1. Aweyi nleke mosi kasongela vo okwikilanga muna vuvu kia lufuluku?

 NLEKE mosi una ye nkumbu Matthew una ye kimbevo kiampasi ye nkumbu miayingi kapaswilu kala. Vava kakala ye kimbuta kia mvu 7, yandi ye mase mandi batalanga e programa ya TV ya Mbangi za Yave. Kuna mfoko a programa yayi, batala e video ya nkunga yasonganga wantu bavananga ngiz’ambote kwa awana bafuluka muna nz’ampa. b Kuna mfoko a video, Matthew watala mase mandi yo simba moko mau yo vova vo: “E papa yo mama, nga numwene? Kana nkutu vo mfwidi, mfuluka kikilu mfuluka. Oyeno nuvingila kaka, ediadi vangama kikilu divangama.” Nga nulenda yindula una mase mama bamona muna zaya vo mwan’au okwikilanga kikilu muna vuvu kia lufuluku?

2-3. Ekuma tufwete yindulwilanga muna nsilu wa lufuluku?

² Ntangwa ke ntangwa, yeto awonso tufwete yindulanga muna nsilu a Bibila wa lufuluku. (Yoa. 5:28, 29) Ekuma? Kadi konso ntangwa tulenda bakama kimbevo yovo fwilwa ndiona tuzolanga. (Kim. 9:11; Yak. 4:13, 14) E vuvu kieto muna lufuluku kilenda kutusadisa mu zizidila e mambu mampasi. (1 Tes. 4:13) E Bibila kisonganga e ziku vo o Se dieto dia zulu otomene kutuzaya ye otoma kutuzolanga. (Luka 12:7) Vava tuyindulanga vo Yave wa Nzambi otomene kutuzaya, tukala ye ziku vo avo tufwidi okutufutumuna ye kiwuntu ye ngindu twakala zau vitila twa fwa. Yave otoma kutuzolanga ye watuvanga ye kani dia zinga yakwele mvu, kana nkutu vo tufwidi o Yave okutufutumuna.

³ Mu longi diadi, tulongoka e kuma tufwete kwikidilanga  muna nsilu wa lufuluku. I bosi, tulongoka lusansu lwa Bibila lulenda kumika lukwikilu lweto, i lwau mpe lubongelo o ntu wa diambu wa longi diadi: “O mpangi aku fuluka kefuluka.” (Yoa. 11:23) Kuna mfoko, tulongoka una tulenda kitulwila e vuvu kia lufuluku se kiakieleka kwa yeto.

4. Muna kwikila muna nsilu a lufuluku, nkia ziku tufwete kala kiau? Yika e nona.

⁴ Muna kwikila muna nsilu, tufwete kala ye ziku vo ndiona osidi wo una ye luzolo yo nkuma wa lungisa wo. Muna bonga e nona: Yindula vo e nzo aku ibangukidi muna tembwa kiangolo. O nkundi aku wizidi yo kusia nsilu vo: ‘Ikusadisa muna vangulula e nzo aku.’ Oyandi ludi kevovanga ye una ye ziku vo una yo luzolo lwa kusadisa. Avo ozeye tunga ye una ye salanganu yatungila, okala ye ziku vo okusadisa kikilu. Muna kuma kiaki, okwikila muna nsilu andi. Owau, adieyi tuvova mu kuma kia nsilu a Nzambi wa lufuluku? Nga Nzambi una kikilu yo luzolo yo nkuma wa lungisa wo?

5-6. Ekuma tufwete kadila ye ziku vo Yave una kikilu yo luzolo lwa fula mafwa?

⁵ Nga o Yave una kikilu yo luzolo lwa fula mafwa? Ke tuna ye lukatikisu ko. Wavumunuina sono yayingi ivovelanga o nsilu andi wa lufuluku. (Yes. 26:19; Osea 13:14; Lus. 20:11-13) Vava Yave kesianga o nsilu, olungisanga wo kikulu. (Yos. 23:14) Yave una kikilu yo luzolo lwa fula awana bafwa. Ekuma tuvovele wo?

⁶ Badika e mvovo mia Yobi. Wakala ye ziku vo avo ofwidi, Yave okala ye viangi kia kumona diaka. (Yobi 14:14, 15, mvovo vana yanda.) Yave mpe una ye viangi kia mona diaka asambidi andi ana bafwa. Una yo luzolo lwa kubavutulwisa diaka o moyo, yo vimpi wambote ye kiese. Adieyi tuvova mu kuma kia mafunda ye mafunda ma wantu ana bafwa kansi ke bakala ye lau ko dia longoka e ludi mu kuma kia Yave? O Se dieto dianzodi ozolele kubafula mpe. (Mav. 24:15) Yave ozolele kubavana e lau diakituka se akundi andi yo zinga yakwele mvu ova ntoto. (Yoa. 3:16) Kieleka, Yave una kikilu yo luzolo lwa fula mafwa.

7-8. Ekuma tufwete kadila ye ziku vo Yave ovuidi o nkuma wa fula mafwa?

⁷ Nga o Yave una mpe yo nkuma wafula mafwa? Ingeta. Kadi yandi i “Mpungu-ngolo.” (Lus. 1:8) Muna kuma kiaki, Yave ovuidi nkuma wafwana muna fwasa konso mbeni kumosi yo lufwa. (1 Kor. 15:26) Ozaya ediadi dilenda kutukumika yo kutufiaulwisa. Badika e nona kia mpangi Emma Arnold. Yandi ye esi nzo andi bawanana ye mambu mayingi mampasi matonta lukwikilu lwandi muna kolo kia Vit’Anzole ya Nz’Amvimba. Muna fiaulwisa o mwan’andi wau bafwilwa e yitu yau ana bakala muna fulu yasadisilwanga e salu yangolo muna luyalu lwa Nazi, wavova vo: “Kelevo awana bafwa ke befuluka diaka ko, ediadi diadi songa vo o mbeni eto osundidi Nzambi o nkuma.” Kansi ediadi ke dialudi ko. Kieleka, ke vena diambu disundidi Yave o nkuma ko. O Nzambi wa Mpungu-ngolo ona wavanga o moyo, una mpe yo nkuma wavutulwisa o moyo kwa awana bafwa.

⁸ Ekuma kia nkaka kilenda kutufila mu zaya vo Yave olenda fula mafwa, i kia sia vo nyindu andi ke una ye nsuka ko. Oyikilanga nkutu konso ntetembwa muna nkumbu andi. (Yes. 40:26) Yave mpe osungamenanga awana bafwa. (Yobi 14:13; Luka 20:37, 38) Olenda mpe sungamena vana vau awana bafwa kana nkutu muna mambu makete, kumosi ye mpwau, mana mababwila muna zingu ye nyindu miau.

9. Ekuma okwikidilanga muna nsilu wa lufuluku?

 ⁹ Kieleka, tulenda kwikila muna nsilu a Yave wa lufuluku, e kuma kadi tuzeye wo vo Yave una ye luzolo yo nkuma wa lungisa wo. Badika diaka e kuma kiankaka tukwikidilanga muna nsilu a Nzambi wa lufuluku: Yave wafula kala o wantu bafwa. Kuna nz’ankulu, Yave wavana o nkuma wafula mafwa kwa selo yandi yakwikizi ye kwa mwan’andi Yesu. Yambula twabadika lufuluku lumosi luna o Yesu kavanga luyikwanga muna Yoane kapu kia 11.

10. Nkia nsangu Yesu katambula ye adieyi kavanga? (Yoane 11:1-3)

¹⁰ Tanga Yoane 11:1-3. Owau yindula dina diavangama kuna Betania kuna mfoko a mvu wa 32 T.K. Yesu wakala ye akundi muna mbanza yayina, Lazaro ye nsanga zandi, Maria yo Mareta. (Luka 10:38-42) Kansi o Lazaro wayela, e nsanga zandi batokana kikilu. Muna kuma kiaki, batwika e nsangu kwa Yesu ona wakala kuna sambu diankaka dia Yodani, muna lwaka kuna Betania diavavanga vo o muntu kakangala lumbu yole. (Yoa. 10:40) Diankenda vo Lazaro wafwa muna kolo kina Yesu katambula e nsangu. Kana una vo Yesu wazaya wo vo o nkundi andi o fwidi, waviokesa diaka lumbu yole muna kwenda kuna Betania. Yesu waviokesa e lumbu yayi kadi kazola kaka vanga diambu ko muna wete dia akundi andi kansi, muna twasa mpe nkembo kwa Yave.—Yoa. 11:4, 6, 11, 17.

11. O lusansu lwa Lazaro nkia diambu lulenda kutulonga mu kuma kia akundi?

¹¹ Tulenda longoka diambu diamfunu mu kuma kia akundi muna lusansu lwalu. Badika e diambu edi: Vava Maria yo Mareta batwika e nsangu kwa Yesu, ke balomba ko vo Yesu kenda kuna Betania. Kansi edi kaka bazola vo Yesu kazaya wo vo o nkundi andi ona katoma zolanga wayela kakala. (Yoa. 11:3) Vava Lazaro kafwa, Yesu wadi kumfula kana nkutu vava kakala kwandá. Kansi, Yesu wabaka e nzengo za kwenda kuna Betania muna kala kumosi ye akundi andi Maria yo Mareta. Nga una yo nkundi ona okalanga yo luzolo lwa kusadisa lembi kunlomba? Avo iwau, ozeye wo vo olenda kumbunda e vuvu vo okusadisa muna “ntangw’ampasi.” (Nga. 17:17) Nze Yesu, oyeto mpe tuzolele kala nze nkundi ndioyo kuna kwa akaka. Owau, tuvutuka muna lusansu twazaya mana mavangama kuna kwalanda.

12. Nkia diambu o Yesu kasila nsilu kwa Mareta? Ekuma o nsilu wau ke wakadila wankatu ko? (Yoane 11:23-26)

¹² Tanga Yoane 11:23-26. Mareta wazaya wo vo Yesu olweke muna mbanz’a Betania. Muna kuma kiaki wazaula mu kwenda wanana yandi yo vova vo: “E Mfumu, kele vo wakala ovava, o mpangi ame nga kafwidi ko.” (Yoa. 11:21) Dialudi vo Yesu wazola wuka Lazaro. Kansi, o Yesu diambu diankaka dia sivi kazola vanga. Wasia nsilu vo: “O mpangi aku fuluka kefuluka.” Wasadisa mpe Mareta muna kwikila muna nsilu wau, vava kavova vo: “Mono i lufuluku yo moyo.” Kieleka, Yave wavana o nkuma kwa Yesu muna fula mafwa. Ke vavioka kolo ko, Yesu wafula dumbelele kimosi,  ona wafwa muna lumbu kiakina, i bosi wafula mpe toko dimosi, nanga muna lumbu kiakina mpe kafwa. (Luka 7:11-15; 8:49-55) Kansi, nga o Yesu wafwana futumuna o muntu ona wafwa kala se vioka lumbu yá ye nitu andi nkutu yayantika wola?

13. Nze una wasonama muna Yoane 11:32-35, adieyi Yesu kavanga vava kamona Maria ye akaka badilanga? (Tala mpe e fwaniswa)

¹³ Tanga Yoane 11:32-35. Yindula dina diavangama kuna kwalanda. Maria una vo i mpangi ankaka wa Lazaro, wayenda wanana yo Yesu. Wavutukila e mvovo miau mimosi mina o nsang’andi kavova: “E Mfumu, kele vo wakala vava, o mpangi ame nga kafwidi ko.” Yandi yo wantu ankaka bakendalala kikilu bakala. Vava o Yesu kamona o wantu badilanga, o yandi mpe watoma kendalala. E nkenda zamfila mu dila vava kamona akundi andi badilanga. Yesu wabakula e mpasi zina o muntu kemonanga vava kefwilwanga o muntu ketoma zolanga. Kieleka, Yesu una ye luzolo lwa fokola e mansanga mau.

14. Adieyi tulenda longoka muna dina o Yesu kavanga vava Maria kadilanga?

¹⁴ Dina Yesu kavanga vava kamona Maria wadilanga, ditulongele vo o Yave Nzambi a nkenda. Ekuma tuvovele wo? Nze una twalongokele muna longi diaviokele, Yesu otangininanga Se diandi mu mpila yalunga. (Yoa. 12:45) Vava tutanganga una Yesu kamona vava kamona akundi andi badilanga, tulenda vova mpe vo o Yave omonanga e nkenda vava tudilanga mu kuma kia ntantu. (Nku. 56:8) Kieleka, ediadi dikutufilanga muna finama Nzambi eto ankenda.

15. Landila e sono kia Yoane 11:41-44, sasila dina diavangama muna ziami kia Lazaro? (Tala mpe e fwaniswa.)

¹⁵ Tanga Yoane 11:41-44. Yesu olweke vana ziami kia Lazaro olombele vo bakatula e tadi difukidi e ziami. Mareta ovovele vo, e Mfumu e nitu andi nanga mu ta ina e nsudi. Yesu umvovese vo: “Nga kivovese wo ko vo, avo okwikidi omona o nkembo a Nzambi e?” (Yoa. 11:39, 40) I bosi, Yesu osengwele meso kuna zulu yo samba vana fulu kia ndonga. Yesu ozolele vana o nkembo wawonso kwa Se diandi muna dina divangama. I bosi,  Yesu obokele muna nding’angolo, oku vo: “E Lazaro, vaika!” O Lazaro ovayikidi muna ziami! Yesu ovangidi e diambu dina diamonekanga kwa wantu vo ke dilendakana ko.—Tala e longi, Nga Ozeye? Vana ntu a diambu: “Ekuma Yesu kanangina lumbu yá mu lwaka vana ziami kia Lazaro?” muna Eyingidilu dia 1 dia Yanuali, 2008.

16. O lunsansu lwasonama muna Yoane 11, aweyi lukumikinanga lukwikilu lweto muna vuvu kia lufuluku?

¹⁶ O lunsansu lwasonama muna Yoane 11, aweyi lukumikinanga lukwikilu lweto muna vuvu kia lufuluku? Sungamenanga o nsilu una Yesu kasia kwa Mareta vo: “O mpangi aku fuluka kefuluka.” (Yoa. 11:23) Nze Se diandi, o Yesu mpe una yo luzolo yo nkuma walungisa o nsilu wau. Mansanga mandi masonga vo una yo luzolo lwafokola lufwa ye ntantu bemonanga o wantu vava befwilwanga. Muna kolo kina o Lazaro kavayika muna ziami, Yesu wasonga diaka vo una yo nkuma wafula mafwa. Yindula mpe o nsilu una Yesu kasia kwa Mareta vo: “Nga kivovese wo ko vo, avo okwikidi omona o nkembo a Nzambi e?” (Yoa. 11:40) Kieleka, tuvuidi kuma yambote muna kwikila vo o nsilu a Nzambi mu kuma kia lufuluku, lungana kikilu ulungana. Kansi, adieyi tufwete vanga kimana o nsilu wau wakala se wakieleka kwa yeto?

17. Adieyi tufwete sungamenanga vava tutanganga tusansu twa Bibila tuvovelanga oma ma lufuluku?

¹⁷ Tanganga yo badika tusansu twa nz’ankulu tuvovelanga oma ma lufuluku. Bibila kiyikanga tufuluku nana twa wantu ana bafulwa ova ntoto. c Ekuma olembi vawulwila e ntangwa muna badika tusansu twatu? Vava ovanga wo sungamena vo tusansu twatu, wantu akieleka tuyikanga, i sia vo, akala, akento yo wana. Sianga mpe sungididi muna mana olenda longoka. Yindulanga mpe una konso lusansu lusongelanga  vo Nzambi una ye luzolo yo nkuma wafula mafwa. Vana ntandu, yindulanga mpe o lufuluku lusundidi, i sia vo, lufuluku lwa Yesu. Sungamena vo o lufuluku lwandi lwamoneka kwa ulolo wa wantu ye lukutusadisanga muna kala yo lukwikilu lwasikila.—1 Kor. 15:3-6, 20-22.

18. Aweyi olenda toma sadila e nkunga mieto mivovelanga oma ma lufuluku? (Tala mpe e nota.)

¹⁸ Toma sadilanga e “nkunga” mieto mivovelanga e vuvu kia lufuluku. d (Efe. 5:19) E nkunga miami mikitulanga e vuvu kieto kia lufuluku se kiakieleka yo kumika e vuvu kieto muna nsilu wau. Muna kuma kiaki, tufwete mio wanga, yimbila yo longoka mio muna Nsambil’eto ya esi nzo. Tufwete lundanga e mvovo mia nkunga muna ntu ye muna ntima mieto. I bosi, avo ofwidilu o muntu otoma zolanga o mwand’a Yave ukusadisa muna sungamena e nkunga miami, ediadi dikufiaulwisa yo kumika e vuvu kiaku.

19. Nkia mambu tufwete yindulanga mu kuma kia lufuluku? (Tala e babu “ Nkia Mambu Olenda Kubayuvula?”)

¹⁹ Sadilanga o nyindu aku. Yave watuvana e ngangu za yindulanga una ukala e zingu kieto muna nz’ampa. Mpangi mosi ankento wasasila vo: “Iyindulanga una ukala e zingu kiame muna nz’ampa, iyindulanga nze mono ngina nunkuta e mvuma muna Paradiso.” Yindula vava owanana ye akala ye akento ana basonga e kwikizi kuna nz’ankulu. Nani ozolele wanana yandi? Nkia yuvu okunyuvula? Yindula mpe vo owananene ye azolwa aku ana bafwa. Yindula vava nukala diaka vamosi, mvovo miantete okubavovesa, mpila nubimbazianena ye una nudidila mu kuma kia kiese!

20. Nkia kani tufwete kala diau?

²⁰ Kieleka, tutoma vutulanga kikilu matondo kwa ndiona wasia o nsilu wa lufuluku. Tulenda kala ye ziku vo o nsilu wau lungana kikilu ulungana, kadi o Yave una ye tima yo nkuma walungisa wo. Muna kuma kiaki, yambula twakala ye kani diakwamanana kumika lukwikilu lweto muna vuvu kiaki kia mfunu. Avo tuvangidi wo, tufinama Nzambi eto ona osianga o nsilu kwa konso muntu mu yeto vo: ‘O nzolw’aku ofuluka!’