LONGI DIA 36
Mazitu Mana Ofwete Nata ye Mana Ofwete Yambula
“Tukatula mpe mazitu mawonso . . . , twalundumukina kuna luzindalalu o nkula una tusidilu.”—AYIB. 12:1.
NKUNGA WA 33 Yekeka Zitu Diaku kwa Yave
MANA TULONGOKA a
1. Landila Ayibere 12:1, adieyi tufwete vanga muna lwaka kuna mfoko a nkul’eto a moyo?
E BIBILA kitezanesanga e zingu kia Akristu ye nkula. Alundumuki ana besunda muna nkulu, moyo a mvu ya mvu bevua. (2 Tim. 4:7, 8) Muna kuma kiaki, tufwete vanganga mawonso tulenda kimana twakwamanana lundumuka, musungula wau vo fioti kaka fisidi muna lwaka kuna mfoko a nkula. Paulu wa ntumwa ona walenda sunda e nkul’andi a moyo, wayika mana yeto mpe tulenda vanga muna sunda e nkul’eto. Paulu watukasakesa vo “twakatula mpe mazitu mawonso . . . , twalundumukina kuna luzindalalu o nkula una tusidilu.”—Tanga Ayibere 12:1.
2. O katula “mazitu mawonso” aweyi disongele?
2 Vava Paulu kasoneka vo tufwete “katula mazitu mawonso” nga edi kazola vova vo Nkristu kafwete nata kana zitu dimosi ko? Ke wau ko. Paulu wavova vo twakatula mazitu ke mena mfunu ko, kadi mazitu mama malenda kutukendeleka yo kutuyoyesa. Muna kuma kiaki, muna kwamanana zindalala, tufwete zaya yo yambula vana vau mazitu mawonso ke mena mfunu ko malenda kutukakidikila muna nkula. Kansi, vena ye mazitu mana tufwete nata, kadi avo ke tunete mo ko dilenda songa vo tubembwele e nkul’eto. (2 Tim. 2:5) Nkia mazitu mana tufwete nata?
3. (a) Landila Ngalatia 6:5, nkia mazitu tufwete nata? (b) Nkia mambu tulongoka mu longi diadi ye kuma?
3 Tanga Ngalatia 6:5. “Konso muntu onata e zitu diandi,” muna mvovo miami, Paulu wazola songa vo, yeto awonso tuna ye mbebe ina Yave kevingilanga vo twalungisa. Mu longi diadi, tufimpa mana mevavuanga muna ‘nata e zitu dia yeto kibeni’ ye una tulenda wo vangila. Tufimpa mpe maka mazitu ke mena mfunu ko tunatanga lembi wo zaya ye una tulenda mo yambulwila. O nata mazitu ma yeto kibeni yo yambula mazitu ke mena mfunu ko, dikutusadisa mu kwamanana muna nkula yo lwaka kuna mfoko, i sia vo, tuvua moyo a mvu ya mvu.
MAZITU MANA TUFWETE NATA
4. Ekuma tulenda vovela vo ke diampasi kibeni ko mu lungisa nsilu eto wa kukiyekola? (Tala mpe e foto.)
4 Nsilu eto wa kukiyekola kwa Yave. Vava tukukiyekolanga kwa Yave, tusianga nsilu vo yandi kaka tusambila yo vanga luzolo lwandi yakwele mvu. Divavanga vo twalungisa nsilu wau. Ozingila e ngwizani ye kukiyekola kweto kwa Yave mbebe yampwena, kansi ke zitu diampasi kibeni ko. Kadi, Yave watuvanga kimana twavanga luzolo lwandi. (Lus. 4:11) Mu mpw’andi katuvangila ye watuvana luzolo lwa kunzaya yo kunsambila. Muna kuma kiaki, tulendanga vanga kikundi yo yandi ye diakiese dikalanga mu vanga luzolo lwandi. (Nku. 40:8) Vana ntandu, vava tuvanganga luzolo lwa Nzambi yo lemvokela Mwan’andi, ‘tusololanga e vundu kia mioyo mieto.’—Mat. 11:28-30.
5. Nki kilenda kusadisa mu lungisa o nsilu aku wa kukiyekola? (1 Yoane 5:3)
5 Aweyi olenda natina e zitu diadi? Mambu mole malenda kusadisa. Diantete, kwamanana siamisa o zola kwaku muna Yave. Olenda wo vanga muna yindulanga e mambu mawonso mambote mana Nzambi kavangidi kala kwa ngeye ye nsambu zina ovua kuna ntwala. Vava o zola kwaku muna yandi kukumama, ke dikala diampasi ko muna kunlemvokela. (Tanga 1 Yoane 5:3.) Diazole, tanginina Yesu. Yesu walenda vanga luzolo lwa Nzambi kadi wasambanga kwa Yave muna lomba lusadisu ye wasianga e sungididi kiandi muna nsendo. (Ayib. 5:7; 12:2) Nze Yesu, sambanga kwa Yave kavana nkuma yo tatidila e vuvu kiaku kia vua moyo a mvu ya mvu. Avo zola kwaku muna Yave kukumamene yo tanginina Yesu, olungisa nsilu aku wa kukiyekola kwa Yave.
6. Ekuma tufwete lungisilanga e mbebe eto muna nzo? (Tala mpe e foto.)
6 Mbebe eto muna nzo. Muna sunda nkula eto a moyo, o zola kweto muna Yave yo Yesu kufwete sunda o zola muna yitu yeto. (Mat. 10:37) Kansi, ediadi ke disongele vo ko tufwete bembola e mbebe eto muna nzo. Kadi muna yangidika Yave yo Yesu, konso muntu mu yeto kafwete lungisanga e mbebe andi muna nzo. (1 Tim. 5:4, 8) Avo tuvangidi wo, kiese kiayingi tukala kiau. Yave ozeye wo vo esi nzo muna kala ye kiese, yakala yo nkento bafwete zitisanga yo zola muntu yo nkwandi, mase bafwete zolanga yo longa wan’au, vo i wana, bafwete lemvokelanga mase mau.—Efe. 5:33; 6:1, 4.
7. Aweyi olenda lungisila e mbebe aku muna nzo?
7 Aweyi olenda natina e zitu diadi? Diakala vo u yakala, nkento yovo mwana, e diambu disundidi o mfunu ofwete vanga i bunda e vuvu muna luludiku lwa Bibila. Kusie ngindu za ngeye kibeni va fulu kiantete ko, ngatu tanginina wantu a nza yovo fu ya kisi nsi. (Nga. 24:3, 4) Toma sadilanga e nkanda mieto. E nkanda miami misasilanga una tulenda sadila e nkanikinu mia Bibila. Kasikil’owu, e finkanda, “Nulenda Kala ye Zingu kia Nzo Kiakiese” yo nkanda, “Zinga ye Kiese Yakwele Mvu! muna longi dia 49 ye 50,” uvovelanga e mpasi zina akazi, mase ye aleke benuananga zau o unu. b Vanganga e ngolo muna lemvokela malongi ma Bibila, kana nkutu vo akaka muna nzo eno ke bazolele mo lemvokela ko. Muna mpila yayi, esi nzo aku bevua e nluta, Yave mpe okusambula.—1 Pet. 3:1, 2.
8. E nzengo tubakanga, nkia mfwilu zilenda kututwasila?
8 Tonda e nluta yovo mfwilu mia nzengo zeto. O nswa wa kuyisolela i lukau Yave katuvana. Yave ozolele vo twabakanga nzengo zambote ezi zitukutwasila e kiese. Kansi avo ke tubakidi nzengo zambote ko, Yave ke vengomona e mfwilu ko tulenda baka. (Ngal. 6:7, 8) Muna kuma kiaki, tufwete tambulwilanga e mfwilu mia nzengo zambi tubakanga, muna mvovo mia losola-losola yovo mana tuvanganga lembi teka yindula. Avo tuvangidi dimosi muna mambu mama, e ntona zeto zilenda kututumba. Kansi, avo tubakwidi vo foti tuna yau muna nzengo zeto, dikutusadisa mu funguna e sumu dieto, singika e mbi tuvangidi yo lembi yo vutukila diaka. Ovanga ediadi, dilenda kutusadisa mu kwamanana muna nkul’a moyo.
9. Adieyi olenda vanga avo e nzengo obakidi zambi? (Tala mpe e foto.)
9 Aweyi olenda natina e zitu diadi? Avo omwene vo nzengo obakidi zambi, adieyi olenda vanga? Zaya wo vo kulendi soba ko dina ovangidi kala. Muna kuma kiaki, kufwasi ntangw’aku ko ye ngolo zaku muna kuyilungisa ngatu tumba akaka muna vilwa waku. Kansi, tambulwila o vilwa waku yo kwamanana vanga mambu mambote. Avo e ntona zaku ziyantikidi kutumba mu kuma kia diambu diambi ovangidi, songa lulembamu, samba kwa Yave, funguna o bi waku yo lomba vo kaloloka. (Nku. 25:11; 51:3, 4) Lomba e ndoloki kwa awana ovangidi e mbi, avo divuilu o mfunu vava lusadisu lwa akuluntu. (Yak. 5:14, 15) Longoka e diambu muna vilwa waku yo vanga mawonso muna lembi wo vutukila diaka. Avo ovangidi wo olenda kala ye ziku vo Yave okufwila e nkenda yo kuvana lusadisu ovuidi o mfunu.—Nku. 103:8-13.
MAZITU MANA TUFWETE “KATULA”
10. Oyindula vo mana tuvanganga ke mafwana ko, ekuma dilenda kadila se zitu diampwena? (Ngalatia 6:4.)
10 Ngindu za sia vo mana tuvanganga ke mafwana ko. Tulenda dio kitula se zitu diampwena avo tuyantikidi kuyitezanesa ye akaka. (Tanga Ngalatia 6:4.) Avo tuna ye fu kia kuyitezanesa ye akaka, tulenda kituka akwa kimpala yo vava sunda akaka. (Ngal. 5:26) Avo tuvavidi vanga mana akaka bevanganga, kanele vo ke tuna diaka yo nkuma ko muna mo vanga, tulenda kuyitwasila e mfwilu. Wau vo e “vuvu kialembi lungana, ntima kiyelesanga,” yindula lukendalalu dikututwasila avo tukisididi e kani dina tuzeye vo ke tulenda dio lungisa ko! (Nga. 13:12) Avo tuvangidi wo tulenda yoya yo bembola nkutu e nkul’eto a moyo.—Nga. 24:10.
11. Adieyi dilenda kusadisa muna lembi kuyisila e kani dina ozeye vo ke disinga lungana ko?
11 Aweyi olenda katulwila e zitu diadi? Kuvavi vanga mayingi ko lutila mana Yave kelombanga. Yave ke lombanga ko vo wavana kina kuna kiau ko. (2 Kor. 8:12) Kala ye ziku vo Yave ke kutezanesanga ko ye akaka mu mana vanganga. (Mat. 25:20-23) Yave otoma yangalelanga e salu kiaku kia nsi a ntima, lukwikilu lwaku ye luzindalalu lwaku. Kuna lulembamu, sungamena vo mu kuma kia kinunu, kimbevo yovo diambu diankaka, kulendi diaka vanga ko mana wavanganga. Nze Bazilai, avo kiyekwa bavene, olenda kwaku vova vo kulenda kio lungisa ko mu kuma kia kimbuta yovo vimpi waku. (2 Sam. 19:35, 36) Nze Mose, lomba lusadisu yo vana e yiyekwa yankaka kwa mpangi zankaka avo omwene vo se diampasi muna lungisa yo. (Luv. 18:21, 22) O zaya e tezo kiaku, dilenda kusadisa muna lembi kuyisila makani mana ozeye vo ke masinga lungana ko yo kukatula muna nzil’a moyo.
12. Nga tufwete nata e zitu muna nzengo zambi akaka bebakanga? Sasila.
12 Kuyitumba mu kuma kia nzengo zambi za wantu ankaka. Ke tufwete bakila wantu ankaka nzengo ko, ngatu vengomona e mfwilu balenda baka muna nzengo zau zambi. Kasikil’owu, o mwana olenda baka e nzengo vo ke sadila diaka Yave ko. E nzengo zazi zilenda kendeleka mase. Kansi avo mase bayantikidi kuyitumba mu kuma kia nzengo zina mwan’au kabakidi, ediadi dilenda kala se zitu diampwena kwa yau. Kansi, Yave kazolele ko vo mase banata e zitu diadi.—Roma 14:12.
13. Adieyi mase balenda vanga mu kuma kia nzengo zambi mwan’au kabakidi?
13 Aweyi olenda katulwila e zitu diadi? Sungamena vo Yave wavana o nswa wa kuyisolela kwa wantu awonso. Oyambulanga vo konso muntu kabaka nzengo zandi, kumosi ye nzengo za sola kana vo yandi kesadila yovo ve. Yave ozeye wo vo yeno mase ke nu wantu alunga ko. Muna diadi, Nzambi ozolele kaka vo nuavanga mana nulenda muna sansa wan’eno. Kansi, e nzengo zina wan’eno bebaka i mbebe ya yau kibeni, ke yeno ko. (Nga. 20:11) Kana una vo i wau, o se yovo ngudi, olenda tokana mu kuma kia vilwa kavanga. Avo i wau omonanga, samba kwa Yave yo kunzayisa una omonanga yo lomba e ndoloki. Yave ozeye wo vo kulendi soba ko mana wavanga kala. Kuna diaka e sambu, Yave kazolele ko vo watanina mwan’aku muna mfwilu kalenda baka muna mavangu mandi mambi. Avo mwan’aku ovangidi e ngolo mu vutuka kwa Yave, sungamena wo vo Yave wakubama kena muna kuntambula diaka.—Luka 15:18-20.
14. O kuyitumba kwasaka, ekuma dinina se zitu dina tufwete yambula?
14 Kuyitumba kwasaka. Vava tusumukanga, ke diambi ko mu kuyitumba. Kansi, Yave kazolele ko vo twakwamanana kuyitumba, kadi ediadi i zitu dina tufwete yambula. Avo tufungwini e sumu dieto, tuvilukidi o ntima yo vanga mawonso tulenda muna lembi vutukila diaka e sumu diodio, tulenda kala ye ziku vo Yave mpe utulolokele. (Mav. 3:19) Avo tuvangidi mawonso mama, Yave kazolele ko vo twakwamanana kuyitumba. Kadi zeye wo vo ediadi dilenda kutumwesa mpasi. (Nku. 31:10) Avo tukwamanene kendalala, tulenda yoya yo yambula nkula eto a moyo.—2 Kor. 2:7.
15. Adieyi olenda vanga muna yambula kuyitumba kwasaka? (1 Yoane 3:19, 20) (Tala mpe mafoto.)
15 Aweyi olenda katulwila e zitu diadi? Avo mwene vo wakinu kuyitumba, sia e sungididi muna “luloloko lwakieleka” lwa Yave. (Nku. 130:4) Yave osianga nsilu kwa awana bavilukidi o ntima vo: “O masumu mau kiyindula mo diaka ko.” (Yer. 31:34) Ediadi disongele vo Yave ke kutumba diaka ko mu kuma kia masumu mavioka. Ozevo, mu kuma kia mpasi za mfwilu mia sumu diaku omonanga owau, kuyindula ko vo Yave kalolokele ko. Kuyitumbi mpe ko avo muna kuma kia sumu wavola, wavidisa malau mankaka ma salu muna nkutakani. Yave ke kwamanananga yindula masumu wavola ko, ngeye mpe i diau ofwete vanga.—Tanga 1 Yoane 3:19, 20.
TIKUNA MUNA SUNDA
16. Nze alundumuki, nkia diambu tufwete sungamenanga?
16 Wau vo mu nkul’a moyo twina, tufwete tikunuina ‘muna mpila ina tufwete bakila nsendo.’ (1 Kor. 9:24) Kansi, tulenda wo vanga kaka avo tubakwidi mazitu mana tufwete nata ye mazitu mana tufwete yambula. Mu longi diadi, nona yakete kaka tuvovele ya mazitu tufwete nata ye mana tufwete yambula. Kansi, vena diaka ye mambu mankaka. Yesu wavova vo tulenda “bimuka yo mazitu mu kuma kia dia yo nua kwasaka yo ntelamw’a moyo muna mambu ma zingu.” (Luka 21:34) E sono yayi ye yankaka, ilenda kusadisa mu bakula e nsobani ofwete vanga muna kwamanana muna nkul’a moyo.
17. Ekuma tufwete kadila ye ziku vo sunda tusunda e nkul’a moyo?
17 Tulenda kala ye ziku vo tusunda e nkul’a moyo kadi Yave okutuvana o nkuma tuvuidi o mfunu. (Yes. 40:29-31) Kansi, ke tufwete yoya ko. Tutanginina Paulu wa ntumwa ona wavanga mawonso muna tambula o nsendo. (Fili. 3:13, 14) Ke muntu ko olenda tikuna vana fulu kieto, kansi muna lusadisu lwa Yave lenda o lenda. Yave olenda kusadisa muna nata mazitu maku yo yambula mazitu mekutwasila e mpasi. (Nku. 68:19) Muna kuma kiaki, kala ye ziku vo, wau vo Yave una ku sambu diaku, olenda kwamanana muna nkul’a moyo yo sunda.
NKUNGA WA 65 Nungunuka!
a E longi diadi, dikutusadisa mu kwamanana muna nkul’a moyo. Wau vo tu alundumuki, vena ye mazitu tufwete natanga, nze nsilu eto wa kukiyekola kwa Yave, mbebe eto muna nzo yo tambulwila e nluta yovo mfwilu mia nzengo zeto. Kansi, tufwete yambula mpe mazitu mawonso mana malenda kutukakidikila muna nkula. Nkia mazitu mama? Tubaka e mvutu mu longi diadi.
b Olenda solola e longi, “Ajuda para a Família” muna jw.org. Tala malongi mankaka malenda sadisa akazi: “Como mostrar respeito” ye “Como mostrar que valoriza seu cônjuge”; kuna kwa mase, “Ensine seu filho a usar um smartphone de maneira responsável” ye “Como se comunicar com seu filho adolescente”; kuna kwa aleke, “Como resistir à pressão dos colegas” ye “Como lidar com a solidão.”