1-2. Nkia mambu tulongoka mu longi diadi?

AWEYI omona avo lekwa ovingilanga ke kilweke ko muna ola ozolele kio tambula? Nga okendalala? Nanga olenda mona nze una e sono kia Ngana 13:12 kivovanga vo: “E vuvu kialembi lungana, ntima kiyelesanga.” Kansi, aweyi omona avo obakwidi vo vena ye kuma kiasikididi kikakididi e lekwa kiaku mu lwaka muna ola ozolele kio tambula? Nanga dikusadisa mu vingila kuna luzindalalu lwawonso.

² Mu longi diadi, tulongoka nkanikinu miayingi mia Bibila milenda kutusadisa mu ‘vingila kuna luzindalalu.’ (Mika 7:7) Tulongoka mpe mambu mole masikididi mevavanga vo twasonga luzindalalu yo vingila muna Yave. I bosi, tuvovela e nsambu betambula awana bevingilanga muna Yave.

3. E sono kia Ngana 13:11, nkia diambu kikutulonganga?

³ E sono kia Ngana 13:11, kikutulonganga e kuma tufwete songela luzindalalu. Kadi kivovanga vo: “E kimvuama kibakilwanga mu nzaki-nzaki kuluka kikuluka, kansi kimvuama kia ndiona okutikanga malembe-malembe, wokela kiwokela.” Adieyi tulongokele muna sono kiaki? O nkwa ngangu ovangilanga mambu kuna luzindalalu, i sia vo, diambu dimosi-dimosi, ediadi nluta dikuntwasilanga.

4. Nkia nkanikinu uyikwanga muna sono kia Ngana 4:18?

⁴ Muna Ngana 4:18, tutanganga vo: “E nzil’a nsongi ina nze ntemo a kuma kukianga, una unungunukanga temoka yavana ntangwa ivaika.” E mvovo miami misonganga una Yave kesadisilanga e selo yandi mu bakula e kani diandi, i sia vo, malembe-malembe. Kansi, e sono kiaki, kilenda mpe kutusadisa  mu bakula una Nkristu kevangilanga e nsobani muna zingu mu kwamanana kala nkundi a Yave. Ntangwa divavanga kwa muntu muna nungunuka muna mwanda. Avo tukala alongoki ambote a Bibila yo sadila tuludiku tutambulanga muna Diambu dia Nzambi ye muna nkubik’andi, malembe-malembe tulenda tanginina e fu ya Kristu. Muna mpila yayi, tutoma zaya mpe Nzambi. Owau, yambula twafimpa e kingana kina Yesu kasadila muna toma sasila e diambu diadi.

5. Nkia kingana Yesu katá?

⁵ Yesu watá kingana kimosi muna sasila una e nsangu za Kintinu zikudilanga muna ntima mia akwa unsongi. Yesu wavova vo: “E mbongo imenene yo kula—e mbena imenene [o nkuni] kazeye yo ko. O ntoto malembe-malembe uyimanga e mbongo, entete lulembe, i bosi disa, kuna kulanda, e mbwaza zikudidi muna disa.” (Maku 4:27, 28) Adieyi Yesu kazola vova? Wasasila vo nze una e mbongo ikuninu ikudilanga malembe-malembe, o lunungunuku lwa muntu otambulwidi e nsangu za Kintinu mpe malembe-malembe luvangamanga. Kasikil’owu, vava nlongoki a Bibila keyantikanga finama Yave, malembe-malembe tumonanga e nsobani kevanganga muna zingu. (Efe. 4:22-24) Kansi, tufwete sungamenanga vo Yave kaka okolesanga e mbongo.—1 Kor. 3:7.

6-7. Adieyi tulongokele muna mpila ina Yave kasemena o ntoto?

⁶ Yave ovangilanga mawonso kuna luzindalalu. Muna kuma kiaki, osadilanga e ntangwa yafwana muna fokola salu kiandi. Ovanganga wo ye kani dia tundidika e nkumbu andi yo sadisa akaka. Kasikil’owu, badika una Yave kakubikila o ntoto malembe-malembe mu kuma kia wantu.

⁷ Muna sasila una Yave kasemena o ntoto, e Bibila kivovanga vo wasikidisa “tezo yandi,” wasia mo “e nkubilwa zandi” ye “tadi diandi dia konko.” (Yobi 38:5, 6) Nzambi wavaula mpe e ntangwa muna fimpa yawonso kavanga. (Tuku 1:10, 12) Nga olenda yindula una ambasi bamona ekolo bamonanga  e lekwa yawonso Yave kasemanga malembe-malembe? Kalukatikisu ko vo kiese kiayingi bamona. E kiaki i kuma Bibila kivovelanga vo ambasi “babokanga ye kiese.” (Yobi 38:7) Adieyi tulongokele? Yave mafunda ye mafunda ma mvu kavanga muna sema e lekwa yawonso. Kansi, o sema lekwa kimosi-kimosi ye kuna ndekwa zawonso, nluta miayingi diatwasa. Kadi vava katala e lekwa yawonso kasema, wamona vo “yambote kikilu.”—Tuku 1:31.

8. Nkia mambu tulongoka owau?

⁸ Nze una usongele e nona tubadikidi kala, e nkanikinu mia Bibila mikutulonganga o mfunu wa songa luzindalalu. Owau, yambula twavovela mambu mole masikididi mevavanga vo twasonga luzindalalu yo vingila muna Yave.

9. Nkia diambu divavanga vo twavingila muna Yave?

⁹ Ezak’e ntangwa divavanga vo twavingila yavana Yave kevana e mvutu za sambu yeto. Nkumbu miayingi tusambanga vo Yave katuvana o nkuma muna zizidila e mpasi yovo muna sunda lutovoko lweto. Kansi, tulenda yindula vo Yave mu zingila kena muna vana e mvutu za sambu yeto. Ozevo, ekuma Yave ke vaninanga e mvutu za sambu yeto ko vana vau?

10. Vava tusambanga, ekuma tufwete songelanga luzindalalu?

¹⁰ Yave owanga e sambu yeto. (Nku. 65:2) Kuna kwa yandi, e sambu yeto ya nsi a ntima i ziku kisonganga lukwikilu lweto muna yandi. (Ayib. 11:6) Vava tusambanga, Yave osianga e sungididi mu zaya kana vo e sambu kieto kia nsi a ntima kikilu ye tuzingila e ngwizani ye mana tulombele. (1 Yoa. 3:22) Muna kuma kiaki, vava tusambanga kwa Yave muna lomba lusadisu mu yambula fu kimosi kiambi tuna kiau yovo sunda lutovoko lweto, tufwete kala ye luzindalalu yo vanga e ngolo muna soba. Yesu watusadisa mu bakula vo yankaka muna sambu yeto, ke ivaninua mvutu ko vana vau. Watukasakesa vo: “Nukwamanana lomba, ozevo nuvewa; nukwamanana vava, ozevo nusolola; nukwamanana dodela, ozevo nuziulwilwa; kadi konso ona olombanga ovewa, konso ona ovavanga osolola, konso ona ododelanga, oziulwilwa.” (Mat. 7:7, 8) Avo tulemvokele luludiku lwalu yo ‘zindalala muna sambu,’ tulenda kala ye ziku vo Se dieto dia zulu okutuwa yo vana e mvutu za sambu yeto.—Kol. 4:2.

11. Aweyi e sono kia Ayibere 4:16, kilenda kutusadisila vava tumonanga vo e mvutu za sambu yeto mu zingila zina?

¹¹ Vava tumonanga vo e mvutu za sambu yeto mu zingila zina, tufwete sungamenanga vo Yave wasia nsilu vo ovana e mvutu “muna ntangwa ifwene.” (Tanga Ayibere 4:16.) Muna kuma kiaki, avo Yave kavene mvutu za sambu kieto ko vana vau, ke tufwete yindula ko vo vilwa kavangidi. Kasikil’owu, ndonga besambanga vo Yave katwasa Kintinu kiandi yo fwasa e nza yayi ya Satana. Yandi kibeni Yesu watuvovesa vo twasambanga mu kuma kia diambu diadi. (Mat. 6:10) Kansi, dia uzowa mu yambula sadila Yave wau vo o lufwasu lwa nza yayi ke lwalweke ko muna ntangwa tuzolele. (Kab. 2:3; Mat. 24:44) E diambu diangangu tufwete vanga i samba yo vingila muna Yave yo kala ye vuvu vo owá e sambu yeto. O lufwasu lwa nza yayi lulwaka muna ola yasikidiswa ye ikala yambote kwa wantu awonso, kadi Yave wasikidisa e ‘lumbu ye ola’ ketwasa lufwasu lwalu.—Mat. 24:36; 2 Pet. 3:15.

12. Nkia diambu diankaka divavanga vo twasonga luzindalalu?

¹² Ezak’e ntangwa divavanga vo twasonga luzindalalu yavana diambu dialembi songa disingikwa.  Omu nza yayi, nkumbu miayingi tumonanga una wantu ayingi bemengenanga wantu a nsi ye makanda mankaka ye ana bena ye se kia nitu ye fu ya kisi nsi yaswaswana. Akaka bemengwanga wau vo ambevo ye avanguki. Mbangi za Yave zayingi bemengwanga mu kuma kia malongi ma Bibila belemvokelanga. Vava tumengwanga mu kuma kia mambu mama, tufwete sungamenanga e mvovo mia Yesu vava kavova vo: “Ndiona ozindalala yakuna mbaninu, yandi ovuluzwa.” (Mat. 24:13) Kansi, adieyi ofwete vanga avo obakwidi vo mpangi mosi muna nkutakani ovolele sumu diampwena? Vava akuluntu bezaya e diambu diadi, nga ongeye oyambula mawonso vana moko mau? Nga ovingila kuna luzindalalu lwawonso yavana Yave kesingika e diambu diadi muna mpil’andi? Adieyi akuluntu bevanganga muna diambu nze diadi?

13. Adieyi Yave kevingilanga vo akuluntu bavanga avo mpangi ovolele sumu diampwena?

¹³ Vava akuluntu bezayanga vo mpangi mosi muna nkutakani, sumu diampwena kavovele, besambanga mu lomba “ngangu za ntandu,” kimana babadikila e diambu diadi nze una Yave kebadikilanga dio. (Yak. 3:17) E kani diau, avo dilendakana i sadisa o nsumuki “kayambula nzila zandi zambi.” (Yak. 5:19, 20) Akuluntu bazolele mpe vanga mawonso mu tanina e nkutakani yo fiaulwisa awana bavangilu diambu dialembi songa. (2 Kor. 1:3, 4) Avo mpangi ovolele sumu diampwena, entete akuluntu bevavanga zaya e ziku kia mambu. Ediadi ntangwa ayingi divavanga. I bosi, besambanga ye kuna ndekwa zawonso bevananga malongi metukanga muna Bibila yo tumba nsumuki “muna tezo.” (Yer. 30:11) Dialudi vo, akuluntu ke bezolanga zingila kwayingi ko muna singika e diambu kansi mpe, ke bevangilanga mambu mu nzaki-nzaki ko. Vava akuluntu besingikanga e mambu muna mpila yambote, e nkutakani yawonso mu luvuvamu ikalanga. Kana nkutu vo akuluntu bavangidi mawonso mu singika mambu mu mpila yambote, mpangi ona wavangwa e mbi kwa nsumuki, olenda kwamanana kala wakendalala. Avo i wau omonanga, adieyi olenda vanga mu yambula kendalala?

14. Avo wakendalala wina mu kuma kia mpangi mosi, nkia nona kia Bibila kilenda kusadisa?

¹⁴ Nga wavangwa kala diambu dialembi songa kwa muntu ankaka yovo nkutu kwa  mpangi muna nkutakani? Ozevo, e Bibila kilenda kusadisa. Muna Diambu dia Nzambi mûna ye nona ilenda kutusadisa mu vingila muna Yave yavana kesingika e mambu makondwa unsongi. Kasikil’owu, kana una vo Yosefe wavangwa e mbi kwa mpangi zandi, kayambula ko vo e diambu diadi diamfila mu kituka nkwa makasi mayingi. Kansi, Yosefe wakwamanana sia e sungididi muna salu kia Yave yo vingila kuna luzindalalu lwawonso. Muna kuma kiaki, Yave wansambula. (Tuku 39:21) Ekolo ntangwa yavioka, Yosefe waloloka e mpangi zandi. (Tuku 45:5) Nze Yosefe, dialufiaulwisu vava tufinamanga Yave yo yambula vo kasingika e mambu makondwa unsongi muna ntangw’andi.—Nku. 7:17; 73:28.

15. Nki kiasadisa mpangi mosi ankento mu vilakana diambu dialembi songa kavangwa?

¹⁵ Dialudi vo, ke mambu mawonso ko malembi songa tuvangwanga mafwanana ye mana Yosefe kavangwa. Kansi, ke vena muntu ko olembi kendalalanga vava kevangwanga e diambu diambi. Avo diambu tubakanene yo mpangi eto yovo muntu una vo ke Mbangi a Yave ko, e diambu diambote tufwete vanga i lemvokela e nkanikinu mia Bibila. (Fili. 2:3, 4) Tala dina diabwila mpangi mosi ankento. Wabakula vo mosi muna akwandi a salu wamvovelanga e mbi kwa akaka. Vana fulu kia vanga diambu vana vau, mpangi ankento wavaula e ntangwa mu badika e nona kia Yesu. Vava kalevolwanga, Yesu kavutulanga malevo ko. (1 Pet. 2:21, 23) Wau kabakula e diambu diadi, mpangi ankento wabak’e nzengo za vilakana dina diavangama. Kuna kwalanda, wazaya wo vo o nkwandi a salu ona wamvovelanga e mbi, kimbevo kiangolo ye ntokani zasaka kakala zau. Mpangi ankento wabakula vo o nkwandi a salu kakala ye kani dia kunkendeleka ko. Muna kuma kiaki, watoma yangalala wau kasonga luzindalalu yo kala ye luvuvamu lwa ntima.

16. Nki kilenda kufiaulwisa avo diambu diakondwa unsongi ovangilu? (1 Petelo 3:12)

¹⁶ Avo diambu dialembi songa ozizidilanga yovo diambu diankaka, sungamena dio vo, “Yave ofinamene awana bawudika e ntima.” (Nku. 34:18) Kala ye ziku vo Yave zola kekuzolanga wau osonganga luzindalalu yo yekeka  e zitu diaku kwa yandi. (Nku. 55:22) Yave i Mfundisi a nza yawonso. Omonanga mambu mawonso mevangamanga. (Tanga 1 Petelo 3:12.) Ozevo, avo diambu diampasi onuananga diau dina kulendi singika ko, e diambu diambote olenda vanga i vingila muna Yave.

17. Landila e sono kia Yesaya 30:18, nkia diambu Yave kekutusilanga o nsilu?

¹⁷ Ke kolo ko, Yave wa Se dieto dia zulu osadila Kintinu kiandi muna kutusambula. Muna Yesaya 30:18 tutanganga vo: “Yave ovingilanga ye luzindalalu lwawonso mu kunusonga e dienga, oyandi otelama kanufwila e nkenda. Kadi o Yave i Nzambi a unsongi. Akwa kiese awonso ana bekumvingilanga ye tima diawonso.” Awana bekwamanana vingila muna Yave, nsambu zayingi bevua owau ye muna nz’ampa.

18. Nkia nsambu tuvingilanga?

¹⁸ Vava nkangu a Nzambi ukota muna nz’ampa, ke utokana diaka ko mu kuma kia mambu mawonso mampasi benuananga mau o unu. E mambu mawonso makondwa unsongi, ke mekala diaka ko. (Lus. 21:4) Ke tutelama diaka moyo ko muna vingila e lekwa ina tuzolele. Wantu awonso bekala ye lekwa yawonso ina bevua o mfunu ye lutila nkutu. (Nku. 72:16; Yes. 54:13) Ekwe nsambu tutambula!

19. Ekuma Yave kekutukubilanga owau?

¹⁹ Ekolo tuvingilanga o lufwasu lwa nza yayi, konso ntangwa Yave kekutusadisanga mu sunda e fu kiambi yo yima e fu ya Kikristu, okutukubikanga kimana twazingila muna nz’ampa. Dianu vo, kukendalala ko ngatu yoya. Vena ye mambu mambote mekutuvingilanga kuna sentu. Muna kuma kiaki, yambula twakwamanana zindalala ekolo Yave kefokolanga e salu kiandi.