Nga Ozeye?
Adieyi i Tuku dia Sambilu?
O MVOVO “sambilu” watuka mu mvovo wa Kingerekia una ye nsasa vo “nkutakani” yovo “kutakana vamosi.” E nkumbu yayi yafwana kikilu kadi tuka kuna nz’ankulu, Ayuda bakutakananga mu masambilu muna longwa yo sambila. E Sono ya Kiyibere ke itoma vovelanga masambilu ko, kansi e Sono ya Kingerekia ya Kikristu isonganga vo e fulu yayi ya kutakena yakala tuka muna tandu kiantete.
Ayingi muna akwa ngangu bekwikilanga vo masambilu mayantika muna kolo kina Ayuda bakala muna kinkole kuna Babele. Nkanda mosi (Encyclopaedia Judaica) uvovanga vo: “Wau vo awana bakala muna kinkole ke bakala ye Tempelo ko muna nsi ya kinzenza, lufiaulwisu bavuanga o mfunu muna mpasi zau. Muna kuma kiaki, nanga bakutakananga konso kia Sabala muna tanga e Sono.” Vava bakûlwa muna kinkole, nanga Ayuda bakwamanana kutakana muna samba yo tanga e Sono. Bayantika tunga masambilu konso fulu bazingilanga.
Muna tandu kiantete, e masambilu makituka se fulu kia nsambila ye mambu mankaka ma zingu kia Ayuda ana bazingilanga lukufi yo Mbu wa Mediterrâneo, kuna Oriente Médio ye kuna Isaele. Nlongi mosi a Universidade Hebraica de Jerusalém una ye nkumbu a Lee Levine wavova vo: “E masambilu masadilwanga muna longoka, kembelela nkinzi miavauka, fundisa wantu, vana tukau ye tukutakanu twa mambu ma tuyalu ye mambu mankaka.” Wakudikila vo: “E kani diantete dia sambilu i kutakana mu sambila Nzambi.” Muna kuma kiaki, tulenda bakula e kuma Yesu kayendelanga nkumbu miayingi muna masambilu. (Maku 1:21; 6:2; Luka 4:16) I mûna kalongelanga, ludika yo kasakesa awana bayendanga muna masambilu. Vava kiasikidiswa e nkutakani ya Akristu, Paulu wa ntumwa mpe walongelanga muna masambilu. O wantu ana bakala ye tima dia sambila Nzambi bayendanga muna masambilu. Muna kuma kiaki, vava Paulu kakotanga muna konso mbanza, entete wayendanga muna sambilu yo longa o wantu.—Mav. 17:1, 2; 18:4.