Konso mvu, mafunda ye mafunda ma nti mikeswanga, miayingi muna nti miami mikeswanga mu kuma kia mpatu zikunuanga e mbongo. Tuka muna mvu mia 1940, mfinda zayingi zifukisu kala.

Vava e mfinda ifukiswanga, e nti miawonso, bulu ye yinzanzala yawonso muna mfinda yoyo ifukiswanga mpe.

Kana nkutu mfinda zina zifukiswanga, zivuidi e lendo kia mena diaka. Afimpi a lekwa ya mfinda ke kolo ko basivikidi kikilu, kadi bamwene vo zankaka muna mfinda zifukiswanga, e nti miawonso mimenanga mu nzaki yo sakumuka diaka. Badika nona tatu:

• Afimpi a lekwa ya mfinda, besianga e sungididi mu dina divangamanga muna mfinda zafukiswa mu kuma kia salu kia mpatu a nsengo, i bosi avati a nsengo bayambula vatila muna mpatu zazina. O lufimpu bavanga muna 2.200 za fulu kuna América ye África Ocidental, lwasonga vo vioka mvu kumi o ntoto muna fulu yayina wavutuka una wakala, i sia vo, wakituka diaka se mfinda zampwena.

• O lufimpu lwa zulunalu mosi lwasonga vo vioka tezo kia 100 mvu, e mfinda zina zafukiswa, za savuka yo vutuka una zakala kuna lubantiku. E bulu mpe ye lekwa yankaka ya moyo yavutuka diaka mu mfinda zozo.

• Kuna Brasil, ke kolo ko akwa ngangu batezanese una mfinda zivutukilanga mu nzaki muna fulu ina vo o ntoto uvangulukanga ye fulu ina vo wantu bevanganga e ngolo za kuna mo nti miankaka.

• Mu kuma kia lufimpu lolo, e nsangu za National Geográfico zasongele vo: “Akwa ngangu batomene yangalala, kadi babakwidi vo ke dina kwandi mfunu ko mu kuna nti miankaka muna mfinda zifukiswanga.” Se vioka mvu tanu, muna fulu ke yakunua nti ko e “mfinda zavutuka diaka ye nti miau mimosi.”

Omu nza yawonso, wantu ngolo bevanganga mu tanina e mfinda zalembi fukiswa yo vutulwisa zina zafukiswa. Muna kuma kiaki, landila e nsangu za Nações Unidas, o lutangu lwa mfinda zifukiswanga lukulukidi bula kati mu mvu 25 miviokele.

Kansi, e ngolo bevanganga o wantu ke zafwana ko. E nsangu za nkubika Italanga Diambu dia Mfinda mu Nza Yawonso zisonganga vo: “Mu mvu tanu miviokele o lutangu lwa mfinda zafukiswa ke lukulukidi ko.”

E makompani mezenganga e nti mu kuma kia vala mabaya kondwa kwa nswa wa luyalu, nzimbu zayingi bebakanga. E loko dia nzimbu i kuma kiantete kifilanga wantu mu fukisa e mfinda.

“Yave a wa Nzambi omenese muna ntoto e nti miawonso mina vo miambote muna tala ye bundu yambote muna dia.”—Tuku 2:9.

O Mvangi a mfinda zawonso wavanga zo ye lendo kia vanguluka kimana o wantu bakwamanananga mo vuila e nluta. Nzambi ozolele tatidila yo lunga-lunga e mfinda ye lekwa yawonso ikalanga mo.

E Bibila kivovanga vo Nzambi ke yambula ko vo akwa loko bafwasa o ntoto ye vangwa yawonso ya moyo ina mo. Tala e longi, “Nzambi Wasia Nsilu vo Ntoto Ukwamanana” vana lukaya lwa 15.