1-2. Nki i lukûlu? Ekuma tuvuididi lo mfunu?

VAVA Adami kasumuka, wavidisa e lau dia vua moyo a mvu ya mvu, ke mu kuma kiandi kaka ko, kansi mpe mu kuma kia wan’andi. Adami kafwana lolokwa ko. Kadi kuna lukanu kavangila wo. Kansi, adieyi tuvova mu kuma kia wan’andi? Ke bavanga kwau diambu diambi ko. (Roma 5:12, 14) Nga Yave wavang’e diambu muna kûla wan’a Adami kimana bavua moyo a mvu ya mvu? Ingeta. Kadi ke vavioka kolo ko vava Adami kasumuka, Yave muna malembe-malembe wasengomona una kadi kudila mafunda ye mafunda ma wan’a Adami muna sumu ye lufwa. (Tuku 3:15) Muna ntangwa kasikidisa, Yave wafila Mwan’andi ova ntoto kimana ‘kavana moyo andi se lukûlu lwa wantu ayingi.’—Maku 10:45; Yoa. 6:51.

² Nki i lukûlu? Landila e Sono ya Kingerekia ya Kikristu, o lukûlu i ntalu ina Yesu kafuta muna sumba kina Adami kavidisa. (1 Kor. 15:22) Ekuma tuvuididi lukûlu o mfunu? Mu kuma kia dina Yave kasikidisa muna Nsiku vo, moyo mu moyo. (Luv. 21:23, 24) Adami wavidisa moyo andi alunga. Muna lungisa Nsiku a Nzambi, Yesu mpe wavana moyo andi alunga. (Roma 5:17) Muna mpila yayi, wakituka se “Se dia Mvu ya Mvu” kwa awonso bekwikilanga muna lukûlu.—Yes. 9:6; Roma 3:23, 24.

3. Mun’owu wa Yoane 14:31 ye 15:13, ekuma Yesu kavanina moyo andi alunga se kimenga?

³ Mu kuma kia zola kwandi muna Se diandi dia zulu ye muna yeto, Yesu watambulwila o vana moyo andi. (Tanga Yoane 14:31; 15:13.) Mu kuma kia zola kwandi, Yesu wasikila ye kwikizi yamuna lufwa yo lungisa luzolo lwa Se diandi. Muna kuma kiaki, e kani dia Yave mu kuma kia ntoto yo wantu lungana dilungana. Mu longi diadi, tulongoka e kuma Nzambi  kayambulwila vo Yesu kamweswa e mpasi zayingi vitila kafwa. Muna lukufi, tulongoka mpe nona kia nsoneki mosi a Bibila ona watoma yangalelanga lukûlu. I bosi, tulongoka una tulenda songela luyangalalu lweto muna lukûlu ye una tulenda wokesela luyangalalu lweto muna dina Yave yo Yesu bavanga muna wete dieto.

4. Sasila una Yesu kafwila.

⁴ Yindula dina divangamanga muna lumbu kiansuka kia zingu kia Yesu ova ntoto. Kana una vo olenda lomba lusadisu lwa mvengo mia mbasi muna kuntanina, Yesu oyambwidi vo masoladi ma Roma bankanga yo kunwanda lembi kufwila e nkenda. (Mat. 26:52-54; Yoa. 18:3; 19:1) Bekunwandilanga muna mfimbu ulwekanga e nitu. Kana una vo e nim’andi izele ye mputa, masoladi bankomekene vo kanata e nti andi ampasi. Yesu oyantikidi nata e nti andi ampasi yavana fulu kevondelwa. Kansi, ke vaviokele kolo ko masoladi ma Roma bakomekene muntu ankaka kanatina wo. (Mat. 27:32) O Yesu olweke vana fulu kevondelwa, masoladi bakomene moko ye malu mandi vana nti ampasi. Mu kuma kia zitu dia nitu andi, e nsonso ziyantikidi vongesa e mputa. Akundi andi bakendalele, o ngudi andi obokomokanga ye dilu, kansi mfumu za Ayuda besevanga Yesu. (Luka 23:32-38; Yoa. 19:25) Yesu omweswanga e mpasi mu ola zayingi. O ntim’andi ye mafulu mandi ke mena toma sala diaka ko, muna kuma kiaki diampasi kwa yandi muna fulumuna. Yesu wau kazeye wo vo osikidi ye kwikizi muna Yave, vitila kayambula fulumuna ovangidi sambu kiansuka kwa Yave. I bosi, oyenzekele ntu andi, ofwidi. (Maku 15:37; Luka 23:46; Yoa. 10:17, 18; 19:30) Ekwe lufwa lwampasi ye lwansoni Yesu kafwa!

5. Kuna kwa Yesu, e mpila kafwila ke yau ko yasunda e mpasi. Ekuma?

⁵ Kuna kwa Yesu, e mpila ina kafwila ke yau ko yasunda e mpasi. Kansi, i kuma kina kiafila o wantu muna kumvonda. Wavuninua mambu vo ntianguni kakala, i sia vo, muntu ona ke zitisanga Nzambi ko yovo nkumbu a Nzambi. (Mat. 26:64-66) Wau vo mfundu wau watokanesa kikilu Yesu, dianu kalombela kwa Se diandi vo kalembi yambula vo kafusulwiswa e nsoni mu mpila yayi. (Mat. 26:38, 39, 42) Ekuma Yave kayambulwila vo Mwan’andi anzolwa kamweswa e mpasi yo fwa? Yambula twabadika kuma tatu.

6. Ekuma Yesu kamanikinua vana nti ampasi?

⁶ Kuma kiantete i kia sia vo Yesu wamanikwa vana nti mu vevola Ayuda ana basibwa. (Ngal. 3:10, 13) Oyau basibwa kadi basia nsilu vo belemvokela Nsiku a Nzambi, kansi ke balemvokela wo ko. Muna kuma kiaki, vana ntandu a sibu, tumbu kia lufwa bakala kiau wau vo wan’a Adami. (Roma 5:12) O Nsiku una Nzambi kavana kwa Isaele wavovanga vo, avo muntu ovolele e sumu difwanukini tumbu kia lufwa, kafwete vondwa. I bosi, e vimbu diandi difwete manikwa vana nti. * (Nsi. 21:22, 23; 27:26) Wau vo Yesu wamanikwa vana nti, wavevola Ayuda muna tumbu kiaki. Kana una vo bambembola, e kimenga kia Yesu kiabatwasila mpe e nluta.

7. Akieyi i kuma kiazole Nzambi kayambulwila vo Mwan’andi kamweswa e mpasi?

⁷ Tutala e kuma kiazole Nzambi kayambulwila vo Mwan’andi kamweswa e mpasi. Muna mpasi zazi zawonso, Yave wakubika Yesu mu kala se Ngang’ambuta kuna sentu. Dina diabwila Yesu diansadisa mu bakula vo diampasi kikilu mu lemvokela Nzambi vava tutontwanga.  E mpasi zina kamweswa zamfila mu dodokela yo lomba lusadisu muna “kâzu kiangolo ye mansanga.” Wau vo Yesu wamweswa mpasi zayingi, obakulanga e nsatu zeto ye ‘wafwana kutusadisa vava tutontwanga.’ Tuvutulanga kikilu matondo kwa Yave wau katuvana Ngang’ambuta ona olenda “bakula lutovoko lweto.”—Ayib. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Akieyi i kuma kiatatu Nzambi kayambulwila vo Yesu kamweswa mpasi zayingi?

⁸ E kuma kiatatu Yave kayambulwila vo Yesu kamweswa e mpasi zayingi kimana kavana e mvutu za kiuvu eki kiamfunu: Nga o wantu balenda sikila ye kwikizi muna Yave kana nkutu vava betontwanga? E mvutu za Satana ‘ve’. Ovovanga vo wantu besadilanga Nzambi mu kuma kia loko. Ovovanga mpe vo wantu ke bezolanga Yave ko nze Adami wa se diau. (Yobi 1:9-11; 2:4, 5) Wau vo Yave wakala ye ziku vo Mwan’andi osikila ye kwikizi, dianu kayambulwila vo Yesu katontwa yamuna lufwa. Yesu wasikila ye kwikizi yo songa vo Satana mvuni.

9. Nkia mbandu ambote Yoane wa ntumwa katusisila?

⁹ Muna tandu kiantete, Akristu ayingi bakumika lukwikilu lwau wau balongoka mu kuma kia lukûlu. Bakwamanana samuna e nsangu zambote kana una vo basiwanga kitantu yo zizidila e mpasi za mpila mu mpila muna zingu kiau kiawonso. Badika e nona kia Yoane wa ntumwa. Nanga vioka 60 ma mvu kasamuna ye kwikizi kiawonso e ludi mu kuma kia Kristu ye lukûlu. Kana una vo kimbuta kia tezo kia 100 mvu kakala, luyalu lwa Roma lwayindulanga vo Yoane olenda twasa e mvuanga. Kiaki i kuma banatina muna kinkole kuna sanga kia Patemo. Nkia nkanu kavola? ‘Wavovelanga mambu ma Nzambi yo sia umbangi mu kuma kia Yesu.’ (Lus. 1:9) Ekwe mbandu ambote ya lukwikilu ye luzindalalu Yoane katusisila!

10. Aweyi e nkanda kasoneka Yoane misongelanga vo wayangalelanga lukûlu?

¹⁰ Muna nkanda mina Yoane kasoneka, wasonga o zola kwandi muna Yesu ye luyangalalu lwandi muna lukûlu. Muna nkanda miami, vioka nkumbu 100 kavovela oma ma lukûlu ye nsambu lutwasanga. Kasikil’owu, Yoane wasoneka vo: “Avo muntu osumukini, tuna yo nsadisi kuna kwa Se, Yesu Kristu wa muntu ansongi.” (1 Yoa. 2:1, 2) Yoane wasoneka mpe o mfunu ‘wasila Yesu kimbangi.’ (Lus. 19:10) Kieleka, Yoane watoma yangalelanga lukûlu. Aweyi tulenda songela vo oyeto mpe tuyangalelanga lukûlu?

11. Nki kilenda kutusadisa mu zizidila e ntonta?

¹¹ Zizidila e ntonta za vola e sumu. Avo tusonganga luyangalalu muna lukûlu, ke tukala ye ngindu ezi ko: ‘Kuna kwa mono ke dina kwandi mfunu ko mu zizidila vava itontwanga. Kadi ndenda kwame sumuka, i bosi ilomba e ndoloki.’ Kansi, konso ntangwa tutontwanga mu vanga diambu diambi, tufwete vova vo: ‘Ve. Mu kuma kia mambu mawonso Yave yo Yesu bavanga mu kuma kiame, kilendi vanga diambu dia mpila yayi ko.’ Muna kuma kiaki, tulenda lomba nkuma kwa Yave yo kundodokela vo: ‘Kungiambula ko yabwa muna lutonto.’—Mat. 6:13.

12. Aweyi tulenda sadila luludiku lwasonama muna 1 Yoane 3:16-18?

¹² Zolanga mpangi zaku. Vava tuzolanga e mpangi zeto, tusonganga mpe luyangalalu lweto muna lukûlu. Ekuma? E kuma kadi Yesu  wavana e zingu kiandi ke mu kuma kieto kaka ko kansi mu kuma kia mpangi zeto mpe. Wau vo Yesu watambulwila o fwa mu kuma kiau, kiaki i ziku kisonganga vo otoma kubazolanga. (Tanga 1 Yoane 3:16-18.) Tusonganga o zola kweto muna mpangi zeto muna mpila tukadilanga yau. (Efe. 4:29, 31–5:2) Kasikil’owu, tulenda kubasadisa vava beyelanga yovo vava benuananga ye mambu mampasi kumosi ye sumbula. Kansi, adieyi tuvanga avo mpangi mosi muna nkutakani ovangidi yovo ovovele diambu ditukendelekele?

13. Ekuma tufwete lolokelanga mpangi zeto?

¹³ Nga ezak’e ntangwa diampasi dikalanga kwa ngeye mu loloka mpangi uvangidi diambu diambi? (Lev. 19:18) Avo i wau lemvokela luludiku lwalu: “Nuvezananga mambu yo loloka muntu yo nkwandi kuna mvevo, kana nkutu vo muntu obakidi nkwandi diambu. Wauna Yave kanulolokela kuna mvevo, oyeno mpe i wau nufwete vanga.” (Kol. 3:13) Konso ntangwa tulolokanga mpangi zeto, tusonganga kwa Se dieto dia zulu vo tutoma yangalelanga lukûlu. Ozevo, aweyi tulenda kwamanena wokesela luyangalalu lweto muna lukau lwalu lwatuka kwa Nzambi?

14. Aweyi tulenda wokesela luyangalalu lweto muna lukûlu?

¹⁴ Vutulanga matondo kwa Yave mu kuma kia lukûlu. Mpangi Joanna una ye kimbuta kia 83 lwa mvu, ona ozingilanga kuna Índia, wavova vo: “Kuna kwa mono, o samba konso lumbu yo vutula matondo kwa Yave mu kuma kia lukûlu diambu diamfunu kikilu.” Dianu vo, konso lumbu vava osambanga, zayisanga kwa Yave mambu mawonso mambi ovangidi yo kunlomba ndoloki. Dialudi vo, avo sumu diampwena ovolele, lusadisu lwa akuluntu mpe ovua o mfunu. Bekuwinikina ye kuna zola kwawonso bekuvana e longi dituka muna Diambu dia Nzambi. Besamba yaku yo lomba kwa Yave vo kaloloka masumu maku. Muna mpila yayi, ovutulwisa e ngwizani aku ambote yo yandi.—Yak. 5:14-16.

15. Ekuma dinina o mfunu mu vaulanga e ntangwa muna tanganga yo badika mu kuma kia lukûlu?

¹⁵ Badikanga mu kuma kia lukûlu. Mpangi ankento Rajamani, una ye kimbuta kia 73 lwa mvu, wavova vo: “Vava itanganga mu kuma kia mpasi zina Yesu kamona, o meso mame mezalanga ye mansanga.” Nanga ngeye mpe i  wau omonanga vava oyindulanga e mpasi zina Mwan’a Nzambi kamweswa. Ekolo obadikanga mambu mawonso Yesu kavanga, ediadi diwokesa o zola kwaku muna yandi ye muna Se diandi. Muna kusadisa wabadikanga mu kuma kia lukûlu, ekuma olembi vaulwila e ntangwa muna longi dia ngeye kibeni muna longoka e diambu ditatidi lukûlu?

16. O longa akaka mu kuma kia lukûlu, nkia nluta dilenda kututwasila? (Tala e fwaniswa kia fukwa.)

¹⁶ Longa akaka oma ma lukûlu. Konso ntangwa tuzayisanga oma ma lukûlu kwa akaka, o luyangalalu lweto muna lukau lwalu luwokela. Tuvuidi salanganu yayingi tulenda sadila muna longa akaka e kuma Yesu kafwila mu kuma kieto. Kasikil’owu, tulenda sadila e longi dia 4 dia finkanda Nsangu Zambote Zitukidi kwa Nzambi! E longi diadi dina yo ntu a diambu: “Nani i Yesu Kristu?” Yovo tulenda sadila kapu kia 5 muna nkanda Adieyi Bibila Kilenda Kutulonga? E kapu kiaki kina yo ntu a diambu: “Lukûlu i Lukau Lusundidi o Nzambi Katuvana.” Konso mvu, tuwokesanga luyangalalu lweto muna lukûlu vava tulungananga muna Luyindulu lwa lufwa lwa Yesu ye vava tubokelanga o wantu beza lungana yeto. Ekwe lau diampwena Yave katuvana mu longa akaka mu kuma kia Mwan’andi!

17. Ekuma lukûlu lwinina se lukau lusundidi luna Nzambi katuvana?

¹⁷ Kalukatikisu ko vo tuvuidi kuma yayingi mu songa luyangalalu lweto yo kwamanana wokesa luyangalalu lwalu mu kuma kia lukûlu. Mu kuma kia lukûlu, tulenda kala ye ngwizani ambote yo Yave kana una vo tu wantu alembi lunga. Mu kuma kia lukûlu, mavangu ma Nkadi ampemba mefwaswa emvimba. (1 Yoa. 3:8) Mu kuma kia lukûlu, e kani dia Yave mu kuma kia ntoto dilungana emvimba. Ntoto wawonso ukituka se paradiso. Wantu awonso o zayana yau yo mona bezola Yave yo kunsadila. Muna kuma kiaki, konso lumbu yambula twavavang’e mpila tulenda songela luyangalalu lweto muna lukûlu, luna vo i lukau lusundidi o Nzambi katuvana.