1-2. Nki kiafila Yesu mu yika e mvovo mina muna Yoane 4:35, 36?

EKOLO kekwendanga kuna Ngalili, Yesu oviokele muna mpatu a mbongo a bale. Mbongo ke yilweke ntete mu nsungi a nkutika ko. (Yoa. 4:3-6) Ngonde yá zisidi muna kutika e mbongo. Muna kuma kiaki, e mvovo mia Yesu nanga ke mina ye nsasa ko vava kavovele vo: “Nusengola o meso nuatala e mpatu, zibweke, e nsungi a nkutika ifwene.” (Tanga Yoane 4:35, 36.) Adieyi Yesu kazola vova?

² Yesu kavovele nkutik’a mbongo ko kansi ya wantu. Badika dina diavangama ke kolo ko. Kana una vo Ayuda ke bawizananga ko ye esi Samaria, Yesu wasila umbangi kwa nkento wa musi Samaria, o nkento ndioyo watambulwila. Kieleka, ekolo Yesu kavovelanga oma ma “nsungi a nkutika,” esi Samaria ayingi ana bawá kwa nkento e nsangu mu kuma kia Yesu, bayiza kwa yandi kimana balongoka diaka mayingi. (Yoa. 4:9, 39-42) Tala dina nkwa ngangu mosi ofimpanga oma ma Bibila kasoneka mu kuma kia lusansu lwalu: “Wau vo wantu bayenda kwa Yesu mu nzaki zawonso yo wá malongi mandi, . . . disongele vo bakala nze mbongo muna nsungi a nkutika.”

3. Avo obadikidi wantu nze una Yesu kababadikilanga, aweyi dilenda kusadisila muna salu kiaku kia umbangi?

³ Aweyi obadikilanga o wantu osilanga umbangi muna zunga kiaku? Nga okubabadikilanga nze mbongo muna nsungi a nkutika? Avo i wau, vena ye mambu tatu ofwete vanga. Diantete, ofwete samuna e nsangu zambote mu nzaki. Kadi e nsungi a nkutika ina ye ntangwa ifokoka, ke tulendi fwa diya ko. Diazole, okala ye kiese ekolo omona una wantu betambulwilanga e nsangu zambote. Diambu dia Nzambi divovanga vo: “O nkangu uyangalelanga muna ntangw’a nkutika.” (Yes. 9:3) Diatatu, o kala ye vuvu vo konso muntu olenda kituka se nlongoki a Yesu,  dikusadisa muna soba e mpil’aku ya sila umbangi mun’owu wa nsatu zau.

4. Adieyi tulongoka mu longi diadi mu kuma kia Paulu?

⁴ Akaka muna alandi a Yesu bayindulanga vo esi Samaria ke badi kituka alongoki a Yesu ko, kansi Yesu kakala ye ngindu zazi ko. Yesu wakala ye vuvu vo balenda kituka alongoki andi. Oyeto mpe i wau tufwete badikilanga o wantu muna zunga kieto vo balenda kituka alongoki a Kristu. Paulu wa ntumwa mbandu ambote katusisila ina tufwete tanginina. Adieyi tulenda longoka muna mbandu andi? Mu longi diadi, tuvovela: (1) una Paulu kazayilanga mana bakwikilanga awana kasilanga umbangi, (2) una kabakulwilanga mana bayangalelanga ye (3) una kakadilanga ye vuvu vo balenda kituka se alongoki a Yesu.

5. Ekuma Paulu kabakulwilanga e ngindu za awana bawanga malongi mandi muna sambilu?

⁵ Nkumbu miayingi Paulu wasilanga umbangi muna masambilu ma Ayuda. Kasikil’owu, muna sambilu diakala kuna Tesalonika, ‘wamokena [ye Ayuda] muna Sono mu lumbu tatu ya vundu.’ (Mav. 17:1, 2) Paulu wayangalelanga sila umbangi muna sambilu dia Ayuda. Kadi Nyuda kakala. (Mav. 26:4, 5) Paulu wabakulanga e ngindu za Ayuda, muna kuma kiaki, wabasilanga umbangi kuna unkabu wawonso.—Fili. 3:4, 5.

6. Nkia nswaswani yakala vana vena wantu ana Paulu kalonga muna sambilu ye ana kalonga vana zandu?

⁶ Vava abangiki bayinga Paulu kuna Tesalonika ye kuna Beroya, Paulu wayenda kuna Atenai. Okwakuna mpe “wayantika mokena ye Ayuda muna sambilu ye akaka ana basambilanga Nzambi.” (Mav. 17:17) Kansi, vava kayenda sila umbangi vana zandu, Paulu wawanana ye wantu bakala ye ngindu zaswaswana. Muna awana Paulu kamokenanga yau, vakala ye mindongota ye esi zula ana babadikila e nsangu za Paulu se ‘longi diampa.’ Bamvovesa vo: “Ngeye una kutuzayisa mambu mana ke twasidi wa ko.”—Mav. 17:18-20.

7. Landila e sono kia Mavangu 17:22, 23, aweyi Paulu kasobela e mpil’andi ya sila umbangi?

⁷ Tanga Mavangu 17:22, 23. E mpila ina Paulu kasila umbangi kwa esi zula muna mbanz’a Atenai, yaswaswana yakala ye mpila ina kasila umbangi kwa Ayuda muna sambilu. Nanga Paulu wakiyuvula vo: ‘Nkia mambu esi Atenai bekwikilanga?’ Paulu watoma sia e sungididi muna mbanza yo mona e lekwa ina o nkangu basambilanga. I bosi, muna kubalonga e ludi, Paulu wasadila e lekwa ina o nkangu bakwikilanga. Nkwa ngangu mosi ofimpanga oma ma Bibila wasoneka vo: “Wau vo Paulu Nkristu kakala, wabakula vo Mingerekia ke  basambilanga Nzambi a ‘ludi’ ko ona Ayuda ye Akristu basambilanga. Kansi, Paulu wabasasila vo o Nzambi ona kabalonganga kakala wanzenza ko kwa esi Atenai.” Muna kuma kiaki, diavavanga vo Paulu kasoba e mpil’andi ya sila umbangi. Wavovesa esi Atenai vo e nsangu kasamunanga kwa “Nzambi Ilembi Zayakana” zatuka, ona basambilanga. Kana una vo esi zula ke batoma zaya e Sono ko, Paulu kayindula ko vo ke besinga kituka Akristu ko. Wababadikilanga nze mbongo muna nsungi a nkutika, dianu kasobela e mpil’andi ya sila umbangi.

8. (a) Nki kilenda kusadisa mu zaya mana wantu a zunga kiaku bekwikilanga? (b) Avo muntu uzayisi vo ngina ye dibundu diame, nkia mvutu ovana?

⁸ Nze Paulu, sianga e sungididi muna lekwa izungidi o wantu. Talanga e lekwa ilenda kusadisa mu bakula mana wantu a zunga kiaku bekwikilanga. Ukiyuvula: ‘Nkia lekwa kesianga o muntu muna nzo andi yovo kalu diandi muna viengesa dio? E nkumbu andi, mvuatu miandi, mpil’andi yakuyikubikila yovo mvovo miandi, nga misonganga kana mu nkia dibundu kena?’ Nanga yandi kibeni olenda kuzayisa vo una kala ye dibundu diandi. Tala dina mpangi Flutura una vo mviti a nzil’a espesiale kevovanga avo muntu unzayisi vo ngina ye dibundu diame: “Kizidi kukomekena ko mu kwikila mana ikwikilanga, kansi diambu edi kaka nzolele kuzayisa . . . ”

9. Nkia mambu olenda mokenena yo muntu una vo munkwikizi?

⁹ Nkia mambu olenda mokenena yo muntu una vo munkwikizi? Vovela mambu mana yeno awole nukwikilanga. Nanga Nzambi mosi kaka kesambilanga, okwikilanga vo Yesu i Mvuluzi eto yovo okwikilanga vo ke kolo ko umpumbulu ufokoka. Sadila mambu mana yeno awole nukwikilanga muna sila umbangi kwa muntu ndioyo muna mpila ikunyangidika.

10. Adieyi tufwete vavanga o zaya vava tumokenanga yo wantu? Ekuma?

¹⁰ Sungamena vo o wantu ke bekwikilanga ko muna mawonso belongwanga muna mabundu mau. Muna kuma kiaki, kana nkutu ozeye dibundu dia muntu, vavanga o zaya dina yandi kibeni kekwikilanga. Mpangi David una vo mviti a nzil’a espesiale kuna Austrália, wavova vo: “Wantu ayingi besangalakesanga e malongi ma ndongota ye mana bekwikilanga.” Mpangi ankento Donalta ona ozingilanga kuna Albânia wavova vo: “Ndonga muna awana tumokenanga yau edi bevovanga vo minkwikizi bena, kansi kuna kulanda betambulwilanga vo ke bekwikilanga mu Nzambi ko.” Mpangi mosi una vo misionario kuna Argentina wabakula vo akaka muna wantu bevovanga vo bekwikilanga muna longi dia Nzambi mu Ntatu, kansi ke bekwikilanga ko vo Se, Mwana yo mwand’avelela i Nzambi mosi. Mpangi ndioyo wavova vo: “O zaya e diambu diadi dikunsadisanga mu vovela dina mono yo muntu  imokenanga yandi tukwikilanga.” Muna kuma kiaki, vavanga zaya dina o wantu betoma kwikilanga. Ozevo, nze Paulu ongeye mpe ‘muna mawonso okituka nze wantu a mpila zawonso.’—1 Kor. 9:19-23.

11. Landila e sono kia Mavangu 14:14-17, adieyi Paulu kavanga muna sila umbangi kw’awana bazingilanga kuna Luseta?

¹¹ Tanga Mavangu 14:14-17. Paulu wavavanga zaya dina wantu kamokenanga yau bayangalelanga, i bosi wasobang’e mpil’andi ya sila umbangi. Kasikil’owu, o nkangu kasila umbangi kuna mbanz’a Luseta ke bakala yo zayi wayingi ko wa Diambu dia Nzambi. Muna kuma kiaki, Paulu wabavovesela muna mpila balenda bakulwila mana kabalonganga. Wavovela e nsungi ziyimanga e mbongo ye una muntu kalenda kadila ye kiese muna zingu. Wasadila e mvovo ye nona ina wantu kamokenanga yau balenda bakula.

12. Aweyi tulenda zayila dina diyangidikanga o muntu yo soba e moko kieto?

¹² Vavanga bakula mana wantu beyangalelanga muna zunga kiaku yo sobanga e mpila omokenenanga yau. Aweyi olenda zayila dina muntu keyangalelanga ekolo okumfinamanga yovo finama e nzo andi? Nze una tuyikidi kala, toma siang’e sungididi muna dina kevanganga o muntu. Nanga mvuma kelunga-lunganga, nkanda ketanganga, kalu kesingikanga yovo salu kiankaka kesalanga. Avo dilendakana, yantikila e moko kiaku muna yika dina muntu kevanganga. (Yoa. 4:7) Kana nkutu mvuatu mia muntu, milenda kutusonga diambu mu kuma kiandi. Nanga milenda songa e nsi andi, salu kesalanga yovo buka kia ate a somba keyangalelanga. Mpangi Gustavo wavova vo: “Yamokena ye toko dimosi diakala ye mvu 19, ona wavuata kinkutu kiakala ye foto dia nyimbidi mosi otomene zayakana. Yayantikila e moko muna vovela kinkutu kiandi, oyandi wampovesa e kuma kazolelanga nyimbidi ndioyo. E moko kiaki kiafila mu longoka yandi e Bibila. Owau se Mbangi a Yave.”

13. Aweyi olenda simbila o ntim’a muntu ozolele longoka yandi e Bibila?

¹³ Avo ozolele longoka Bibila yo muntu, vanga mawonso muna simba o ntim’andi.  Unsonga una e longi dia Bibila dilenda kunsadisila muna zingu kiandi. (Yoa. 4:13-15) Kasikil’owu, mpangi ankento una ye nkumbu Poppy wavewa o nswa wakota muna nzo a nkento mosi ona wasonga luzolo lwambote. Vava mpangi Poppy kakota muna nzo yo mona nkanda wa sikola wazembekwa muna yaka, wasonganga vo nkento ndioyo nlongi kakala, mpangi Poppy wavova vo oyeto Mbangi za Yave mpe wantu tulonganga muna lusadisu lwa Bibila ye tukutakanu tweto. O nkento watambulwila longoka e Bibila, muna lumbu kialanda wayenda kuna lukutakanu, ke vavioka kolo kiayingi ko wayenda kuna lukutakanu lwa zunga. I bosi, vioka mvu mosi wavubwa. Muna kuma kiaki, ukiyuvula: ‘Nkia diambu diyangidika o muntu ivutuka kingula? Nga ndenda kunsasila una tuvangilanga e longi dia Bibila muna mpila isimba o ntim’andi?’

14. Aweyi olenda toma kubikila e longi dia Bibila ofila kwa konso nlongoki?

¹⁴ Vava oyantika longoka e Bibila yo muntu, toma kubikanga konso longi ofila. Yindulanga esi nzo andi, e nsansuk’andi, mana mambwila kala muna zingu ye mana keyangalelanga. Ekolo okubikanga e longi, sola e sono otanga, e video osonga ye nona osadila muna sasila e ludi kia Diambu dia Nzambi. Ukiyuvula: ‘Nkia diambu diasikididi ditunta e sungididi yo simba o ntima wa nlongoki ndioyo?’ (Nga. 16:23) Nkento mosi ozingilanga kuna Albânia ona walongokanga e Bibila yo mpangi Flora una vo mviti a nzila, wavova ye ziku kiawonso vo: “Kilendi tambulwila e longi dia lufuluku ko.” Mpangi Flora kankomekena ko. Wavova vo: “Yayindula vo entete kafwete zaya Nzambi ona wasia o nsilu wa lufuluku.” Muna kuma kiaki, muna konso longi watoma vovelanga e fu ya Yave nze zola, ngangu yo nkuma. Kuna kwalanda, o nlongoki wakwikila muna lufuluku. Owau, se Mbangi a Yave wa nkwa vema.

15. Landila e sono kia Mavangu 17:16-18, nkia mambu mavangamanga kuna mbanz’a Atenai mafwana kakidila Paulu mu sila umbangi? Ekuma kakwamanena sila umbangi kwa wantu bazingilanga mo?

¹⁵ Tanga Mavangu 17:16-18. Paulu kadimbula vuvu ko mu kuma kia esi Atenai, kana una vo e mbanz’au yazala ye teke, mavangu ma zumba ye malongi ma ndongota. Kayambula kubasamunuina nsangu zambote ko kana una vo bamvezanga. Yandi kibeni Paulu wakituka Nkristu kana una vo ‘ntianguni a Nzambi kakala ye mbangiki ye nkwa nsoki.’ (1 Tim. 1:13) Wauna Yesu kakadila ye vuvu vo Paulu okituka se nlongoki, Paulu mpe wakwikila vo esi Atenai balenda kituka alongoki. E vuvu kiandi ke kiadimbuka ko.—Mav. 9:13-15; 17:34.

16-17. Nki kisonganga vo wantu a mpila zawonso balenda kituka se alongoki a Kristu? Yika e nona.

¹⁶ Muna tandu kiantete, wantu a mpila zawonso bakituka alongoki a Yesu. Vava Paulu kasonekena ampangi kuna mbanz’a Korinto, wavova vo mpangi zankaka muna nkutakani vitila bazaya e ludi yimpumbulu bakala yovo bayivananga muna mavangu ma zumba. I bosi wakudikila vo: “Akaka muna yeno i wau nuakala. Kansi nuasukulwa.” (1 Kor. 6:9-11) Kieleka, wantu awaya basoba e mpil’a zingu kiau yo kituka alongoki a Yesu. Kele vo wazingila muna tandu kiakina, nga wadi kala ye vuvu vo wantu awaya balenda kituka se alongoki a Yesu?

¹⁷ O unu mpe, ndonga bazolele soba e mpil’a zingu kiau yo kituka alongoki a Yesu. Kasikil’owu, kuna Austrália, mpangi Yukina una vo mviti a nzil’a espesiale wabakula vo wantu a mpila zawonso balenda tambulwila e nsangu zambote. Lumbu kimosi ekolo kakala muna nzo mosi yatekela, wamona mwan’a ndumba mosi wazala ye nsamba muna nitu yo vuata e mvuatu miavuangalakana. Mpangi Yukina wavova  vo: “Entete yakatikisa mu mokena yandi, kansi kuna kwalanda yayantika mokena yandi. Yabakula vo Diambu dia Nzambi kayangalelanga kadi muna nsamba zakala muna nitu andi, wasoneka mo sono ya nkand’a Nkunga.” O mwan’a ndumba ndioyo wayantika longoka e Bibila yo kwenda muna tukutakanu. *

18. Ekuma ke tufwete fundisila wantu ko?

¹⁸ Nga vava Yesu kavova vo e nsungi a nkutika ifwene, edi kayindulanga vo ndonga bekituka alandi andi? Ve. Kadi e Diambu dia Nzambi diasakula vo akete kaka bekwikila muna yandi. (Yoa. 12:37, 38) Yesu wakala ye wisa kia zaya mana mena muna ntima mia wantu. (Mat. 9:4) Kana una vo wasiang’e sungididi muna wantu akete ana badi kwikila muna yandi, kuna vema kwawonso wasilanga umbangi kwa wantu awonso. Wau vo oyeto ke tulendi zaya ko mana mena muna ntima mia wantu, ke tufwete fundisa wantu a zunga kieto ko. Kansi, tufwete kala ye vuvu vo balenda kituka alongoki a Yesu. Mpangi Marc una vo misionario kuna Burkina Fasso wavova vo: “O wantu ana iyindulanga vo benungunuka muna mwanda, nkumbu miayingi beyambulanga longoka e Bibila. Kansi awana iyindulanga vo ke benungunuka ko, i yau benungunukanga. Muna kuma kiaki, yalongoka vo diambote mu yambula vo mwand’a Yave watufila.”

19. Aweyi tufwete badikilanga o wantu muna zunga kieto?

¹⁹ Nanga entete tulenda yindula vo muna zunga kieto ke vena ye wantu ko bena nze mbongo muna nsungi a nkutika. Kansi, sungamena dina Yesu kavovesa kwa alongoki andi. E mbongo a mpatu ibweke, i sia vo, e ntangw’a nkutika ifwene. Wantu balenda soba yo kituka se alongoki a Kristu. Yave okwikilanga vo wantu awaya bena nze “lekwa yantalu,” balenda kituka alongoki. (Kan. 2:7) Avo tubadikidi o wantu nze una Yave yo Yesu bekubabadikilanga, tuvava zaya e mpila basansukila ye mana beyangalelanga. Ke tukubafundisa ko, kansi tukala ye vuvu vo balenda kituka Mbangi za Yave.