1, 2. (a) Adieyi wantu ankaka bevovanga muna diambu ditadidi dibundu? (b) Adieyi tubadika mu longi diadi?

WANTU ankaka bevovanga vo: “Ke dina mfunu ko vo muntu kakala mu dibundu. Edi kaka kavuidi o mfunu i kala ye ngwizani ambote yo Nzambi.” Nga ediadi dialudi? Mana mevangamanga muna zingu kia wantu adieyi mesonganga? 

² E longi diadi dikutusonga vo Yave ovangilanga mambu mu mpila yatoma kubikwa ye wasikidisa nkangu andi kimana wasalanga mu kintwadi. Tulongoka mpe dina tufwete vanga vava e nkubik’a Yave ikutuvananga luludiku. (1 Korinto 14:33, 40) Muna tandu kiantete, nkangu a Yave walanda luludiku luna muna Diambu dia Nzambi yo samuna e nsangu zambote mu fulu yayingi. Nze yau, oyeto mpe tuyambulanga vo Nkand’a Nzambi watufila. Tulemvokelanga tuludiku tutambulanga muna nkubik’a Nzambi. Ediadi dikutusadisanga mu samuna e nsangu zambote mu nza yawonso. Dikutusadisanga mpe mu tanina e nkutakani kimana yakala yavelela, mu luvuvamu ye kintwadi.

3. Adieyi dikukwikidisanga vo Yave ke Nzambi a mvuanga ko?

³ Vava tutalanga e lekwa ina Yave kasema, tumonanga kikilu vo ke Nzambi a mvuanga ko. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Muna ngangu i kakubila nza; muna umbakuzi i kasikidisila ezulu.” (Ngana 3:19) Mambu mayingi ke tuzeye ko mu kuma kia lekwa ina Yave kavanga. Kieleka, “kimfundumfundu kaka tuwidi!” (Yobi 26:14) Kansi, mana makete tuzeye mu kuma kia nsema, mesonganga vo watoma kubikwa. (Nkunga 8:3, 4) Ulolo wa ntetembwa zizingulukanga kuna zulu mu mpila yatoma sikidiswa. Yindula e mpila ina planeta zizingulukilanga e ntangwa. E diadi dilendakananga kadi Yave wakubika e mpila ina planeta ye ntetembwa zizungulukilanga. Vava tuyindulanga e mpila ina kasemena e zulu yo ntoto kuna umbakuzi, dikutufilanga mu kunkembelela, kunsambila yo sikila ye kwikizi muna yandi.—Nkunga 136:1, 5-9.

4. Ekuma akwa ngangu za nza ke belendelanga vana mvutu ko za yuvu yayingi yamfunu?

⁴ Akwa ngangu za nza besadilanga mana belongokanga mu kuma kia nsema yo ntoto mu tomesa e zingu kieto. Kansi, ke belendanga vana mvutu ko za yuvu yayingi yamfunu. Kasikil’owu, alongoki a ntetembwa ke belendanga kutuzayisa ko una o nsema wayantikila yovo ekuma wantu, bulu ye nti minina ova nza. Wantu ayingi ke belendanga sasila ko e kuma wantu benena ye luzolo lwa zinga yakwele mvu. (Kimpovi 3:11) Kimosi muna kuma kifilanga wantu mu lembi baka e mvutu za yuvu yayi i kia sia vo akwa ngangu za nza ye akaka bevovanga vo Nzambi kena ko ye besayanesanga e longi dia lunungunuku. Kansi, Nzambi okutuvananga e mvutu muna Nkand’andi, i sia vo, muna Bibila.

5. Mu nkia mpila wantu bebundilanga e vuvu muna nsiku mia nsema?

⁵ Yave nsiku miayingi kasikidisa muna nsema kavanga. E nsiku miami ke misobanga ko. Akwa umbangu wa nza bebundanga e vuvu muna nsiku miami muna salu yau. Kasikil’owu, o ntim’a muntu va fulu kimosi kaka ukalanga muna nitu. Muna kuma kiaki, o dotolo ozeye kuna kalenda sololwela o ntim’a konso muntu. Wantu awonso bazeye wo vo avo muntu otakukidi va fulu kiazangama olenda toloka yovo fwa nkutu. Tulemvokelanga e nsiku mia nsema nze nsiku uyikilwanga vo gravidade kadi tuzolele kala moyo.

6. Aweyi tuzayidi wo vo Yave ozolele vo wantu bansambidila mu mpila yatoma sikidiswa?

⁶ Yave mu mpil’a sivi kikilu kakubikila o nsema. Ozolele vo nkangu andi wansambidila mu mpila yatoma sikidiswa. Muna kuma kiaki, Yave watuvana Nkand’a Nzambi mu kutulonga una tufwete kunsambidila. Avo tulende luludiku kekutuvananga muna Nkand’a Nzambi ye muna nkubik’andi, tukala ye zingu kiakiese ye kiasikila.

7. Adieyi tulenda longoka mu mpila ina Nkand’a Nzambi wasonekenwa?

⁷ O Nkand’a Nzambi i lukau lulembi tezakana katuvana o Nzambi. Akwa ngangu ayingi bevovanga vo Nkand’a Nzambi i nkanda miasonekwa kwa Ayuda ye Akristu miabundakeswa kwa wantu. Kansi, Nzambi wabaka e nzengo kana nani  osoneka nkanda miami, nkia ntangwa besoneka mio ye mana besoneka. Ekiaki i kuma e nkanda miawonso mina muna Nkand’a Nzambi mikutusadisilanga mu bakula e nsangu za Nzambi. Tuka muna nkanda Etuku yakuna Lusengomono, o Nkand’a Nzambi usonganga vo vena ye “mbongo” ona okitula e nza se paradiso. Tulongokanga vo e “mbongo” yayi i Yesu Kristu, e Kintinu kiandi kisonga e ziku vo Yave una ye wisa kia yala wantu awonso.—Tanga Etuku 3:15; Matai 6:10; Lusengomono 11:15.

8. Mu nkia mpila Aneyisaele bakadila batoma kubama?

⁸ Aneyisaele balemvokela o Nsiku una Nzambi kabavana ye mu kintwadi basadilanga. Kasikil’owu, vakala ye ‘akento ana balungalakananga vana mwelo a saba kia wananina.’ (Luvaiku 38:8) Aneyisaele bavewa mpe tuludiku twabazayisanga una balenda yalulwila e saba yau mu mpila yambote. Kuna kwalanda, Davidi wa Ntinu wakubika anganga ye Anelevi mu sala salu ya mpila mu mpila muna tempelo. (1 Tusansu 23:1-6; 24:1-3) Aneyisaele basambulwanga kwa Yave vava banlemvokelanga. Batoma kubama bakala ye bazingilanga mu luvuvamu ye kintwadi.—Nsiku 11:26, 27; 28:1-14.

9. Aweyi e nkutakani za tandu kiantete zakadila zatoma sikidiswa?

⁹ E nkutakani muna tandu kiantete zatoma sikidiswa mpe zakala. Vakala ye buka kia selo yambuta, i sia vo, buka kia akala ana bavananga luludiku kwa nkutakani zawonso. Kuna lubantiku, antumwa kaka bakala muna buka kiaki. Kuna kwalanda, akuluntu ankaka bakulama mu buka kiaki. (Mavangu 6:1-6; 15:6) Yave wafila buka kia selo yambuta kumosi ye mpangi zankaka ana basalanga yau entwadi mu soneka nkanda miakala ye malongi ye tuludiku mu kuma kia nkutakani. (1 Timoteo 3:1-13; Tito 1:5-9) O lemvokela luludiku lwa buka kia selo yambuta nkia nluta diatwasa muna nkutakani?

10. Adieyi diavangamanga muna tandu kiantete vava e nkutakani zalemvokelanga tuludiku twa buka kia selo yambuta? (Tala fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

¹⁰ Tanga Mavangu 16:4, 5. Muna tandu kiantete, mpangi zankaka bakingulanga nkutakani mu zayisa e “nkanikinu mina antumwa ye akuluntu babakila e nzengo muna Yerusaleme,” i sia vo, nkanikinu miatukanga kwa buka kia selo yambuta. E nkutakani zalanda tuludiku twatu yo kwamanana ‘sikila muna lukwikilu, o lutangu lwawokelanga lumbu ke lumbu.’ Adieyi tulenda longoka muna mbandu au dilenda kutusadisa muna nkutakani zeto o unu?

11. Adieyi akuluntu ye selo ya salu bafwete vanganga vava betambulanga luludiku muna nkubik’a Nzambi?

¹¹ Afidi a Mavula, akengi a zunga ye akuluntu, bafwete lemvokelanga luludiku betambulanga muna nkubik’a Nzambi. Muna kuma kiaki, Nkand’a Nzambi ukutuvovesanga yeto awonso vo twalemvokelanga ana bevitanga o ntu muna nkutakani. (Nsiku 30:16; Ayibere 13:7, 17) Awana bena ye kwikizi muna Yave ke bekolamanga ko, ke beyidimanga mpe ko mu kuma kia tuludiku betambulanga. Ke tuzolele kala nze Dioterefe ko, ona kazitisanga ampangi ko  ana bavitanga o ntu muna nkutakani. (Tanga 3 Yoane 9, 10.) Vava tulemvokelanga tuludiku tuvewanga, tusadisanga e nkutakani kimana yakala mu luvuvamu ye kintwadi. Kansi, tulenda kiyuvula: ‘Nga ikasakesanga mpangi zame mu sikila ye kwikizi muna Yave? Nga ilemvokelanga vana vau luludiku itambulanga muna nkubik’a Nzambi?’

12. Aweyi akuluntu ye selo ya salu betumbikilwanga?

¹² Ke kolo ko kiviokele, e Buka kia Selo Yambuta kiasobele mpila ina betumbikilwanga akuluntu ye selo ya salu muna konso nkutakani. E longi dia “Yuvu Y’atangi” dina muna Eyingidilu dia 15 Novemba 2014, diasasila vo muna tandu kiantete, e buka kia selo yambuta kiavana akengi a zunga e wisa kia tumbika akuluntu ye selo ya salu. Muna kuma kiaki, tuka muna ngonde a Setemba ya mvu wa 2014, akengi a zunga yau betumbikanga akuluntu ye selo ya salu. Avo akuluntu a nkutakani balombele vo mpangi kingandi katumbikwa nze nkuluntu yovo selo kia salu, o nkengi a zunga ovavanga zaya mpangi ndioyo ye esi nzo andi. Kasikil’owu, olenda vaika yandi muna salu kia umbangi. (1 Timoteo 3:4, 5) I bosi, o nkengi a zunga ye akuluntu bekutakananga vamosi. Befimpanga e sono ya Nkand’a Nzambi iyikanga mana mevavuanga kwa nkuluntu yovo selo kia salu.—1 Timoteo 3:1-10, 12, 13; 1 Petelo 5:1-3.

13. Aweyi tulenda songela vo tulemvokelanga luludiku tuvewanga kwa akuluntu?

¹³ Akuluntu bekutuvananga luludiku lutukanga muna Nkand’a Nzambi kadi bazolele tanina yo lunga-lunga e nkutakani. Tufwete kubalemvokelanga kadi luludiku bevananga i mu kuma kia wete dieto. (1 Timoteo 6:3) Muna tandu kiantete, wantu ankaka “nkangal’ambi” bakangalanga. Ke bazolanga sala ko, e salu kiau kia kuyisia mu mambu mangani. Akuluntu bavavanga kubasingika, kansi ke bazolanga soba ko. Paulu wakanikina ampangi muna nkutakani una bafwete kadilanga yo muntu a mpila yayi. Wavova vo: “Nunsia e dimbu, nuyambula kala yandi e ntwadi.” Diavavanga vo bayambula kala vamosi yo muntu ndioyo, kansi ke bafwete kumbadikila nze mbeni ko. (2 Tesalonika 3:11-15) O unu mpe, akuluntu bevavanga sadisa muntu ona okululanga e nkanikinu mia Nzambi, nze banda kimakangu yo muntu ona ke sambilanga Yave ko. (1 Korinto 7:39) Avo muntu kazolele soba ko, akuluntu balenda baka e nzengo za vana longi muna nkutakani yo sasila una e fu kiaki kilenda fidila akaka mu vovela e nkutakani mu mpila yambi. Avo akuluntu bavene longi dia mpila yayi muna nkutakani aku, adieyi ovanga? Avo ozeye muntu una ye fu kiaki, nga ovenga vanga yandi kikundi? Muna mpila yayi, olenda kunsadisa mu bakula vo e fu kiandi kilenda kuntwasila  mpasi yo kendeleka Yave. E diadi dilenda kumfila mu vanga e nsobani. ^[1]—Tala mvovo mia nsuka.

14. Adieyi tulenda vanga kimana e nkutakani yakwamanana kala yavelela?

¹⁴ Diambu dia Nzambi dikutuvovesanga dina yeto awonso tufwete vanga kimana twalembi yambula vo mavangu mambi makota muna nkutakani eto. Badika dina diavangama muna nkutakani ya Korinto. Paulu watoma zolanga ampangi a nkutakani yayi. Wasadisa ayingi muna yau mu zaya e ludi. (1 Korinto 1:1, 2) Yindula una kamona vava kazaya vo mosi muna yau wakivananga mu mavangu ma zumba. Vana ntandu, ampangi bayambula vo muntu ndioyo kakwamanana muna nkutakani. Paulu wavovesa akuluntu vo ‘bayekola muntu ndioyo kwa Satana.’ Diavava vo bavaikisa muntu ndioyo muna nkutakani. (1 Korinto 5:1, 5, 7, 12) O unu, akuluntu balenda baka e nzengo vo muntu kingandi kavaikiswa mu nkutakani kadi sumu diampwena kavangidi ye kavilukidi ntima ko. Muna diambu diadi, nga tubadikila o muntu ovaikisu mu nkutakani nze una tuvoveswanga muna Nkand’a Nzambi? Avo tuvangidi wo, tusadisa e nkutakani kimana yakwamanana kala yavelela. Tulenda mpe sadisa muntu ndioyo mu bakula vo kafwete viluka o ntima yo lomba ndoloki kwa Yave.

15. Aweyi tulenda tatidila luvuvamu muna nkutakani?

¹⁵ Diambu diankaka diavangamanga muna nkutakani ya Korinto. Akaka bafundanga e mpangi zau kuna mbazi a nkanu. Paulu wabayuvula vo: “Ekuma nulembele tambulwila e ngielele?” (1 Korinto 6:1-8) O unu, akaka muna nkutakani bevanganga kinkita ye mpangi zau. Kansi avo bavidisi e nzimbu, beyindulanga vo mpangi zau bayiyidi zo. Muna kuma kiaki, befundanga mpangi zau kuna mbazi a nkanu. Avo diambu dia mpila yayi dibwidi, dilenda fila wantu mu vovela Yave yo nkangu andi e mbi. Dilenda twasa ntantani muna nkutakani. Nkand’a Nzambi ukutusadisanga mu zaya vo tufwete tatidila luvuvamu ye mpangi zeto, kana nkutu vo tuvidisi e nzimbu zeto. ^[2] (Tala mvovo mia nsuka.) Yesu watulonga una tulenda singikila mambu mampasi kumosi ye ntantani. (Tanga Matai 5:23, 24; 18:15-17.) Vava tulemvokelanga luludiku lwandi, tutatidilanga luvuvamu ye kintwadi muna nkutakani.

16. Ekuma nkangu a Nzambi benena mu kintwadi?

¹⁶ Nkand’a Nzambi ukutuvovesanga vo: “Wa, kuna kwa wete, kuna kwa kiese kwa mpangi bakadila vamosi!” (Nkunga 133:1) Vava Aneyisaele balemvokelanga Yave,  basalanga entwadi yo zingila mu luvuvamu. Nzambi wasakula mu kuma kia nkangu andi vo: “Ikubabundakesa nze mameme ma Bosera.” (Mika 2:12) Yave wasakula mpe vo nkangu andi belongoka e ludi kia Nkand’a Nzambi yo kunsadila mu kintwadi. Wavova vo: “Mvana befo yavelela kwa nkangu, awonsono bavovelela nkumbu a Yave yo kunsadila kumosi.” (Sefaniya 3:9) Tuvutulanga kikilu matondo wau vo tusambilanga Yave mu kintwadi.

17. Adieyi akuluntu bafwete vanga avo muntu ovangidi sumu diampwena muna nkutakani?

¹⁷ Avo muntu ovangidi sumu diampwena, vana vau akuluntu bafwete kumvana lusadisu muna zola kwawonso. Bazeye wo vo Yave ovingilanga vo batanina e nkutakani muna konso diambu diambi yo vanga mawonso kimana yakwamanana kala yavelela ye yayikakiana. (Ngana 15:3) Paulu wazolanga kikilu mpangi zandi kuna Korinto yo kubasingika vava diavuanga o mfunu, nze una tutanganga muna nkanda wantete kabasonekena. Tuzeye wo vo akuluntu muna Korinto balemvokelanga luludiku lwa Paulu vana vau. Kadi vioka ngonde zakete, wabasanisina muna nkanda wanzole kabasonekena. Avo mpangi “oyantikidi vengomoka muna nzila una kabakwidi wo ko,” akuluntu bafwete kunsingika kuna ngemba zawonso.—Ngalatia 6:1.

18. (a) Aweyi luludiku luna muna Diambu dia Nzambi lwasadisila nkutakani muna tandu kiantete? (b) Adieyi tulongoka muna longi dilanda?

¹⁸ Ka lukatikisu ko vo vava Akristu muna tandu kiantete balemvokelanga luludiku lwa Nkand’a Nzambi, e nkutakani zau zavelela, mu luvuvamu ye kintwadi zakalanga. (1 Korinto 1:10; Efeso 4:11-13; 1 Petelo 3:8) Ediadi diasadisa ampangi mu samuna e nsangu zambote “muna nsema wawonso kuna nsi a zulu.” (Kolosai 1:23) O unu mpe, selo ya Yave mu kintwadi bena ye batoma kubama, besamunanga nsangu zambote mu nza yawonso. E longi dilanda, ditoma songa e ziku vo e kani diau diantete i zitisa Yave wa Mfumu yo lemvokela luludiku luna muna Nkand’a Nzambi. —Nkunga 71:15, 16.