Yuvu ya Atangi
Nga Aneyisaele mâna ye yimbimbi kaka badianga muna makanga?
Mâna i madia Aneyisaele batoma dianga muna mvu 40 bakala muna makanga. (Luv. 16:35) Yave nkumbu miole mpe kabavana yimbimbi. (Luv. 16:12, 13; Nta. 11:31) Kansi, Aneyisaele bakala mpe ye madia mankaka badianga.
Kasikil’owu, ezak’e ntangwa Yave wafilanga nkangu andi muna “fulu balenda vundila” muna mwakala madia ye maza. (Nta. 10:33) Kimosi muna fulu yayi, i fulu kia mvuila kuna Elime “kuna kwakala nto 12 za maza yo 70 lwa maba.” (Luv. 15:27) Nkanda mosi uvovanga vo e maba mama “mu fulu yayingi mekalanga, . . . i nti utoma diwanga muna makanga, uvananga mazi ye ndonga besadilanga mo muna tunga zinzo.”
Nanga Aneyisaele bavundila mpe vana fulu kianene kia mvuila eki kizayakene o unu vo Feiran, kina muna zunga kia Ndim’a Feiran. a Nkanda mosi uvovanga vo “e ndimba wau yovo nkoko una ye 130 ma kilometa. I ndimba usundidi muna la, wambote-mbote ye utomene zayakana muna sanga kia Sinai. Avo muntu odiete kilometa 45 muna ndimba wau, tuka vana wabwila muna kalunga, olwaka vana fulu kianene kia mvuila kiyikilwanga vo Ndimb’a Feiran. Ndimba wau lukufi una ye kalunga tezo kia meta 610, una ye 4.8 dia kilometa. Wazala ye maba, wambote-mbote ye utezayeswanga ye mpatu a Edene. Mu kuma kia maba mama, tuka kuna nz’ankulu ndong’a wantu bekwendanga vana ndimba wau.”
Maba vana Ndimb’a Feiran
Vava bavaika muna Engipito, Aneyisaele banata mbumba mia mbolo, niemenua ya mbumba, nanga ye mbwaza ye mazi. Dialudi vo lekwa yayi ke yazingila kolo kiayingi ko. O nkangu wanata mpe “mameme ye ngombe, ulolo wa twelezi.” (Luv. 12:34-39) Wau vo e zingu muna makanga kiampasi kikilu kiakala, nanga bulu yayingi yafwa. Nanga Aneyisaele badia e bulu yankaka; eyi yankaka nanga batambika yo se tukau ye kuna kwa nzambi zaluvunu nkutu. b (Mav. 7:39-43) Kana una vo i wau, Aneyisaele bakala ye mameme ye ngombe. Tulenda mona ziku kia diambu diadi muna dina Yave kavovesa nkangu andi vava bankolamena. “O wan’eno bekituka se avungudi muna makanga mu mvu 40.” (Nta. 14:33) Dilenda kala vo Aneyisaele banuanga leite yo dia bulu yayi, kansi e bulu yayi ke yafwana ko muna dikila tezo kia milhoes 3 za wantu mu mvu 40. c
Akweyi Aneyisaele babakilanga maza ye madia mu kuma kia bulu yayi? d Muna kolo kiakina, mvula zayingi zanokanga yo menesa titi muna makanga. Nkanda Perspicaz Volume 1 uvovanga vo: “Kuna nim’a 3.500 za mvu, o maza kuna Arabia mayingi kikilu makala lutila o unu. E ndimba miayingi, mvuila ye nkoko miayuma miazala muna zunga kiaki, misonganga vo kuna nz’ankulu mvula zayingi za nokanga ko.” Kana una vo i wau, makanga fulu kiampasi ye kiansisi kiakala. (Nsi. 8:14-16) Kele vo Yave kabavana maza ko muna mpila sivi, Aneyisaele ye bulu yau nga bafwa.—Luv. 15:22-25; 17:1-6; Nta. 20:2, 11.
Mose wavovesa Aneyisaele vo Yave wabadikila ye mâna ‘kimana bazaya wo vo muntu ke zingilanga kaka mu mbolo ko, kansi muna mvovo miawonso mivaikanga muna nu’a Yave.’—Nsi. 8:3.
a Tala Eyingidilu dia 1 dia Mayu, 1992, lukaya lwa 24-25.
b Bibila kiyikanga vo Aneyisaele nkumbu miole batambika yimenga ya bulu kwa Yave muna makanga. E nkumbu antete, vava kiasikidiswa kinganga; nkumbu wanzole i vava badia Nduta. Mambu mama mavangama muna mvu wa 1512 vitila tandu kieto, i sia vo, muna mvu wazole tuka Aneyisaele bavaikila muna Engipito.—Lev. 8:14–9:24; Nta. 9:1-5.
c Kuna mfoko a mvu 40 muna makanga, Aneyisaele basanza mafunda ye mafunda ma bulu muna vita. (Nta. 31:32-34) Kana una vo i wau, bakwamanana dia mâna yavana bakota muna Nsi a Nilu.—Yos. 5:10-12.
d Kavena ye ziku ko kisonganga vo e bulu mâna badianga. Kadi Yave wabakanikina vo konso muntu kafwete kutika e kunku kina kalenda dia. Yave kayika bulu ko muna nkanikinu wau.—Luv. 16:15, 16.
