1. Adieyi e Diambu dia Nzambi dikutulonganga?

TULENDA zizidila konso mpasi kadi o Yave i Nlongi eto Anene. (Yes. 30:20, 21) E Diambu diandi dikutulonganga mawonso tuvuidi o mfunu kimana twakala ‘twatoma fwana ye twatoma kubama muna mavangu mawonso mambote.’ (2 Tim. 3:17) Avo tuzingidi e ngwizani ye malongi ma Nkand’a Nzambi, tukala akwa ngangu lutila nkutu awana benungununanga e “ngangu za nza yayi.”—1 Kor. 3:19; Nku. 119:97-100.

2. Adieyi tuvovela mu longi diadi?

² Nze una tulongoka, ke diasazu ko mu kala waswaswana yo wantu a nza yayi. Kadi e ngangu za nza zinungununanga e ngindu ye mavangu mesikamesanga e zolela yambi. Muna kuma kiaki, Nkand’a Nzambi ukutuvovesanga vo: “Nutoma tala, valembi kala muntu okunubunduna mun’owu wa ndongota yo luvuki lwa tusansu twa wantu.” (Kol. 2:8) Mu longi diadi, tuvovela una wantu bayantikila kwikila muna mambu mole maluvunu kesayanesanga o Satana. Muna konso luvunu, tuvovela e kuma e ngangu za nza zinina za uzowa ye una e ngangu za Nzambi zisundidi e ngangu za nza.

3-4. Nkia nsobani zavangama muna tandu kia 20 mu diambu ditadidi o vukana?

³ Kuna lubantiku lwa tandu kia 20, nsobani zampwena zavangama muna mpila ina o wantu babadikilanga o vukana e nitu. Vitila e tandu kiaki, wantu ayingi bakwikilanga vo awana kaka bakazala i bafwete vukana. E diambu diadi ke diavovelwanga va fulu kia ndonga ko. Kansi wau vo e fu ya wantu yayantika yiva, ediadi diafila wantu mu yambulwila oma mambi.

 ⁴ Tuka muna mvu wa 1920 yakuna 1929, nsobani zampwena zavangama muna kadilu ye mpila ina o wantu babadikilanga o vukana e nitu. Nsoneki mosi wavova vo: “E filme, yimpa, nkunga, nkanda ye mambu mankaka mayantika songa e ngindu zabendomoka bakala zau o wantu muna diambu ditadidi o vukana.” Muna mvu miamina, o wantu bayantika yangalela makinu ma nsoni ye mvuatu misonganga e nitu. Nze una wasakulwa muna Nkand’a Nzambi mu kuma kia lumbu yambaninu, o wantu bakituka kikilu “azodi a nkembo.”—2 Tim. 3:4.

5. Nkia mavangu mambi mayantika sayana tuka muna mvu wa 1960?

⁵ Tuka muna mvu wa 1960, mavangu mayingi mambi mayantika sayana, nze zinga vamosi lembi kazala, vangu dia vukana yakala yo yakala yovo nkento yo nkento ye vonda longo. E nsaka zinungununanga e mavangu ma zumba zawokela kikilu. Nga e fu kiaki kia yambulwila mawonso nluta kitwasanga kwa wantu? Ve. Nsoneki mosi wavova vo o unu mambu mayingi mambi mevangamanga nze vambana kwa esi nzo, se yovo ngudi osansanga o wana yandi mosi, lukendalalu lwa ntima ye fu kia tala mavangu ma zumba. O nsoneki ndioyu wakudikila vo e mavangu mama mewokelanga kadi o “wantu bavidisa e fu ya nkal’ambote mu kuma kia diambu ditadidi o vukana.” O wokela kwa yimbevo isambukilanga nze kimbevo kia SIDA, i ziku kisonganga vo e ngangu za nza za uzowa.—2 Pet. 2:19.

6. Aweyi Satana kesadilanga e ngindu zabendomoka bena zau o wantu a nza muna diambu ditadidi o vukana?

⁶ Satana osadilanga e ngindu zabendomoka bena zau o wantu a nza muna diambu ditadidi o vukana. Satana ozeye wo vo sompa, vukana yo wuta wana i lukau kavana o Yave kwa wantu. Muna kuma kiaki, Satana otoma yangalalanga vava kemonanga o wantu balembi zitisanga lukau kabavana o Yave lwa sompa yo wuta o wana. (Ef. 2:2) Kuna diak’e sambu, Satana ozeye wo vo awana bekuyivananga muna mavangu ma zumba ke bevua moyo a mvu ya mvu ko.—1 Kor. 6:9, 10.

7-8. Nkia ngindu zasikila Nkand’a Nzambi ulonganga mu kuma kia vukana?

⁷ O wantu belandanga e ngangu za nza bevezanga e nkanikinu mia Nkand’a Nzambi mu kuma kia vukana, bevovanga vo e nkanikinu miami mia uzowa. O wantu awaya edi bevovanga: ‘Wau vo Nzambi watuvanga ye zolela  yayi, ekuma kafwete kutusimina diaka twalembi lungisa e zolela yayi?’ Bevavanga e vakuba kiaki kadi ngindu zabendomoka bekalanga zau za sia vo wantu bafwete vanga konso dina bazolele. Kansi, o Nkand’a Nzambi diambu diaswaswana uvovanga. Ukutulonganga vo tulenda kweto sunda e zolela yambi. (Kol. 3:5) Vana ntandu, Yave wasikidisa o longo kimana nkento yo yakala balungisanga e nsatu zau za vukana kuna luzitu lwawonso. (1 Kor. 7:8, 9) Vava e nsatu za vukana zilungisilwanga muna longo, akazi bevenganga e vonza ye ntokani zitukanga muna mavangu ma zumba.

⁸ Nswaswani ye ngangu za nza, Nkand’a Nzambi ukutulonganga e ngindu zasikila tufwete kala zau muna diambu ditadidi o vukana. Uvovanga vo e mvukana zilenda twasa e kiese. (Nga. 5:18, 19) Kansi, o Nkand’a Nzambi ukutulukisanga vo: “Konso muntu vovo nwina kafwete zaya una kalenda kadila ye volo muna nitu andi muna velela yo zitu, ke mu zinu diasaka dia vukana ko nze esi zula ana ke bazeye Nzambi ko.”—1 Tes. 4:4, 5.

9. (a) Nkia luludiku lwavewa muna Eyingidilu muna mvu wa 1926 diasonga vo e ngangu zina muna Diambu dia Nzambi zisundidi e ngangu za wantu? (b) Nkia longi diamfunu dina muna 1 Yoane 2:15, 16? (c) Nkia mavangu mambi meyikwanga muna sono kia Roma 1:24-27 tufwete venga?

⁹ Kuna lubantiku lwa tandu kia 20, e selo ya Yave ke bavukumunua ko kwa awana ‘bayivisa kikilu e ntona zau.’ (Ef. 4:19) Bavanganga e ngolo za lemvokela e nkanikinu mia Yave. Muna mvu wa 1926, Eyingidilu dia 15 dia Mayu (mu Kingelezo) diavova vo: “Yakala yovo nkento bafwete kala bavelela muna ngindu ye mavangu, musungula e mpila bafwete kadilanga yo muntu una vo ke nkaz’andi ko.” Kana una vo wantu a tandu kiakina ngindu zabendomoka bakala zau, e selo ya Yave balandanga e ngangu zina muna Diambu dia Nzambi. (Tanga 1 Yoane 2:15, 16.) Tuna kikilu ye kiese wau tufilwanga kwa Diambu dia Nzambi. Diambote mu zaya vo Yave okutuvananga madia ma mwanda muna ntangwa ifwene. Ediadi dikutusadisanga mu lembi sambukila e ngindu za nza mu diambu ditadidi o vukana. *—Tanga Roma 1:24-27.

10-11. Adieyi Nkand’a Nzambi wasakula mu kuma kia lumbu yambaninu?

¹⁰ Nkand’a Nzambi wasakula vo muna lumbu yambaninu o wantu bekala “akwa kizola.” (2 Tim. 3:1, 2) Ke tusivikanga ko vava tumonanga una e nza isiamisinanga e fu kiaki. Nkanda mosi uvovanga vo muna mvu 1970, “nkanda miayingi miavaikiswanga mu longa o wantu mambu ma mpila mu mpila.” E nkanda miankaka “miakasakesanga atangi kimana bakizaya, batambulwila yo yangalela e kiwuntu kiau.” Kasikil’owu, badika dina nkanda mosi uvovanga: “Ofwete kukizola ngeye kibeni kadi vana vena wantu awonso, ngeye i muntu osundidi o wete.” O nkanda wau uvovanga mpe vo “konso muntu kafwete baka e nzengo yandi kibeni mu mpila ina kafwete kadila yo vanga dina kamwene vo diambote kwa yandi.”

¹¹ Nga wawá kala e ngindu zazi? Satana wavukumuna Eva mu vanga diau dimosi. Satana wavova vo Eva wadi ‘kala nze Nzambi yo zaya wete yo bi.’ (Etu. 3:5) O unu, wantu ayingi bekuyitundidikanga yo yindula vo ke vena muntu ko kana nkutu Nzambi una ye wisa kia kubazayisa edi diambote y’edi diambi. Tulenda mona ziku kia diambu diadi muna mpila ina wantu bebadikilanga o longo.

12. Azeyi i ngindu za nza mu kuma kia longo?

¹² Nkand’a Nzambi ulonganga vo akazi bafwete zitisanga muntu yo kwandi yo lungisa e  ndofi badia vava bakazala. Nkand’a Nzambi ukasakesanga akazi mu kwamanana zinga kumosi. Uvovanga vo: “O yakala i keyambwil’o s’andi yo ngw’andi, katatidila nkaz’andi: bekala nitu mosi.” (Etu. 2:24) Kuna diak’e sambu, awana befilwanga kwa ngangu za nza ngindu zaswaswana bena zau, bevovanga vo konso muntu kafwete tokanena e wete dia yandi kibeni. Nkanda mosi uvovelanga oma ma vonda e longo uvovanga vo: “Muna nkinzi miankaka mia longo, wantu besobanga e ndofi. Vana fulu kia vova vo ‘lufwa kaka lulenda kutuvambanesa,’ bevovanga vo ‘yavana e nzol’eto ifokoka.’” E ngindu za sia vo longo lwa kolo kiandwelo kwandi i zau zivambanesanga nzo zayingi yo twasa ulolo wa mpasi. Ka lukatikisu ko vo, e ngindu za nza mu kuma kia longo za uzowa kikilu.

13. Ekuma Yave kemengenanga akwa lulendo?

¹³ Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Ona wina yo ntim’a lulendo wangemi kwa Yave.” (Nga. 16:5) Ekuma Yave kemengenanga akwa lulendo? Kimosi muna kuma i kia sia vo awana bekuyimwenanga vo yau basundidi o mfunu yo kasakesa akaka mu vanga diau dimosi, bekitukanga akwa umvuania nze Satana. Yindul’edi: Satana walwaka mu tezo kia kwikila vo Yesu ona Nzambi kasadila muna sema lekwa yawonso wadi kuvumbamena yo kunsambila. (Mat. 4:8, 9; Kol. 1:15, 16) Awana bekuyitundidikanga besonganga e ziku vo e ngangu za nza uzowa vana meso ma Nzambi.

14. Aweyi e sono kia Roma 12:3 kikutusadisilanga mu kala ye ngindu zasikila mu kuma kia yeto kibeni?

¹⁴ Nkand’a Nzambi ukutusadisanga mu kala ye ngindu zasikila mu kuma kia yeto kibeni. Uvovanga vo ke diambi ko mu kuyizola muna tezo. Yesu wavova vo: “Zola nkw’aku wauna okuyizolelanga.” Ediadi disonganga vo o kuyizola muna tezo ke diambi ko. (Mat. 19:19) Kansi, Nkand’a Nzambi ke ulonganga ko vo tufwete kuyibadikilanga vo tusundidi akaka. Nkand’a Nzambi ukutulonganga vo: “Ke nuvangila konso diambu muna ntantani ko ngatu  kuyitundidika, kansi kuna lulembamu kaka nubadikila ankaka vo banusundidi.”—Fili. 2:3; tanga Roma 12:3.

15. Ekuma omwenanga vo luludiku lwa Nkand’a Nzambi mu diambu ditadidi kuyitundidika lwinina o mfunu?

¹⁵ O unu, ayingi muna awana bebadikilwanga vo akwa ngangu, bevezanga luludiku lwa Nkand’a Nzambi mu diambu ditadidi kuyitundidika. Bevovanga vo o badikila akaka vo batusundidi, dilenda kutukitula nze mazowa yo fila akaka mu kutusakanena. E ngindu zazi zisayaneswanga mu nza ya Satana nkia mfwilu zitwasanga kwa wantu? Adieyi omonanga? Nga akwa lulendo kiese bekalanga kiau? Nga esi nzo zau mu kiese bekalanga? Nga bena ye akundi akieleka? Nga ngwizani ambote bena yau yo Nzambi? Mun’owu wa mana omonanga mu nza yayi, adieyi disundidi o wete: Landa e ngangu za nza yovo landa e ngangu zina muna Diambu dia Nzambi?

16-17. Nkia kuma tuvuidi mu vutula matondo kwa Yave?

¹⁶ O muntu olandanga luludiku lwa awana bebadikilwanga vo akwa ngangu, ke bakanga nzengo zambote ko. Kadi una nze muntu ovididi olombanga kwa muntu ankaka wina vo nzenza kimana kansonga e nzila kafwete landa. Yesu wavova mu kuma kia “akwa ngangu” a lumbu yandi vo: “Mfidi miafwa meso. Avo mpofo ofididi nkw’andi mpofo, yau wole muna wulu bebwa.” (Mat. 15:14) Kieleka, e ngangu za nza yayi uzowa vana meso ma Nzambi.

¹⁷ E tuludiku twa Nkand’a Nzambi twambote kaka tukalanga kadi ‘twamfunu muna longa, muna tumba, muna singika mambu, muna ludika kuna unsongi.’ (2 Tim. 3:16) Tuvuidi kuma yayingi mu vutula matondo kwa Yave. O malongi kekutuvananga muna nzil’a nkubik’andi, mekututaninanga mu lembi vukumunua kwa ngangu za nza yayi. (Ef. 4:14) O madia ma mwanda tutambulanga mekutuvananga o nkuma wa lemvokela e nkanikinu mina muna Diambu diandi. Ekwe lau diampwena tuna diau dia filwa kwa ngangu zina muna Nkand’a Nzambi!