LONGI DIA 32
Kumika Lukwikilu Lwaku Muna Mvangi
“O lukwikilu . . . i ziku kia mana malembele moneka.”—AYIB. 11:1.
NKUNGA WA 11 Nsema Ukembelelanga Yave
MANA TULONGOKA *
1. Nkia mambu walongoka mu kuma kia Mvangi eto?
NGA mu ludi wasansukila? Avo e mvutu zaku elo, disongele vo wayantika longoka oma ma Yave tuka muna kileke kiaku. Walongoka vo Yave i Mvangi, una ye fu yambote ye una ye kani diakitula o ntoto se paradiso.—Tuku 1:1; Mav. 17:24-27.
2. Aweyi akaka bebadikilanga awana bekwikilanga muna Mvangi?
2 Kansi, wantu ayingi ke bekwikilanga ko vo Nzambi una ngatu kwikila vo yandi i Mvangi. Edi bekwikilanga vo e lekwa yawonso nungunuka yanungunuka, tuka muna vangwa yamoyo yakete-kete yamuna vangwa yamoyo yampwena. Ayingi muna wantu awaya sikola zandá batanga. Bevovanga nkutu vo e ngangu za nza zisonganga e ziku vo e Bibila luvunu kivovanga mu kuma kia Mvangi ye awana kaka ke batanga sikola ko yovo mazowa i bekwikilanga muna Mvangi.
3. Ekuma dinina o mfunu mu kumikanga lukwikilu lweto?
3 Nga e ngindu za wantu awaya batanga sikola zandá zilenda fwasa lukwikilu lweto muna Yave wa Mvangi eto? Muna baka e mvutu za kiuvu kiaki, entete tufwete zaya e mvutu za kiuvu eki: Ekuma tukwikidilanga vo Yave i Mvangi? Nga muntu watuvovesa vo twakwikila vo Yave i Mvangi yovo yeto kibeni twavaula e ntangwa muna fimpa e ziku kia diambu diadi? (1 Kor. 3:12-15) Kana nkutu vo se mvu miayingi tusadilanga Yave, yeto awonso tufwete kwamanana kumika lukwikilu lweto. Avo tuvangidi wo, ke tuvunua ko kwa awana belonganga e “ndongota yo luvuki” ke luna ngwizani ko ye Diambu dia Nzambi. (Kol. 2:8; Ayib. 11:6) Muna kutusadisa twakumika lukwikilu lweto muna Mvangi, mu longi diadi tufimpa (1) ekuma wantu ayingi ke bekwikilanga ko muna Mvangi? (2) aweyi olenda kumikina lukwikilu lwaku muna Yave wa Mvangi aku? ye (3) aweyi olenda kwamanena kumikina lukwikilu lwaku?
EKUMA WANTU AYINGI KE BEKWIKILANGA MUNA MVANGI KO?
4. Mun’owu wa sono kia Ayibere 11:1, nki i lukwikilu?
4 Wantu ankaka beyindulanga vo okala ye lukwikilu disongele vo kwikila muna diambu lembi kala ye ziku. Kansi, mun’owu wa Bibila o lwalu ke lukwikilu ko. (Tanga Ayibere 11:1.) E Bibila kisasilanga vo o lukwikilu mu ziku kia mambu lutukanga. Kana una vo ke tulendi mona Yave ko, Yesu ye Kintinu, tuna ye ziku vo bena kikilu, e Kintinu mpe kina. (Ayib. 11:3) Mpangi mosi olongokanga e lekwa ya moyo wavova vo: “O lukwikilu lweto lutukanga muna ziku kia mambu mana akwa ngangu za nza befimpanga.”
5. Ekuma wantu ayingi ke bekwikilanga muna Mvangi ko?
5 Nanga olenda kukiyuvula: ‘Wau vo vena ye ziku yayingi isonganga vo vena ye Mvangi, ekuma wantu ayingi ke bekwikidilanga ko vo Nzambi i Mvangi a lekwa yawonso?’ E ludi i kiaki, wantu akaka ke bevaulanga ntangwa ko muna fimpa e ziku kia mambu. Kasikil’owu, vava kakituka Mbangi a Yave, mpangi Robert wavova vo: “Wau vo kuna sikola alongi ke balonganga diambu ko mu kuma kia nsema, muna kuma kiaki, kiakwikilanga muna Mvangi ko. Yayantika kaka kwikila muna Mvangi, vava yakala ye mvu 22 yo mokena ye Mbangi za Yave ana bansonga muna Bibila e ziku kia mambu mu kuma kia nsema.” *—Tala e babu “ Lulukisu kwa Mase.”
6. Ekuma akaka ke bekwikilanga muna Mvangi ko?
6 Akaka ke bekwikilanga muna Mvangi ko, kadi edi bevovanga vo bekwikilanga kaka muna lekwa bemonanga. Kansi, dialudi vo Ayib. 11:1) O fimpa e ziku kia mambu mama, ntangwa ye ngolo divavanga. Kansi, wantu ayingi ke bazolele vanga salu kiaki ko. O muntu ona ke vaulanga e ntangwa ko muna fimpa e ziku isonganga vo vena ye Mvangi, olenda yindula vo Nzambi kena ko.
wantu awaya bekwikilanga muna lekwa yayingi ina ke bemonanga ko. Kasikil’owu, bekwikilanga muna tembwa kana una vo ke bemonanga kio ko. O lukwikilu luyikwanga muna Bibila, muna “ziku kia mana malembele moneka” mpe lutukanga. (7. Nga awonso ana bakota sikola zandá ke bekwikilanga ko vo Nzambi wasema e lekwa yawonso? Sasila.
7 Akaka muna akwa ngangu bafimpa e ziku kia mambu yo bakula vo Nzambi kikilu wasema e lekwa yawonso. * Nze mpangi Robert ona tuyikidi kala, akaka kuna lubantiku ke bakwikilanga ko vo Nzambi una, kadi kuna sikola zandá ke basidi longwa oma ma nsema ko. Kana una vo i wau, akwa ngangu ayingi bazaya Yave yo kunzola. Nze dina diavangama kwa akwa ngangu awaya, yeto awonso tufwete kumika lukwikilu lweto muna Nzambi, kiakala vo sikola zandá twatanga yovo ve. Ke vena muntu ko olenda vanga e diambu diadi vana fulu kieto.
AWEYI TULENDA KUMIKINA LUKWIKILU LWETO MUNA MVANGI?
8-9. (a) Nkia kiuvu kivaninua e mvutu owau? (b) Ekuma dinina o mfunu mu longoka oma ma nsema?
8 Aweyi olenda kumikina lukwikilu lwaku muna Mvangi? Yambula twalongoka mpila yá tulenda wo vangila.
9 Longokanga oma ma nsema. Olenda kumika lukwikilu lwaku muna Mvangi, muna talanga e bulu, nti ye ntetembwa. (Nku. 19:1; Yes. 40:26) Konso ntangwa olongoka mu kuma kia lekwa yayi, okala ye ziku vo Yave i Mvangi. E nkanda mieto mivaikisanga malongi mayingi mesasilanga oma ma nsema. Dodokolo, kuyambula longoka malongi mama ko, kana nkutu omwene vo mampasi mu bakula. Longoka mun’owu wa tezo kiaku. Olenda tala diaka e video zivovelanga oma ma nsema, zavaikiswa muna tukutakanu tweto twa mvivu zina muna nzil’eto ya internete, jw.org.
10. Yika e nona kisonganga e ziku vo vena ye Mvangi. (Roma 1:20)
10 Vava olongokanga oma ma nsema, toma sianga e sungididi muna mambu olenda longoka mu kuma kia Mvangi eto. (Tanga Roma 1:20.) Kasikil’owu, nanga ozeye wo vo e ntangwa, mbangazi yo ntemo itwasanga kimana vakala ye vangwa yamoyo ova ntoto. Kansi mpe itwasanga e nsemo uyikilwanga vo ultravioleta, una vo wavonza. Muna kuma kiaki, divavanga vo o wantu bataninua muna nsemo wau. Mu nkia mpila? O ntoto uvuidi mupepe uyikilwanga vo gás ozônio, ukututaninanga muna nsemo wau wavonza. Avo nsemo wau ukulamene, o mupepe wau mpe uwokelanga. Nga kukwikidi dio ko vo vena ye muntu wa vanga o mupepe wau ukututaninanga? Nga muntu ndioyo ke Mvangi eto ko una vo nkwa ngangu yo zola?
11. Akweyi olenda sololwela mambu malenda kumika lukwikilu lwaku muna Mvangi? (Tala e babu “ Malongi Malenda Kumika Lukwikilu Lwaku.”)
11 Avo ozolele solola diaka mambu mayingi kimana wakumika lukwikilu lwaku muna Mvangi, tala o nkanda Índice de Publicações da Torre de Vigia yo vavulula muna nzil’eto ya internete, jw.org. Olenda yantikila muna tanga malongi yo tala e video zina yo ntu a diambu: “Teve um Projeto?” Malongi ye video zazi zankufi, zisonganga mambu mayingi mu kuma kia bulu ye nti. Ziyikanga mpe e nona yisonganga una akwa ngangu za nza bevavanga tanginina e lekwa ina Nzambi kasema.
12. Vava tulongokanga e Bibila, mu nkia mambu tufwete silanga e sungididi?
12 Longokanga e Bibila. Mpangi ona tuyikidi kala, ona olongokanga e lekwa ya moyo, kuna lubantiku kakwikilanga muna Mvangi ko. Kuna kwalanda, wayantika kwikila muna Mvangi. Wavova vo: “O lukwikilu lwame ke lwatuka kaka muna mambu yalongokanga muna lekwa ya moyo ko. Kansi, lwatuka mpe muna longoka e Bibila.” Dilenda kala vo zayi wayingi wa Bibila una wau. Kana una vo i wau, muna kumika lukwikilu lwaku muna Mvangi, ofwete kwamanana longoka e Diambu dia Nzambi. (Yos. 1:8; Nku. 119:97) Kasikil’owu, ekolo olongokanga, sianga e sungididi una Bibila kisasilanga ye ziku kiawonso mambu mavangama se tuka kolo. Sianga mpe e sungididi muna ungunza yo zaya una konso ungunza winina e ngwizani ye ungunza wankaka. Muna mpila yayi, okumika lukwikilu lwaku yo kala ye ziku vo vena yo Mvangi wa nkwa ngangu, nkwa zola ye yandi wasonekesa e Bibila. *—2 Tim. 3:14; 2 Pet. 1:21.
13. Nkia luludiku lwamfunu tulenda solola muna Diambu dia Nzambi?
13 Vava olongokanga e Diambu dia Nzambi, sianga e sungididi muna tuludiku twamfunu tuna mo. Kasikil’owu, tuka kolo e Bibila kikutulukisanga vo o zola muna nzimbu vonza ye “mpasi zayingi” kutwasanga. (1 Tim. 6:9, 10; Nga. 28:20; Mat. 6:24) Nga lulukisu lwalu lwakinu o mfunu yamu unu? Nkanda mosi uvovelanga kadilu ya wantu omu lumbu yeto, uvovanga vo: “Nkumbu miayingi, awana betoma zolanga e nzimbu, ke bekalanga ye kiese ko. Kana nkutu ana bebadikilanga e nzimbu vo i lekwa kisundidi o mfunu muna zingu kiau, nkumbu miayingi bebakamanga kimbevo kia ntu ye yimbevo yankaka.” Kalukatikisu ko vo, o luludiku lwa Bibila lwalembi zola e nzimbu, lwamfunu kikilu. Nga olenda yindula tuludiku twankaka twa Bibila twasadisa kala? Vava tuvaulanga e ntangwa muna yindula e tuludiku twawonso tuna muna Bibila, tubakula vo Mvangi eto anzodi ozeye dina disundidi o wete kwa yeto. (Yak. 1:5) Avo tuvangidi wo, tukala ye zingu kiakiese.—Yes. 48:17, 18.
14. Adieyi olenda longoka mu kuma kia Yave muna longi diaku dia Bibila?
14 Longokanga e Bibila ye kani diasikila, i sia vo, toma zaya Yave. (Yoa. 17:3) Ekolo olongokanga e Bibila, ozaya mpe mayingi mu kuma kia kiwuntu ye fu ya Yave. E fu yayi i yau mpe wabakula vava walongoka oma ma nsema. E fu yayi yikukwikidisa vo Yave una kieleka, ke muntu a kimbanzikisa ko. (Luv. 34:6, 7; Nku. 145:8, 9) Ekolo otoma zaya Yave, o lukwikilu lwaku muna yandi lukumama, o zola ye kikundi kiaku mpe kiwokela.
15. Ekuma tufwete vovelanga kwa akaka mana tukwikilanga?
15 Vovanga kwa akaka mana okwikilanga mu kuma kia Nzambi. Ediadi dikumika lukwikilu lwaku. Kansi, adieyi ovanga avo muntu okatikisanga vo Nzambi kena ko ye kuzeye mvutu okumvana ko? Muna zaya e mvutu, vavulula e sono kia Bibila muna nkanda mieto, i bosi, sadila kio muna mokena yo muntu ndioyo. (1 Pet. 3:15) Olenda mpe lomba lusadisu kwa nteleki mosi wazikuka. Kana nkutu vo muntu ndioyo katambulwidi ko mana Bibila kivovanga, mana ovavulwidi nluta kaka mekutwasila. Mekumika o lukwikilu lwaku. Muna kuma kiaki, kuvunua ko kwa awana bekuyibadikilanga vo akwa ngangu yovo ana batanga sikola zandá ye bevovanga vo ke vena ye Mvangi ko.
KWAMANANA KUMIKA LUKWIKILU LWAKU!
16. Adieyi dilenda kutubwila avo tuyambwidi kumika lukwikilu lweto?
16 Kana nkutu vo se mvu miayingi tusadilanga Yave, tufwete kwamanana kumika lukwikilu lweto. Ekuma? E kuma kadi avo ke tuvangidi wo ko, o lukwikilu lweto yoya luyoya. Nze una tulongokele, o lukwikilu i ziku kitukanga muna mambu malembele moneka. Diasazu dikalanga mu vilakana mambu malembele moneka. Ekiaki i kuma Paulu kayikila vo o kondwa kwa lukwikilu i “sumu dikutuzingalakananga mu sazu.” (Ayib. 12:1) Ozevo, adieyi tulenda vanga kimana twalembi bwa mu ntambu wau?—2 Tes. 1:3.
17. Nkia mambu malenda kutusadisa mu kwamanana kumika lukwikilu lweto?
17 Diantete, lombanga mwand’avelela kwa Ngal. 5:22, 23) Kondwa kwa lusadisu lwa mwand’avelela, ke tulendi kwamanana kala ye lukwikilu ko muna Mvangi eto. Avo tukwamanene lomba o mwand’avelela, Yave owá sambu kieto. (Luka 11:13) Tulenda nkutu lomba ye sikididi kiawonso vo: “Utukudikila lukwikilu.”—Luka 17:5.
Yave. Ekuma? Kadi lukwikilu i kimosi muna fu kia mbongo a mwand’avelela. (18. Landila e sono kia Nkunga 1:2, 3, nkia lau tuna diau o unu?
18 Diazole, kalanga ye fu kia tanga e Diambu dia Nzambi lumbu yawonso. (Tanga Nkunga 1:2, 3.) Vava o Nkunga wau wasonekwa, akete kaka muna Aneyisaele bakala ye ngungu zamvimba zasonama o Nsiku a Nzambi. Atinu ye anganga kaka bakalanga yo nswa wasadila e ngungu zazi. Kuna mfoko a konso mvu wa nsambwadi, “akala, akento, wana” ye anzenza ana bazingilanga muna Isaele, bakutakeswanga mu wá e ntangilu a Nsiku a Nzambi. (Nsi. 31:10-12) Muna lumbu ya Yesu, akete kaka bakalanga ye ngungu za Nsiku a Nzambi. Kadi zayingi muna ngungu zazi muna masambilu zakalanga. Kansi, o unu, wantu ayingi bena ye Bibila kiamvimba yovo ndambu. Lau diampwena kikilu tuna diau. Aweyi tulenda songela luyangalalu lweto muna lau diadi?
19. Aweyi olenda kwamanena kumika lukwikilu lwaku?
19 Tusonganga vo tuyangalelanga e lau tuna diau dia kala ye Bibila muna kio tanganga lumbu yawonso. Tufwete kikilu kala ye programa ya tanganga yo longoka e Bibila, ke tanga kaka ko vava tumona vo ntangwa tusuvidi yau. Muna mpila yayi, tukwamanana kumika lukwikilu lweto.
20. Nkia kani tufwete kala diau?
20 Nswaswani ye “akwa ngangu” za nza yayi ana ke bekwikilanga muna Diambu dia Nzambi ko, oyeto tukwikilanga muna Bibila. (Mat. 11:25, 26) Muna lusadisu lwa Bibila, tuzeye e kuma e nza yayi izadidi ye mpasi ye ke kolo ko Yave ofokola e mpasi zazi. Muna kuma kiaki, tukala ye kani dia kwamanana kumika lukwikilu lweto yo sadisa wantu ankaka bakwikila mpe muna Mvangi eto. (1 Tim. 2:3, 4) Dianu vo, yambula twakwamanana vingila e lumbu kina wantu awonso ova ntoto bevova e mvovo miasonama muna Lusengomono 4:11, oku vo: “E Yave wa Nzambi eto, ngeye ofwene tambula nkembo . . . e kuma kadi ngeye wasema lekwa yawonso.”
NKUNGA WA 2 Yave i Nkumbu Aku
^ tini. 5 E Bibila kilonganga ye ziku kiawonso vo Yave wa Nzambi i Mvangi eto. Kansi, wantu ayingi ke bekwikilanga mu diambu diadi ko. Bekwikilanga vo ke vena muntu ko wasema e lekwa yawonso. Nga e ngindu zazi zilenda fwasa lukwikilu lweto muna Mvangi? Ve, kansi tufwete vanga e ngolo muna kumika o lukwikilu lweto muna Nzambi ye muna Bibila. E longi diadi, disonga una tulenda wo vangila.
^ tini. 5 Muna sikola zayingi omu nza, alongi ke belonganga ko vo nanga Nzambi yandi wasema e lekwa yawonso. Alongi akaka bevovanga vo avo bavangidi wo, bekomekena alongoki mu kwikila muna Nzambi.
^ tini. 7 O nkanda Índice de Publicações da Torre de Vigia owu wampa, uyikanga tezo kia 60 za nkomena za awana batanga sikola zandá kumosi ye akwa ngangu za nza ana bekwikilanga muna Mvangi. Ziula vana va sonama “Ciência,” vava o ntu a diambu wakete “cientistas que acreditam na criação.” E nkomena zau zankaka, tulenda zo solola muna jw.org, ziula vana vasonama LUNDILU > VIDEO > MBOKENA YE TUSANSU TWAKIELEKA > NGINDU ZASWASWANA MU KUMA KIA TUKU DIA MOYO.
^ tini. 12 Kasikil’owu, tala e longi: “A ciência e a Bíblia são compatíveis?” muna Sikama! dia Fevelelo, 2011 ye longi: “Mawonso Kevovanga o Yave Melungananga” muna Eyingidilu dia 1 Yanuali, 2008.