1, 2. (a) Nkia ngindu zaswaswa bena zau o wantu mu kuma kia nswa wa kuyisolela? (b) Adieyi Nkand’a Nzambi ukutulonganga mu kuma kia nswa wa kuyisolela? Nkia yuvu tufimpa?

VAVA nkento mosi kazola baka e nzengo mu diambu divavanga vo konso muntu kayibakila nzengo, wavovesa nkundi andi vo: “Kungiuvudi diambu ko, unzayisa kaka dina mfwete vanga. Ke dina kwandi mpasi ko.” O nkento ndioyo wazola vo bamvovesa dina kafwete vanga vana fulu kia sadila nswa wa kuyisolela, i sia vo, lukau lwamfunu kavewa kwa Mvangi andi. Adieyi tuvova mu kuma kiaku? Nga ngeye kibeni obakanga nzengo zaku yovo oyambulanga vo akaka babaka nzengo vana fulu kiaku? Aweyi obadikilanga o nswa wa kuyisolela?

² Wantu ngindu zaswaswana bena zau mu kuma kia nswa wa kuyisolela. Akaka bevovanga vo ke tuna kikilu yo nswa wa kuyisolela ko kadi Nzambi wasikidisa kala mawonso tuvanganga. Akaka bevovanga vo tulenda kala kaka yo nswa wa kuyisolela avo tuna ye luvevoko muna mambu mawonso. Kansi, Nkand’a Nzambi ulonganga vo Nzambi watuvanga ye ngangu ye luvevoko lwa baka nzengo yeto kibeni  (Tanga Yosua 24:15.) Muna Nkand’a Nzambi, tuwananga mpe mvutu za yuvu eyi: Nga o nswa wa kuyisolela una ye tezo? Aweyi tufwete sadilanga nswa wa kuyisolela vava tubakanga e nzengo? Aweyi e nzengo zeto zisongelanga vo Yave kikilu tuzolanga? Aweyi tulenda songela vo tuzitisanga nzengo za wantu ankaka?

3. Aweyi Yave kesadilanga luvevoko lwandi lwakondwa tezo?

³ Yave una ye luvevoko lwa kondwa tezo ye tulenda longoka diambu mu mpila kesadilanga luvevoko lwandi. Kasikil’owu, Yave wasola zulu kia Isaele mu kala se nkangu andi ‘akuvuila.’ (Nsiku 7:6-8) Vena ye kuma kiamfila mu baka e nzengo zazi. Yave wazola lungisa o nsilu kasia kwa nkundi andi Abarayama. (Etuku 22:15-18) Vana ntandu, Yave osonganga zola ye unsongi vava kesadilanga luvevoko lwandi. Tulenda mona e ziku kia diambu diadi mu mpila ina kasingikilanga Aneyisaele vava bankolamenanga. Vava bavilukanga o ntima mu kuma kia dina bavanga, Yave wabasonganga zola ye nkenda. Wavova vo: “Nsasula mputuka zau za manima, ikubazolela kuna mvevo.” (Osea 14:4) Yave mbandu ambote kikilu katusisila muna mpila kasadilanga luvevoko lwandi mu sadisa akaka.

4, 5. (a) Nani i muntu antete o Nzambi kavana nswa wa kuyisolela? Aweyi kasadila lukau lwalu? (b) Nkia kiuvu tufwete kiyuvula?

⁴ Yave wabaka e nzengo za vanga ambasi yo wantu yo kubavana nswa wa kuyisolela. Yesu i vangwa kiantete kia Yave. Muna mpw’a Nzambi kasemenwa ye wakala yo nswa wa kuyisolela. (Kolosai 1:15) Aweyi Yesu kasadila nsw’andi wa kuyisolela? Vitila keza ova ntoto, Yesu wasikila ye kwikizi muna Nzambi yo lembi yikama Satana muna ukolami wandi. Vava Yesu kakala ova ntoto, wasunda e ntonta za Satana. (Matai 4:10) I bosi, muna fuku wavitila lufwa lwandi, Yesu wasonga kwa Se diandi vo ozolele vanga luzolo lwandi. Wavova vo: “E Tata, avo ozolele wo, unkatwila e kopo diadi. Kansi luzolo lwame ke lwau ko, olwaku kaka lwavangama.” (Luka 22:42) Nga tulenda kikilu tanginina Yesu yo sadila o nswa wa kuyisolela tuna wau mu kembelela Yave yo vanga luzolo lwandi?

⁵ Elo, tulenda kweto tanginina Yesu kadi yeto mpe mu fwaniswa kia Nzambi twavangilwa. (Etuku 1:26) Kansi, nswaswani yo Yave, luvevoko lweto luna ye tezo. E Diambu dia Nzambi divovanga vo Yave wasia tezo muna luvevoko lweto, ovingilanga vo twazitisa e tezo yovo nsiku miami. Kasikil’owu, vana vena esi nzo, nkento kafwete sakalela nkaz’andi, o wana bafwete lemvokela mase mau. (Efeso 5:22; 6:1) E nsiku miami adieyi mifwete vanga muna mpila tusadilanga nswa wa kuyisolela? E mvutu za kiuvu kiaki zilenda songa kana vo tuvua moyo a mvu ya mvu yovo ve.

6. Yika nona kisonganga e kuma dinina diamfunu vo luvevoko lweto lwakala ye tezo yovo nsiku.

⁶ Nga luvevoko luna ye tezo yovo nsiku lulenda badikilwa vo luvevoko lwakieleka? Ingeta. Ekuma? E kuma kadi e nsiku milenda kututanina. Kasikil’owu, tulenda baka e nzengo za diatisila e kalu mu mbanza yampwena. Kansi, yindula vo muna nzila ke muna ye makalu mayingi ko, konso muntu olenda sola e sambu kazolele yo diatisila una kazolele. Nga diambote mu kangalela mu nzila yayi? Ve kikilu. E nsiku mfunu mina kadi misadisanga awonso mu vua nluta mia luvevoko lwakieleka. Yambula twabadika yaka nona ya Nkand’a Nzambi isonganga una e nsiku kasikidisa o Yave mikututwasilanga e nluta.

7. (a) Adieyi diaswaswanesa Adami ye bulu? (b) Yika imosi muna mpila Adami kasadila nswa wa kuyisolela.

⁷ Vava Yave kavanga Adami wa yakala diantete, wamvana lukau lwau lumosi ye luna kavana kwa ambasi, i sia vo, nswa wa kuyisolela. Kansi, Nzambi kavana bulu nswa wa kuyisolela ko. Aweyi Adami kasadila nswa wa kuyisolela mu mpila yambote? Adami wakala ye kiese kia vana nkumbu kwa bulu. Nzambi ‘watwasa e bulu kwa muntu katala kana aweyi kekubayikila.’ Vava Adami katalanga e bulu, wabavananga e nkumbu zakala ye nsasa. Yave kasoba kana nkumbu mosi ko ina Adami kasola. Kansi, “konso una kayikil’o muntu konso ma kiamoyo, i nkumbu andi ina.”—Etuku 2:19.

8. Aweyi Adami kasadila nswa wa kuyisolela mu mpila yambi? Nkia mfwilu diatwasa?

⁸ Yave wavana Adami kiyekwa kia kitula e nza se paradiso vava kamvovesa vo: “Nuwutana, nuwokela, nulungila nza, nukulula yo; nuyala mbizi za kalunga, ye nuni z’ezulu, ye ma yawonso yamoyo iyatatang’ova ntoto.” (Etuku 1:28) Kansi, Adami wasola dia e bundu kina bamvovesa vo kadie ko. Muna kuma kiaki, waveza o nsiku una Yave kasikidisa. Wau vo Adami wasadila o nswa wa kuyisolela mu mpila yambi, wantu mpasi zayingi bemonanga se vioka mvu miayingi. (Roma 5:12) Diangangu twasungamenanga e mfwilu miatwasa e nzengo za Adami. Ediadi dikutufila mu sadila luvevoko lweto mu mpila yambote yo tambulwila e nsiku mina Yave katuvana.

9. Nkia lau Yave kavana kwa nkangu andi Isaele? Nkia nsilu basia?

⁹ Wantu awonso basambukila sumu ye lufwa kwa Adami yo Eva. Kana una vo i wau, twakinu yo nswa wa sadila nswa wa kuyisolela twavewa. Tulenda mona e ziku kia diambu diadi mu mpila ina Nzambi kakadila ye zula kia Isaele. Yave wabavana e lau dia kituka yovo lembi kituka se nkangu andi akivuila. (Luvaiku 19:3-6) E zula kia Isaele kiabaka e nzengo za kituka nkangu a Nzambi yo tambulwila e nsiku mina Nzambi kasikidisa. Bavova vo: “Mawonso mana kavovele o Yave i tuvanga.” (Luvaiku 19:8)  Diankenda vo, kuna kwalanda o nkangu ke walungisa nsilu wau ko basia kwa Yave. Tulenda longoka diambu diamfunu muna nona kiaki. Tufwete yangalelanga o nswa wa kuyisolela tuna wau yo kwamanana finama Yave yo lemvokela nsiku miandi.—1 Korinto 10:11.

10. Nkia nona ina muna Ayibere kapu kia 11 isonganga vo wantu alembi lunga balenda sadila o nswa wa kuyisolela mu kembelela Nzambi? (Tala fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

¹⁰ Muna Ayibere kapu kia 11, muna ye 16 dia nkumbu z’akala ye z’akento akwa kwikizi ana basola zitisa e nsiku mina Yave kasikidisa. Muna kuma kiaki, bavua nsambu zayingi kumosi ye vuvu kiasikila kia kusentu. Kasikil’owu, wau vo Noa lukwikilu lwasikila kakala lwau, wasola lemvokela luludiku lwa Nzambi lwa tunga e nzaza muna vuluza esi nzo andi ye mbandu zalanda. (Ayibere 11:7) Abarayama yo Sara balemvokela Nzambi yo kota mu nsi ina kabasila o nsilu. Kana una vo babaka e “lau dia vutuka” kuna mbanz’a Ure, basia e sungididi muna nsilu mia Nzambi mia kusentu. Nkand’a Nzambi uvovanga vo ‘bavavanga e fulu kisundidi o wete.’ (Ayibere 11:8, 13, 15, 16) Mose wabembola mavua ma Engipito yo sola “bangikwa kumosi yo nkangu a Nzambi, ke mu mona wete wa sumu ko muna kolo kiandwelo.” (Ayibere 11:24-26) Yambula twatanginina kwikizi kia wantu awaya yo yangalela nswa wa kuyisolela twavewa yo sadila lukau lwalu mu vanga luzolo lwa Nzambi.

11. (a) O nswa wa kuyisolela nkia lau diamfunu ukutuvananga? (b) Adieyi dikufilanga mu sadila nswa wa kuyisolela mu mpila yambote?

¹¹ Dilenda kala diasazu mu yambula vo muntu ankaka katubakila e nzengo. Kansi avo tuvangidi wo, tuvidisa e nsambu zitukanga muna nswa wa kuyisolele. Nkia nsambu? Nkand’a Nzambi uyikanga nsambu zazi muna Nsiku 30:19, 20. (Tanga.) Muna tini kia 19, tutanganga vo Nzambi wavovesa Aneyisaele vo basola. Muna tini kia 20, tulongokele vo Yave wabavana e lau dia songa kana vo zola kikilu bekunzolanga. Yeto mpe tulenda sola sambila Yave. Tuna mpe ye lau dia sadila o nswa tuna wau wa kuyisolela mu kembelela Yave yo songa vo zola kikilu tukunzolanga.

12. Adieyi ka tufwete vanga ko muna nswa wa kuyisolela twavewa kwa Nzambi?

¹² Yindula vo ovene lukau lwantalu kwa nkundi aku. Aweyi omona avo nkundi ndioyo ovetele lo kuna fuku yovo osadidi lukau lwalu mu mwesa akaka e mpasi? Nanga kendalala kikilu okendalala. Yave watuvana nswa wa kuyisolela una vo lukau lwamfunu. Muna kuma kiaki, okendalalanga vava kemonanga una wantu besadilanga luvevoko bena lwau mu mpila yambi, baka nzengo zambi yovo mwesa akaka e mpasi. Nkand’a Nzambi uvovanga vo “muna lumbu yambaninu,” o wantu bekituka “ntokozi” yovo wantu ana ke betondanga ko. (2 Timoteo 3:1, 2) Aweyi tulenda songela vo tuvutulanga matondo mu kuma kia lukau lwamfunu katuvana o Yave? Aweyi tulenda vengela sadila lukau lwalu mu mpila yambi?

13. Aweyi tulenda vengela sadila luvevoko lweto lwa Kikristu mu mpila yambi?

¹³ Yeto awonso tuna yo nswa wa sola akundi eto, mpila ya vuatila yo kuyikubika ye nsaka. Kansi, tulenda sadila luvevoko lwalu nze nswa mu baka nzengo ke ziyangidikanga Nzambi ko yovo mu landa e ngindu za wantu  a nza. (Tanga 1 Petelo 2:16.) Vana fulu kia badikila nswa wa kiyisolela nze lau dia vanga oma mambi, tufwete wo badikilanga nze lau dia ‘vangila mawonso muna nkembo a Nzambi.’—1 Korinto 10:31; Ngalatia 5:13.

14. Ekuma tufwete bundila Yave vuvu vava tusadilanga nswa wa kuyisolela?

¹⁴ Yave wavova vo: “Omono i Yave wa Nzambi aku, on’okulong’oma mamfunu, yo kufila muna nzila in’ofwete kwenda.” (Yesaya 48:17) Tufwete bundanga e vuvu muna Yave yo tambulwila e nsiku mina kasikidisa kimana twabaka nzengo zambote. Kuna lulembamu lwawonso, tutambulwilanga e ziku kia mvovo emi: “E nzil’a muntu ke ina muna yandi ko: ngatu singikila ntambi zandi o munduti-a-nzila.” (Yeremiya 10:23) Adami kumosi ye Aneyisaele ana bakondwa kwikizi, babembola e nsiku mina Yave kasikidisa yo bunda vuvu muna ngangu za yau kibeni. Yambula twalongoka diambu muna mbandu au yambi. Vana fulu kia bunda e vuvu muna ngangu zeto, tufwete ‘bunda Yave vuvu yo ntim’eto wawonso.’—Ngana 3:5.

15. Nkia diambu tulongokele muna nkanikinu una muna Ngalatia 6:5?

¹⁵ Tufwete mpe zitisanga o nswa una wantu ankaka bena wau wa baka nzengo za yau kibeni muna zingu. Ekuma? Wau vo yeto awonso tuna yo nswa wa kuyisolela, ke vena Akristu wole ko balenda baka nzengo zau zimosi muna mambu mawonso. Divavanga vo twabaka e nzengo mu kuma kia mavangu meto ye nsambila. Tufwete  sungamenanga nkanikinu una muna Ngalatia 6:5. (Tanga.) Avo tusungamene vo konso Nkristu nkwa kuma muna nzengo kebakanga, tuzitisa luvevoko luna akaka bena lwau lwa sadila o nswa wa kuyisolela.

16, 17. (a) Aweyi o nswa wa kuyisolela watwasila ntantani muna Korinto? (b) Aweyi Paulu kasadisila Akristu awaya? Adieyi tulongokele muna nona kiaki?

¹⁶ Yambula twabadika nona kimosi kia Nkand’a Nzambi kisonganga e kuma tufwete zitisilanga nswa wa kuyisolela wa mpangi zeto. Akristu muna nkutakani ya Korinto batantananga mu kuma kia dia e mbizi ina yakelwanga yimenga kwa teke, i bosi yatekwanga vana zandu. E ntona za Akristu ankaka zabayambulanga badia e mbizi yayi kadi bazaya wo vo e teke má kiakondwa mfunu. Kansi, akaka ana bateka kala asambidi a teke, bamonanga vo o dia e mbizi yayi dina nze ngeye osambilanga teke. (1 Korinto 8:4, 7) E diambu diadi diampwena kikilu diakala kadi diadi vambula e nkutakani. Aweyi Paulu kasadisila Akristu mu singika diambu diadi diamfunu?

¹⁷ Entete, Paulu wasungamesa e buka yau yole vo e madia ke mekumika ngwizani au ko yo Nzambi. (1 Korinto 8:8) I bosi, Paulu wabalukisa balembi yambulanga vo ‘nsw’au wa kuyisolela’ walweka ntona z’awana batovoka. (1 Korinto 8:9) Wavovesa mpe awana bakala ye ntona zatovoka vo balembi fundisanga awana badianga e mbizi yayina. (1 Kor. 10:25, 29, 30) Kana nkutu muna mambu mamfunu matadidi nsambila, diavavanga vo konso Nkristu kabaka nzengo yandi kibeni. Nga ke diambote ko vo yeto mpe twazitisanga o nswa wa kuyisolela wa mpangi zeto vava yau kibeni bebakanga nzengo mu mambu mena vo makete kwandi?—1 Korinto 10:32, 33.

18. Aweyi olenda songela vo oyangalelanga o nswa wa kuyisolela katuvana o Nzambi?

¹⁸ Yave watuvana o nswa wa kuyisolela owu ukututwasilanga luvevoko lwakieleka. (2 Korinto 3:17) Tufwete yangalelanga lukau lwalu kadi lukutusadisanga mu baka e nzengo zisonganga e tezo kina tuzolelanga Yave. Muna kuma kiaki, yambula twakwamanana baka e nzengo zikunyangidikanga yo zitisa o nswa wa kuyisolela wa wantu ankaka mu mpila ina besadilanga lukau lwalu lwamfunu.