kiaki kilwakanga, e nsongo ku kinsalukisa mikumbakilanga, miwokelanga yavana kewuta. Diau dimosi mpe ke tuzeye ko e lumbu ye ola iyantika e lumbu kia Yave. Kana una vo i wau, oyeto tuna ye ziku vo e lumbu kiaki lwaka kilwaka, e mfundis’a Nzambi kukinsalukisa ilwakila yimpumbulu ye ke mosi ko ovuluka.

5. Mu nkia mpila e mpasi zayingi zinina nze nkielo akuma?

⁵ Nze nkielo akuma. Muna nona kia tatu kina o Paulu kasadila, wayika diaka o mwivi ona oyiyanga muna fuku. Kansi o nkumbu wau, Paulu watezanesa e lumbu kia Yave yo nkielo a kuma kansi, ke mwivi ko. (1 Tes. 5:4) E mivi ana beyiyanga muna fuku, betokanenanga kaka e lekwa yina beyiya, ke besianga sungididi ko ekolo e ola iviokanga. O ntemo a mwini ulenda kubalwakila kuna kinsalukisa yo moneka kwa wantu. Diau dimosi mpe, e mpasi zayingi, zisengomona awana bena nze mivi, bevangilanga o mambu kuna tombe mana ke meyangidikanga Nzambi ko. Nswaswani yo yau, o yeto tufwete kala twakubama muna venga mambu ke meyangidikanga Yave ko yo vanga “mawonso mambote, mansongi ye maludi.” (Efe. 5:8-12) Paulu, wasadila diaka nona yole muna yika awana ke bevuluka ko.

6. Mu nkia mpila wantu ayingi balekele o tulu? (1 Tesalonika 5:6, 7)

⁶ “Awana belekanga.” (Tanga 1 Tesalonika 5:6, 7.) Paulu watezanesa awana ke bevuluka ko muna lumbu kia Yave ye wantu balele o tulu. Ke bazeye ko mana mevangamanga vana ndambu au ngatu vioka kwa ntangwa. Ke balendi mpe bakula ko vava vevangamanga e diambu diamfunu yo vanga diambu muna baka nzengo zambote. Ozevo, tulenda vova vo wantu ayingi o unu baleka bena muna kimwanda. (Roma 11:8) Ke bekwikilanga ko muna mambu mevangamanga mesonganga e ziku vo mu lumbu yambaninu tuzingilanga, e mpasi zayingi mpe ke kolo ziyantika. Mu kuma kia mambu mampasi mevangamanga omu nza akaka beyantikanga yangalela e nsangu za Kintinu tusamunanga. Kansi, vana fulu kia kwamanana balungalala, ayingi muna wantu awaya bevutukanga diaka leka o tulu. Kana nkutu awana bekwikilanga muna lumbu kia mfundisa, beyindulanga vo ke kikwiza wau ko. (2 Pet. 3:3, 4) Kansi, o yeto tuna ye ziku vo konso lumbu kiviokanga, diamfunu kikilu mu kwamanana twalungalala.

7. Awana befwaswa kwa Nzambi aweyi benena nze wantu bakolelo malavu?

⁷ “Awana bekolwanga.” (1 Tes. 5:6, 7) Paulu wa ntumwa watezanesa awana befwaswa kwa Nzambi ye wantu bakolelo malavu. O wantu bekalanga ku nkolwa, ke bebakulanga ko mana mevangamanga vana ndambu au ye ke bebakanga nzengo zambote ko. Diau dimosi mpe, e yimpumbulu ke betambulwilanga lulukisu lwa Nzambi ko ye besolanga e mpila zingu kina kikubanata kuna lufwasu. Kansi, Akristu belukiswanga vo bakwamanana lungalala yo baka e nzengo zambote. (1 Tes. 5:6) Nkwa ngangu mosi ofimpanga oma ma Bibila wavova vo o muntu kena mu nkolwa ko “walembama kekalanga ye ngindu zasikila muna lenda yindula yo swaswanesa mambu. E fu yayi ilenda kutusadisa mu baka nzengo zambote.” Ekuma e fu yayi inina o mfunu? Kimana twalembi kuyisia muna mambu ma tuyalu ye ma nza yayi. Ekolo e lumbu kia Yave kifinamanga, e ntonta za kuyisia muna mambu ma tuyalu, ziwokelanga kaka. Kansi ke tufwete tokana ko mu kuma kia dina tuvanga kadi o mwand’a Nzambi ukutuvana luvuvamu lwa ntima muna lembi mona wonga yo baka e nzengo zambote.—Luka 12:11, 12.

8. Landila 1 Tesalonika 5:8, aweyi tulenda kubamena muna lumbu kia Yave? (Tala mpe e fwaniswa.)

⁸ “Vuata nkikw’a ntulu . . . ye mpu a vita.” Paulu watutezanesa ye makesa ana bekalanga balungalala ye batoma kubama muna vita. (Tanga 1 Tesalonika 5:8.) Muna vita o soladi kafwete kala wakubama muna nuana konso ntangwa. Diau dimosi mpe yo yeto, muna kala twakubama muna lumbu kia Yave, tufwete vuatanga e nkikwa a lukwikilu, zola ye mpu a vuvu. E fu yayi ilenda toma kutusadisa.

9. Aweyi o lukwikilu lukututaninanga?

⁹ E nkikwa tulu yataninanga o ntim’a soladi. O lukwikilu yo zola, kutaninanga mpe o ntim’eto. E fu yayi ikutusadisanga mu kwamanana sadila Nzambi yo landa Yesu. O lukwikilu lutuvananga e ziku vo Yave okutusenda wau tukumvavanga ye nsi a ntima eto yawonso. (Ayib. 11:6) Ediadi dikutufilanga mu songa e kwikizi kwa Yesu wa Mfidi eto kana nkutu vava tunuananga ye mambu mampasi. Tulenda kumika lukwikilu lweto kimana twalenda zizidila e mambu mampasi muna longokanga muna nona ya ampangi mu lumbu yeto ana bezindalalanga ye kwikizi kana una vo bebangikwanga  yo nuana ye mpasi za kondwa nzimbu. Tulenda mpe venga bwa mu ntambu wa loko dia kala ye mavua mayingi muna tangininanga awana bevevolanga e zingu kiau yo sia e Kintinu va fulu kiantete. b

10. Aweyi o zola muna Nzambi yo wantu kukutusadisilanga mu zindalala?

¹⁰ Muna kwamanana lungalala yo yingila, o zola mfunu kikilu kwina. (Mat. 22:37-39) O zola muna Nzambi, kukutusadisanga mu kwamanana zindalala muna salu kia umbangi kiakala nkia diambu diampasi dilenda kutubwila. (2 Tim. 1:7, 8) Wau vo tuzolanga o wantu kana nkutu awana ke besambilanga Yave ko, tukwamanananga sila umbangi muna zunga kieto, muna telefone yo soneka e nkanda. Ke tudimbulanga vuvu ko vo vekala ye lumbu e mfinangani zeto besoba yo vanga edi diansongi.—Yez. 18:27, 28.

11. O zola muna mpangi zeto aweyi kukutusadisilanga? (1 Tesalonika 5:11)

¹¹ Tuzolanga mpe e mpangi zeto. Tusonganga o zola muna “kasakesanga yo kumika muntu yo nkwandi.” (Tanga 1 Tesalonika 5:11.) Nze masoladi besalanga kumosi muna nuana, o yeto tukasakesanga muntu yo nkwandi. Dialudi vo, ekolo bena muna vita, o soladi olenda vanga e sumbula muna nonga o nkwandi, kansi ke vangila wo ku lukanu ko. Diau dimosi mpe yo yeto, ke tulwekanga mpangi zeto ko kuna lukanu yovo kubavutula e mbi. (1 Tes. 5:13, 15) Tusonganga mpe o zola muna zitisanga e mpangi zeto ana bevitanga o ntu muna nkutakani. (1 Tes. 5:12) Vava Paulu kasoneka nkanda wau, e nkutakani ya Tesalonika mvu umosi kaka yakala. Dialudi vo ampangi bavitanga o ntu ke bakala ye ndekwa zayingi ko ye nanga vilwa wayingi bavanganga. Kansi kana una vo i wau, diavavanga vo bazitiswa. Ekolo e mpasi zayingi zifinamanga, diamfunu twalemvokelanga tuludiku twa akuluntu a nkutakani eto tuka owau. Dilenda kala vo muna kolo kiakina, ke tulenda tambula luludiku lwa vula dia sina ko yovo lwa vula dia nsi eto. Ozevo tuka owau, diamfunu kikilu twalongokanga zola yo zitisa akuluntu eto. Kana nkutu nkia diambu  dibwa, tuzolele kwamanana kala twalungalala yo lembi sia e sungididi muna usumuki wau, kansi tuzolele sungamenanga vo Yave osadilanga Kristu muna fila o wantu awaya akwikizi.

12. Aweyi e vuvu kieto kitaninanga e ngindu zeto?

¹² Nze una e mpwa vita yataninanga o ntu a soladi, e vuvu kieto kia luvuluku kitaninanga e ngindu zeto. E vuvu kiasikila kikutusadisanga mu zaya vo yawonso tulenda vua mu nza yayi mpavala kwandi. (Fili. 3:8) E vuvu kieto kikutusadisanga mu kwamanana kala twavuvama yo kala ye ngindu zasikila. Ediadi, i diau diavangama kwa mpangi Wallace yo Laurinda wa nkaz’andi ana besadilanga ku África. Mu kolo kia tumingu tatu, yau a wole bafwila mase mau. Mu kuma kia vuku kia COVID-19 ke balenda vutuka ku nsi au ko mu kala vamosi ye yitu yau. Mpangi Wallace wavova vo: “E vuvu kia lufuluku, kikunsadisanga mu yindula mase meto ke una bakala ko mu nza yayi vitila bafwa, kansi una bekala muna nz’ampa vava befuluka. E vuvu kiaki kikumvuvikanga vava ikendalalanga mu kuma kia mambu mawonso matubwila.”

13. Adieyi tulenda vanga muna tambula o mwand’avelela?

¹³ “Ke nuzimi tiya twa mwanda ko.” (1 Tes. 5:19) Paulu watezanesa o mwand’avelela yo tiya tuna omu yeto. Avo tuna yo mwand’a Nzambi, tukala yo vema ye tima dia vanga edi diambote yo nkuma wa sala e salu kia Yave. (Roma 12:11) Adieyi tulenda vanga muna kala yo mwand’avelela? Tulenda samba, longoka e Diambu dia Nzambi diavumunuinua yo kala muna nkubika ifilwanga kwa mwand’a Yave. Ovanga wo dikutusadisa mu yima “e mbongo a mwanda.”—Ngal. 5:22, 23.

14. Nkia mambu tufwete venga avo tuzolele kwamanana tambula o mwand’a Nzambi? (Tala mpe e foto.)

¹⁴ Vava Nzambi kekutuvananga o mwand’andi, tufwete kebanga kimana twalembi ‘zima o tiya twa mwanda.’ O Nzambi ovananga o mwand’avelela kwa awana bekwamanananga kala bavelela muna ngindu ye muna mavangu. Ke kwamanana kutuvana o mwand’avelela ko avo  tuyindulanga muna mambu malembi songa yo sadila mo. (1 Tes. 4:7, 8) Muna kwamanana tambula o mwand’avelela, ‘ke tufwete vezanga ungunza ko.’ (1 Tes. 5:20) Omu sono kiaki, o “ungunza” wau i nsangu zina Nzambi kekutuvananga muna mwand’avelela kumosi ye nsangu za lumbu kia Yave ye dina tufwete vanga omu lumbu yayi yansuka. Ke tuzolele mpe yindula ko vo e lumbu kiaki yovo Armangedo ke ikwiza mu lumbu yeto ko. Kansi, tuzolele kio sutila yo sungamena kio muna songanga kadilu kiambote yo kwamanana kuyivana muna “mavangu ma vumi wa Nzambi.”—2 Pet. 3:11, 12.

15. Aweyi tulenda vengela vukumunua muna luvunu lusayaneswa kwa nkuya? (1 Tesalonika 5:21)

¹⁵ Ke kolo ko mbeni za Yave bevova vo “Luvuvamu ye ngemba!.” (1 Tes. 5:3) E nkuya misayanesa o luvunu omu nza yawonso yo vukumuna wantu ayingi. (Lus. 16:13, 14) Adieyi tuvova mu kuma kieto? O yeto ke tuvukumunua ko avo “tufimpa” yo “kala ye ziku” kia “mambu mawonso.” (Tanga 1 Tesalonika 5:21.) O mvovo wa kingerekia “kala ye ziku,” wasadilwa muna yika e makina mesadilwanga muna fimpa e palata ye wolo mu zaya kana vo yakieleka. Diau dimosi mpe yo yeto, tufwete fimpanga mana tuwanga ye mana tutanganga muna zaya kana vo makieleka. Ediadi mfunu diakala kwa esi Tesalonika ye disundidi kikilu o mfunu kwa yeto o unu kadi e mpasi zayingi zifinamene emvimba. Vana fulu kia tambulwilanga vana vau mawonso akaka bevovanga, tuzolele sadila e ntona zeto muna tezanesa mana tutanganga yo wá ye mana e Bibila ye nkumbik’a Yave ivovanga. Avo tuvangidi wo, ke tuvukumunua ko muna luvunu e nkuya besayanesa.—Nga. 14:15; 1 Tim. 4:1.

16. Nkia ziku tuna kiau mu kuma kia kusentu? Adieyi tufwete vanga?

¹⁶ Nze buka, o nkangu a Nzambi uvuluka muna mpasi zayingi. Kansi, ke tuzeye ko dina dibwila konso muntu mu yeto o mbazi. (Yak. 4:14) Kanele vo i wau, kiakala vo tuvuluka muna mpasi zayingi yovo tukuyifwila, tuna ye ziku vo avo tusikidi ye kwikizi, tutambula o nsendo eto wa moyo a mvu ya mvu. Akuswa, bezingila kumosi yo Yesu kuna zulu. Avo i mameme mankaka, bezingila mu paradiso ova ntoto. Muna kuma kiaki, yambula yeto awonso twasia e sungididi muna vuvu kieto yo kwamanana kala twakubama muna lumbu kia Yave!