1. Adieyi mase bazolele mu kuma kia wan’au?

 MASE, dialudi vo nuzolele sadisa wana eno kimana bazola yo sadila Yave. Kansi o Nzambi kemonekanga ko. Owau, aweyi nulenda sadisila o wan’eno kimana babadikilanga Yave vo muntu a kieleka yo kumfinama?—Yak. 4:8.

2. Aweyi mase balenda sadisila o wan’au mu zaya e fu ya Yave?

² E mpila yamfunu ina mase balenda sadisila wan’au mu finama Yave, i longokanga yau e Bibila. (2 Tim. 3:14-17) Elo, e Bibila kiyikanga mpila yankaka ina aleke balenda longokela oma ma Yave. Muna nkand’a Ngana, se dimosi osungamesanga o mwan’andi muna lembi vilakana e fu ya Yave eyi itoma monekanga muna nsema. (Nga. 3:19-21) Mu longi diadi tubadika mpila zankaka zina mase balenda sadila nsema muna longa o wan’au oma ma kinwutu kia Yave.

3. Aweyi mase balenda sadisila o wan’au?

³ E Bibila kivovanga vo ‘e fu ya Nzambi ilembi monekanga itomene moneka tuka kiasemenua e nza, kadi imonekanga muna lekwa kavanga.’ (Roma. 1:20) Nkumbu miayingi yeno mase nuvaulanga e ntangwa mu mokena yo wana eno ekolo nukwenda kiyinge. Nusadilanga e ntangwa yayi muna sadisa o wan’eno bazaya e ngwizani ina vana vena e fu ya Yave ye “lekwa kavanga.” Muna kuma kiaki, yambula twazaya dina mase balenda longoka muna mbandu a Yesu.

4. Aweyi Yesu kasadila o nsema muna longa alongoki andi? (Luka 12:24, 27-30)

⁴ Tala una Yesu kasadila o nsema muna longa. Lumbu kimosi wavovesa alongoki andi vo batalanga e ngono-ngono ye mvuma.  (Tanga Luka 12:24, 27-30.) Yesu wafwana sadila bulu kiankaka yovo nti, kansi wasola e nuni ye mvuma zina alongoki andi batoma zaya. Ekolo Yesu kamokenanga yau, alongoki batalanga e nuni zatilumukanga ye batalanga e mvuma zakala muna mpatu. Nga olenda yindula e sinsu ina Yesu kavanganga ekolo kasadilanga e lekwa yayi? Adieyi kavanga vava kamanisa yika e nona yayi? Walonga alongoki andi longi dia mfunu mu kuma kia fu kia ngemba yo ntim’amvevo wa se diau dia zulu: Yave odikila yo vuika e selo yandi yakwikizi nze una kelunga-lungilanga e nuni ye mvuma muna mpatu.

5. Nkia lekwa ya nsema mase balenda sadila muna longa wan’au oma ma Yave?

⁵ Mase, aweyi nulenda tanginina mbandu a Yesu vava nulonganga wan’eno? Nulenda vovesa kwa wan’eno e lekwa ina nutoma yangalelanga muna nsema, nze bulu yovo nti. Vava ozayisa e mambu mama kwa mwan’aku, olenda kunsasila dina mekutulonganga mu kuma kia Yave. Olenda mpe vovesa mwan’aku kimana kazayisa e bulu yovo nti ketoma yangalelanga. Avo ovovele mambu ma nsema mana o mwan’aku ketoma yangalelanga, ediadi nanga dikunsadisa mu toma sia e sungididi vava oyantika kumvovesa mu kuma kia fu ya Yave.

6. Nkia diambu tulenda longoka muna nona kia ngudi a mpangi Christopher?

⁶ Mase nga nufwete vaulanga e ntangwa yayingi muna sasila mambu maketekete mu kuma kia bulu ye nti vitila nuabasasila una o nsema ukutulongelanga oma ma Yave? Ke dina kwandi mfunu ko. Yesu kasasila mambu maketekete ko mu kuma kia una e ngono-ngono zidilanga yovo una e mvuma zikudilanga. Kana nkutu vo wan’eno beyangalelanga zaya e mambu mama maketekete mu kuma kia nsem’a Yave, ezak’e ntangwa diambote mu yika kaka mvovo miakete, mia kiá yovo kubavanga e yuvu kimana babakula e mbuta diambu. Mpangi mosi una ye nkumbu Christopher osungamenanga una wakala e kileke kiandi, wavova vo: “Ngudi ame wasadilanga e mvovo mialeboka muna kutusadisa twayangalela o nsema watuzunganga. Kasikil’owu, vava twaviokelanga vana ndambu a miongo, ngudi ame wavovanga vo: ‘Tala e miongo miami miandá ye miambote! Adeiyi obenze, nga Yave ke nkwa masivi ko?’ Yovo vava twayendanga kuna kalunga wavovanga mpe vo: ‘Tala e mavuku mama mampwena-mpwena! Adieyi obenze, nga Nzambi ke nkwa nkuma ko?’” Mpangi Christopher wavova vo: “E mvovo miami mialeboka miatusadisa ye miatoma simba o ntima mieto.”

7. Aweyi olenda longela wan’aku muna badikanga oma ma nsema?

⁷ Ekolo o wan’aku bekulanga, olenda kubasadisa kimana yau kibeni mpe batalanga o nsema yo longoka diambu mu kuma kia Yave. Olenda volela diambu dimosi muna nsem’a Nzambi yo yuvula kwa wan’aku vo: “E diambu diadi, adieyi dilongele mu kuma kia Yave?” Olenda sivika vava owá e mvutu bekuvana.—Mat. 21:16.

8. Nkia lau mase ma Isaele bakalanga diau ekolo bavanganga nkangalu?

⁸ Mase ma Isaele bakasakeswanga muna longa wan’au e nkanikinu mia Yave vava bakangalanga “muna nzila.” (Nsi. 11:19) E nsi a Isaele yazala ye mabalabala. Muna mabalabala mama, diasazu diakalanga mu mona nuni ye mvuma. Ekolo esi nzo a Isaele bavanganga e nkangalu, mase bakalanga ye lau dialonga o wan’au e lekwa ina Yave kasema. Diau dimosi mpe kwa yeno mase nufwete vavanga e lau muna longa o wan’eno oma ma nsema. Badika una mase mankaka bevangilanga wo.

9. Adieyi olongokele muna nona kia mpangi Punitha yo Katya?

 ⁹ Ngudi mosi una ye nkumbu Punitha, ona ozingilanga kuna mbanz’ampwena kuna Índia wavova vo: “Vava tuvanganga nkangalu kumosi yo wana eto mu kwenda kingula e yitu yeto bezingilanga kuna vata, tusadilanga e lau diadi muna sadisa o wana eto balongoka oma ma nsem’a Yave. Imonanga vo wan’ame besianga e sungididi vava bekalanga kwanda ye mbanza yazala yo wantu ye makalu mayingi.” Mase, o wan’eno ke besinga vilakana ko e ntangwa nuvaulanga muna kwenda yau muna fulu yambote-mbote. Mpangi Katya ona ozingilanga kuna Moldávia, wavova vo: “E diambu itoma sungamenanga vava yakala kingiana-ngiana, i vava mase mame bavaulanga e ntangwa muna kwenda yame muna mavata. Itoma kubavutulanga matondo wau bandonga tuka muna kileke mu vaulanga e ntangwa muna talanga o nsem’a Yave yo longoka diambu mu kuma kiandi.”

10. Adieyi mase bafwete vanga avo diampasi dikalanga kwa yau muna kwenda kangadi yo wan’au kuna mbazi a mbanza? (Tala e babu, “ Lusadisu kwa Mase.”)

¹⁰ Kansi, adieyi tuvova avo diampasi dikalanga kwa ngeye mu vanga nkangalu kumosi ye esi nzo aku mu kwenda kuna mbazi a mbanza? Mpangi ayakala Amol ona ozingilanga mpe kuna Índia, wavova vo: “Muna mbanza izingilanga divavanga vo twasala ola zayingi, okwenda kangadi mpe kuna mbazi a mbanza nzimbu zayingi divavanga. Kana una vo iwau, tuvaulanga e ntangwa muna tala o nsem’a Yave yo mokenena oma ma fu yandi vava tukwendanga muna mpatu a mvuma yovo vava tukalanga kuna terraço.” Kansi, avo otomene sia e sungididi vana ndambu a nzo aku, nanga olenda solola e lekwa muna nsema ina olenda sadila muna longa wan’aku. (Nku. 104:24) Nanga olenda solola nuni, lekwa yakete-kete ya moyo, nti ye yankaka mpe. Mpangi Karina ona ozingilanga kuna Alemanha, wavova vo: “O ngudi ame otoma yangalelanga e mvuma, muna kuma kiaki vava yakala kindende, wansonganga e mvuma zawonso kayangalelanga vava twakangalanga.” Diau dimosi mpe yeno  mase, nulenda sadila o ulolo wa video ye nkanda mivovelanga oma ma nsema mivayikiswanga kwa nkubik’a Yave muna longa o wan’eno. Kiakala nkia fulu ozingilanga, olenda sadisa o wan’aku mu tala e lekwa ina o Nzambi kasema. Yambula twabadika maka mambu ma fu ya Yave mana olenda longa kwa wan’aku.

11. Aweyi mase balenda sadisila o wan’au muna mona o zola kwa Yave?

¹¹ Muna sadisa o wan’aku babakula o zola kwa Yave, olenda kubasonga una e bulu yayingi itoma lunga-lungilanga o wan’au. (Mat. 23:37) Olenda mpe kubasonga lekwa yampila mu mpila ina tutoma yangalelanga muna nsema. Mpangi Karina ona tuyikidi kala wavova vo: “Vava twakangalanga, o ngudi ame wankasakesanga muna talanga konso mvuma una yakadilanga yaswaswanena ye yankaka ye una ovienga kwa konso mvuma kwasongelanga o zola kwa Yave. Kana una vo mvu miayingi miviokele kala, yakinu vaula e ntangwa muna tala e mvuma zampila mu mpila ye una zaswasanena muna se. E mvuma zazi zakinu kunsungamesa una Yave ketoma kutuzolelanga.”

12. Aweyi mase balende sadisila o wan’au babakula e ngangu za Nzambi? (Nkunga 139:14) (Tala mpe e foto.)

¹² Olenda sadisa o wan’aku babakula e ngangu za Nzambi. O Yave osundidi kikilu e ngangu ke mu wantu awonso ko. (Roma 11:33) Kasikil’owu, olenda kubasasila una e maza metombokelanga kuna zulu yo vanga matuti ye una matuti mama mekangalelanga malembe-malembe yo kwenda va fulu kiankaka. (Yobi 38:36, 37) Olenda mpe kubasonga e mpila yasivi yavangilwa e nitu eto. (Tanga Nkunga 139:14.) Badika una se dimosi una ye nkumbu Vladimir kavangila wo. Wavova vo: “Lumbu kimosi mwan’eto wabwa mu mvelo yo lwala. Vioka lumbu yakete, e mputa yasasuka. Mono yo nkento ame twasasila mwan’eto vo Yave wavanga e nitu eto mu mpila ya sivi isadisanga muna kukiwuka yau kibeni. Twavovesa mpe kwa mwan’eto vo ediadi ke divangamango ko muna lekwa ina o wantu bevanganga. Kasikil’owu, avo e kalu dibangumukini, ke dilendi kuyivangulula ko. Ediadi diasadisa o mwan’eto mu bakula vo Yave nkwa ngangu kikilu.”

13. Aweyi mase balenda sadisila o wan’au muna badikanga muna nkum’a Nzambi? (Yesaya 40:26)

¹³ Yave okutukasakesanga vo twasengola o meso kuna zulu yo badika o nkum’andi  wasikidisa e ntetembwa zawonso vana fulu kiandi. (Tanga Yesaya 40:26.) Ongeye olenda kasakesa o wan’aku batalanga kuna zulu yo vaula e ntangwa yo badika muna mana bemonanga. Tala dina mpangi ankento Tingting ona ozingilanga kuna Taiwan, kavova vava kakala kindende: “Lumbu kimosi o ngudi ame, wandata kuna mbazi a mbanza muna fuku yo tala e ntetembwa. Muna kolo kiokio, ntonta zayingi yawanananga zau kuna sikola ye kiazaya ko kana vo ikwamanana sadila Yave ye kwikizi kiawonso. Kansi, o ngudi ame wankasakesa mu toma yindula o nkum’a Yave una kasemena e ntetembwa zawonso ye wansungamesa vo, o Yave mpe olenda sadila o nkuma wau muna kunsadisa kimana yalenda zizidila konso ntonta. Vava twavutuka muna nkangalu wau, diansadisa mu toma zaya Yave ye diakumika e kani diame diakwamanana kunsadila yakwele mvu.”

14. Aweyi mase balenda sadila o nsema muna sadisa wan’au babakula vo Yave, Nzambi a kiese?

¹⁴ E vangwa ya Yave ikutusungamesanga vo oyandi nkwa kiese ye ozolele mpe vo yeto twakala ye kiese. Akwa ngangu bevovanga vo e bulu sakana izolanga o sakana, kumosi ye nuni ye mbizi mpe. (Yobi 40:20) Nga wamona kala mwan’aku osevanga ekolo kemonanga e bulu kisakananga? Nanga wamona kala e Niau isakananga ye badi yovo bola yo mwan’a mbwa otatikanga o kutu kwa nkwandi. E lumbu kiankaka omona diaka o mwan’aku osevanga ekolo ketalanga e bulu isakananga, sadila e lau diadi muna kusungamesa vo o Nzambi nkwa kiese.—1 Tim. 1:11.

15. Nki kilenda sadisa mase mu yambula vo wan’au babazayisanga mana beyindulanga? (Ngana 20:5) (Tala mpe e foto.)

¹⁵ Mase mayingi, bemonanga vo diampasi dikalanga kwa yau mu solola e lau kimana o wan’au babavovesa mana mekubatokanesanga. Avo idiau mpe divangamanga kwa ngeye, nanga olenda vaula e ntangwa muna sadisa o wan’aku kimana bavova mana beyindulanga. (Tanga Ngana 20:5.) Mase mankaka bemonanga vo diasazu dikalanga vava bevaulanga e ntangwa muna tala o nsema yo sakana  yo wan’au. Ekuma? Kadi muna kolo kiaki, o mase yo wana ke bekalanga ye diambu diankaka ko dilenda katula e sungididi kiau. Se dimosi ozingilanga kuna Taiwan una ye nkumbu Masahiko, wavova vo: “Vava omono yo nkaz’ame tukwenda kangadinge yo wana muna miongo yovo muna mbu, nkumbu miayingi tumonanga vo wan’eto bekalanga bavuvama muna mokena yeto. Muna kolo kiokio, diasazu dikalanga muna mokena yau yo zaya mana beyindulanga.” Mpangi Katya ona tuyikidi kala, wavova vo: “Kuna mfoko a sikola, ngudi ame wandatanga muna mpatu a mvuma yambote-mbote. Muna kolo kiokio yakalanga yavuvama ye diasazu diakalanga muna kunzayisa mana mavangamanga kuna sikola yovo mana mantokanesanga.”

16. Aweyi esi nzo balenda kadila ye kiese yo sakana kumosi vava betalanga o nsem’a Yave?

¹⁶ Vava esi nzo bevaulanga e ntangwa muna tala o nsem’a Yave yo sakana, ediadi dikumikanga e ngwizani vana vena esi nzo. E Bibila kivovanga vo: Vena “ye ntangw’a seva” ye “ntangw’a takuzioka.” (Kim. 3:1, 4 mvovo vana yanda.) Omu nza yawonso, Yave wavanga e fulu yambote-mbote kimana twavanga mana tuzolanga nze, zaula, sakana, seva, tá mansa yovo saya ye mambu mankaka mana tuzolanga. Esi nzo zayingi bezolanga vaula e ntangwa mu kwenda kiyi muna mavata, miongo ye kuna kalunga. O wan’ankaka, bezolanga zaula, sakana muna mpatu za mvuma zambote-mbote, tala e bulu yo siensia muna nkoko, muna mayanga ye muna kalunga. Kieleka vena ye malau mayingi tulenda sadila muna kala vamosi nze esi nzo, muna sakana yo sivika e lekwa yambote-mbote ituzungidi ina Yave kavanga.

17. Ekuma mase bafwete sadisilanga o wan’au bayangalelanga o nsem’a Nzambi?

¹⁷ Muna nz’a mpa, o mase yo wana beyangalela o nsem’a Yave muna mpila ina ke basidi wo vangila ko. Nswaswani yo unu, ke tumona diaka wonga wa bulu ko, e bulu mpe ke ikutumwena diaka o wonga ko. (Yes. 11:6-9) Tukala ye ntangwa yayingi muna yangalela e lekwa ina Yave kavanga. (Nku. 22:26) Kansi tuka owau, yeno mase nuvaulanga e ntangwa muna sadisanga o wan’eno kimana bayangalelanga o nsema. Kieleka ekolo nusadilanga o nsema muna longa wan’eno oma ma Yave, o yau mpe bekwikila muna mvovo mina Davidi wa Ntinu kavova: “E Yave, kavena mavangu ko mafwanane yo maku.”—Nku. 86:8.