1. Adieyi Yave kavanga vana vau vava Adami yo Eva basumuka? (Tuku 3:15)

 VAVA Adami yo Eva basumuka, vana vau Yave wayika ungunza wamfunu muna vana e vuvu kwa wan’au. Mana kavova masonama muna Tuku 3:15.—Tanga.

2. Ekuma ungunza wau winina kikilu o mfunu?

² O ungunza wau wasonama muna nkand’antete a Bibila. Kansi, e nkanda miawonso mia Bibila ngwizani mina ye ungunza wau. Wauna e ngazi zikadilanga zayikakiana muna keke, e mvovo miasonama muna Tuku 3:15 ngwizani mina ye mambu masonama muna nkanda miawonso mia Bibila yo yikakiana mu nsangu zimosi, i sia vo, Nzambi ofila Mvuluzi ona ovonda Nkadi ampemba ye alandi andi awonso. * Ekwe nsambu bena zau awana bezolanga Yave!

3. Nkia mambu tulongoka mu longi diadi?

³ Mu longi diadi, tubaka e mvutu za yuvu ilende mu kuma kia ungunza wasonama muna Tuku 3:15: Aki nani beyikwanga muna ungunza wau? Aweyi ungunza wau walunganena? Ekuma ungunza wau winina o mfunu kwa konso muntu muna yeto?

4. Nani i “nioka”? Aweyi tuzayidi wo?

⁴ “Nioka,” “mbongo” a nioka, “nkento” ye “mbongo” a nkento i yau beyikwanga muna Tuku 3:14, 15. Bibila kikutusadisanga mu zaya nani osunzulanga konso muntu muna yau. *  Yambula twazaya nani osunzulanga “nioka.” Nze una tuzeye, e nioka yakieleka ke ivovanga ko, i dianu vo ke yadi bakula ko mana Yave kavova muna mpatu a Edene. Muna kuma kiaki, Yave vangwa kiangangu kavovesa. Nani i vangwa kiaki? E sono kia Lusengomono 12:9 kivananga mvutu zakiá muna kiuvu kiaki. Kiyikilanga “e nioka ankulu” vo Nkadi ampemba wa Satana. Kansi, nani i mbongo a nioka?

5. Nani i mbongo a nioka?

⁵ Ezak’e ntangwa Bibila kisadilanga mvovo “mbongo” mu yika muntu ona otangininanga muntu ankaka muna mawonso yamu tezo kiayikilwa vo mwan’andi. Muna kuma kiaki, mbongo a nioka i mbasi zakolami ye wantu ana bena nze Satana ona wakolamena Yave wa Nzambi yo bangika nkangu andi. Kasikil’owu, muna buka kiaki tulenda yika mpe ambasi ana babembola e fulu kiau kuna zulu muna lumbu ya Noa ye wantu ambi ana betangininanga Nkadi ampemba wa se diau.—Tuku 6:1, 2; Yoa. 8:44; 1 Yoa. 5:19; Yuda 6.

6. Ekuma o “nkento” oyikwanga muna ungunza ke Eva ko?

⁶ Owau, yambula twazaya nani osunzulanga o “nkento.” O nkento ndioyo ke Eva ko. Ekuma? Badika kuma kimosi. Ungunza uyikanga vo e mbongo a nkento “obosola” o ntu a nioka. Nze una tulongokele, o nioka i Satana wa mbasi ankolami, dianu vo ke dilendakana ko kwa mbongo a Eva, i sia vo, wantu alembi lunga babosola o ntu a nioka. Ozevo, aweyi Satana kefwasilwa?

7. Landila e sono kia Lusengomono 12:1, 2, 5, 10, nani i nkento oyikwanga muna Tuku 3:15?

⁷ O nkand’ansuka wa Bibila ukutuzayisanga nani i nkento oyikwanga muna Tuku 3:15. (Tanga Lusengomono 12:1, 2, 5, 10.)  O nkento ndioyo ke muntu ko. Kadi una ye ngonde kuna nsi a tambi yandi ye kolowa kia ntetembwa 12 vana ntu andi. Owutidi mwana, kansi mwan’ampimpita, i sia vo, Kintinu kia Nzambi. Wau vo Kintinu kuna zulu kina, o nkento ndioyo mpe kuna zulu kena. Ozevo, o nkento ndioyo osunzulanga nkubik’a Yave kuna zulu yazala ye mbasi zakwikizi.—Ngal. 4:26.

8. Nani i ndambu antete ya mbongo a nkento? Nkia ntangwa kakituka se mbongo a nkento? (Tuku 22:15-18)

⁸ Diambu dia Nzambi mpe dikutusadisanga mu zaya nani i ndambu antete ya mbongo a nkento. Bibila kiasakula vo mbongo yayi mwan’a Abarayama kekala. (Tanga Tuku 22:15-18.) Nze una wasakulwa, Yesu i mwan’a muntu ndioyo akwikizi. (Luka 3:23, 34) Kansi, e mbongo yayi ifwete sunda o wantu o nkuma, kadi i yau ifwasa Satana wa Nkadi ampemba. Muna kuma kiaki, vava Yesu kakala ye kimbuta kia 30 ma mvu, wakuswa muna mwand’avelela. Muna kolo kiaki, Yesu wakituka se ndambu antete ya mbongo a nkento. (Ngal. 3:16) Vava Yesu kafwa yo fulwa, Nzambi “wamvuika kolow’a nkembo yo zitu” yo kumvana “e wisa kiawonso kia zulu ye nza” kumosi ye wisa kia ‘fwasa mavangu ma Nkadi ampemba.’—Ayib. 2:7; Mat. 28:18; 1 Yoa. 3:8.

9-10. (a) Aki nani diaka bena muna mbongo a nkento? Nkia ntangwa bakituka se mbongo a nkento? (b) Nkia diambu tufimpa owau?

⁹ Kansi mpe vena ye ndambu azole ya mbongo a nkento. Paulu wa ntumwa wasasila vo Akristu akuswa awonso bena muna ndambu azole ya mbongo a nkento. Wavova vo: “Avo kwa Kristu nuvuilu, nu mbongo a Abarayama kikilu, nutambula e vua mun’owu wa nsilu.” (Ngal. 3:28, 29) Vava Yave kekusanga Nkristu muna mwand’avelela, o muntu ndioyo okitukanga se mbongo a nkento. Muna kuma kiaki, mbongo a nkento i Yesu Kristu ye 144.000 ma akuswa ana beyala yandi. (Lus. 14:1) Yau awonso besianga e ngolo za yindula yo vangila mambu nze Yave wa Nzambi wa Se diau.

¹⁰ Wau tubakwidi awana beyikwanga muna ungunza wasonama muna Tuku 3:15, yambula twafimpa dina Yave kevanganga muna lungisa ungunza wau malembe-malembe ye mpila ukutusadisilanga o unu.

11. Mu nkia mpila e mbongo a nkento yatatikilwa “e bombo”?

¹¹ O ungunza wasonama muna Tuku 3:15 uvovanga vo, o nioka otatika e “bombo” kia mbongo a nkento. E ndambu ya ungunza wau yalungana vava Satana kafila Ayuda ye esi Roma mu vonda o Mwan’a Nzambi. (Luka 23:13, 20-24) Vava o muntu kelwalanga e bombo, ke lendanga diaka vanga mawonso ko kazolele mu fikolo, diau dimosi mpe, vava Yesu kafwa mu lumbu tatu, kalenda diaka vanga diambu ko mu fikolo.—Mat. 16:21.

12. Aweyi ye nkia ntangwa o ntu a nioka ubosolwa?

¹² Kansi, muna lungisa o ungunza wa Tuku 3:15, o Yesu kadi kwamanana muna ziami ko. Ekuma? Kadi landila ungunza, e mbongo a nkento, i yau ibosola o ntu a nioka. Ediadi disongele vo e bombo kia Yesu kifwete sasuka, i sia vo, Yesu kafwete fulwa. I diau mpe diavangama. Muna lumbu kiatatu, Yesu wafulwa yo vewa o moyo ulembi fwanga kuna zulu. Muna ntangwa ina Nzambi kasikidisa, Yesu obosola ntu a nioka, i sia vo, ofwasa Satana. (Ayib. 2:14) Kristu ye awana keyala yau, befwasa e mbeni zawonso za Nzambi  ova ntoto, i sia vo, mbongo a Satana.—Lus. 17:14; 20:4, 10. *

13. Aweyi e ndungan’a ungunza wau ukutusadisilanga o unu?

¹³ Avo wakiyekola kala kwa Nzambi, e ndungan’a ungunza wau ukusadisa mpe. Vava Yesu kayiza ova ntoto nze muntu, watanginina e fu ya Se diandi mu mpila yalunga. (Yoa. 14:9) Muna kuma kiaki, vava tulongokanga mayingi mu kuma kia Yesu, tutoma zayanga yo zola Yave wa Nzambi eto. Vana ntandu, nluta miayingi tuvuanga muna malongi ma Yesu ye mpila kefidilanga e nkubik’a Nzambi ova ntoto omu lumbu yayi. Yesu okutulonganga una tufwete natina e zingu kieto kimana twayangidika Yave. Wau vo Yesu watatikwa e bombo, i sia vo, wafwa, yeto awonso twavua nluta. Mu nkia mpila? Vava Yesu kafulwa, wavana e ntalu a menga mandi se lukau lwalunga muna ‘kutuvelelesa muna masumu mawonso.’—1 Yoa. 1:7.

14. Aweyi tuzayidi wo vo o ungunza una Yave kayika muna mpatu a Edene ke wadi lungana vana vau ko? Sasila.

¹⁴ E mvovo mia Yave muna ungunza kayika muna mpatu a Edene, misonganga vo ke wadi lungana vana vau ko. O ungunza uvovanga vo, o nkento okala ye mbongo, o Nkadi ampemba mpe okutakesa alandi andi awonso ye vekala ye kitantu vana vena buka yole yayi. Ozevo, ntangwa yayingi yadi vioka kimana mambu mama mawonso mavangama. O bakula mambu ma ungunza wau, i lulukisu kwa yeto mu zaya vo mengwa tumengwa kwa Satana ye nz’andi. Vava kakala ova ntoto, Yesu wavana mpe lulukisu lwalu kwa alandi andi. (Maku 13:13; Yoa. 17:14) Kieleka, tumonanga e ndungan’a ungunza wau, mu sungula mu mvu 100 miviokele kala. Mu nkia mpila?

15. Ekuma e nza ya Satana iwokeselanga menga mbongo a nkento? Kansi, ekuma ke tufwete mwena Satana wonga ko?

¹⁵ Ke vavioka kolo ko vava Yesu katumbikwa se Ntinu a Kintinu kia Nzambi muna mvu wa 1914, Satana wayingwa kuna zulu. Vava ntoto keyunganenanga ekolo kevingilanga e ntangwa kefwaswa. (Lus. 12:9, 12) Kansi, Satana ke vingilanga kaka ko lembi vanga diambu. Wau vo kena ye vuvu ko, makasi mayingi kena mau ye onuanisanga nkangu a Nzambi. (Lus. 12:13, 17) Kiaki i kuma e nza ya Satana iwokeselanga menga o nkangu a Nzambi. Kansi, ke tuna ye kuma ko kia mwena Satana wonga ye alandi andi. Muna vova e ludi, tuna ye ziku nze kina Paulu wa ntumwa kakala kiau vava kasoneka vo: “Avo Nzambi una yeto, nani okututelamena?” (Roma 8:31) Tuna ye ziku kiaki kadi nze una tumwene, Yave mayingi kala kalungisi muna ungunza wasonama muna Tuku 3:15.

16-18. Aweyi umbakuzi wa ungunza wasonama muna Tuku 3:15, usadisilanga mpangi Curtis, Ursula yo Jessica?

¹⁶ O nsilu a Yave una muna Tuku 3:15, ulenda kutusadisa mu zizidila konso mpasi tulenda wanana zau muna zingu kieto. Mpangi mosi ayakala oyikilwanga vo Curtis, osalanga se misionario kuna Guam wavova vo: “Vakala ye ntangwa muna zingu kiame yawanana ye mambu mampasi matonta e kwikizi kiame muna Yave. Kansi, obadika ungunza wasonama muna Tuku 3:15, ukunsadisanga mu kwamanana bunda e vuvu muna Nzambi ame.” Mpangi Curtis ovingilanga e lumbu kina Yave kefokola e mpasi zeto zawonso.

 ¹⁷ Mpangi ankento una ye nkumbu Ursula ozingilanga kuna Baviera (Alemanha) wavova vo, obakula ungunza wasonama muna Tuku 3:15 wansadisa mu kala ye ziku vo e Bibila kwa Nzambi kiavumunuinua. Wabakula una ungunza wankaka winina e ngwizani yo ungunza wau, ediadi diasimba kikilu o ntim’andi. Mpangi Ursula wavova diaka vo: “Yatoma yangalala vava yalongoka vo o Yave wavanga diambu vana vau kimana o wantu bakala ye vuvu.”

¹⁸ Mpangi Jessica ona ozingilanga kuna Micronésia wavova vo: “Yakinu sungamena una yamona e nkumbu antete vava yabakula vo nsolwele e ludi. Yamona vo o ungunza wasonama muna Tuku 3:15 mu lungana wina. Ediadi dikunsadisanga mu sungamena vo e zingu tuna kiau o unu, ke kiau ko i zingu kiakieleka. O ungunza wau ukumikanga e vuvu kiame vo osadila Yave nsambu kaka ditwasanga owau ye zingu kiasikila kuna sentu.”

19. Ekuma tulenda kadila ye ziku vo e ndambu isidi ya ungunza una muna Tuku 3:15 lungana ilungana?

¹⁹ Nze una tulongokele, o ungunza wasonama muna Tuku 3:15 wakinu lungana omu lumbu yeto. Tutomene zaya ana besunzulanga e mbongo a nkento ye mbongo a nioka. Yesu i ndambu yantete ya mbongo a nkento, e bombo kina kiatatikwa kiasasuka kala. Owau oyalanga se Ntinu olembi fwanga. Yave wasola kala awonso bena muna ndambu yazole ya mbongo a nkento, ana beyala ke kolo ko yo Mwan’andi kuna zulu. Wau vo e ndambu antete ya ungunza yalungana kala, tuna ye ziku vo e ndambu isidi lungana ilungana vava Yesu kebosola o ntu a nioka. Ekwe luvevoko bekala lwau o nkangu a Yave vava Satana kefwaswa! Ekolo tuvingilanga e ntangwa yayi, ke tuyoyi ko. Tukwamanana bunda e vuvu muna Nzambi eto. Tuna ye ziku vo osadila e mbongo a nkento muna twasa nsambu zayingi kwa “zula yawonso ova ntoto.”—Tuku 22:18.