LONGI DIA 8
Ekuma Tufwete Vutulwilanga Matondo?
“Nuvutulanga o matondo.”—KOL. 3:15.
NKUNGA WA 46 Tutondele Yave
MANA TULONGOKA *
1. Aweyi Nsamaria mosi ona wawukwa kwa Yesu kasongela luyangalalu lwandi?
WANTU kumi mu mpasi kikilu bakala. Kimbevo kia wazi bayelanga, ke bakala diaka ye vuvu ko vo kimbevo kiau kilenda sasuka. Kansi lumbu kimosi, bamona Yesu wa Nlongi Anene kuna vala. Nsangu bawá vo Yesu wawukanga yimbevo ya mpila zawonso. Bakala ye vuvu vo olenda mpe kubawuka. Muna kuma kiaki, bakaza mu nding’angolo oku vo: “E Yesu, e Nlongi, utufwil’e nkenda!” Wantu kumi awaya basasuka emvimba. Ka lukatikisu ko vo yau awonso bayangalala muna nkenda kabafwila o Yesu. Kansi, mosi muna yau kayangalala kaka mu ntima ko, wavutuka mu songa luyangalalu * lwandi kwa Yesu. Vava Nsamaria ndioyu kamona vo osasukidi, wakembelela Nzambi “muna nding’angolo.”—Luka 17:12-19.
2-3. (a) Adieyi dilenda kutufila mu lembi vutula matondo? (b) Adieyi tubadika mu longi diadi?
2 Nze Nsamaria, tufwete vutulanga matondo kw’awana bekutuvanganga oma mambote. Kansi, ezak’e ntangwa tulenda vilakana vutula matondo muna mvovo ye mavangu.
3 Mu longi diadi, tubadika e kuma dinina diambote mu vutulanga matondo muna mvovo ye mavangu. Tulongoka muna mbandu ya wantu beyikwanga muna Nkand’a Nzambi ana basonga e fu kia vutula matondo ye awana balembi kio songa. I bosi, tubadika e mpila tulenda songela luyangalalu lweto.
EKUMA TUFWETE VUTULWILANGA MATONDO?
4-5. Ekuma tufwete vutulwilanga matondo?
4 Yave okutusonganga mbandu ambote muna diambu ditadidi vutula matondo. Imosi muna mpila kevangilanga wo i sambula awana bekunyangidikanga. (2 Sam. 22:21; Nku. 13:6; Mat. 10:40, 41) O Nkand’a Nzambi ukutukasakesanga mu ‘kala atanginini a Nzambi nze wan’anzolwa.’ (Ef. 5:1) E kuma kiantete tufwete vutulwilanga matondo i luzolo lweto lwa tanginina Yave.
5 Badika kuma kiankaka tufwete vutulwilanga matondo kw’akaka. O vutula matondo kuna nze madia mambote. O ntomo a madia uwokelanga vava tudianga vamosi ye akaka. Kiese tumonanga vava akaka bekututondanga mu kuma kia mana tuvanganga. Vava tusonganga luyangalalu muna mambu mambote bekutuvanganga, ediadi dimwesanga akaka e kiese. Ndiona tuvutwidi matondo obakulanga vo e ngolo kavangidi muna kutusadisa yovo kutuvana lekwa tuvuidi o mfunu, ke zankatu ko. E kikundi kieto yo muntu ndioyu kiwokelanga.
6. Mana tuvovanga mu songa luyangalalu lweto kwa muntu ekuma metezanesenuanga ye mango wavangilwa muna wolo?
6 Mana tuvovanga muna vutula matondo mfunu kikilu mena. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: ‘E diambu diavovoka muna ntangwa ifwene dina nze mango ma wolo muna mbangu za palata.’ (Nga. 25:11) O mango wavangilwa muna wolo yo siwa muna mbangu a palata watoma vienga ukalanga. O mango wau ntalu yayingi ufwa. Aweyi omona avo bavene lukau lwalu? Ka lukatikisu ko vo oyangalala. E mvovo osadilanga muna vutula matondo kw’akaka mfunu kikilu mina. Yindula e diambu edi: O mango wavangilwa muna wolo ulenda zingila mvu miayingi. Diau dimosi mpe, mana tuvovanga muna songa luyangalalu lweto malenda sungamenua kwa muntu muna zingu kiandi kiawonso.
ANA BASONGA E FU KIA VUTULA MATONDO
7. Landila e sono kia Nkunga 27:4, aweyi Davidi ye asoneki ankaka a nkunga basongela luyangalalu lwau?
7 Selo yayingi ya Yave kuna nz’ankulu basonga e fu kia vutula matondo. Mosi muna yau i Davidi. (Tanga Nkunga 27:4.) Muna mvovo ye mavangu, Davidi wasonga vo wayangalelanga e nsambil’aludi. Muna songa o luyangalalu lwandi, wavana lukau lwa lekwa yayingi yantalu yasadilwa muna tunga e tempelo. O wan’a Asafi basoneka e nkunga muna songa luyangalalu lwau. Muna nkunga umosi basoneka, bavutula matondo kwa Yave yo kunkembelela mu kuma kia “masivi” mandi. (Nku. 75:1) Kieleka, Davidi yo wan’a Asafi basonga luyangalalu lwau kwa Yave mu kuma kia nsambu zawonso batambulanga. Nga olenda yindula una olenda tanginina asoneki a nkunga awaya?
O nkanda Paulu kasonekena kwa ampangi kuna Roma adieyi ukutulonganga mu kuma kia vutula matondo? (Tala tini kia 8-9) *
8-9. Aweyi Paulu wa ntumwa kasongela luyangalalu lwandi muna mpangi zandi? Nkia nluta diatwasa?
8 Paulu wa ntumwa watoma yangalelanga mpangi zandi yo songa wo mu mana kavovanga mu kuma kiau. Wavutulanga matondo kwa Nzambi muna sambu mu kuma kiau. Muna nkanda kabasonekenanga, Paulu wasonganga vo mfunu kikilu kabavuanga. Muna tini 15 yantete ya kapu kia 16 kia nkand’a Roma, Paulu wayikila mpangi zandi 27 muna nkumbu zau. Paulu wasungamena vo Pereseka yo Akila “basia mioyo miau mu vonza” mu kuma kiandi. Wavova mu kuma kia Foibe vo ‘ayingi kasadisa’ kumosi yo yandi. Wasanisina mpangi zazi z’akala ye z’akento kadi akwa vema bakala.—Roma 16:1-15.
9 Paulu wazaya wo vo mpangi zandi wantu alembi lunga bakala. Kansi, kuna mfoko a nkanda kasonekena esi Roma, wavovela kaka e fu yau yambote. Yindula e kiese bamona e mpangi zazi vava bawá nkand’a Paulu watangwanga muna nding’angolo muna nkutakani. Ka lukatikisu ko vo ediadi diasiamisa kikundi kiau yo Paulu. Nga ovutulanga matondo muna mambu mambote mana mpangi za nkutakani eno bevovanga yo vanga?
10. Adieyi tulenda longoka muna mpila ina Yesu kasongela luyangalalu lwandi kwa alandi andi?
10 Muna nkanda katwika kwa nkutakani zankaka za Ásia Menor, Yesu wasonga luyangalalu lwandi muna salu kina alandi andi basalanga. Kasikil’owu, kuna lubantiku lwa nkand’andi kwa nkutakani ya Tuatira, Yesu wavova vo: “Nzeye mavangu maku, zola kwaku, lukwikilu lwaku, uselo waku yo luzindalalu lwaku, o mavangu maku mansuka masundidi oma mantete.” (Lus. 2:19) Yesu kayika kaka salu kiau ko, kansi wabasanisina mpe mu kuma kia fu ina yabafilanga mu sala yo vema kwawonso. Kana una vo Yesu wasingika akaka muna nkutakani ya Tuatira, wayantikila yo fokola nkand’andi muna mvovo mia lukasakeso. (Lus. 2:25-28) Muna kuma kia wisa kena kiau o Yesu muna nkutakani zawonso, kadi diwa nkanu ko kele vo katusanisini ko muna salu tukunsadilanga. Kana una vo i wau, Yesu osonganga luyangalalu lwandi muna salu tusalanga. Eyayi mbandu ambote kikilu kwa akuluntu!
ANA KE BAVUTULA MATONDO KO
11. Landila e sono kia Ayibere 12:16, nkia fu kasonga Esau mu kuma kia mambu mavauka?
11 Diankenda vo vena yo wantu beyikwanga muna Nkand’a Nzambi ke basonga fu kia vutula matondo ko. Kasikil’owu, kana una vo Esau wasanswa kwa mase ana bazolanga yo zitisa Yave, kasonga luyangalalu ko muna mambu mavauka. (Tanga Ayibere 12:16.) Aweyi kasongela vo kakala ye fu kia vutula matondo ko? Esau wateka kimbuta kiandi kwa Yakobo wa nleke andi muna longa dimosi dia madia. (Etu. 25:30-34) Kuna kwalanda, Esau wakibanza muna nzengo kabaka. Kansi wau vo kayangalelanga ko ina kakala yau, kakala ye kuma kia funga makasi ko vava kalembi tambula e nsambu zavewanga kwa mwan’antete.
12-13. Aweyi Aneyisaele basongela vo ke bakala ye fu kia vutula matondo ko? Nkia mfwilu diabatwasila?
12 Aneyisaele kuma yayingi bakala yau mu tonda Yave. Bakûlwa muna ubundu vava Yave katwasa vuku kumi muna Engipito. I bosi, Nzambi wabavuluza vava kafwasa makesa mawonso ma Engipito muna Mbu Ambwaki. Aneyisaele bayangalala kikilu yo yimbila nkutu nkunga wa nsundidi muna kembelela Yave. Kansi, nga bakwamanana songa e fu kia vutula matondo?
13 Vava Aneyisaele bawanana diaka ye mambu mampasi, bavilakana mawonso mambote kavanga o Yave muna wete diau. Basonga vo ke bakala ye fu kia vutula matondo ko. (Nku. 106:7) Aweyi basongela wo? “Ebundu diawonso dia wan’a Isaele diayidimina Mose yo Arone.” Ediadi diasonga vo Yave bayidimina. (Luv. 16:2, 8) Muna kuma kiaki, Yave wakendalala kikilu wau vo nkangu andi ke wamvutula matondo ko. Wasakula vo e mbandu yayina yawonso ya Aneyisaele mu makanga befwila, katula kaka Yosua yo Kalebe. (Nta. 14:22-24; 26:65) Yambula twabadika una tulenda vengela e mbandu yayi yambi yo tanginina awana basonga mbandu ambote.
UNA TULENDA SONGELA E FU KIA VUTULA MATONDO
14-15. (a) Aweyi akazi balenda songela vo beyangalelanga muntu yo nkwandi? (b) Aweyi mase balenda longela wan’au e fu kia vutula matondo?
14 Kwa esi nzo. E fu kia vutula matondo nluta kitwasanga kwa esi nzo awonso. O zola vana vena akazi kuwokelanga vava bevutulanga matondo kwa muntu yo nkwandi. Ke dikalanga diampasi ko mu loloka muntu yo nkwandi. O yakala ona oyangalelanga nkaz’andi ‘okunsanisinanga’ vava kevovanga yovo vanga mambu mambote. (Nga. 31:10, 28) O nkento angangu ozayisanga kwa nkaz’andi mana keyangalelanga muna yandi.
15 Mase, aweyi nulenda longela wan’eno e fu kia vutula matondo? Nusungamena vo mana nuvovanga yo vanga i mau o wan’eno besinga tanginina. Muna kuma kiaki, nubasonganga e mbandu ambote muna kubasanisinanga vava bevanganga oma mambote. Vana ntandu, nulonganga wan’eno e fu kia vutula matondo vava akaka bekubavanganga oma mambote. Nusadisa wan’eno babakula vo e fu kia vutulanga matondo mu ntima kitukanga. Nubasadisa mpe bazaya wo vo e mvovo miau milenda kasakesa akaka. Muna bonga e nona, nkento mosi una ye nkumbu a Clary wavova vo: “Muna kimbuta kia mvu 32, o ngudi eto wayantika sansa wana tatu yandi mosi kaka. Vava yalungisa kimbuta kia mvu 32, yabakula vo diampasi kikilu diakala kwa yandi. Muna kuma kiaki, yamvutula matondo muna mawonso kavanga muna kutusansa, mono ye mpangi zame. Ke kolo ko wampovese vo e mvovo miame ke vilakana mio ko, oyindulanga mio nkumbu miayingi yo kuntwasila e kiese.”
Longa wan’aku kimana bavutulanga matondo (Tala tini kia 15) *
16. Yika e nona kisonganga o mfunu wa vutula matondo kwa mpangi zeto.
16 Muna nkutakani. Vava tuvutulanga matondo kwa mpangi zeto, ediadi dikubakasakesanga. Kasikil’owu, mpangi Jorge una ye kimbuta kia mvu 28 ye osalanga nze nkuluntu, wabakama kimbevo kiangolo. Kalendanga diaka kwenda mu tukutakanu ko mu tezo kia ngonde mosi. Kana nkutu vava kayantika kwenda muna tukutakanu, kalendanga fila malongi ko kuna vovelo. Mpangi Jorge wavova vo: “Yakimwenanga vo kina mfunu ko wau vo kialendanga diaka vanga mayingi ko ngatu lungisa kiyekwa kiame muna nkutakani. Kansi, lumbu kimosi kuna mfoko a lukutakanu, mpangi mosi wampovesa vo: ‘Nzolele kuvutula matondo muna mbandu ambote osonganga kwa esi nzo ame. Nanga kuyindulanga dio ko vo twakinu sungamena malongi wafila mu mvu miviokele. Makumika kikilu lukwikilu lweto.’ Yasivika kikilu yo yantika dila. E mvovo miandi i miau kikilu yavuanga o mfunu.”
17. Landila e sono kia Kolosai 3:15, aweyi tulenda songela luyangalalu lweto kwa Yave mu kuma kia ntim’andi amvevo?
17 Kwa Nzambi eto wa nkwa ntim’amvevo. Yave okutuvananga madia mayingi ma mwanda. Kasikil’owu, tuludiku twayingi tuvewanga muna tukutakanu, muna nkanda mieto ye muna nzil’eto ya internete. Nanga wawá kala longi, tanga diambu muna nkanda mieto yovo wá diambu muna programa ya broadcasting yo vova vo: ‘Lwalu i luludiku kikilu yavuidinge o mfunu’! Aweyi tulenda songela luyangalalu lweto kwa Yave? (Tanga Kolosai 3:15.) Imosi muna mpila tulenda wo vangila i kumvutulanga matondo muna sambu mu kuma kia mambu mawonso mambote kevanganga muna wete dieto.—Yak. 1:17.
O sadisa mu velelesa e Seka dia Kintinu imosi muna mpila yambote ya songela o luyangalalu lweto (Tala e tini kia 18)
18. Aweyi tulenda songela luyangalalu lweto muna Seka dieto dia Kintinu?
18 Tulenda mpe songa luyangalalu lweto kwa Yave vava tutoma lunga-lunganga e fulu yeto ya nsambila. Tuvananga o moko muna velelesa Maseka meto ma Kintinu. Awana bena ye kiyekwa kia sadila kuna nzil’a masini, bevanganga mawonso muna lunga-lunga e salanganu isadilwanga muna nkutakani. Avo tutomene lunga-lunga Maseka meto ma Kintinu, mvu miayingi mezingila ye ke mevava ko vo mavangululwanga nkumbu miayingi. Muna mpila yayi, tukala ye nzimbu zafwana zilenda sadilwa mu tunga yovo tungulula Maseka mankaka ma Kintinu mu nza yawonso.
19. Adieyi olongokele muna nona kia nkengi a zunga mosi yo nkaz’andi?
19 Kw’awana besalanga kwayingi muna wete dieto. Avo tukedi ye fu kia vutula matondo, e mvovo mieto milenda soba e mpila ina muntu kebadikilanga e nkakalakani kenuananga zau. Badika e nona kia nkengi mosi a zunga yo nkaz’andi. Vava basala ola zayingi muna salu kia umbangi muna nsungi a kiozi, bayoya kikilu vava bavutuka kuna nzo. Wau vo kiozi ngolo kikilu kiakala, o nkento wavuata nzak’andi wa kiozi vava baleka. Muna mene, wavovesa nkaz’andi vo ke lenda diaka sala e salu kia kinkengi a zunga ko. Ke vavioka ola zayingi ko, batambula nkanda watuka kuna vula. O nkanda wau kwa yandi watwikwa. Ampangi bansanisina mu kuma kia ngolo yo luzindalalu kasonganga. O nkanda wasonga vo diampasi kikilu dikalanga mu yaluka konso lumingu. O yakala wavova vo: “O nkanda wau wasoba kikilu e ngindu zandi. Tuka wauna, kasidi vova diaka ko vo twayambula e salu kia kinkengi a zunga. Nkumbu miayingi, yandi wankasakesanga vava yalwakilwanga kwa ngindu za yambula e salu kiaki.” Akazi awaya bakwamanana muna salu kia kinkengi a zunga mu tezo kia 40 ma mvu.
20. Adieyi tufwete vanganga lumbu yawonso? Ekuma?
20 E lumbu yawonso, yambula twasonga vo tuvutulanga matondo muna mvovo ye mavangu meto. Dilenda kala vo dina tuvova yovo vanga i diau o muntu ankaka kavuidi o mfunu muna zizidila e mambu kenuananga mau mu nza yayi yazala yo wantu ke betondanga ko. E mvovo mieto mia luyangalalu milenda siamisa yikundi eyi ilenda zingila yakwele mvu. Edi disundidi o mfunu, tutanginina Yave wa Se dieto ona osonganga ntim’amvevo.
NKUNGA WA 20 Mwan’aku Wavana
^ tini. 5 Adieyi tulenda longoka muna mbandu a Yave, Yesu yo Nsamaria ona wayelanga wazi muna diambu ditadidi vutula matondo? Mu longi diadi, tuvovela e mbandu tatu zazi ye zankaka mpe. Tuzaya e kuma dinina diambote mu vutulanga matondo ye una tulenda wo vangila.
^ tini. 1 MVOVO MISASILU: O yangalela muntu yovo lekwa disongele vo zaya o mfunu a muntu ndioyu yovo lekwa kiaki. O mvovo wau ulenda mpe songa vo vutula matondo muna mbote batuvangidi.
^ tini. 55 FWANISWA: Nkanda wa Paulu utangwanga muna nkutakani a Roma; Akila, Peresekila, Foibe ye ankaka beyangalelanga mu wá e nkumbu zau zitangwanga.
^ tini. 57 FWANISWA: Ngudi osadisanga o mwan’andi ankento mu vutula matondo mu kuma kia mbandu ambote kasongele o mpangi ankento una vo nunu.
