1, 2. Aweyi sono kia Roma 5:12 kilenda kutusadisila?

E SONO kia Roma 5:12 kivovanga vo: “Wauna e sumu diakotela ova nza muna muntu mosi, o lufwa mpe muna sumu, i nsayana lwasayana o lufwa kwa wantu awonso, e kuma kadi awonso basumuka.” E sono kiaki tutomene kio zaya ye tutoma kio sadilanga vava tulonganga Nkand’a Nzambi kwa wantu.

² E sono kiaki nkumbu miayingi kisadilwanga muna nkanda O Nkand’a Nzambi Adieyi Kieleka Kelonganga? ye muna nkanda Adieyi Nkand’a Nzambi Ulenda Kutulonga? Vava tulongokanga e kapu kia 3, 5 ye 6 yo wan’eto ye akaka, nanga tutanganga e sono kia Roma 5: 12. Tulenda sadila e sono kiaki mu kubasadisa babakula e kuma e nza ke yakitukila paradiso ko, e kuma tuvuididi o mfunu a lukûlu ye kuma tufwilanga. Kansi, e sono kiaki kilenda mpe kutusadisa yeto awonso mu wokesa luyangalalu lweto wau tuna ye ngwizani  ambote yo Yave. Kilenda mpe kutusadisa mu kala ye kani dia kunyangidika yo kwamanana vingila e lekwa ina katusila o nsilu.

3. Adieyi tufwete sungamenanga mu kuma kia kiwuntu kieto?

³ Diankenda vo yeto awonso tu asumuki. Tuvanganga oma mambi lumbu yawonso. Kansi, Yave nkwa nkenda. Ozeye wo vo tu wantu alembi lunga, okalanga ye luzolo lwa kutuloloka. (Nkunga 103:13, 14) Yesu wavova vo tufwete lombanga kwa Nzambi vo kaloloka masumu meto. (Luka 11:2-4) Avo Yave ololokele masumu twavanga mu mvu miavioka, ke dina mfunu ko twakwamanana mo yindula. Yambula twazaya una Yave kekutulolokelanga.

4, 5. (a) Adieyi dikutusadisanga mu bakula e sono kia Roma 5:12? (b) Ayeyi i nsas’a mvovo “nkenda?”

⁴ O nkand’a Roma, musungula muna kapu kia 6, ukutusadisanga mu bakula una Yave kalenda lolokela masumu meto. Muna kapu kia 3, tulongokanga vo “awonso basumuka.” I bosi Paulu wasasila vo: “I lukau lwa ngovo wau belungisilwanga muna nkenda za Nzambi, muna ntalu a lukûlu yafutwa kwa Kristu Yesu.” (Roma 3:23, 24) O mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “nkenda,” una ye nsasa vo vanga diambu diazola kwa muntu lembi vingila e mfutu, yovo vana muntu e lekwa kina ke kimfwanukini ko.

⁵ Nkwa ngangu mosi wavova vo o mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo nkenda nkumbu miayingi uyikanga mana Nzambi yo Kristu bavanga mu vuluza wantu muna sumu ye lufwa. Muna kuma kiaki, e Tradução do Novo Mundo ya Kikongo isekolanga mvovo wau wa Kingerekia vo “nkenda” yovo “nsambu.” Yambula twazaya mana Yave kevanganga mu kuma kieto ye una e nkenda zandi zikututwasilanga nluta owau yo kutuvana vuvu kia kusentu.

6. Nani olenda vua nluta muna nkenda za Nzambi? Mu nkia mpila?

⁶ Wau vo Adami wasumuka, e sumu ye lufwa lwakota muna wantu awonso alembi lunga. Kiaki i kuma Nkand’a Nzambi uvovelanga vo “muna kuzuka dia muntu mosi, o lufwa i lwayadila se ntinu.” Kansi, Yave wasonga nkenda yo ziula e nzila muna vuluza wantu awonso muna nzil’a “muntu mosi, Yesu Kristu.” (Roma 5:12, 15, 17) “Muna lemvo wa muntu mosi, ndonga bekitulwa se ansongi.” Wantu awaya balenda vua “moyo a mvu ya mvu muna Yesu Kristu.”—Roma 5:19, 21.

7. Ekuma lukau lwa Nzambi lwa lukûlu lwakadila se vangu diazola ye diankenda?

⁷ Yindula e diambu edi: Ke diakala mfunu ko kwa Yave mu vana Mwan’andi se lukûlu. Kansi, wasonga nkenda zandi wau kaziula e nzila mu kutuvuluza muna sumu ye lufwa. Ke mosi ko muna yeto ofwanukini dina Nzambi yo Yesu bavanga muna wete dieto. Tuvutulanga kikilu matondo  wau batuziulwila e nzila kimana twalolokwa yo zinga yakwele mvu. Tufwete songanga muna mpila tusadilanga e zingu kieto vo tuvutulanga matondo kwa Nzambi.

8. Nkia ngindu tufwete venga?

⁸ Tuzeye wo vo Nzambi olenda loloka masumu, kana nkutu mana mampwena. Kansi, ke tufwete kitula nkenda za Nzambi ko nze nswa wa vangila oma mambi yo yindula vo: ‘Yave okundoloka.’ Muna tandu kiantete, kana nkutu vava ntumwa zankaka bakala moyo, vakala ye Akristu bakala ye ngindu zazi. (Tanga Yuda 4.) O unu, tufwete kebanga kimana twalembi vukumunwa kw’akaka yo yantika yima e ngindu zazi malembe-malembe.

9, 10. Aweyi Paulu ye akaka bavevolwelwa muna sumu ye lufwa?

⁹ Paulu wavovesa Akristu vo diambi mu yindula vo kana nkutu bakwamanene vanga e sumu, Nzambi okubaloloka. Paulu wavova vo bafwete venga e ngindu zazi kadi ‘bafwa muna diambu dia sumu.’ (Tanga Roma 6:1, 2.) Adieyi Paulu kazola vova?

¹⁰ Muna nzil’a lukûlu, Nzambi waloloka masumu ma Paulu ye ma Akristu ankaka muna tandu kiantete. Yave wabakusa muna mwand’avelela mu kituka se wan’andi. Avo basikidi ye kwikizi, bezingila kuna zulu yo yala kumosi yo Kristu. Kansi, wau vo moyo bakala ova ntoto, aweyi ‘bafwila muna diambu dia sumu?’ Paulu wasadila nona mu songa vo e zingu kiau kiasoba emvimba. Wavova vo vava Yesu kafwa, wafulwa yo vewa e nitu ilembi fwanga. Ekiaki i kuma o lufwa ‘ke lwakadila diaka ye wisa ko muna yandi.’ Diau dimosi mpe diavangama kwa Akrstu, diakala nze yau bafwa. E zingu kiau kiasoba emvimba kadi ke bayambulanga diaka ko vo e zolela yau yambi yabafila. Tuka muna ntangwa yayina, bavanganga mawonso balenda mu kala ye mpil’a zingu kiayangidikanga Nzambi. Akristu awaya ‘bafwa muna sumu, kansi muna Nzambi bakala o moyo muna Kristu Yesu.’—Roma 6:9, 11.

11. Aweyi Akristu o unu ‘befwilanga muna diambu dia sumu’?

¹¹ Adieyi tuvova mu kuma kieto? Aweyi ‘tufwilanga muna diambu dia sumu?’ Muna mvu miavioka, nanga mambu mayingi mambi twavanga lembi zaya una Yave kabadikilanga mavangu meto. Twakala nze “ntaudi za usafu ye umpumbulu,” i sia vo, “ntaudi za sumu.” (Roma 6:19, 20) Kansi, vava twalongoka muna Nkand’a Nzambi una Nzambi kezolanga vo twazingila, twavanga nsobani muna zingu kieto, twakiyekola kwa yandi yo vubwa. Tuna ye tima dia lemvokela Yave yo zingila mu mpila ikunyangidikanga. ‘Twavevolwa muna sumu’ yo ‘kituka se ntaudi za unsongi.’—Roma 6:17, 18.

12. Nkia nzengo kafwete baka konso muntu mu yeto?

¹² Kansi, twakinu nuana ye sumu yo vava vo twabaka e nzengo. Paulu wavova vo: “Ke nuyambula ko vo e sumu diakwamanana yala se ntinu omo nitu zeno zamfwe yo kunufila nwalemvokela e zolela yandi.” (Roma 6:12) Tulenda baka e nzengo za kuyivana muna ngindu ye zolela yeto ya  sumu yovo venga yo. Ukiyuvula: ‘Nga iyambulanga vo e zolela yambi yawokela muna ntima yo kumfila mu vanga edi diambi? Yovo ivenganga yo vana vau?’ Avo tuvutulanga kikilu matondo mu kuma kia nkenda za Nzambi, tuvanga mawonso tulenda mu kunyangidika.

13. Ekuma tulenda kadila ye ziku vo tulenda vanga oma mambote?

¹³ Muna tandu kiantete, ayingi muna Korinto bakala vo mivi, minta zumba, asambidi a teke ye nduvu za malavu. Kansi, vava bazaya Yave yo kunzola, basoba e zingu kiau. Nsoni bamona mu kuma kia mana bavanganga. (Roma 6:21; 1 Korinto 6:9-11) Diavavanga mpe vo Akristu kuna Roma bavanga nsobani zau zimosi. Paulu wabavovesa vo: “Ngatu tambika nitu zeno muna sumu nze nwaninwa yavilwa, kansi nuyitambika kwa Nzambi nze awana bakedi bafwa, owau bena moyo, nutambika mpe nitu zeno kwa Nzambi nze nwaninwa ya ndungidi.” (Roma 6:13) Paulu wakala ye ziku vo balenda vanga oma mambote yo kwamanana vua nluta mia nkenda za Nzambi.

14, 15. Nkia yuvu tufwete kiyuvula?

¹⁴ Diau dimosi mpe o unu. Akaka muna mpangi zeto nanga bakala ye mpil’a zingu nze kina esi Korinto bakala kiau. Kansi vava bazaya Yave, basoba. Diakala nze yau ‘basukulwa.’ Muna yangidika Yave, yeto awonso nsobani twavanga muna zingu kieto. Kana nkutu owau, tuzolele songa vo tuvutulanga matondo kwa Nzambi mu kuma kia nkenda zandi. Muna kuma kiaki, tuna ye kani dia kwamanana nwanisa e zolela yeto yambi yo sadila e zingu kieto muna salu kia Yave.

¹⁵ Kansi, tufwete venganga masumu mampwena mana bavanga akaka muna Korinto. Avo tukwamanene vanga mambu mama, ke tulendi vingila ko vo Nzambi katusonga nkenda zandi yo kutuloloka. Adieyi tuvova mu kuma kia masumu mana akaka balenda badikila vo makete kwandi? Nga tuvanga e ngolo mu lemvokela Yave muna mawonso?—Roma 6:14, 17.

16. Aweyi tuzayidi wo vo tufwete venganga masumu mana ke masonama ko muna 1 Korinto 6:9-11?

¹⁶ Yindula mbandu a Paulu wa ntumwa. Wasoneka vo: “Omono i muntu a kinitu, yatekwa muna sumu. Kadi kizeye dio ko dina ivanganga. Kadi dina nzolele, ke diau ko ivanganga, dina kizolele ko i diau ivanganga.” (Roma 7:14, 15) Kana una vo kavanganga mana masonama muna 1 Korinto 6:9-11 ko, Paulu watambulwila vo sumuka kasumukanga. Wakala yo luzolo lwa yangidika Yave. Muna kuma kiaki, wasianga e ngolo mu venga mambu mambi. (Tanga Roma 7:21-23.) Yambula twatanginina mbandu andi yo vanga mawonso tulenda mu lemvokela Yave.

17. Ekuma ofwete kadila nkwa ziku?

 ¹⁷ Kasikil’owu, tuzeye wo vo muna sadila Yave, tufwete kala akwa ziku. (Tanga Ngana 14:5; Efeso 4:25.) Ka tuzolele kala nze Satana ko wa “se dia luvunu.” Tuzeye wo vo Anania yo nkaz’andi bafwa kadi vuna bavuna. Muna kuma kiaki, ke tuzolanga vuna ko. (Yoane 8:44; Mavangu 5:1-11) Kansi, mayingi mevavuanga muna kala nkwa ziku, ke venga kaka luvunu ko. Avo tuvutulanga kikilu matondo kwa Nzambi mu kuma kia nkenda zandi, tukala mpe akwa ziku muna mambu mankaka.

18, 19. O kala nkwa ziku aweyi disongele?

¹⁸ O muntu olenda kondwa ziku lembi vova luvunu. Kasikil’owu, Yave wavovesa Aneyisaele vo: “Ke nuyiyi ko yovo vunginika ngatu vunana.” Ekuma diavavilanga vo balemvokela nkanikinu wau? Yave wavova vo: ‘Nufwete kala nwavauka, kadi omono Yave wa Nzambi eno i Mvauki.’ (Fuka 19:2, 11) Dilenda kala vo ke tuvunini ko, kansi avo tufididi akaka mu kwikila mu diambu dina vo ke dialudi ko, ke tu akwa ziku ko.

¹⁹ Kasikil’owu, muntu mosi ovovese  mfumu andi a salu yovo akwandi a salu vo kafwete katuka kuna salu vitila e ola yafwana kadi kwa dotolo kekwenda. Kansi ke kiau kikilu ko i kuma kimfididi mu sisa e salu. Ozolele sisa e salu kimana kenda vunda kwandi. Nanga nlongo kwandi kaka kekwenda sumba yovo futa nzimbu kwa dotolo. Nga o muntu ndioyo ludi kavovele yovo akaka kavunini? Wafila akaka mu kwikila mu diambu dina vo ke dia ludi ko. Ezak’e ntangwa, wantu bevunanga akaka mu tambula lekwa bazolele yovo muna lembi tumbwa. Kansi, oyeto Yave tulemvokelanga ona wavova vo: ‘Ke nuvuni ko.’ Tuzolele vanga mana kebadikilanga vo mambote ye mavelela.—Roma 6:19.

20, 21. Avo tuvutulanga matondo mu kuma kia nkenda za Nzambi, adieyi diaka tufwete venga?

²⁰ Dialudi vo tuvenganga mavangu ma zumba, kolwa malavu ye masumu mankaka. Kansi, vana ntandu a mambu mama, tuzolele mpe venga konso diambu ke diyangidikanga Yave ko. Kasikil’owu, ke tuvenganga kaka mavangu ma zumba ko, kansi tuvenganga mpe nsaka zinungununanga mavangu ma zumba. Ke tuvenganga kaka nkolwa ko, kansi tuvenganga mpe nwa kwayingi. Nanga diampasi kikilu dikalanga mu venga e ntonta nze zazi, kansi tulenda kweto sunda.

²¹ Tuna ye kani dia vanga dina Paulu kavova vo: “Ke nuyambula ko vo e sumu diakwamanana yala se ntinu omo nitu zeno zamfwe yo kunufila nwalemvokela e zolela yandi.” (Roma 6:12; 7:18-20) Dialudi vo ke tulendi venga masumu mawonso ko. Kansi, vava tusianga e ngolo za venga konso sumu, tusonganga vo tuvutulanga kikilu matondo kwa Nzambi yo Kristu mu kuma kia nkenda bekutusonganga.

22. Nkia nsendo tulenda vingila avo tuvutulanga kikilu matondo mu kuma kia nkenda za Yave?

²² Yave waloloka masumu meto, olenda kwamanana kutuloloka. Tukumvutulanga kikilu matondo mu kuma kia nkenda zandi. Muna kuma kiaki, yambula twasianga ngolo mu venga mana Yave kevovanga vo mambi, kana nkutu vo akaka ke bebadikilanga mo ko vo sumu. Nkia nsendo tulenda vingila avo tuvangidi wo? Paulu wavova vo: “Wau vo nwavevoka muna sumu yo kituka se ntaudi za Nzambi, nuyima e mbongo muna vauka kweno, e nsuka i moyo a mvu ya mvu.”—Roma 6:22.