1-2. Mpangi zayingi nkia mambu mampasi benuananga mau?

PAULU wa ntumwa wakasakesa Timoteo: “Lungisa uselo waku una ufwene.” (2 Tim. 4:5) Muna kuma kiaki, yeto awonso tuzolele vanga e ngolo muna landa o luludiku lwa Paulu. Kansi, ezak’e ntangwa ke diasazu ko. Kadi kuna kwa mpangi zayingi unkabu kikilu divavanga muna sala e salu kia samuna e nsangu zambote. (2 Tim. 4:2) Kasikil’owu, yindula e mpangi zeto ana bezingilanga muna nsi zina vo e salu kieto kiasiwa e nkaku yovo kiasimwa e mvimba. Kansi, besilanga umbangi kana una vo balenda siwa mu pelezo.

² O nkangu a Yave mambu mayingi mampasi benuananga mau mana malenda kubayoyesa. Kasikil’owu, mase mayingi befuntukanga kwayingi muna lenda kaka e lekwa kia dia mu kuma kia esi nzo zau. Bena ye tima dia sala kwayingi muna salu kia umbangi, kansi kuna nsuk’a lumingu bayoya kikilu bekalanga. Akaka ke belendanga diaka vanga mayingi ko muna salu kia umbangi mu kuma kia kimbevo kilembi sasukanga yovo kinunu. Akaka nkutu ke belendanga diaka vaika muna zinzo zau ko. Vena mpe ye mpangi zankaka bemonanga vo o Yave ke kubavuanga mfunu ko. Mpangi Maria * wavova vo: “Ngolo zayingi ivanganga muna katula e ngindu zabendomoka ikalanga zau, ediadi yoyesa kikilu dikungioyesanga. I bosi, ikuyitumbanga kadi kikalanga ye ntangwa ko ngatu ngolo mu sala e salu kia umbangi.”

3. Nkia mambu tulongoka mu longi diadi?

³ Kiakala nkia mambu mampasi tunuananga mau, Yave olenda kutukumika muna kwamanana kunsadila mun’owu wa tezo kieto. Mu longi diadi, vitila twalongoka una Yave kalenda kutusadisila, entete tulongoka una kakumikina Paulu yo Timoteo kimana balungisa e salu kiau una ufwene kana una vo bawanana ye mambu mampasi.

4. Nkia mambu mampasi Paulu kanuana mau?

⁴ Paulu mambu mayingi mampasi kanuana mau. Lusadisu lwa Yave kikilu kavuanga o mfunu, musungula vava mbeni zandi banwanda, bansia muna pelezo yo vava nkutu kumvonda. (2 Kor. 11:23-25) Paulu kakala ye nsoni ko muna vova vo ezak’e ntangwa ngindu zabendomoka kanuananga zau. (Roma 7:18, 19, 24) Wanuananga mpe ye kimbevo kiakala nze “lusende omu nitu.” Kiaki i kuma kazolela vo Nzambi kankatula lo.—2 Kor. 12:7, 8.

5. Nkia mambu Paulu kalenda lungisa kana una vo wanuananga ye mambu mayingi mampasi?

⁵ Kana una vo Paulu wanuana ye mambu mama mawonso, Yave wankumika kimana kalungisa e salu kiandi kia umbangi una ufwene. Yindula mana Paulu kalenda lungisa. Kasikil’owu, vava kakala muna pelezo muna nzo andi kuna Roma, Paulu kuna vema kwawonso wasamunanga e nsangu zambote kwa afidi a Ayuda, nanga kwa mfumu za tuyalu mpe. (Mav. 28:17; Fili. 4:21, 22) Wasamuna mpe e nsangu zambote kwa ayingidi a Lûmbu lwa Ntinu kumosi ye awonso bayiza kunkingulanga. (Mav. 28:30, 31; Fili. 1:13) Muna kolo kiokio, Nzambi wasadila Paulu mu soneka e nkanda mina miasadisa Akristu akieleka muna tandu kiantete yamu wau. E mbandu a Paulu yakasakesa ampangi kuna nkutakani a Roma. Muna kuma kiaki, ampangi ‘basonga unkabu wa vova diambu dia Nzambi kondwa wonga.’ (Fili. 1:14) Kana una vo Paulu kalendanga diaka vanga mayingi ko, wasianga e ngolo zavanga mana kalendanga. Nkia nluta diatwasa? Yandi kibeni wavova vo: “Mambu mambwididi metwasanga lunungunuku muna nsangu zambote.”—Fili. 1:12.

6. Landila 2 Korinto 12:9, 10, nki kiasadisa Paulu mu sala e salu kiandi kia umbangi una ufwene?

⁶ Paulu wazayanga wo vo mawonso kavanganga muna salu kia Yave, ke muna nkuma wa yandi kibeni ko, kansi muna nkuma watukanga kwa Nzambi. Wavova vo o nkum’a Nzambi ‘wanzikulanga muna lutovoko.’ (Tanga 2 Korinto 12:9, 10.) Muna lusadisu lwa mwand’avelela, Yave wavana Paulu nkuma kimana kasala e salu kiandi kia umbangi una ufwene, kana una vo wabangikwanga, siwa mu pelezo ye mambu mankaka mampasi kanuananga mau.

7. Nkia mambu mampasi Timoteo kasunda muna sala e salu kiandi kia umbangi una ufwene?

⁷ Kana una vo Timoteo wa nkundi a Paulu nleke kakala, wabunda mpe e vuvu muna nkum’a Nzambi kimana kasala e salu kiandi kia  umbangi una ufwene. Timoteo wakangalanga yo Paulu muna salu kia kimisionario. Paulu watuma mpe Timoteo muna kingula yo kasakesa e nkutakani zankaka. (1 Kor. 4:17) Nanga Timoteo wakimwenanga vo kafwana ko muna sala e salu kiaki. Nanga ekiaki i kuma Paulu kamvovesela vo: “Kuyambula ko vo muntu kaveza kileke kiaku.” (1 Tim. 4:12) Vana ntandu, muna kolo kiokio mpe, Timoteo lusende kakala lwau muna nitu, i sia vo, ‘kimbevo kiakwamanananga.’ (1 Tim. 5:23) Kansi, Timoteo wabunda mwand’avelela a Yave e vuvu. Muna lusadisu lwa mwanda wau, wavua o nkuma muna samuna e nsangu zambote yo sadisa e mpangi zandi.—2 Tim. 1:7.

8. Aweyi Yave kekumikinanga o nkangu andi o unu?

⁸ O unu, Yave ovananga kwa nkangu andi “ulolo wa nkuma” kimana bakwamanana kunsadila ye kwikizi kiawonso. (2 Kor. 4:7) Owau, yambula twafimpa mpila yá zina o Yave kekutukumikinanga kimana twasikila ye kwikizi muna yandi: sambu, Bibila, mpangi zeto ye salu kieto kia umbangi.

9. Aweyi e sambu kilenda kutusadisila?

⁹ E sambu kikutukumikanga. Nze una usonganga e sono kia Efeso 6:18, Paulu watukasakesa vo twasambanga kwa Nzambi “ntangwa zawonso.” Nzambi owá sambu kieto ye okutukumika. Mpangi Jonnie ona ozingilanga kuna Bolívia, wamona una Yave kansadisila vava kawanana ye mambu mampasi. O nkento andi ye mase mandi babakama kimbevo kiangolo muna kolo kiau kimosi. Diampasi kikilu diakala kwa mpangi Jonnie muna lunga-lunga yau atatu. Kuna kwalanda, o ngudi andi wafwa, kolo kiayingi diaka kiavioka yavana o nkento yo se diandi basasuka. Vava kesungamenanga ekolo kiokio kiampasi, mpangi Jonnie wavova vo: “Vava yatokananga kwayingi, e diambu diansadisanga i samba ye sikididi kiawonso.” Yave wavana mpangi Jonnie o nkuma kavuanga o mfunu muna zizidila e kolo kiokio kiampasi. Mpangi Ronald una vo nkuluntu kuna Bolívia, watambula e nsangu vo o ngudi andi kimbevo kia câncer kakala kiau. Diankenda vo, ke vavioka ngonde zayingi ko wafwa. Nki kiasadisa mpangi Ronald mu zizidila? Wavova vo: “Vava i sambanga kwa Yave ikunzayisanga mawonso imonanga muna ntima. Nzeye wo vo Yave otoma kumbakulanga ke mu muntu ankaka ko, kana nkutu mono kibeni.” Ezak’e ntangwa, tulenda mona vo ke tulenda zizidila e mpasi zeto ko ye katuzeye ko dina tufwete vova muna sambu. Kansi, o Yave okutukasakesanga vo twasambanga kwa yandi kana nkutu vava dikalanga diampasi mu sasila mawonso tumonanga muna ntima.—Roma 8:26, 27.

10. Landila e sono kia Ayibere 4:12, ekuma dinina o mfunu mu tanganga e Bibila yo badika mana tutanganga?

¹⁰ Tukumikwanga muna Diambu dia Nzambi. Paulu watanganga e Diambu dia Nzambi muna vua nkuma yo lukasakeso. Oyeto mpe diau dimosi tufwete vanganga. (Roma 15:4) Tufwete tanganga e Diambu dia Nzambi yo badika dio. Vava tuvanganga wo, Yave osadilanga o mwand’andi avelela muna kutusadisa mu bakula una e sono tutanganga kilenda kutusadisila muna diambu tunuananga diau. (Tanga Ayibere 4:12.) Mpangi Ronald ona tuyikidi kala, wavova vo: “Itoma yangalalanga wau yayima e fu kia tanganga e Bibila konso fuku. Itoma badikanga e fu ya Yave ye una kesongelanga o zola kwa selo yandi. Ediadi dikunsadisanga mu vua o nkuma.”

11. Aweyi e Bibila kiakumikina mpangi ankento ona wafwilwa yakala?

¹¹ Vava tubadikanga mana tutanganga muna Diambu dia Nzambi, ediadi dikutusadisanga mu kala yo nyindu wasikila mu kuma kia mambu mampasi tunuananga mau. Badika una e Bibila kiasadisila mpangi mosi ankento ona wafwilwa yakala. Nkuluntu mosi wakasakesa  mpangi ndioyo ankento vo katanganga o nkand’a Yobi kadi mambu mamfunu kesolola mo. Vava kayantika tanga o nkanda wau, kuna lubantiku wayantika tumba e ngindu zabendomoka kakala zau Yobi. Muna ntim’andi wavova vo: “E Yobi, kusie kaka e sungididi ko muna mpasi zaku.” I bosi, mpangi ndioyo ankento wabakula vo nze Yobi, oyandi mpe sungididi kiasaka kasianga muna mpasi zandi. O tanga nkand’a Yobi diansadisa mu singika e ngindu zandi yo vua nkuma wazizidila e ntantu zafwilwa yakala.

12. Aweyi Yave kesadilanga mpangi zeto muna kutukumika?

¹² Tukumikwanga kwa mpangi zeto. Yave osadilanga mpe mpangi zeto muna kutukumika. Paulu wasonekena mpangi zandi vo: ‘Tima dia kunumona ngina diau, kimana twakasakesa muntu yo nkwandi.’ (Roma 1:11, 12) Mpangi Maria ona tuyikidi kala, otoma yangalelanga o kala vamosi ye mpangi zandi. Wavova vo: “Yave wasadila mpangi ana ke bazaya kana nkutu diambu dimosi ko mu kuma kia mpasi zame. Bavova diambu yovo kunsonekena e kalati muna kunkasakesa. Nkumbu miayingi i diau kikilu yavuanga o mfunu. Diambu diankaka dikunsadisanga i mokena ye mpangi zamakento ana babwilwa kala e diambu diau adimosi yo zaya dina bavanga. Nkumbu miayingi mpe akuluntu bekunsadisanga mu bakula vo mfunu kikilu ngina muna nkutakani.”

13. Aweyi tulenda kasakesela muntu yo nkwandi muna tukutakanu?

¹³ Muna tukutakanu, i ntangwa yambote mu kasakesa muntu yo nkwandi. Vava tukalanga muna tukutakanu, tulenda kasakesa akaka muna kubavovesa vo zola tukubazolanga ye kubavutula matondo muna konso diambu bevanganga. Kasikil’owu, lumbu kimosi vitila lukutakanu lwayantika, nkuluntu mosi una ye nkumbu Peter wavovesa mpangi ankento una vo nkaz’andi ke Mbangi a Yave ko: “Dialukasakeso kikilu dikalanga kwa mono vava ikumonanga mu tukutakanu. Ntangwa zawonso okwizanga yo wan’aku sambanu, batoma vuata yo kubama mu vana e mvutu.” O meso ma mpangi ankento mazala ye mansanga mu kuma kia kiese ye wavova vo: “E mpangi, kukwikila dio ko vo e mvovo miaku, mitomene kunkasakesa.”

14. E salu kia umbangi aweyi kikutusadisilanga?

¹⁴ Tukumikwanga muna salu kieto kia umbangi. Vava tusamunanga e nsangu zambote kwa akaka, o wantu bawá yovo lembi wá, yeto kibeni tukasakeswanga yo kumikwa. (Nga. 11:25) O mpangi ankento una ye nkumbu Stacy, wamona una e salu kia umbangi kilenda kasakesela o muntu. Vava mosi muna esi nzo andi kavaikiswa muna nkutakani, mpangi ankento wakendalala kikilu yo kukiyuvula: ‘Nga diambu yadi vanga muna kunsadisa?’ Diampasi kikilu diakala kwa mpangi Stacy mu yambula yindula e diambu diadi. Kansi, nki kiansadisa mu zizidila e diambu diadi diampasi? Salu kia umbangi. Ekolo kayivananga muna salu kia umbangi, wayantika sia e sungididi kwa wantu a zunga kiandi, ana bavuanga lusadisu lwandi o mfunu. Wavova vo: “Muna kolo kiokio, Yave wampana nlongoki mosi a Bibila ona wanungunuka mu nzaki. Ediadi diankasakesa kikilu. E diambu ditoma kunsadisanga mu zingu kiame i salu kia umbangi.”

15. Adieyi olongokele muna mvovo mia mpangi Maria?

¹⁵ Mu kuma kia mambu ma zingu, akaka balenda mona vo ke bafwana ko mu vanga mayingi muna salu kia umbangi. Nga i wau omonanga? Ozevo, sungamena vo Yave oyangalelanga e ngolo zaku muna vanga mawonso olenda. Badika diaka e nona kia mpangi Maria. Vava kayaluka mu kwenda sila umbangi mu zunga kivovuanga e ndinga yankaka, wakimwena vo kafwana ko. Wavova vo: “Edi kaka yalendanga ovanga, i vana nkomena yankufi, tanga e sono kia Bibila yo kaya e tratado imosi muna salu kia umbangi.” Mpangi Maria wayimwenanga vo kafwana ko  vava kayitezanesanga yo wantu ana batoma vovanga e ndinga yoyo. Kansi, wasoba e ngindu zandi. Wayantika bakula vo Yave olenda kunsadila kana una vo ke toma vovanga ndinga yoyo ko. Mpangi Maria wakudikila vo: “Malongi ma Bibila matoma kiá ye maleboka, malenda soba e zingu kia wantu.”

16. Nki kilenda sadisa awana ke bevaikanga mu nzo zau ko mu vua o nkuma?

¹⁶ Dilenda kala vo tima dia samuna e nsangu zambote una diau, kansi kulendi vaika mu nzo ko mu kuma kia kimbevo. Kala ye ziku vo Yave obakulanga e mpasi zaku. Olenda kuvana elau mu sila umbangi kwa awana bekulunga-lunganga, afelemi yovo madotolo. Vana ntandu, avo otezanese mana ovanganga owau ye mana wavanganga mu mvu miavioka, olenda kendalala. Kansi, avo obakwidi una Yave kekusadisilanga owau, ediadi dikusadisa mu vua o nkuma wa zizidila ye kiese o mambu mampasi onuananga mau.

17. Landila e sono kia Kimpovi 11:6, ekuma tufwete kwamanena sila umbangi?

¹⁷ Tuvanganga e ngolo muna kuna e mbongo aludi, kansi ke tuzayanga ko ina imena yo kula. (Tanga Kimpovi 11:6.) Tala e nona kia mpangi ankento Barbara. Una ye kimbuta kia vioka mvu 80, kansi ntangwa zawonso osilanga umbangi muna telefone yo soneka nkanda. Umosi muna nkanda kasoneka, wasia mo Eyingidilu dia 1 dia Malusu, 2014 dina yo ntu a diambu: “Adieyi Nzambi Kevanganga mu Kuma Kiaku?” Lembi wo zaya, watwika nkanda wau kwa akazi mosi ana bavaikiswa mu nkutakani se vioka mvu miayingi. Ntangwa ke ntangwa batanganga Eyingidilu diadi. O yakala wamona nze Yave wasonekesa o nkanda wau mu kuma kiandi. Vioka mvu 27 tuka bavaikisilwa mu nkutakani, akazi awaya bayantika kwenda diaka mu tukutakanu yo vutukila sadila Yave yo vema kwawonso. Yindula lufiaulwisu ye lukasakeso mpangi Barbara katambula muna mona e nluta miatwasa umosi muna nkand’andi.

18. Adieyi tufwete vanga muna vua nkum’a Nzambi?

¹⁸ Yave mpila zayingi kesadilanga muna kutuvana o nkum’andi. Nze una tulongokele mu longi diadi, osadilanga sambu, Bibila, mpangi zeto ye salu kia umbangi. Vava tusadilanga mambu mama, tubundanga e vuvu vo Yave olenda ye una ye luzolo lwa kutusadisa. Muna kuma kiaki, yambula twakwamanana bunda e vuvu kwa Se dieto dia zulu, ona una ye ‘luzolo lwasonga nkum’andi muna wete dia awana bena yo ntim’asikila muna yandi.’—2 Tus. 16:9.