1. Adieyi Yesu kavova mu kuma kia kala ye lusalu kuna zulu?

KE TUSALU twawonso ko tulenda moneka muna meso. Muna vova e ludi, o tusalu tusundidi o mfunu katuvana o Nzambi ke tumonekanga mu meso ko. Muna Longi diandi vana Mongo, Yesu wavova vo o kala ye lusalu kuna zulu disundidi ke mu mavua ko. I bosi, wakudikila vo: “Kuna kwina lusalu lwaku, i kuna mpe kukala o ntim’aku.” (Mat. 6:19-21) Vava tubadikilanga e lekwa kingandi se lusalu, tuvanganga mawonso muna vua o lusalu lwalu. Kansi, aweyi o muntu kalenda kadila ye ‘lusalu kuna zulu’? Muna kuyivangila nkumbu ambote vana meso ma Nzambi. Nze una Yesu kavova, ke vena muntu ko olenda fwasa yovo yiya o lusalu lwalu.

2. (a) Landila e sono kia 2 Korinto 4:17, 18, adieyi Paulu katukasakesa mu vanga? (b) Adieyi tulongoka mu longi diadi?

² Paulu wa ntumwa watukasakesa vo ‘tuasia o meso muna lekwa ilembi monekanga.’ (Tanga 2 Korinto 4:17, 18.) O lusalu lulembi monekanga, i lekwa yawonso yambote ina Nzambi kesinga kutuvana muna nz’ampa. Mu longi diadi, tuvovela lekwa yá ina se lusalu tulenda tambula owau: e kikundi kieto yo Nzambi, sambu, mwand’avelela ye lusadisu tutambulanga kwa Yave, Yesu ye ambasi muna salu kia umbangi. Tuvovela mpe una tulenda songela luyangalalu lweto muna tusalu twatu tulembi monekanga.

3. Alweyi i lusalu lulembi monekanga lusundidi o mfunu? Aweyi e kikundi kiaki kilendakanena?

³ O lusalu lusundidi o mfunu luna lulembi monekanga, i kikundi  kieto yo Yave wa Nzambi. (Nku. 25:14) Nga dilendakana kwa Nzambi avauka mu vanga e kikundi ye wantu alembi lunga? Ediadi dilendakana mu kuma kia kimenga kia lukûlu kia Yesu. E kimenga kiandi ‘kikatulanga e sumu dia nza.’ (Yoa. 1:29) Vitila lufwa lwa Yesu, Yave wazaya wo vo o Mwan’andi osonga e kwikizi yamuna lufwa kimana kakûla o wantu. Ekiaki i kuma Nzambi kakadila se nkundi a wantu ana bazinga vitila lufwa lwa Kristu.—Roma 3:25.

4. Yika e nona ya wantu bakituka akundi a Nzambi, ana bazingila vitila Kristu keza ova ntoto.

⁴ Badika e nona ya wantu bakituka akundi a Nzambi, ana bazingila vitila Kristu keza ova ntoto. E nona kiantete i kia Abarayama ona wasonga lukwikilu lwasikila. Vioka 1.000 dia mvu vava Abarayama kafwa, Yave wanyikila vo “nkundi ame.” (Yes. 41:8) Ediadi disongele vo vava muntu kefwanga, e kikundi kiandi yo Yave ke kifokokanga ko. Muna nyindu a Yave, Abarayama wakinu o moyo. (Luka 20:37, 38) E nona kiazole i kia Yobi. Vava mbasi zawonso bakutakana vamosi kuna zulu, Yave wavova ye ziku kiawonso mu kuma kia Yobi vo “nkwa unsongi yo kwikama, ovuminanga Nzambi yo venga mambu mambi.” (Yobi 1:6-8) E nona kiatatu i kia Daniele ona wasadila Nzambi ye kwikizi kiawonso kana una vo wazingila tezo kia mvu 80 mu nsi ina o wantu ke basambilanga Yave ko. Vava kakituka nunu, nkumbu ntatu ambasi bayikila Daniele vo “muntu otomene zolwa” kwa Nzambi. (Dan. 9:23; 10:11, 19) Kieleka, Yave una ye viangi kia fula akundi andi awonso ana bafwa.—Yobi 14:15.

5. Adieyi divavuanga muna kala akundi a Yave?

⁵ O unu, mafunda ye mafunda ma wantu alembi lunga bena se akundi a Yave. Akala, akento ye aleke ayingi omu nza yawonso besonganga muna mavangu mau vo bazolele kala akundi a Nzambi. O Yave “okalanga se nkundi akola kw’ansongi.” (Nga. 3:32) E kikundi kiaki kilendakala kaka mu kuma kia lukwikilu muna kimenga kia lukûlu kia Yesu. Mu kuma kia lukûlu, tulenda kala akundi a Yave yo yekola e zingu kieto kwa yandi yo vubwa. Muna vanga wo, tuyikamanga mafunda ye mafunda ma mpangi bakiyekola kwa Nzambi yo vubwa, ana beyangalelanga e ‘kikundi kiakola’ yo Muntu osundidi o mfunu muna nsema wawonso.

6. Aweyi tulenda songela luyangalalu lweto mu kuma kia kikundi kieto yo Nzambi?

⁶ Aweyi tulenda songela luyangalalu lweto mu kuma kia kikundi kieto yo Nzambi? Nze Abarayama yo Yobi ana basikila ye kwikizi muna Nzambi vioka mvu nkama, oyeto mpe tufwete sikila ye kwikizi kana nkutu vo se mvu miayingi tusadilanga Yave mu nza yayi yampasi. Tufwete tangininanga mpe e mbandu a Daniele. E kikundi yo Yave i diambu diasunda o mfunu muna zingu kiandi. (Dan. 6:7, 10, 16, 22) Muna lusadisu lwa Yave, tulenda sunda konso mpasi tunuananga zau yo kwamanana kala akundi andi.​—Fili. 4:13.

7. (a) Mun’owu wa Ngana 15:8, aweyi Yave kemonanga mu kuma kia sambu yeto? (b) Aweyi Yave kevaninanga e mvutu za sambu yeto?

⁷ O lusalu lwankaka tuna lwau lulembi monekanga i sambu. Akundi ambote bezolanga mokena mu songaziana e ngindu yo vova una bemonanga. I diau mpe divangamanga muna kikundi kieto yo Yave. O Yave osadilanga e Diambu diandi muna mokena yeto yo kutusonga e ngindu zandi, mana kezolanga ye mana kemenganga. Oyeto tumokenanga yo Yave muna sambu, muna kunsonga e ngindu zeto ye mana mekututokanesanga. Yave oyangalelanga wá e sambu yeto. (Tanga Ngana 15:8.) Yave ke wanga kaka sambu yeto ko,  kansi ovananga mpe e mvutu za sambu yeto. Ezak’e ntangwa, e mvutu zandi ke zizingilanga ko. Kansi e ntangwa zankaka divavanga vo twakwamanana samba mu kuma kia diambu tuzolele. Kana una vo i wau, tulenda kala ye ziku vo Yave ovana e mvutu muna ntangwa ifwene ye muna mpila yambote. Dialudi vo e mvutu za Nzambi zilenda kala zaswaswana ye zina tuzolele. Kasikil’owu, vana fulu kia fokola e ntonta tunuananga zau, Yave olenda kutuvana ngangu yo nkuma wa “zizidila” zo.—1 Kor. 10:13.

8. Aweyi tulenda songela luyangalalu lweto mu kuma kia sambu?

⁸ Kieleka, e sambu lukau lwamfunu kikilu. Aweyi tulenda songela luyangalalu lweto mu kuma kia sambu? Imosi muna mpila tulenda wo vangila i lemvokelanga o luludiku lwa Yave vo: “Nusambanga ntangwa zawonso.” (1 Tes. 5:17) Yave ke kutukomekenanga ko mu samba kwa yandi. Kadi, ozitisanga o nswa tuna wau ye okutukasakesanga vo ‘twasiamanana muna sambu.’ (Roma 12:12) Muna kuma kiaki, tulenda songa o luyangalalu lweto muna sambanga nkumbu miayingi muna lumbu. Ke tufwete sambanga kaka ko muna lomba e lekwa. Kansi, tufwete mpe sambanga muna vutulanga matondo kwa Yave yo kunkembelela.—Nku. 145:2, 3.

9. Aweyi mpangi mosi kebadikilanga e sambu? Aweyi ongeye obadikilanga e sambu?

⁹ Ekolo mvu miviokanga, tumona una Yave kevaninanga e mvutu za sambu yeto, ediadi diwokesa o luyangalalu lweto mu kuma kia sambu. Yindula nona kia mpangi ayakala una ye nkumbu Chris. Se mvu 47 kena muna salu kia ntangwa ke ntangwa. Wavova vo: “Dimosi muna mambu itoma yangalelanga i vaula e ntangwa muna mene-mene mu mokena yo Yave. Diakiese mu mokena yo Yave ekolo mwini a mene-mene uwandamanga muna kime. Ediadi dikumfilanga mu vutula matondo muna lekwa yawonso kekumpananga kumosi ye lau dia samba kwa yandi. I bosi, kuna mfoko a lumbu vava isambanga kwa Yave, ilekanga ye ngindu zavuvama.”

10. Ekuma tulenda vovela vo mwand’avelela i lusalu lulembi monekanga?

¹⁰ O mwand’avelela a Nzambi i lusalu lwankaka lulembi monekanga. Yesu watukasakesa vo twalombanga mwand’avelela muna sambu. (Luka 11:9, 13) Yave osadilanga mwand’andi avelela muna kutuvana “ulolo wa nkuma.” (2 Kor. 4:7; Mav. 1:8) Muna lusadisu lwa mwand’a Nzambi, tulenda zizidila konso mpasi tunuananga zau.

11. Aweyi o mwand’avelela ukutusadisilanga?

¹¹ Avo tutambwidi kiyekwa muna nkubik’a Nzambi, o mwand’avelela ulenda kutusadisa mu lungisa kio. Mwand’a Nzambi ulenda mpe wokesa e ngangu zeto yo tomesa umbangu weto. Tuzeye wo vo e nluta tutambulanga muna mawonso tuvanganga muna salu kia Nzambi i mu kuma kia lusadisu lwa mwand’avelela, ke mu ngolo za yeto kibeni ko.

12. Mun’owu wa Nkunga 139:23, 24, nkia diambu tulenda lombela lusadisu lwa mwand’avelela?

¹² E mpila yankaka tulenda songela luyangalalu lweto muna mwand’avelela a Nzambi i sambanga kimana o mwand’avelela watusadisa mu zaya e ngindu ye zolela yambi ina muna ntima mieto. (Tanga Nkunga 139:23, 24.) Avo tubakwidi vo ngindu ye zolela yambi ina muna ntima mieto, tufwete samba yo lomba o mwand’avelela kimana watuvana o nkuma muna sunda e ngindu zazi. Muna mpila yayi, tuvenga konso diambu dilenda kutufila mu lembi tambula lusadisu lwa mwand’a Nzambi.—Efe. 4:30.

13. Aweyi tulenda wokesela luyangalalu lweto muna mwand’avelela?

¹³ Tulenda mpe wokesa luyangalalu lweto muna mwand’avelela muna badikanga mana mwanda wau ulungisanga omu lumbu yeto. Vitila Yesu kavutuka kuna zulu, wavovesa alongoki andi vo: “Nutambula nkuma vava o mwand’avelela ukwiza omu yeno, nukala mbangi zame . . . yakuna nsuk’a nza.” (Mav. 1:8) E mvovo miami mu mpil’a sivi milunganenanga o unu. Muna lusadisu lwa mwand’avelela, o unu tezo kia wantu milhões nana ye  ndambu besambilanga Yave omu nza yawonso. Vana ntandu, o mwand’avelela usadisanga nkangu a Yave mu kala e kintwadi yo yima e fu ya “mbongo a mwanda,” i sia vo, zola, kiese, luvuvamu, luzindalalu, walakazi, wete, lukwikilu, lulembamu ye volo. (Ngal. 5:22, 23) Kieleka, o mwand’avelela i lukau lwamfunu katuvana o Nzambi.

14. Nkia lusadisu lulembi monekanga tuna lwau vava tusamunanga nsangu zambote?

¹⁴ O ‘sala kumosi’ yo Yave, Yesu ye ambasi i lusalu lwankaka mpe lulembi monekanga. (2 Kor. 6:1) Tusalanga kumosi yo yau vava tusamunanga e nsangu zambote yo kitula wantu se alongoki. Paulu wavova mu kuma kiandi ye awana besalanga e salu kiaki vo: “Tu asadi kumosi yo Nzambi.” (1 Kor. 3:9) Vava tusamunanga e nsangu zambote, tusalanga mpe kumosi yo Yesu. Kadi vava kakanikina alongoki andi vo ‘bakitula wantu a zula yawonso se alongoki,’ Yesu wavova mpe vo: “Ngina yeno.” (Mat. 28:19, 20) Adieyi tuvova mu kuma kia ambasi? Ekwe lau diampwena tuna diau diafilwa kwa ambasi ekolo ‘tusamunanga e nsangu zambote kw’awana bekalanga ova nza’!—Lus. 14:6.

15. Yika e nona kina muna Bibila kisonganga vo Yave otuntanga o wantu tumokenanga yau muna salu kia umbangi.

¹⁵ Muna lusadisu lwa Yave, Yesu ye ambasi, nkia diambu tuvanganga? Tukunanga e mbongo a Kintinu, ina ibwanga mu ntima mia akwa luzolo lwambote. I bosi, inungunukanga yo yima e mbongo. (Mat. 13:18, 23) Nani omenesanga yo kolesa e mbongo tukunanga? Yesu wavova vo ke vena muntu ko olenda kituka nlongoki andi “avo o Se . . . kantuntidi ko.” (Yoa. 6:44) Tala e nona kina muna Bibila kisonganga e ziku kia diambu diadi. Lumbu kimosi, Paulu wa ntumwa wasila umbangi kwa buka kia akento bakala kuna mbazi a mbanz’a Filipi. Tala dina Bibila kivovanga mu kuma kia mosi muna yau, wakala ye nkumbu Ludia: “Yave waziula ntim’andi kimana kakwikila mana Paulu kavovanga.” (Mav. 16:13-15) Nze una usonganga e nona kia Ludia, mafunda ye mafunda ma wantu balongoka e ludi kadi Yave wabatunta.

16. Nani ofwete tambula o nkembo mu kuma kia nluta tutambulanga muna salu kia umbangi?

¹⁶ Nani ofwete tambula o nkembo mu kuma kia nluta tutambulanga muna salu kia umbangi? Paulu wavana e mvutu za kiuvu kiaki vava kasonekena e nkutakani kuna Korinto vo: “Omono yakuna, Apolo wayitila maza, kansi Nzambi kaka wakolesa yo, i dianu vo, ona wakuna ye ndiona wayitila maza mpavala kwandi, kansi Nzambi kaka wakolesa yo.” (1 Kor. 3:6, 7) Nze Paulu, tufwete vananga o nkembo kwa Yave mu kuma kia konso nluta tutambulanga muna salu kia umbangi.

17. Aweyi tulenda songela luyangalalu lweto muna lau dia ‘sala kumosi’ yo Nzambi, Kristu ye ambasi?

¹⁷ Aweyi tulenda songela luyangalalu lweto muna lau dia ‘sala kumosi’ yo Nzambi, Kristu ye ambasi? Muna vanganga mawonso tulenda muna samuna e nsangu zambote yo vema kwawonso. Vena ye mpila zayingi tulenda wo vangila, imosi muna mpila zazi i silanga umbangi “muna fulu ya ndonga ye muna nzo ye nzo.” (Mav. 20:20) Mpangi zayingi bezolanga sila umbangi kuna kinsalukisa. Vava bewanananga yo muntu, bekunkayisanga kuna kiese kiawonso yo yantika e moko. Avo muntu osongele luzolo lwambote, kuna ndekwa zawonso bekunsamunuinanga e nsangu zambote za Kintinu.

18-19. (a) Aweyi tulenda yitila o maza muna salu kia umbangi? (b) Yika e nona kisonganga una Yave kasadisila nlongoki mosi a Bibila.

¹⁸ Wau vo “tu asadi kumosi yo Nzambi”  ke tufwete kuna kaka mbongo ko, kansi tufwete mpe yitila o maza. Avo o muntu osongele luzolo lwambote, tufwete vanga mawonso muna kunkingula diaka yovo fila mpangi ankaka kimana kayantika longoka yandi e Bibila. Ekolo e longi dinungunukanga, tulenda kala ye kiese kia mona una Yave kesadisilanga o nlongoki mu soba ngindu ye fu yandi.

¹⁹ Tala e nona kia mpangi Raphalalani ozingilanga kuna África do Sul ona wakala ngang’a nkisi. Vava kayantika longoka e Bibila, wayangalelanga mana kalongokanga. Kansi, diampasi diakala kwa yandi mu tambulwila dina e Diambu dia Nzambi divovanga mu kuma kia mokena yo wantu afwa. (Nsi. 18:10-12) Malembe-malembe, mpangi Raphalalani wayambula vo Nzambi kasoba e ngindu zandi. Kuna kwalanda, wayambula e salu kia kingang’a nkisi, kana una vo i salu kiansadisanga mu dikila esi nzo andi. Owau, mpangi Raphalalani kimbuta kia mvu 60 kena kiau, wavova vo: “Itoma vutulanga matondo kwa Mbangi za Yave, kadi mu mpila zayingi bansadisila, nze muna solola e salu. Kansi, itoma vutulanga matondo kwa Yave ona wansadisa mu vanga e nsobani muna zingu kiame. Owau ndenda vaika mu salu kia umbangi se Mbangi a Yave.”

20. Nkia kani tuna diau yeto awonso?

²⁰ Mu longi diadi, tuvovele tusalu yá tulembi monekanga. O lusalu lusundidi muna tusalu twawonso i lau dia kala akundi a Yave. E kikundi kiaki kikutusadisanga mu tambula tusalu twankaka tulembi monekanga, i sia vo, samba kwa Yave, mona una mwand’avelela ukutusadisilanga yo tambula lusadisu lwa Yave, Yesu ye ambasi muna salu kia umbangi. Muna kuma kiaki, yambula twakala ye kani dia wokesa luyangalalu lweto muna tusalu twatu tulembi monekanga yo vutulanga matondo kwa Yave wa nkundi eto.