1-2. Nze Loti, nkia mpasi Akristu benuananga zau o unu?

 VAVA tumonanga e fu ya nkala ambote ya wantu iyivanga o unu, tumonanga nze una Loti kamona. Loti “watoma kendalalanga mu kuma kia mavangu mansoni ma yimpumbulu” kadi wazaya wo vo o Se dieto dia zulu omenganga mavangu mama. (2 Pet. 2:7, 8) O vumi yo zola kwandi muna Nzambi, kwafila Loti mu menga e fu ya nkala ambote yayiva ya wantu ana kazinganga yau. Yeto mpe o unu tuzinganga ye wantu ana ke bezitisanga e fu ya nkala ambote ko ya Yave. Kana una vo i wau, tulenda kwamanana songa e fu ya nkala ambote muna songanga o zola muna Nzambi yo kumvumina.—Nga. 14:2.

² Yave okutusadisanga yo kutukasakesa muna malongi mena muna nkand’a Ngana. Akristu awonso, kiakala vo akala, akento, aleke ye ambuta, balenda vua e nluta muna longokanga e malongi ma ngangu mena muna nkanda wau.

3. Landila Ngana 17:3, akieyi i kimosi muna kuma kifwete kutufila muna lunga-lunga o ntim’eto? (Tala mpe e foto.)

³ Kimosi muna kuma kifwete kutufila muna lunga-lunga o ntim’eto, i kia sia vo Yave ofimpanga e ntima mieto. Ediadi disongele vo, Yave omonanga mana mena muna ntim’a muntu, nswaswani yo wantu ana bemonanga kaka oma makumbazi. (Tanga Ngana 17:3.) Avo tuzadisi e ngindu zeto ye malongi ma ngangu ma Yave, yandi otoma kutuzola yo kutuvana moyo a mvu ya mvu. (Yoa. 4:14) Muna mpila yayi, ke tuvukumunua ko muna fu ya nkala ambote iyivanga ye luvunu lwa Satana ye nz’andi. (1 Yoa. 5:18, 19) Ekolo tukwamanananga finama Yave, o zola yo  luzitu lweto muna yandi luwokela. Wau vo ke tuzolele kendeleka Se dieto ko, ke tuzolele kana nkutu yindula ko e mambu malenda kutufila mu sumuka. Avo tutontelo mu vanga edi diambi, tulenda kukiyuvula: ‘Aweyi ndenda kendelekela kuna lukanu o muntu ona otoma kunzolanga?’—1 Yoa. 4:9, 10.

4. O vumi wa Yave aweyi watanina mpangi mosi ankento muna venga e vonza?

⁴ Mpangi ankento Marta kuna Croácia ona watontwa muna tá e zumba, wasoneka vo: “Kuna kwa mono, diampasi diakala muna toma yindula yo nuana yo luzolo lwa vanga edi diambi muna mona kaka e kiese kia kolo kiakete. Kansi o vumi muna Yave kwantanina.” b Aweyi o vumi wa Nzambi watanina mpangi ndioyo? Mpangi Marta wavova vo, wayindulanga muna mfwilu mia baka e nzengo zambi. O yeto mpe tulenda vanga diau dimosi. Umosi muna mfwilu tulenda baka, i kendeleka Yave yo vidisa e lau dia kunsambila yakwele mvu.—Tuku 6:5, 6.

5. Adieyi tulenda longoka muna nona kia mpangi Leo?

⁵ Vava tuvuminanga Yave tuvenganga vanga yikundi yo wantu ana bevanganga mambu mambi. Mpangi Leo ona ozingilanga kuna Congo walongoka e diambu diadi. Vioka mvu yá vava kavubwa, wayantika vanga yikundi yo wantu ana bavanganga mambu mambi. Wayindula, wau vo kavanganga mambu mambi ko, kasumukinanga kwandi Yave ko. Kansi, kuna kwalanda, e yikundi yayi yambi yamfila mu kituka nduvu a malavu yo bwa muna mavangu ma zumba. I bosi, wayantika yindula mana kalongwa kwa mase mandi ye kiese kakala kiau vava kasadilanga Yave. Nkia nluta diatwasa? Wavutukila vanga mambu mambote ye muna lusadisu lwa akuluntu, wavutuka kwa Yave. O unu, osalanga se nkuluntu ye kiese kiawonso ye mviti a nzila a espesiale.

6. Nkia akento wole tuvovela owau?

 ⁶ Yambula twabadika o nkand’a Ngana kapu kia 9, eki kivovelanga akento wole, o mosi osunzulanga uzowa o wankaka osunzulanga e ngangu. (Tezanesa ye Roma 5:14; Ngalatia 4:24.) Ekolo tuvanga wo tusungamena vo e nza ya Satana yazala ye mavangu ma zumba ye pornografia. (Efe. 4:19) Muna kuma kiaki, diamfunu kikilu mu kwamanana yima o vumi wa Nzambi yo venga mavangu mambi. (Nga. 16:6) Ozevo, yeto awonso kiakala vo tu akala yovo akento, tulenda vua e nluta muna malongi mena muna kapu kiaki. Akento wole awaya, beyikilwanga nze yau bevanganga e mboka kwa minkondwa ngangu, i sia vo, “minkondwa zayi.” Bena nze yau bevovanga vo: ‘Nuiza ku nzo ame, nuadia mbolo.’—Nga. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17. Kansi, dina dibwila konso muntu otambulwila e mboka ya akento awaya, diaswaswana.

7. Landila Ngana 9:13-18, adieyi dibwilanga awana betambulwilanga e mboka ya nkento a zowa? (Tala mpe e fwaniswa.)

⁷ Badika e mboka ya nkento a zowa. (Tanga Ngana 9:13-18.) Ke kalanga ye nsoni ko za bokela minkondwa zayi vo benda ku nzo andi yo vanga yandi e nkinzi. Nkia mfwilu bebakanga? ‘E nzo andi yazala yo mafwa.’ Nanga osungamene vo muna nkand’a Ngana tuwananga mo mpe e nona nze yayi itezaneswanga ye mambu mankaka. Tulukiswanga mu kuma kia “munta-zumba” yo “nkento a kimpumbulu.” Tuvoveswanga vo: “E nzo a nkento a kimpumbulu ku lufwa inatanga.” (Nga. 2:11-19) E sono kia Ngana 5:3-10, kivananga diaka lulukisu mu kuma kia ‘nkento ankaka a kimpumbulu’ una vo o “Malu mandi mekulumuka kuna lufwa.”

8. Nkia nzengo tufwete baka?

⁸ Awana bewanga e mboka ya “nkento a zowa,” bafwete baka e nzengo kana vo betambulwila yovo ve. Yeto mpe tufwete baka e nzengo nze zazi. Nkia nzengo tubaka, avo tuwananene ye vangu dia zumba ye pornografia muna televizau yovo muna internete?

9-10. Nkia kuma yankaka ifwete kutufila mu venga mavangu ma zumba?

⁹ Vena ye kuma yambote ifwete kutufila mu venga tá e zumba. “O nkento azowa” ovovanga vo: “E maza ma yiya, mazenza.” Nki i “maza ma yiya?” E Bibila kitezanesanga e mvukana vana vena yakala yo nkento ana basompana ye maza ma nzizi. (Nga. 5:15-18) O yakala yo nkento ana basompana mun’owu wa nsiku, bena yo nswa wa vukana. Kansi, o “maza ma yiya” maswaswana kikilu. Maza mama malenda tezaneswa ye mavangu ma zumba mena vo ma safu ye mesimwanga. Awana bekuyivananga muna mavangu ma zumba, nkumbu miayingi beswekanga  e vangu diau kwa akaka wauna o mwivi keyiyilanga kuna kinsweki yo lembi moneka kwa muntu. Vava wantu beyindulanga vo ke muntu ko omwene mana bavangidi, o “maza ma yiya” mama metoma zenzanga diaka. Kansi, oyindula e mpila yayi, dia uzowa kikilu! Kadi o Yave omonanga mawonso. Ozevo, o tá e zumba, ke diambu dia “nzenzo” ko, kadi ke vena diambu ko disundidi o lula avo ke vidisa dienga dia Yave ko. (1 Kor. 6:9, 10) Kansi vena diaka ye mfwilu miankaka.

¹⁰ O tá e zumba, kulenda fusulwisa o muntu e nsoni, kuyimwena vo kena mfunu ko, yimita lembi wo kana yo fwasa e ngwizani ye esi nzo andi. Ozevo, e diambu diangangu o muntu kalenda vanga, i lembi tambulwila kota muna “nzo” a nkento a zowa yo dia madia mandi. Katula o fwa muna mwanda, o muntu mpe olenda bakama kimbevo kilenda kunata muna lufwa. (Nga. 7:23, 26) E kapu kia 8 tini kia 18, kifokokelanga mu mvovo emi: “E nzenza zandi bena muna masina ma Ziami.” Wau vo e mboka yayi mfwilu miayingi kikilu itwasanga, ekuma wantu ayingi betambulwilanga yo?—Nga. 9:13-18.

11. O tala e pornografia ekuma dinina diavonza?

¹¹ E diambu diankaka ditomene sayana o unu tufwete venga, i pornografia. Akaka bemonanga vo o tala e pornografia ke diavonza kwandi ko. Kansi, e pornografia yavonza kikilu, kadi ifilanga o muntu mu lembi kuyizitisa, lembi zitisa akaka ye diampasi dikalanga mu yambula e fu kiaki. Diampasi mpe dikalanga kwa muntu mu vilakana mana kamwene. Vana ntandu, e pornografia ke ikatulanga zolela yambi ko, kansi iwokesanga yo diaka. (Kol. 3:5; Yak. 1:14, 15) Elo, ayingi ana betalanga e pornografia, kuna kulanda bebwanga muna mavangu ma zumba.

12. Aweyi tusongelanga vo tuvenganga e mafoto malenda sikamesa luzolo lwa vukana?

¹² Adieyi o Nkristu kalenda vanga avo muna telefone andi yovo komputadore mu vaikidi fwaniswa ya pornografia? Tufwete yo yambula tala vana vau. Diasazu dikala mu vanga wo, avo tusungamene vo e diambu disundidi o mfunu muna zingu kieto i ngwizani eto yambote yo Yave. E mafoto mankaka yovo fwaniswa ya nsoni ibadikilwanga vo ke pornografia ko, ilenda sikamesa luzolo lwavukana. Ekuma tufwete vengelanga tala mafoto ma mpila yayi? Kadi ke tuzolele vanga kana nkutu diambu diakente ko dilenda kutufila mu tá e zumba muna ntima. (Mat. 5:28, 29) Mpangi David una vo nkuluntu kuna Tailândia wa vova vo: “Ikukiyuvulanga vo: kana nkutu vo mafoto yovo fwaniswa yayi ke pornografia ko kansi, nga o Yave oyangalala avo nkwamanene yo tala? O yindula e mpila yayi dikunsadisanga mu baka e nzengo zambote.”

13. Nki kilenda kutusadisa mu baka e nzengo zambote?

¹³ O kala yo vumi walembi vanga diambu dilenda kendeleka Yave, dikutusadisanga mu baka e nzengo zambote. Kadi o vumi wa Nzambi i “lubantiku lwa ngangu.” (Nga. 9:10) E diambu diadi, ditoma kieseswanga muna mvovo miantete mia Ngana kapu kia 9, muna tutanganga mu kuma kia nkento ona osunzulanga e “ngangu zakieleka.”

14. Nkia mboka yaswaswana ina muna Ngana 9:1-6?

¹⁴ Tanga Ngana 9:1-6. Ovava tumwene e mboka itukanga kwa Yave wa Mvangi eto una vo i Lubantiku lwa ngangu zawonso. (Nga. 2:6; Roma 16:27) E sono yayi iyikanga e nzo yampwena ina ye malunzi nsambwadi. E nzo yayi isonganga vo Yave mvani amvevo ye otambulanga awonso ana bazolele vua e ngangu za kieleka.

15. Nkia mboka o Nzambi kekutuvananga?

¹⁵ O lusansu lwa Ngana kapu kia 9, luvovelanga nkento ona una vo mvani a mvevo, okubikanga e lambu, osanganga e vinho andi yo kubika o meza. O nkento ndioyo osunzulanga  e “ngangu zakieleka.” E nona kiandi kikutulonganga vo, Yave Mvani ambote kikilu muna yawonso kekutuvananga. (Nga. 9:1-6, mvovo vana yanda.) Vana ntandu, muna tini kia 4 ye 5 tutanganga vo: “[O nkento ona osunzulanga e ngangu] ovovele kwa munkondwa-ngangu vo: ‘Nuiza, nuadia mbolo ame yo nua vinyu ina nsanganisi.’” (Nga. 9:2-5) Ekuma tufwete tambulwila e mboka ya nkento ndioyo? Yave ozolele vo wan’andi bakala akwa ngangu ye ozolele kututanina. Kazolele ko vo twalongokela mambu mu mpila yampasi, ediadi dikutusadisa mu venga lukendalalu mu kuma kia nzengo zambi twabaka ye ke tukuyibanza mpe ko ngatu kuyitumba mu kuma kia vilwa twavanga. Ekiaki i kuma o Nzambi ‘kelundilanga ansongi e ngangu za vimpi.’ (Nga. 2:7) Vava tukalanga yo vumi wa Yave, tukalanga mpe ye luzolo lwa kunyangidika. Tuwanga mpe malongi mandi ma ngangu yo sadila mo ye kiese kiawonso muna zingu kieto.—Yak. 1:25.

16. Aweyi o vumi wa Nzambi wasadisila mpangi Alain mu baka nzengo zambote? Nkia nluta diatwasa?

¹⁶ Badika una o vumi wa Nzambi wasadisila mpangi Alain mu baka e nzengo zambote. O mpangi ndioyo una vo nkuluntu muna nkutakani ye nlongi a sikola, wavova vo: “Ayingi muna akwame a salu bayindulanga vo o tala e filme za pornografia zilenda kubalonga mayingi mu kuma kia mvukana.” Kansi, wau vo mpangi Alain otomene wo zaya vo ediadi ke dia ludi ko wavova vo: “Wau vo itoma zolanga yo zitisa Yave, kiatonda tala filme zazi ko. Yabasasila mpe ekuma kiazola tadila filme zazina ko.” Mpangi Alain wasadila e “ngangu zakieleka” za ‘kwenda kuntwala muna nzil’a umbakuzi.’ (Nga. 9:6) Akaka muna alongi a sikola a mpangi Alain batoma sivika kikilu ye batambulwila longoka e Bibila yo yantika nkutu kwenda muna tukutakanu tweto.

17-18. Nkia nsambu bevuanga awana betambulwilanga e mboka ya vua e “ngangu zakieleka?” Nkia nsambu bevua kuna sentu? (Tala mpe e fwaniswa.)

¹⁷ Yave osadilanga e nona kia akento wole awaya muna kutusonga una tulenda kadila ye kiese kuna sentu. Awana betambulwilanga e mboka ya “nkento a zowa,” besianga kaka e sungididi muna “nzenzo,” i sia vo, muna kiese kia mavangu ma zumba mevangilwanga kuna nsweki. Bezinganga kaka muna kala ye kiese kia kolo kia ndwelo yo veza e mfwilu bebaka kuna sentu mu kuma kia mavangu mau. Kansi e mpila zingu kiau kikubanata “muna masina ma Ziami.”—Nga. 9:13, 17, 18.

¹⁸ Awana betambulwilanga e mboka ya nkento osunzulanga e “ngangu zakieleka,” zingu kiambote bekala kiau. Bena ye kiese owau, kadi bena ye yawonso bavuidi o mfunu muna kwamanana finama Yave. (Yes. 65:13) Muna Yesaya  wa ngunza, Yave wavova vo: “Nungwa ye sungididi kiawonso, nudia madia mambote, nuyangalela madia mena vo mambote kikilu.” (Yes. 55:1, 2) Tulongokanga zola mana Yave kezolanga yo menga mana kemenganga. (Nku. 97:10) Tukalanga mpe ye kiese kia bokelesa akaka kimana bavua e nluta mia “ngangu zakieleka.” E diadi dina nze yeto ‘tukazanga muna fulu yazangama ya mbanza, oku vo: “Ona wina vo munkondwa ngangu, yambula keza ovava.’ E nluta tuvuanga kumosi ye awana betambulwilanga e mboka eto, ke mia wau kaka ko, kansi mikwamanana yakuna sentu. E nluta miami mia mvu ke mvu, mikutufila mu ‘zinga’ yakwele mvu, ekolo ‘tukwendanga kuntwala muna nzil’a umbakuzi.’—Nga. 9:3, 4, 6.

19. Landila Kimpovi 12:13, 14, nkia kani tufwete kala diau? (Tala mpe e babu, “ O Vumi wa Nzambi Nluta Ukututwasilanga.”)

¹⁹ Tanga Kimpovi 12:13, 14. Tuzolele yambula vo o vumi wa Nzambi watusadisa mu tanina o ntim’eto yo kutusadisa mu kala twavelela muna nitu ye muna mwanda musungula omu lumbu yayi yambi. O vumi wau ukutusadisanga mpe mu kwamanana bokela akaka kimana bavava e “ngangu zakieleka” yo vua e nluta.