1. Nkia mbebe o Yave kavana kwa mase?

YAVE wavanga akazi antete ye luzolo lwa wuta wana. Diambu dia Nzambi divovanga vo: “O wana i nkayilu a Yave.” (Nku. 127:3) E mvovo miami aweyi misongele? Yindula vo nkundi otoma zolanga ulundisi nzimbu zayingi. Aweyi omona? Nanga kiese omona wau vo vuvu kekubundanga. Kansi otokana mpe mu zaya aweyi olundila ulolo wa nzimbu zozo. O Yave wa Nkundi eto ona osundidi, walundisa mase lekwa kisundidi o mfunu ke mu nzimbu ko. Wabavana e mbebe ya toma lunga-lunga o wan’au kimana bakala ye kiese.

2. Nkia yuvu tubadika mu longi diadi?

² Aki nani bafwete bak’e nzengo kana vo akazi wana bewuta ye nkia ntangwa bevanga wo? Adieyi mase balenda vanga muna sadisa o wan’au bakala ye kiese? Tutala e nkanikinu mina muna Diambu dia Nzambi milenda sadisa akazi bena vo Akristu mu bak’e nzengo zambote.

3. (a) Nani ofwete bak’e nzengo kana vo akazi wana bewuta yovo ve? (b) Nkia nkanikinu wa Bibila bafwete sungamenanga akundi ye yitu ya akazi?

³ Muna fu yankaka ya kisi nsi, avo muntu osompele, o wantu bevingilanga vo bawuta wana vana vau. E yitu yau ye wantu ankaka balenda kubakomekena vo bawuta. Mpangi Jethro ona ozingilanga kuna Ásia wavova vo: “Muna nkutakani, vena ye mpangi zankaka bena yo wana bekomekenanga akazi bakondelo wana mu wuta.” Mpangi Jeffrey ozingilanga mpe kuna Ásia wavova vo: “Akaka bevovesanga akazi  bakondelo wana vo, vava benuna ke bekala ye muntu ko okubalunga-lunga.” Kansi, konso yakala yo nkento bafwete bak’e nzengo kana vo wana bewuta yovo ve. Yau kaka bafwete bak’e nzengo zazi kadi i mbebe au. (Ngal. 6:5, mvovo vana yanda.) Dialudi vo, akundi ye yitu bezolanga vo awana basompele bakala ye kiese. Kansi yeto awonso tufwete sungamenanga vo e nzengo za wuta wana yovo lembi wuta nzengo za akazi.—1 Tes. 4:11.

4-5. Nkia yuvu yole yamfunu akazi bafwete fimpa? Ayeyi i ntangwa yambote ya vovela e diambu diadi? Sasila.

⁴ Avo akazi babakidi e nzengo za wuta wana, diambote mu fimpa yuvu yole yamfunu: Kiantete, nkia ntangwa bafwete wuta o wana? Kiazole, wana kwa bazolele wuta? Ayeyi i ntangwa yambote ya vovela e diambu diadi? Ekuma mambu mole mama menena mamfunu?

⁵ Nkumbu miayingi, diambote dikalanga kwa akazi mu mokenena e diambu diadi vitila basompana. Ekuma? Kadi ediadi dikubasadisa mu kala ye ngindu zimosi muna diambu diadi. Dikala mpe diamfunu kwa yakala yo nkento mu badika kana vo bakubama muna lungisa e mbebe yayi. Akazi akaka vava besompanga, bebakanga e nzengo za viokesa mvu mosi yovo miole lembi wuta wana, kadi ntangwa yayingi ye ngolo divavanga muna lunga-lunga o wana. E nzengo zazi zikubasadisanga mu kulukila e zingu kiampa muna longo lwau yo kumika e kikundi kia muntu yo nkwandi.—Efe. 5:33.

6. Nkia nzengo babaka akazi ayingi mu kuma kia kolo tuzingilanga?

⁶ Akristu akaka babak’e nzengo za tanginina wana tatu a Noa ye akento au. Akazi tatu awaya ke bawuta wana vana vau ko. (Tuku 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Pet. 2:5) Yesu watezanesa e lumbu tuzingilanga ye “lumbu ya Noa.” Ke tuna ye lukatikisu ko vo mu ‘lumbu yambaninu yazala ye nsungi zampasi’ tuzingilanga. (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Muna kuma kiaki, akazi ayingi bebakanga e nzengo zalembi wuta wana owau kimana bayivana emvimba muna salu kia Yave.

7. Aweyi e nkanikinu miasonama muna Luka 14:28, 29 ye Ngana 21:5 milenda sadisila akazi?

⁷ Vava bebakang’e nzengo za wuta wana ye lutangu lwa wana bewuta, akazi akwa ngangu ‘bebadikanga e ntalu.’ (Tanga Luka 14:28, 29.) Akazi bena yo wana bazeye wo vo sansa wana ke divavanga kaka nzimbu ko,  kansi mpe ntangwa ye ngolo divavanga. Muna kuma kiaki, diamfunu kwa akazi mu fimpa e yuvu yayi: ‘Nga yeto awole tufwete sala muna lungisa e nsatu za esi nzo eto? Nga tuwizanene muna lekwa ina tuvuidi o mfunu muna lungisa e nsatu za esi nzo eto? Avo yeto awole mu kompani tusadila, nani olunga-lunga wan’eto? Nani ofila e ngindu ye mavangu mau?’ Vava akazi bemokenenanga mambu mama kuna ngemba zawonso, mvovo mia Ngana 21:5 besadilanga.—Tanga.

8. Nkia nkakalakani akazi balenda wanana zau? Adieyi yakala dianzodi kevanganga muna sadisa o nkaz’andi?

⁸ Ntangwa yafwana ye ngolo divavanga kwa konso se ye ngudi muna lunga-lunga o mwana. Muna kuma kiaki, avo akazi bawutidi wan’ayingi mu kolo kiandwelo, diampasi dikala kwa yau mu sia e sungididi kwa konso mwana. Ndonga muna akazi bawuta wan’ayingi bevovanga vo mpasi kikilu bamona. Nanga o ngudi olenda kala wayoya muna nitu ye muna ngindu. Muna kuma kiaki, dilenda kala diampasi kwa ngudi mu longoka, samba yo vaika muna salu kia umbangi konso lumingu. Dilenda mpe kala diampasi kwa ngudi mu sia e sungididi muna tukutakanu yo vua e nluta. Dianu vo yakala dianzodi ovanganga dina kalenda muna sadisa o nkaz’andi mu lunga-lunga o wana kiakala kuna lukutakanu yovo ku nzo. Kasikil’owu, yakala olenda sadisa o nkaz’andi muna salu ya nzo. Kafwete sia e ngolo mu sadisa awonso muna nzo bavua e nluta muna Nsambila ya Esi Nzo. O se una vo Nkristu kafwete vaikanga ye esi nzo andi muna salu kia umbangi konso lumingu.

9-10. Adieyi mase bafwete vanga muna sadisa o wan’au?

⁹ Nkia mambu mankaka mase balenda vanga muna sadisa wan’au bazola Yave? Aweyi balenda tanina o wan’au muna mambu mambi ma nza yayi? Yambula twabadika maka mambu malenda sadisa mase.

¹⁰ Nulombanga lusadisu lwa Yave muna sambu. Yindula e mbandu batusisila Manoa yo nkaz’andi, ana bakituka mase ma Samesone. Vava Manoa yo nkaz’andi bazaya wo vo mwana bewuta, badodokela Yave kimana kabavana luludiku mu zaya una bafwete sansila mwan’au.

11. Aweyi mase balenda tanginina e mbandu a Manoa iyikwanga muna Afundisi 13:8?

¹¹ Mpangi Nihad yo nkaz’andi Alma, kuna Bósnia-Herzegovina bezingilanga, balongoka diambu muna mbandu a Manoa. Bavova  vo: “Nze Manoa, twadodokela Yave kimana katuvana luludiku muna kala mase mambote. Yave wavana e mvutu za sambu yeto mu mpila zayingi, i sia vo, muna Diambu diandi, muna nkanda misasilanga e Bibila, muna tukutakanu twakete ye twampwena.”—Tanga Afundisi 13:8.

12. Nkia mbandu Yose yo Maria basonga kwa wan’au?

¹² Nusonganga mbandu ambote. Mana ovovanga mfunu mena, kansi mana ovanganga i mau o wan’aku betanginina. Kieleka, Yosefe yo Maria mbandu ambote basonga kwa wan’au, kumosi yo Yesu. Yosefe wasalanga kwayingi muna lunga-lunga esi nzo andi. Vana ntandu, Yosefe wakasakesanga esi nzo andi basadila Yave. (Nsi. 4:9, 10) Landila o Nsiku, ke diavavanga ko vo Yosefe kanata esi nzo andi kuna Yerusaleme mu “mvu miawonso,” muna kembelela o nkinzi a Nduta, kansi Yosefe wabanatanga. (Luka 2:41, 42) Nanga mase mankaka bayindulanga vo diampasi diakalanga muna vanga e nkangalu wau kadi ntangwa ye nzimbu zayingi diavavanga. Kana una vo i wau, Yosefe wayangalelanga e mambu ma mwanda yo longa o wan’andi bavanga diau dimosi. Maria mpe mbandu ambote kasonga kadi watoma zaya e Sono. Kalukatikisu ko vo, muna mvovo ye mavangu mandi, Maria walonga o wan’andi bazola Diambu dia Nzambi.

13. Aweyi akazi mosi batanginina e mbandu a Yosefe yo Maria?

¹³ Mpangi Nihad yo nkaz’andi Alma, ana tuyikidi kala, batanginina e mbandu a Yosefe yo Maria. Aweyi e diambu diadi diabasadisila mu sansa o mwan’au kimana kazola yo sadila Nzambi? Bavova vo: “Muna mpila zingu kieto, tusonganga kwa mwan’eto e kuma dinina diambote mu zingila mun’owu wa nkanikinu mia Yave.” Mpangi Nihad, wakudikila vo: “Kala e mpila muntu ozolele vo mwan’aku kakituka.”

14. Ekuma mase bafwete zayila akundi a wan’au?

¹⁴ Nusadisanga wan’eno basola akundi ambote. O se yo ngudi bafwete zaya kana aki nani i akundi a wan’au ye mana bevanganga. Ediadi divavanga vo mase bazaya aki nani bemokenanga yo wan’au muna internete ye muna telefone. E yikundi yayi ilenda fila e ngindu ye mavangu ma wan’au.—1 Kor. 15:33.

15. Adieyi mase balenda longoka muna mbandu a mpangi Jessie?

¹⁵ Adieyi mase balenda vanga avo ke batomene zaya sadila komputadore ye telefone ko? Mpangi Jessie ozingilanga kuna Filipinas una vo se, wavova vo: “Ke twazaya mayingi ko mu kuma kia komputadore, telefone yovo tablet. Kansi, ediadi ke diatukakidilanga ko mu sadisa o wan’eto bazaya e vonza ina muna sadila e lekwa yayi.” Mpangi Jessie kasimanga wan’au ko mu sadila e lekwa yayi wau vo yandi kibeni katoma zaya ko una isadilwanga. Wavova vo: “Yakasakesanga wan’ame basadila e telefone yovo tablet muna longoka ndinga yampa, kubika malongi ma tukutakanu yo tanga e Bibila lumbu yawonso.” Avo nu mase, diambote nuatanganga yo mokena yo wan’eno una balenda kadila ye tezo mu diambu ditadidi twika mensagem ye mafoto muna internete. Olenda solola malongi mama muna nzil’eto ya jw.org^® muna kunku “Aleke.” Nulenda mpe tala e video zina ye ntu a diambu vo: Telefone yo Ngeye—Nani Ofilanga o Nkwandi? ye Kala Ye Ngangu Muna Sadila Internete. * Malongi  mama malenda kala mamfunu ekolo nulonganga wan’eno una balenda kadila ye ngangu muna sadila e komputadore, telefone ye internete.—Nga. 13:20.

16. Adieyi mase mayingi bevanganga? Nkia nluta betambulanga?

¹⁶ Mase mayingi besianga e ngolo kimana o wan’au bavanga kikundi ye mpangi besonganga mbandu ambote muna salu kia Nzambi. Kasikil’owu, mpangi N’Déni yo nkaz’andi Bomine ana bezingilanga kuna Costa do Marfim, nkumbu miayingi batambulanga nkengi a zunga muna nzo au. Mpangi N’Déni wavova vo: “E nkubika yayi yasadisa kikilu mwan’eto antete. Wayantika sala se mviti a nzila, owau osalanga se nkengi a zunga ansadisi.” Nga nulenda vanga diau dimosi mu kuma kia wan’eno?

17-18. Nkia ntangwa mase bafwete yantika longa o wan’au?

¹⁷ Nuyantika longa o wan’eno muna kinsedia. Diambote dikala kwa mase avo bayantikidi longa wan’au muna kinsedia. (Nga. 22:6) Badika e nona kia Timoteo, ona wakangalanga ye Paulu wa ntumwa. Yunike wa ngudi a Timoteo ye Loi wa nkak’andi balonga Timoteo “tuka muna kinsedia.”—2 Tim. 1:5; 3:15.

¹⁸ Mpangi Jean-Claude yo Peace wa nkaz’andi ana bezingilanga kuna Costa do Marfim, balonga wan’au sambanu mu zola Yave yo kunsadila. Nki kiabasadisa? Batanginina e mbandu a Yunike ye Loi. Bavova vo: “Twakotesa e ludi kia Diambu dia Nzambi muna ntima mia wan’eto tuka muna kinsedia.”—Nsi. 6:6, 7.

19. Adieyi divavuanga muna kotesa e Diambu dia Nzambi muna ntima mia wana?

¹⁹ O “kotesa” e Diambu dia Yave muna ntima mia wana, aweyi disongele? O mvovo “kotesa” una ye nsasa vo “longa yo vutukila diambu mu nkumbu miayingi.” Muna vanga wo, mase bafwete viokesanga e ntangwa kumosi ye wan’au. Ezak’e ntangwa, mase balenda yoya muna vutukilanga malongi mau mamosi nkumbu miayingi. Kansi, balenda badikila e ntangwa yayi se lau mu sadisa wan’au babakula e Diambu dia Nzambi yo sadila dio.

20. Sasila una mase balenda sadila e sono kia Nkunga 127:4 muna sansa o wana.

 ²⁰ Nutoma zaya o wan’eno. O Nkunga 127 utezanesanga o wana ye nzanza. (Tanga Nkunga 127:4.) Wauna e nzanza ivangilwanga mu lekwa yaswaswana ye ilenda swaswana mpe muna tezo, ke vena wana wole ko bafwanana. Muna kuma kiaki, mase bafwete zaya una balenda longela konso mwana. Omu lumbu yeto, akazi mosi kuna Isaele ana batoma sansa o wan’au wole yo kubalonga basadila Yave, bavova dina diabasadisa: “Konso mwana wakalanga ye ntangw’andi ya longoka yeto e Bibila.” Kieleka, konso se obaka e nzengo kana vo o longoka mu mpila yayi diambote ye dilendakana.

21. Nkia lusadisu mase balenda tambula kwa Yave?

²¹ Ezak’e ntangwa, mase balenda mona vo diampasi mu longa o wan’au, kansi o wana i lukau lwa Yave. Oyandi wakubama kena mu sadisa mase. Yave una ye tima dia wá e sambu ina mase bevanganga. Ovananga e mvutu za sambu yayi muna Bibila, muna nkanda mieto, muna mbandu ye malongi metukanga kwa mase mankaka mazikuka muna nkutakani.

22. Nkia lekwa isundidi o mfunu mase balenda vana kwa wan’au?

²² Wantu bevovanga vo sansa o wana salu kia mvu 20. Kansi e ludi i kiaki: e mbebe a mase ke ifokokanga ko. E lekwa isundidi o mfunu ina mase balenda vana kwa wan’au i zola kwau, ntangw’au ye malongi ma Bibila malenda kubasadisa mu sadila Yave. Konso mwana una ye mpil’andi ketambulwilanga mana kelongwanga. Ayingi muna awana besanswanga kwa mase mezolanga Yave, bemonanga nze una kavova mpangi Joanna Mae ozingilanga kuna Ásia: “Vava iyindulanga una mase mame bansasila, itoma vutulanga matondo muna tuludiku bampana ye kundonga o zola Yave. Oyau ke banguta kaka ko, kansi bansonga mpe e nsas’a zingu.” (Nga. 23:24, 25) Mafunda ye mafunda ma mpangi zeto ana basanswa kwa mase mezolanga Yave i wau mpe bemonanga.