1-3. (a) Mun’owu wa Nkunga 5:4-6, aweyi Yave kebadikilanga umpumbulu? (b) Ekuma tulenda vovela vo e vangu dia bangika wan’akete ke dina ngwizani ko yo “nsiku a Kristu”?

YAVE WA NZAMBI omenganga mavangu mawonso ma umpumbulu. (Tanga Nkunga 5:4-6.) Yave omenganga kikilu e vangu dia vukana yo wan’akete kadi vangu diangemi kwa yandi. Wau vo tu Mbangi za Yave, tutangininanga Yave. O vukana yo wan’akete vangu diansoki kikilu ye ke diyambulwilwanga ko muna nkutakani ya Kikristu.—Roma 12:9; Ayib. 12:15, 16.

² E vangu dia bangika wan’akete ke dina ngwizani ko yo “nsiku a Kristu.” (Ngal. 6:2) Ekuma tuvovele wo? Nze una twalongokele muna longi diaviokele, o nsiku a Kristu, i sia vo, mawonso kalonga o Yesu muna mvovo ye mavangu, zola ye unsongi mesiamisanga. Wau vo nsiku wau belandanga, Akristu akieleka bevanganga mawonso muna tanina wan’akete yo kubasonga o zola. Kansi, e vangu dia bangika wan’akete diambi ye dia nsoki kadi difilanga wan’akete mu mona vo ke betaninuanga ko ngatu zolwa.

³ Diankenda vo, e vangu dia vukana yo wan’akete diasayana mu nza yawonso. E vangu diadi dimonekanga kana nkutu vana vena Akristu akieleka. Ekuma? Kadi e nza yazala yo “wantu ambi ye akwa luvunu.” Akaka muna yau bevavanga kota muna nkutakani. (2 Tim. 3:13) Vana ntandu, akaka muna awana bekuyibadikilanga vo ampangi beyambulanga vo e zolela yambi yabayala yo vukana yo wan’akete. Yambula twazaya e kuma e vangu dia vukana yo wan’akete dinina se sumu diampwena. I bosi, tuzaya dina akuluntu bevanganga avo mosi muna nkutakani  ovolele sumu diampwena nze vukana yo wan’akete. Tubadika mpe dina mase balenda vanga muna tanina wan’au. *

4-5. Ekuma e vangu dia leka wan’akete mu kingolo dinina se sumu kwa yingiana-ngiana?

⁴ E vangu dia vukana yo wan’akete mfwilu miayingi ditwasanga. Dilenda twasa mfwilu kwa wan’akete ana belekwanga mu kingolo kumosi ye awana bekubalunga-lunganga, nze yitu yau ye ampangi muna nkutakani. O vukana ye yingiana-ngiana sumu diampwena kikilu.

⁵ Sumu kwa wan’akete ana belekwanga mu kingolo. O mwesa akaka e mpasi diambi kikilu. Nze una tulongoka muna longi dilanda, ndiona ovukananga yo wan’akete mfwilu miayingi kekubatwasilanga. Ofilanga wan’akete mu lembi kumbunda diaka e vuvu yo kubamwesa o wonga. Tufwete taninanga yingiana-ngiana muna vangu diadi diansoki. Awana balekwa mu kingolo lusadisu ye lufiaulwisu bevuanga o mfunu.—1 Tes. 5:14.

6-7. Ekuma e vangu dia vukana yo wan’akete dinina se sumu kwa nkutakani? Ekuma dinina se nkanu kwa ayadi?

⁶ Sumu kwa nkutakani. Avo muntu muna nkutakani una ye fu kia vukana ye wan’akete, luvezo ketwasanga muna nkutakani. (Mat. 5:16; 1 Pet. 2:12) Ediadi ke diansongi ko kadi mafunda ye mafunda ma Akristu akwa kwikizi ‘benuananga e vit’a ngolo mu kuma kia lukwikilu.’ (Yuda 3) Ke tuyambulanga ko vo muntu okuyivananga muna vangu dia vukana yo wan’akete lembi viluka o ntima kakwamanana muna nkutakani. Ke tuzolele ko vo muntu kayivisa e nkutakani.

⁷ Nkanu kwa ayadi. Akristu bafwete ‘sakalelanga akwa wisa.’ (Roma 13:1) Tusonganga vo tusakalelanga ayadi vava tuzitisanga e nsiku mia nsi tuzingilanga. Avo mpangi muna nkutakani okulwidi nsiku, nze vukana yo mwan’akete, nkanu ampwena kavolele kwa ayadi. (Tezanesa ye Mavangu 25:8.) Akuluntu ke bena ye nswa ko wa vana tumbu yasikidiswa muna nsiku mia luyalu. Muna kuma kiaki, ke bafwete tanina konso muntu ko ofundilu vo mwan’akete kavukane yandi kalembi vewa e tumbu kwa luyalu mu kuma kia nkanu kavolele. (Roma 13:4) Ndiona ovolele nkanu kafwete vela ina kakunini.—Ngal. 6:7.

8. Aweyi Yave kebadikilanga awana besumukinanga wantu ankaka?

⁸ Sumu kwa Nzambi. (Nku. 51:4) Avo muntu osumukini nkwandi muntu, osumukini mpe Yave. Yindula e nona kina muna Nsiku una Nzambi kavana kwa Aneyisaele. O Nsiku wavovanga vo avo muntu ovunini yovo yiya mfinangani andi, Yave kasumukini. (Fuka 6:2-4) Diau dimosi mpe, avo mpangi muna nkutakani ovukane yo mwan’akete, disongele vo mwana ndioyo kavunini. O mwan’akete vuvu kambundanga, kansi owau se wonga kekala wau muna yandi. Ndiona ovangidi diambu dia mpila yayi luvezo ketwasanga muna nkumbu a Yave. Muna kuma kiaki, e vangu dia vukana yo wan’akete difwete tumbwa kikilu kadi sumu diampwena kwa Nzambi.

9. Nkia mpil’a tuludiku tuvanuanga kwa nkubik’a Yave muna diambu ditadidi e vangu dia vukana yo wan’akete? Ekuma?

⁹ Se vioka mvu miayingi, e nkubik’a Yave ikutuvananga tuludiku twayingi twa Nkand’a Nzambi muna diambu ditadidi bangika  wan’akete. Kasikil’owu, malongi mevaikiswanga muna Eyingidilu ye Despertai! mesonganga una awana belekwanga mu kingolo balenda zizidila e ntantu zikubalwakilanga mu kuma kia dina diababwila, una akaka balenda kubasadisila yo kubakasakesa ye dina mase balenda vanga muna tanina wan’au. Vana ntandu, akuluntu bevewanga tuludiku twayingi tutukanga muna Nkand’a Nzambi tukubasadisanga mu zaya dina balenda vanga avo muntu olele yo mwan’akete. Nkumbu miayingi, e nkubik’a Yave ifimpululanga tuludiku twatu yo vana tuludiku twampa muna mpila ina akuluntu bafwete tadilanga e diambu dia vukana yo wan’akete. Ekuma? Kimana e diambu diadi diatadilwanga mun’owu wa nsiku a Kristu.

10-12. (a) Avo muntu ovolele sumu diampwena, adieyi akuluntu bafwete sungamenanga? Nkia mambu bafwete fimpa? (b) Mun’owu wa sono kia Yakobo 5:14, 15, adieyi akuluntu bevanganga?

¹⁰ Vava akuluntu betadilanga e mfundu wa muntu ovolele sumu diampwena, bafwete sungamenanga o nsiku a Kristu. Bafwete kadilanga ye mameme kuna zola yo vanga edi diansongi vana meso ma Nzambi. Muna kuma kiaki, avo bawidi vo muntu ovolele sumu diampwena, akuluntu mambu mayingi befimpanga. E diambu disundidi o mfunu kwa akuluntu i velelesa e nkumbu a Nzambi. (Fuka 22:31, 32; Mat. 6:9) Betokanenanga mpe wete dia mpangi muna nkutakani yo sadisa ye fiaulwisa awana bekotwanga e nsoki.

¹¹ Vana ntandu, avo ndiona ovolele sumu diampwena mpangi muna nkutakani, akuluntu bevavanga zaya kana vo ovilukidi kieleka o ntima yo kunsadisa kavutulwisa e ngwizani andi yo Yave. (Tanga Yakobo 5:14, 15.) O Nkristu ovolele sumu diampwena muna lungisa e zolela yandi yambi una nze muntu obakamene kimbevo. Ediadi disongele vo kena diaka ye ngwizani ambote ko yo Yave. * Tulenda tezanesa akuluntu ye madotolo. Besadilanga malongi ma Nkand’a Nzambi muna ‘sasula ndiona oyelele [i sia vo, ndiona osumukini]’ yo vutulwisa e ngwizani andi yo Yave. Kansi, ediadi dilendakana kaka avo ndiona osumukini ovilukidi kieleka o ntima.—Mav. 3:19; 2 Kor. 2:5-10.

¹² Kieleka, akuluntu mbebe ampwena bena yau. Betokanenanga e wete dia mameme mana Nzambi kabavanina e kiyekwa kia kubalunga-lunga. (1 Pet. 5:1-3) Bazolele vo mpangi zawonso babadikilanga e nkutakani se fulu kia lutaninu. Muna kuma kiaki, bevanganga diambu vana vau avo bawidi vo muntu ovolele sumu diampwena nze vukana ye mwan’akete. Adieyi bevanganga? Badika e yuvu ina kuna lubantiku lwa  tini kia 13,  15, ye  17.

13-14. Nga akuluntu bafwete lemvokela o nsiku wa zayisa kwa ayadi e nsangu za muntu ofundilu vo mwan’akete kavukane yandi? Sasila.

 ¹³ Nga akuluntu bafwete lemvokela o nsiku wa zayisa kwa ayadi e nsangu za muntu ofundilu vo mwan’akete kavukane yandi? Elo. Muna nsi zina yo nsiku wau, akuluntu bevanganga mawonso muna landa o nsiku wau wa zayisa kwa ayadi e nsangu za muntu ofundilu vo mwan’akete kavukane yandi. (Roma 13:1) O nsiku wau ke ukululanga nsiku a Nzambi ko. (Mav. 5:28, 29) Muna kuma kiaki, avo bawidi e nsangu vo muntu ovukanene yo mwan’akete, vana vau akuluntu bafwete vava luludiku kuna vula mu zaya una balenda lemvokela o nsiku a luyalu.

¹⁴ Akuluntu bemokenanga yo mwana, mase mandi ye wantu ankaka bazeye diambu diadi mu kubasonga vo bena yo nswa wa nata o mfundu kwa ayadi. Kansi, adieyi tuvova kele  vo mpangi muna nkutakani ovangidi diambu diadi ye ditomene zayakana kwa wantu? Avo Nkristu onete diambu diadi kwa ayadi, nga kafwete yindula vo luvezo katwese muna nkumbu a Nzambi? Ve. Ndiona ovolele o nkanu yandi otwese luvezo muna nkumbu a Nzambi.

15-16. (a) Mun’owu wa sono kia 1 Timoteo 5:19, ekuma vafwete kadila ye tezo kia mbangi zole vitila akuluntu basikidisa e buka kia afundisi? (b) Adieyi akuluntu bafwete vanga avo muntu muna nkutakani ofundilu vo mwan’akete kavukane yandi?

 ¹⁵ Vitila akuluntu basikidisa e buka kia afundisi, ekuma divavilanga vo vakala ye tezo kia mbangi zole? Kadi ediadi ngwizani dina ye nsiku miansongi mina muna Nkand’a Nzambi. Avo muntu ke yandi mosi ko ofungwini e sumu diandi, vafwete kala ye mbangi zole vitila akuluntu basikidisa e buka kia afundisi. (Nsi. 19:15; Mat. 18:16; tanga 1 Timoteo 5:19.) Nga ediadi disongele vo vafwete kala mpe ye mbangi zole vitila konso muntu kenda zayisa kwa ayadi e nsangu za muntu ofundilu vo mwan’akete kavukane yandi? Ve. O nkanikinu wau mu nkutakani kaka ufwete sadilwa, ke usimanga ko vo nkuluntu yovo muntu ankaka kazayisa kwa ayadi e nsangu za muntu ovolele o nkanu.

¹⁶ Avo muntu ofundilu vo mwan’akete kavukane yandi, akuluntu bafwete landa mana masikidiswa muna nsiku mia luyalu. I bosi, betoma fimpa e diambu mu zaya kana vo bafwete sikidisa e buka kia afundisi yovo ve. Avo ndiona ofundilu ovakwidi nkalu, akuluntu bewá kimbangi kia awana bazeye diambu diadi. Avo vena ye kimbangi kia tezo kia wantu wole, i sia vo, kia ndiona onete o mfundu wau ye kia muntu ankaka una ye ziku kia diambu diadi, akuluntu balenda sikidisa e buka kia afundisi. * Avo ke vena ye mbangi ankaka ko, ediadi ke disongele ko vo ndiona onete o mfundu kavovele ludi ko. Kana una vo muntu kalendi fundiswa ko wau vo ke vena ye mbangi zole ko, akuluntu balenda bakula vo muntu ndioyu sumu diampwena kavolele edi ditwese mpasi kwa wantu ayingi. Avo i wau, akuluntu bafwete kwamanana sadisa awana bakendalele mu kuma kia diambu diadi. Vana ntandu, akuluntu bafwete sianga o meso muna ndiona ofundilu kimana batanina e nkutakani muna konso vonza.—Mav. 20:28.

17-18. Ayeyi i mbebe ya buka kia afundisi?

 ¹⁷ Ayeyi i mbebe ya buka kia afundisi? O mvovo “afundisi” ke usonganga ko vo akuluntu yau bezenga o nkanu kana vo ndiona ofundilu kafwete vewa e tumbu kwa ayadi yovo ve muna nkanu kavolele. Akuluntu ke bena ye wisa ko kia vana e tumbu yasikidiswa muna nsiku. Ayadi yau bena ye wisa kiaki. (Roma 13:2-4; Tito 3:1) E mbebe ya akuluntu i fundisa, i sia vo, baka e nzengo kana vo muntu kafwete kwamanana muna nkutakani yovo ve.

¹⁸ E salu kia akuluntu bena muna buka kia afundisi i kia tala e kimwanda kia muntu ofundilu, i sia vo, e ngwizani andi yo Nzambi. Besadilanga Nkand’a Nzambi mu zaya kana vo nsumuki ovilukidi o ntima yovo ve. Avo kavilukidi ntima ko, kafwete vaikiswa muna nkutakani. Akuluntu bevana luzayisu muna nkutakani. (1 Kor. 5:11-13) Avo ndiona wavola e sumu ovilukidi o ntima, olenda kwamanana muna nkutakani. Kansi, akuluntu bafwete kunzayisa vo ke vewa diaka lau dia salu ko muna nkutakani mu kolo kia mvu miayingi yovo muna zingu kiandi kiawonso. Muna tanina wan’akete, akuluntu balenda mokena ye mase bena yo wan’akete mu kubasonga o mfunu wa lunga-lunga wan’au balembi kalanga va yau kaka yo muntu ndioyu. Kansi, akuluntu ke bafwete zayisa ko e nkumbu a mwana ona  wasakanenua kwa muntu ndioyu ngatu nkumbu za mase mandi.

19-22. Adieyi mase balenda vanga muna tanina wan’au? (Tala e fwaniswa kia fukwa.)

¹⁹ Aki nani bena ye mbebe ya lunga-lunga yingiana-ngiana? Yeno mase. * Nusungamena vo wan’eno i lukau lwantalu kanuvana o Nzambi. (Nku. 127:3) Muna kuma kiaki, yeno luna ye mbebe ya lunga-lunga lukau lwalu. Adieyi nulenda vanga muna tanina wan’eno kimana balembi lekwa mu kingolo?

²⁰ Diantete, nuvavanga toma zaya e diambu ditadidi sakanena wan’akete. Nuvavanga zaya e mpil’a wantu ana bezolanga vukana yo wan’akete ye ndekwa besadilanga muna kubavuna. Nuziula o meso muna mambu malenda sia wana mu vonza. (Nga. 22:3; 24:3) Nusungamena vo nkumbu miayingi, ndiona una ye fu kiaki i muntu ona mwana katomene zaya yovo kebundanga e vuvu.

²¹ Diazole, toma mokenanga yo wan’aku. (Nsi. 6:6, 7) Ediadi divavanga vo mase batoma tambanga o matu vava wana bevovanga. (Yak. 1:19) Nusungamenanga vo yingiana-ngiana wonga bekalanga wau wa zayisa vo muntu ubasakanene. Nanga beyindulanga vo ke muntu ko okwikila e mvovo miau yovo vumiswa bavumisu balembi zayisa e diambu diadi kwa muntu ankaka. Avo diambu diambi omwene muna mwana, vanga e yuvu kuna ngemba zawonso kimana o mwana kaziula o ntima. I bosi, tamba o matu ekolo kevovanga.

²² Diatatu, longanga wan’aku. Landila e ntel’a mwana, olenda kubazayisa mambu mamfunu mana balenda bakula mu kuma kia kikento ye kiyakala. Ubalonga dina bafwete vova yovo vanga avo muntu ozolele kubasimba mu mpila yambi. Sadila malongi mevaikiswanga muna nkubik’a Nzambi mesonganga una mase balenda tanina wan’au.—Tala e babu kina yo ntu a diambu “ Mana Ongeye yo Wan’aku Nufwete Zaya.”

23. Aweyi tubadikilanga e vangu dia vukana ye wan’akete? Adieyi tuvovela muna longi dilanda?

²³ Kuna kwa yeto Mbangi za Yave, o vukana yo wan’akete sumu diampwena kikilu, vangu diansoki. Wau vo nsiku a Kristu tulandanga, e nkutakani zeto ke zitaninanga awana bekuyivananga mu vangu diadi ko muna konso tumbu balenda vewa mu kuma kia masumu mau. Adieyi tuvova mu kuma kia awana balekwa mu kingolo? Adieyi tulenda vanga muna kubasadisa? I diau tuvovela muna longi dilanda.