Ngindu za Nzambi mu Kuma kia Malavu Mankolwa
DIALUDU vo otoma yangalelanga nkayilu mina Yave katuvana kumosi yo nswa wasola una olenda sadila e nkayilu miami. Landila e Bibila e vinyu i nkayilu watuka kwa Nzambi. Kivovanga vo: “E mbolo ivangwanga mu vana e kiese, e vinyu ikitulanga e zingu se kiakiese.” (Kim. 10:19; Nku. 104:15) Kansi, nanga omonanga vo kuna kwa akaka e diambu dia nua malavu mankolwa diakituka se diambu diampasi. Vana ntandu, o wantu mu nza yawonso ngindu zaswaswana bena zau mu kuma kia nua malavu mankolwa. Adieyi dilenda sadisa Akristu mu baka nzengo zambote muna diambu dia nua malavu mankolwa?
Kiakala nkia fulu tuzingilanga yovo nkia kanda twawutukila yo sansukila, olanda e ngindu za Nzambi mu kuma kia nua malavu mankolwa, nluta miayingi ditwasanga muna zingu.
Nze una omonanga, ndong’ayingi malavu mayingi mankolwa benuanga yo viokesa nkutu e tezo. Akaka benuanga malavu mankolwa kadi bemonanga vo dikubasadisanga mu vuvika e ngindu. Akaka benuinanga malavu mankolwa mu vava vilakana mambu mampasi. Muna fulu yankaka beyindulanga vo o muntu onuanga malavu mayingi mankolwa, wazikuka yovo nkwa nkuma.
Kansi, Akristu bavuidi malongi mambote ma Mvangi au anzodi muna diambu ditadidi nua malavu mankolwa. Kasikil’owu, Mvangi eto okutuzayisanga e mfwilu tulenda baka avo tukitukidi se nduvu za malavu. Nanga twatanga kala mambu mankaka mampasi mebwilanga awana bekolwanga malavu. a Daniel una vo Nkristu ye nkuluntu kuna Europa, osungamenanga una wakala e zingu kiandi vitila kakituka Nkristu. Wavova vo: “Wau vo fu kia nua malavu mayingi mankolwa yakala kiau, kiabakanga nzengo zambote ko. Muna kuma kiaki, mambu mayingi mambi yavanga. Yamu wau itoma kendalalanga vava isungamenanga mambu mambi mana yavanga.”
Aweyi tulenda bakila nzengo zambote muna diambu dia nua malavu mankolwa yo venga mfwilu mia nua malavu mankolwa? E nsabi i zitisa e ngindu za Nzambi muna diambu dia nua malavu mankolwa.
Yambula twafimpa mana Bibila kivovanga muna diambu dia nua malavu mankolwa ye kuma ifilanga akaka mu nua malavu mankolwa.
NKANIKINU MIA BIBILA MU KUMA KIA MALAVU MANKOLWA
O nua malavu mankolwa mu tezo, ke disimwanga ko muna Diambu dia Nzambi. Dialudi, e Bibila kivovanga vo o nua malavu mankolwa dilenda twasa e kiese. Tutanganga vo: “Wenda, dia madia maku ye kiese, nua e vinyu aku yo luyangalalu lwa ntima.” (Kim. 9:7) Yesu ye selo yankaka yakwikizi ya Yave, ezak’e ntangwa banuanga malavu mankolwa.—Mat. 26:27-29; Luka 7:34; 1 Tim. 5:23.
Kansi, kana una vo e Diambu dia Nzambi ke disimanga nua malavu mankolwa ko, disimanga o kolwa malavu. Bibila kivovanga vo: “Ke nukolwa vinyu ko.” (Efe. 5:18) Bibila kitoma kiesesanga mpe vo: “Nduvu za malavu, . . . ke bevua Kintinu kia Nzambi ko.” (1 Kor. 6:10) Dialudi, Yave osimanga e fu kia nua malavu masaka ye kolwa. Muna kuma kiaki, muna baka e nzengo za nua yovo lembi nua malavu mankolwa, tulandanga e ngindu za Nzambi, ke ngindu za fulu kina twasansukila ko.
Akaka bemonanga vo balenda kwau nua malavu mayingi lembi kolwa. Kansi, ediadi dilenda twasa vonza kiampwena. E Bibila kivovanga vo oyakala yovo nkento ‘wabundunua kwa vinyu yayingi’ olenda vula sumu diampwena yo fwasa e ngwizani andi yo Yave. (Tito 2:3; Nga. 20:1) O Yesu wavana nkutu lulukisu vo “o nua kwasaka” dilenda kakidila muntu mu kota muna nz’ampa ya Nzambi. (Luka 21:34-36) Ozevo, adieyi dilenda sadisa Nkristu mu venga e vonza itukanga muna fu kia nua malavu mankolwa?
YINDULA E KUMA YE TEZO ONUINANGA
Avo tuzolele baka e nzengo muna diambu dia nua malavu mankolwa, dia vonza kikilu mu landa kaka e ngindu za wantu muna fulu kina twasansukila. Muna baka e nzengo mu diambu ditadidi nua yo dia, Akristu bevanganga mana malenda yangidika Yave. Bibila kikutusungamesanga vo: “Kana nudia, kana nunua, konso mana nuvanga, nuvangila mawonso muna nkembo a Nzambi.” (1 Kor. 10:31) Tala e yuvu ye nkanikinu mia Bibila tufwete badika:
Nga ekuma inuananga malavu mankolwa i yangidika akaka? Muna Luvaiku 23:2 tutanganga vo: “Kulandi ndonga ko.” Yave wakanikina Aneyisaele vo bayambula tanginina wantu ana ke banyangidikanga ko. O lulukisu lwalu mfunu luna mpe kwa Akristu o unu. Avo tutanginini ngindu za wantu muna diambu dia nua malavu mankolwa, tulenda kulula nsiku mia Yave yo fwasa ngwizani eto yo yandi.—Roma 12:2.
Nga inuanga malavu mankolwa mu fila akaka bayindula vo i nkwa nkuma? Muna fu ya kisi nsi yankaka, o nua malavu mayingi mankolwa ditoma vangamanga yo yangalelwa. (1 Pet. 4:3) Kansi, tala dina tukasakeswanga muna 1 Korinto 16:13: “Nuyingila, nusikila muna lukwikilu, nukala yo unkabu, nukumama.” O malavu mankolwa, nga malenda sadisa muntu mu kumama? Ve. O malavu mankolwa malenda fila muntu mu vanga diambu lembi toma yindula yo baka nkutu nzengo zambi. Muna kuma kiaki, vana fulu kia kumika muntu, o nua malavu mayingi mankolwa dikitulanga muntu se ntovoki yovo zowa. E sono kia Yesaya 28:7 kivovanga vo malavu mankolwa mefilanga muntu mu tungiana yo vidisa e ngindu.
O nkuma akieleka una tuvuidi o mfunu, kwa Yave utukanga. Muna vua nkuma wau divavanga vo twayingilanga yo sikila muna lukwikilu. (Nku. 18:32) Muna lenda sikila muna lukwikilu, tufwete kuyikenga muna vonza yo venga baka nzengo zilenda fwasa ngwizani eto yo Yave. Yesu wakala ye ngwizani ambote yo Yave. Wantu ayingi batoma kunzitisanga wau kasonga unkabu yo simbinina kani diandi dia vanga mambu mambote.
Nga inuanga malavu mankolwa muna venga Nku. 94:19) Avo vena ye diambu diampasi dikutokanesanga, vava lusadisu lwa Yave, kusie vuvu ko muna malavu mankolwa. O samba kwa Yave nkumbu miayingi i mpila yambote olenda vevokela muna ntokani. Vana ntandu, wantu ayingi bemonanga vo ovava luludiku kwa mpangi wazikuka muna nkutakani, nluta ditwasanga. Kieleka, o nua malavu mankolwa mu venga mambu mampasi, dilenda fila muntu mu yoyesa e ntona zandi yo lembi tatidila e kani diandi dia vanga edi diambote. (Osea 4:11) Daniel ona tutekele yika wavova vo: “Yanuananga ye ntokani zayingi ye fu kia kuyitumba. Muna kulula e ntokani zame yanuanga malavu mayingi mankolwa, kansi e mpasi zawokelanga kaka. Akundi bambembola ye yakimwenanga vo kina mfunu ko.” Adieyi diasadisa Daniel? Wavova vo: “Yasungamena vo lusadisu lwa Yave yavuanga o mfunu, kansi ke malavu mankolwa ko. Ekolo yavava lusadisu lwa Yave yalenda nuana ye mpasi zame yo sunda zo.” Dialudi, Yave ntangwa zawonso wakubama kekalanga muna kutusadisa, kana nkutu muna mambu masundidi e mpasi.—Fili. 4:6, 7; 1 Pet. 5:7.
ntokani? O ntozi a nkunga wavumunuinua kwa Nzambi mu soneka vo: “Vava o ntelamw’a moyo unkosomwene, Ngeye [Yave] umfiaulwisi yo kumvuvika.” (Avo ezak’e ntangwa malavu mankolwa onuanga, diambote watoma kuyifimpa mu zaya kana vo nsobani ofwete vanga muna mpila onuinanga. Ukiyuvula: ‘Nga vena ye yitu kiame otokananga mu kuma kia mpila inuinanga malavu mankolwa?’ Avo i wau, ediadi disongele vo mbi una yau ina kubakulanga ko. ‘Nga owau tezo iviokesanga ke mu lumbu yavioka ko?’ O muntu ona wakala vo ke nduvu a malavu ko olenda kituka se nduvu a malavu. ‘Nga diampasi dikalanga kwa mono mu viokesa lumbu yayingi lembi nua malavu mankolwa?’ Avo i wau, nanga oyantikidi kituka se nduvu a malavu. Nanga lusadisu lwa ngang’a mawuku ovuidi o mfunu muna yambula e fu kiaki.
Wau vo o nua malavu mankolwa vonza yayingi ditwasanga, Akristu akaka babaka nzengo vo ke benua diaka malavu mankolwa ko. Akaka babaka nzengo zalembi nua malavu ma nkolwa, kadi ke beyangalelanga ntomo andi ko. Avo vena ye nkundi aku wabaka nzengo zazi, kala nkwa walakazi, zitisanga
e nzengo zandi yo lembi kumveza.Nanga ngeye kibeni wamona vo dia ngangu mu sikidisa e tezo kia malavu mankolwa ofwete nua. Yovo muntu olenda sikidisa e kolo kafwete viokesanga muna nua malavu mankolwa. Nanga nkumbu mosi muna lumingu kafwete nuanga malavu yovo nua kaka fiakete muna ntangw’a dia. Akaka basikidisa e mpila malavu mankolwa bafwete nua, nze vinyu yovo cerveja. Vo i akaka, babaka nzengo vo ke balendi nua malavu ma ngolo ko, ngatu malavu mankolwa masangalekeswa. Avo muntu yandi kibeni ukisididi e nkaku miami, ke dikala diampasi ko mu zitisa mio. O Nkristu azikuka otatidilanga e nzengo zandi, ke tokananga ko mu kuma kia dina akaka balenda yindula.
Avo tuzolele baka nzengo mu kuma kia nua malavu mankolwa, tufwete sungamena mpe ngindu za wantu ankaka. Muna Roma 14:21 tutanganga vo: “Ke diambote ko mu dia mbizi yovo nua vinyu ngatu vanga konso diambu ditesesa mpangi aku e sakuba.” Aweyi olenda sadila nkanikinu wau? Songanga o zola kwa wan’a ngudi. Avo omwene vo o nua malavu mankolwa dilenda tesesa akaka sakuba, o zola kufwete kufila mu yambula nua malavu mankolwa muna ntangwa yayina. Avo ovangidi ediadi, osonga vo ozolanga yo zitisa akaka. Osonga mpe vo o luta tokanenanga wete dia kaka ke mu wete dia ngeye kibeni ko.—1 Kor. 10:24.
Vana ntandu, ayadi besikidisanga nsiku mu kuma kia nua malavu mankolwa. Konso Nkristu kafwete lemvokelanga nsiku miami. Muna nsiku miami ayadi balenda sikidisa e ntela ina wantu balenda yantikila nuina malavu mankolwa. Balenda mpe sikidisa nsiku avo kalu odiatisanga, mankalala yovo masini osadilanga, kufwete nua malavu mankolwa ko.—Roma 13:1-5.
Yave nkayilu miayingi miambote katuvana. Umosi muna nkayilu miami i nswa wasola una tusadila nkayilu miami. Tuvuidi mpe o nswa wabaka nzengo za sola madia mana tudia ye malavu mana tunua. Yambula e nzengo tubaka zasonga vo tuzitisanga o nswa wa kuyisolela katuvana e Se dieto dia zulu.
a Kimvuka kimosi kitalanga diambu dia mavimpi kuna Estados Unidos kiavova vo e vonza ilenda bwa mu kolo kiandwelo mu kuma kia nua malavu mayingi mankolwa, i vonda muntu, kuyivonda, bangika nkundi yovo nkaz’aku, mvukana za nsoki yo katula e vumu.