1, 2. (a) Aweyi e sono kia Yesaya 60:22 kilunganenanga mu lumbu yayi yambaninu? (b) Adieyi divuilu o mfunu mu nkubik’a Yave?

“ONA wandwelo okituka s’ezunda, ona wankè se zula kiangolo.” (Yesaya 60:22) E mvovo miami mu lungana mina mu lumbu yayi yambaninu. Mu mvu wa 2015, tezo kia 8.220.105 dia selo ya Yave basamuna e nsangu zambote za Kintinu mu nza yawonso. Nzambi wasakula o wokela kwa nkangu andi. Wavova vo: “Omono Yave nzabula dio muna ntangw’andi.” Ekolo ntangwa iviokanga, salu mu wokela kaka kina. Nga tuvanganga mawonso tulenda mu samuna yo longa o wantu e nsangu zambote? Ayingi muna mpangi zeto z’akala ye z’akento besalanga se aviti a nzila a ngonde ke ngonde yovo ansadisi. Akaka beyalukanga mu fulu yankaka mu kwenda samuna e nsangu zambote, akaka bevananga moko muna salu kia tunga Maseka ma Kintinu.

² Konso mvu, tezo kia 2.000 ma nkutakani zisikidiswanga. Akuluntu ye selo ya salu bavuilu o mfunu mu nkutakani zazi. Konso mvu, mazunda ye mazunda ma selo ya salu  bavuilu o mfunu kimana batumbikwa se akuluntu. Vana ntandu, mpangi zayingi z’akala bavuilu o mfunu kimana batumbikwa se selo ya salu. Kieleka, e salu kia Mfumu kiayingi kikilu kina. ke mpangi z’akala kaka ko bafwete kio sala, kansi ye mpangi z’akento mpe.—1 Korinto 15:58.

3, 4. Adieyi olenda vanga mu kwamanana nungunuka muna mwanda?

³ Tanga 1 Timoteo 3:1. Paulu wa ntumwa wasanisina mpangi z’akala ana bayifwanisanga mu tumbikwa se akuluntu. Muna baka e lekwa kina vala, divavanga vo muntu kavanga e ngolo yo lambula o koko muna kio baka. Owau, yindula mpangi ozolele kuyifwanisa se selo kia salu. Obakwidi vo ngolo kafwete vanga mu tomesa fu yandi ya Kikristu. I bosi, vava kekituka selo kia salu, okwamanana vanga e ngolo mu kuyifwanisa kimana katumbikwa se nkuluntu.

⁴ Mpangi zayingi z’akala ye z’akento bevevolanga zingu kiau kadi bazolele kuyivana emvimba muna salu kia Yave. Akaka bekitukanga aviti a nzila, akaka bekwendanga sadila kuna Betele yovo vana moko muna salu kia tunga Maseka ma Kintinu. Yambula twazaya una Nkand’a Nzambi ulenda kutusadisila mu kwamanana nungunuka muna mwanda.

5. Aweyi aleke balenda sadila nkum’au muna salu kia Kintinu?

⁵ Aleke balenda vanga mayingi muna salu kia Yave kadi bakinu ye nkuma yo vimpi wambote. (Tanga Ngana 20:29.) Mpangi zayingi z’aleke besalanga e salu kia nieteka nkanda ye Bibila kuna Betele. Ayingi muna mpangi z’akala ye z’akento bekuyivananga muna salu kia tunga yovo tungulula Maseka ma Kintinu. Akaka besadisanga ampangi bebwilwanga e sumbula. Aleke ayingi bena vo aviti a nzila belongokanga ndinga zankaka yovo kwenda sila umbangi ku zunga kiankaka.

6-8. (a) Aweyi mpangi mosi kasobela e mpila kabadikilanga e salu kia Nzambi? Nkia nsambu diantwasila? (b) Aweyi tulenda ‘mikina Yave yo mona vo wambote’?

⁶ Wau vo tutoma zolanga Yave, tuzolanga kuyivana muna salu kiandi. Kana una vo i wau, tulenda mona nze una wamona mpangi mosi una ye nkumbu Aaron. Wakala ye tima dia sadila Nzambi, kansi kakala ye kiese ko. Kana una vo Aaron wayendanga mu tukutakanu ye muna salu kia umbangi tuka muna kileke, wavova vo: “Kiakalanga ye kiese ko muna tukutakanu ye muna salu kia umbangi.” Adieyi kavanga?

⁷ Aaron wavanga nkubika ya tanganga Nkand’a Nzambi lumbu yawonso, kubika malongi ma tukutakanu yo vananga e mvutu. Wayantika samba nkumbu miayingi. Mawonso mama mansadisa mu zikuka muna mwanda. O zayi wandi muna Yave wawokela, wayantika toma kunzola. Muna kuma kiaki, kiese kia Aaron kiawokela. Wakota muna salu kia kimviti a nzila, wayantika sadisa akaka vava vabwanga sumbula yo kwenda samuna e nsangu zambote mu nsi yankaka. Owau se nkuluntu, ku Betele kesadilanga. Aweyi kebadikilanga e zingu kiandi? Aaron wavova vo:  “Yamika Yave yo mona vo wambote. Mu mfuka ngina kwa yandi mu kuma kia nsambu zandi. Ediadi dikumfilanga mu kuyivana muna salu kiandi. Nsambu zayingi dikuntwasilanga.”

⁸ Ntozi a nkunga wavova vo: “Numika, nwatala wo vo Yave wambote.” Wakudikila vo: “Awana betomba Yave, ke bekondwa ma kiambote ko.” (Tanga Nkunga 34:8-10.) Elo, vava tukuyivananga muna salu kia Yave, kiese kiayingi tukalanga kiau kadi tuzeye wo vo ntim’andi tuyangidikanga. Yave olungisa nsilu kasia wa kutulunga-lunga.

9, 10. Ekuma tufwete kadila yo luzindalalu?

⁹ Dilenda kala vo tima dia kuyivana muna salu kia Yave tuna diau. Kansi adieyi tuvova avo se kolo tuvingilanga lau dia salu muna nkutakani yovo tuvingilanga vo mambu ma zingu kieto masoba? Divavanga vo twakala yo luzindalalu. (Mika 7:7) Kana una vo Yave olenda yambula vo diambu tunwananga diau diakwamanana, tulenda kala ye vuvu vo ke kutuyambula ko. Tulenda longoka diambu muna mbandu a Abarayama. Yave wansia nsilu vo okumvana mwana, kansi mvu miayingi kavingila yavana Isaki kawutuka. Muna kolo kiakina kiawonso, Abarayama wasonga luzindalalu, kakulula lukwikilu lwandi ko muna Yave.—Etuku 15:3, 4; 21:5; Ayibere 6:12-15.

¹⁰ O vingila ke diambu diakete ko. (Ngana 13:12) Kansi, avo tukwamanene yindula mpasi zeto yo dimbula e vuvu, tulenda yoya. Diambote twasadilanga e ntangw’eto mu tomesa fu ivavuanga mu tambula kiyekwa muna nkutakani.

11. Nkia fu ya mwanda tufwete kala yau? E fu yayi nkia mfunu ina?

¹¹ Tomesa fu yaku yo wokesa umbakuzi. Avo okedi ye fu kia tanga Nkand’a Nzambi yo badika mana otanganga, olenda wokesa umbakuzi, ozaya toma badika mambu yo baka nzengo zambote. Fu yayi ivavuanga kwa mpangi z’akala muna tambula kiyekwa muna nkutakani. (Ngana 1:1-4; Tito 1:7-9) Vava tulongokanga Nkand’a Nzambi, tulenda bakula una Yave kebadikilanga o mambu. Muna mpila yayi, tulenda sadila mana tulongokanga konso lumbu yo baka nzengo ziyangidika Yave. Kasikil’owu, tuzaya una tufwete kadilanga y’akaka, una tulenda sadila nzimbu zeto ye una tulenda solela nsaka ye mvuatu miambote.

12. Adieyi ampangi bafwete vanga muna tambula kiyekwa muna nkutakani?

¹² Toma lungisa konso salu bavene. Vava nkangu a Nzambi batungululanga e tempelo, Nekemiya akala ayingi kavuanga o mfunu mu sala e salu ya mpila mu mpila. Wasola ana bakala ye fu yambote. Wazaya  wo vo wantu awaya zola bakala kwau muna Nzambi, wakala ye vuvu vo belungisa konso salu bevewa. (Nekemiya 7:2; 13:12, 13) Diau dimosi mpe o unu, akwa kwikizi ana betoma lungisanga konso salu baveno fu yambote besonganga. Mpangi zazi balenda vewa malau mayingi ma salu muna nkutakani. (1 Korinto 4:2) Muna kuma kiaki, wakala vo u mpangi a yakala yovo ankento, ofwete sianga ngolo za lungisa konso salu bavene.—Tanga 1 Timoteo 5:25.

13. Aweyi olenda tanginina e mbandu a Yosefe avo akaka bavangidi e mbi?

¹³ Bundang’e vuvu muna Yave. Adieyi ofwete vanga avo muntu uvangidi e mbi? Olenda kunzayisa una omonanga. Kansi, avo okwamanene kuyitanina yo siandama vo ngeye una ye ndungidi, olenda sakisa mambu. Tulenda longoka diambu muna mbandu a Yosefe. Mpangi zandi diambu diambi kikilu bamvanga. Wavuninwa mambu yo siwa muna pelezo mu kuma kia diambu dina kavanga ko. Kansi Yosefe wabundang’e vuvu muna Yave. Wayindulanga e nsilu mia Yave yo sikila ye kwikizi. (Nkunga 105:19) Muna kolo kiakina kiampasi, Yosefe wayima fu yayingi yambote ina yansadisa vava kavewa kiyekwa kiampwena. (Etuku 41:37-44; 45:4-8) Avo akaka bavangidi e mbi, lomba e ngangu kwa Yave muna sambu. Okusadisa kimana wakala yo ntim’avuvama yo kubavovesela kuna ngemba.—Tanga 1 Petelo 5:10.

14, 15. (a) Ekuma tufwete silanga e sungididi muna mpila tusilanga umbangi? (b) Nkia nsobani olenda vanga wau vo zingu kia wantu soba kisobanga? (Tala fwaniswa kuna lubantiku lwa longi ye babu kina yo diambu “ Nga Olenda Teza Ndekwa Zankaka?”)

¹⁴ Paulu wavovesa Timoteo vo kakwamanana tomesa e mpila kavaninanga e nsas’a sono ya Nkand’a Nzambi. Paulu wavova vo: “Toma kuyilunga-lunga ye longi diaku.” (1 Timoteo 4:13, 16) Muna kolo kiakina, Timoteo wakikadila nlongi mu mvu miayingi. Ozevo, ekuma diavavila vo katomesa mpil’andi ya longela? Timoteo wazaya wo vo wantu soba besobanga kumosi ye zingu kiau. Wazolanga vo wantu bakwamanana wá malongi mandi. Muna kuma kiaki, diavavanga vo kakwamanana tomesa yovo soba e mpila kabalongelanga. O unu, tufwete vanganga diau dimosi vava tusamunanga e nsangu zambote.

¹⁵ Muna fulu yayingi, wantu ayingi ke bekalanga ku nzo ko vava tusilanga umbangi mu nzo ye nzo. Muna fulu yankaka, wantu balenda kala muna nzo zau, kansi ke tulendi lwaka mu nzo zazi ko kadi e fulu bezingilanga ke ikotwanga kwa wantu awonso ko. Avo i diau divangamanga muna zunga kieno, nga olenda teza ndekwa zankaka muna mokena yo wantu?

16. Aweyi tulenda sila umbangi mu fulu ya ndonga?

¹⁶ Mpangi zayingi bezolanga sila umbangi mu fulu ya ndonga. Kasikil’owu, bekwendanga mu fulu iningamenanga makumbi ma ntoto, makalu ye muna mazandu mu vava wantu balenda sila umbangi. O Nteleki olenda yantika moko muna zayisa muntu diambu dimosi diavangamene. O nteleki olenda mpe sanisina muntu muna mpila kesansilanga wana yovo kunyuvula kiuvu mu kuma kia salu kiandi. Avo muntu oyangalele mokena, o nteleki olenda yika diambu dimosi dia Nkand’a Nzambi yo yuvula muntu dina keyindulanga mu kuma kia diambu diadi. Kalukatikisu ko vo, wantu bezolanga zaya mayingi mu kuma kia Nkand’a Nzambi.

17, 18. (a) Aweyi olenda sundila wonga wa sila umbangi mu fulu ya ndonga? (b) Ekolo osilanga umbangi, aweyi olenda tanginina Davidi?

¹⁷ Nanga diampasi dikalanga kwa ngeye mu yantika mokena yo wantu ana kuzeye ko. I wau kamonanga mpangi Eddie una vo mviti a nzila kuna mbanza Nova York. Kansi, wasolola diambu diansadisa mu sunda wonga. Wavova vo: “Muna nsambila ya esi nzo, mono yo nkaz’ame tuvavululanga mu zaya e mvutu tulenda vana kwa wantu befidisanga e mpaka yovo bekwikilanga malongi mankaka. Tulombanga mpe lusadisu kwa mpangi zankaka.” Owau, mpangi Eddie otama yangalelanga sila umbangi mu fulu ya ndonga.

¹⁸ Vava tuyangalelanga salu kia umbangi yo tomesa e mpila tusamunwinanga e nsangu zambote kwa wantu, lungunuku lweto lumonekanga kw’akaka. (Tanga 1 Timoteo 4:15.) Tulenda nkutu sadisa muntu mu kituka selo kia Yave. Davidi wavova vo: “Mvana matondo kwa Yave e ntangwa zawonso: E nkembelel’andi ikwaminin’omu nu’ame. O moyo ame muna Yave ukusanina: Alembami bewa wo, yo mona kiese.”—Nkunga 34:1, 2.

19. Ekuma selo kiakwikizi kia Yave kafwete kadila ye kiese kana nkutu muna ntangw’a mpasi?

¹⁹ Davidi wavova mpe vo: ‘O mavangu mawonso mekutonda, e Yave; e minkwikizi miaku mikukembela. Bezayisa oma ma nkembo a kimfumu kiaku, yo mokenena ngolo zaku; bazayisa wan’a wantu oma mangolo zaku, yo nkembo a zitu wa kimfumu kiaku.’ (Nkunga 145:10-12) Awonso ana bezolanga Yave yo sikila ye kwikizi muna yandi, bekalanga ye tima dia zayisa akaka oma ma Yave. Kansi, adieyi tuvanga avo ke tulendanga diaka sila umbangi mu nzo ke nzo ko mu kuma kia mayela yovo kinunu? Ofwete sungamena vo Yave okembelelanga konso ntangwa omokenanga mu kuma kiandi yo wantu bena vana ndambu aku, nze madotolo. Avo mu pelezo wina mu kuma kia lukwikilu lwaku, olenda kwamanana longa akaka oma ma Yave. E diadi dimwesa ntim’andi e kiese. (Ngana 27:11) Oyangalalanga mpe vava okunsadilanga kana una vo yitu yaku ke bekunsadilanga ko. (1 Petelo 3:1-4) Kana nkutu muna ntangw’a mpasi, olenda kembelela Yave, kumfinama yo zikuka muna mwanda.

20, 21. Avo kiyekwa una kiau muna nkubik’a Yave, aweyi olenda sadisila akaka?

²⁰ Yave okusambula avo okwamanene kumfinama yo kuyivana muna salu kiandi. Avo ovevuele zingu kiaku, olenda vua malau mayingi mu sadisa wantu bazaya e nsilu mia Nzambi. Olenda mpe sadisa mpangi zaku una ufwete. Yindula o zola bekala kwau ampangi vava bemonanga vema kwaku muna nkutakani.

²¹ Kana nkutu se mvu miayingi tusadilanga Yave, yeto awonso tulenda kwamanana siamisa ngwizani eto yo Yave yo zikuka muna mwanda. Muna longi dilanda, tulongoka una tulenda sadisila akaka mu zikuka muna mwanda.