Bibila ke kisasilanga mayingi ko. Kansi kiyikanga mambu malenda songa ekuma babakila e nzengo za kwamanana kuna Beteleme.

Mbasi mosi wavovesa Maria vo, oyimita yo wuta mwana. Vava o mbasi kanzayisa e nsangu zazi, Maria yo Yosefe kuna Nazarete bazingilanga ina vo mbanz’a Ngalili kuna Yosefe kawutukila. (Luka 1:26-31; 2:4) Kuna kwalanda, vava bakatuka kuna Engipito bavutuka kuna Nazarete. I kuna o Yesu kasansukila yo kituka musi Nazarete. (Mat 2:19-23) I dianu vava tuyindulanga e mbanz’a Nazarete vana vau tusungamenanga Yesu, Yosefe yo Maria.

Maria wakala yo yitu kimosi ona wazingilanga kuna Yuda, e nkumbu andi Elizabete. Elizabete, nkento a Zakaria wa ngang’ambuta ye ngudi a Yoane wa Mvubi kakala. (Luka 1:5, 9, 13, 36) Maria wayenda kingula Elizabete yo kala kuna Yuda mu ngonde tatu, i bosi wavutuka kuna Nazarete. (Luka 1:39, 40, 56) Ekiaki i kuma Maria kazayila e mbanz’a Yuda.

Kuna kwalanda, Yosefe walemvokela o nsiku wa ‘kuyisonekesa.’ Muna kuma kiaki, wakatuka kuna Nazarete yo kwenda kuna Beteleme yakala vo i “mbanza Davidi,” ina o Masia kadi wutukila mun’owu wa ungunza. (Luka 2:3, 4; 1 Sam. 17:15; 20:6; Mika 5:2) Vava o Yesu kawutuka, Yosefe kazola ko vo Maria kavanga nkangalu wanda yo mwan’a nsedia, i dianu bakwamanena kuna Beteleme eyi yakala tezo kia kilometa 9 ye mbanza Yerusaleme. Kuna diaka e sambu , diasazu diakala kwa yau muna nata o nsedia muna tempelo yo vana tukau mun’owu wa nsiku.—Lev. 12:2, 6-8; Luka 2:22-24.

O mbasi wateka vovesa kala Maria vo o mwan’andi ovuanda vana “kunda kia kimfumu kia Davidi” ye “okala se Ntinu.” Nanga Yose yo Maria babakula ekuma diakadila dia mfunu vo Yesu kawutukila muna mbanz’a Davidi. (Luka 1:32, 33; 2:11, 17) Nanga bamona mpe vo diambote bakwamanana kala kûna yavana badi zaya dina Nzambi kazola vo bavanga.

Ke tuzeye ko kana kolo kwa bakala kala kuna Beteleme vava bakingulwa kw’afimpi a ntetembwa. Kansi edi kaka tuzeye, mu nzo bazingilanga ke bakala diaka mu mpaka ko, o Yesu mpe kakala diaka nsedia ko kansi kingiana-ngiana. (Mat. 2:11) Kansi, nanga vana fulu kia vutuka kuna Nazarete bakwamanana zingila kuna Beteleme mu fikolo.

Erodi wavondesa ‘wan’amakala awonso muna Beteleme ana bakala ye mvu miole ye awana ke balungisi mio ko.’ (Mat. 2:16) Mbasi mosi wazayisa e diambu diadi kwa Yosefe. Yosefe yo Maria batinina kuna Engipito kumosi yo Yesu yo kwamanana kûna yavana Herode kafwa. Kuna kwalanda, Yosefe wanata esi nzo andi kuna Nazarete. Ekuma ke bavutukila kuna Beteleme ko? Kadi muna kolo kiakina Ankelao wa mwana Erodi yandi wayalanga e Yuda ye muntu ambi kikilu kakala. O mbasi mpe wazayisa diaka Yosefe vo dia vonza kikilu diadi kala kele vo bavutuka kuna Beteleme. Kuna Nazarete, Yosefe wadi lenda sansila Yesu se selo kiakieleka kia Nzambi.—Mat. 2:19-22; 13:55; Luka 2:39, 52.

Nanga Yosefe wafwa vitila Yesu kaziula e nzila ya vuila moyo kuna zulu. Ediadi disongele vo, Yosefe ofuluka muna zingila ova ntoto. Wantu ayingi bewanana yo Yosefe ye bezaya diaka mayingi mu kuma kiandi ye kuma yankaka yabafila muna kwamanana kuna Beteleme kuna nima luwutuku lwa Yesu.