Tala mambu

Tala ntu mia mambu

LUSANSU

“Yave Kampilakana Ko”

“Yave Kampilakana Ko”

KU VATA dia Orealla izingilanga, kuna nsi ya Guiana, América do Sul. Tezo kia 2.000 ma wantu bezingilanga ku vata diadi. Kwandá kikilu dina. Muna ndeke yakete kaka yovo mu nlungu olenda ko lwakila.

Mu mvu wa 1983 yawutuka. Vimpi wambote yakala wau muna mvu miantete mia zingu kiame. Kansi, vava yalungisa mvu kumi, e nitu ame yawonso yantika o lunza. Lumbu kimosi, vava vavioka mvu miole, yasikama mu mene yo mona vo kialendanga diaka telama ko. Kana nkutu nkia ngolo yavanga muna nikuna e malu mame, ke makala diaka ye nkuma ko. Tuka muna lumbu kiakina, kialendanga diaka kangala ko. E kimbevo kiaki kiamfila mpe mu lembi kula diaka. O unu, yakinu ye ntela ya mwan’akete.

Vioka ngonde zakete tuka yayantikila o yela yo lembi vaika diaka mu nzo, akento wole bena vo Mbangi za Yave bayiza kunkingula. Nkumbu miayingi vava nzenza zayizanga oku nzo eto, swekama yaswekamanga. Kansi, muna lumbu kiakina, yayambula vo akento awaya bamokena yame. Ekolo bavovelanga oma ma Paradiso, yasungamena mana yawá vava yakala ye kimbuta kia mvu tanu. Muna kolo kiakina, mpangi Jethro ona wasalanga se misionario yo zingila kuna nsi ya Suriname, wakingulanga e vata dieto nkumbu mosi muna ngonde yo longoka e Bibila yo papa. Mpangi Jethro watoma kunzolanga. Omono mpe yatoma kunzolanga. Ezak’e ntangwa mpe, e nkaka zame bandatanga muna tukutakanu tuna twavangamenanga oku vata dieto. Muna kuma kiaki, vava mpangi ankento Florence, mosi muna akento ana bankingula muna lumbu kiakina kangiuvula kana vo nzolele zaya diaka mayingi, yavutula vo: ‘Ingeta.’

Mpangi Florence wavutuka kunkingula kumosi yo mpangi Justus wa nkaz’andi yo yantika longoka yame e Bibila. Vava babakula vo kiazaya tanga ko, bansadisa mu longoka o tanga. Kuna kwalanda, yayantika o tanga mono mosi. Lumbu kimosi, akazi awaya bampovesa vo bafidilu mu kwenda sadila kuna nsi ya Suriname. Diankenda vo, ke vakala diaka ye muntu ko kwaku Orealla wadi kwamanana longoka yame e Bibila. Kansi diakiese mu zaya vo, Yave kampilakana ko.

Ke vavioka kolo ko, mviti a nzila mosi una ye nkumbu Floyd wayiza kwaku Orealla ye wansolola ekolo kasamunanga e nsangu zambote mu nzo ye nzo. Vava kampovesa oma ma longoka e Bibila, yaseva. Wangiuvula: “Ekuma osevelanga?” Yamvutula vo, yalongoka kala e finkanda O Nzambi Adieyi Kevavanga oku kwa Yeto? yo yantika longoka mpe o nkanda Zayi Ufilanga Ku Moyo a Mvu Ya Mvu. * Muna kuma kiaki, yansasila e kuma yayambulwila longoka e Bibila. Mpangi Floyd wafokola longoka yame o nkanda Zayi, kansi oyandi mpe wafilwa ku fulu kiankaka. Mu nkumbu wau mpe, kiasala diaka yo muntu ko olenda longoka yame e Bibila.

Kansi muna mvu wa 2004, mpangi Granville yo mpangi Joshua, bena vo aviti a nzil’a espesiale, bafilwa kwaku Orealla. Oyau mpe bansolola ekolo basamunanga e nsangu zambote mu nzo ye nzo. Vava bangiuvula kana vo nzolele longoka e Bibila, yaseva. Yabalomba vo balongoka yame o nkanda Zayi tuka kuna lubantiku. Yazola zaya kana vo mambu mau mamosi bekundonga nze mpangi zantete ana balongoka yame. Mpangi Granville wampovesa vo o tukutakanu kwaku vata dieto tukala vangamena. Kana una vo kiavaikanga diaka mu nzo ko mu tezo kia mvu kumi, yazola kwenda mu lukutakanu. Muna kuma kiaki, mpangi Granville wayiza kumbaka yo kunsia muna kalu dia avanguki yakuna Seka dia Kintinu.

Kuna kwalanda, mpangi Granville wankasakesa vo yayisonekesa muna Sikola ya Salu kia Kimfumu. Wavova vo: “Dialudi vo u mvanguki, kansi olenda vova. Vekala ye lumbu ofila e longi dia nkangu awonso. Ngina ye ziku vo ediadi vangama kikilu disinga vangama.” E mvovo miandi miankasakesa kikilu.

Yayantika samuna e nsangu zambote kumosi yo mpangi Granville. Kansi, wau vo muna vata dieto e nzila ke zambote ko muna kangalela muna kalu dia avanguki, yalomba kwa mpangi Granville vo kandatinanga muna kalu kia moko. E nkubika yayi yatoma kunsadisa. I bosi, muna ngonde ya Abidi ya mvu wa 2005, yavubwa. Ke vavioka kolo ko, ampangi bandonga una ndenda lunga-lungila e nkanda muna nkutakani yo sadila kuna nzil’a masini muna Seka dia Kintinu.

Diankenda vo muna mvu wa 2007, o se diame wafwa muna sumbula kia nlungu. Yeto awonso muna nzo twakendalala kikilu! Muna kuma kiaki, mpangi Granville wasamba mu kuma kieto yo kututangila e sono muna kutufiaulwisa. Vioka mvu miole, diambu diankaka diankenda diatubwila: o mpangi Granville wafwa mpe muna sumbula kia nlungu.

E nkutakani eto, ina vo yakete, ke yakala diaka ye nkuluntu ko. Mpangi mosi kaka wasalanga se selo kia salu. O lufwa lwa mpangi Granville lwankendeleka kikilu kadi nkundi ame anzolwa kakala. O mpangi ndioyo yandi wansadisa mu kala ye ngwizani ambote yo Yave yo lungisa e nsatu zame za kinsuni. Muna lukutakanu lwalandila o lufwa lwandi, yavewa e kiyekwa kia tanga e tini yawonso muna Longi dia Eyingidilu. Yatanga e tini yole yantete. I bosi, yayantika dila, e mansanga makwamanana bokomoka. Muna kuma kiaki, yakatuka vana ntend’a nkongolo.

Yayantika vutukila e kiese kiame vava mpangi za nkutakani ankaka bayiza kutusadisa kwaku Orealla. Ampangi kuna vula batutwikila mpe o mpangi Kojo, una vo mviti a nzil’a espesiale. Muna wokesa e kiese kiame, o mama kumosi yo nleke ame bayantika longoka e Bibila yo vubwa. I bosi, muna ngonde a Malusu ya mvu wa 2015, yatumbikwa se selo kia salu. Kuna kwalanda, yafila e longi diame diantete dia nkangu awonso. Muna lumbu kiakina, yaseva yo dila vava yayindula dina mpangi Granville kampovesa se vioka mvu miayingi, oku vo: “Vekala ye lumbu ofila e longi dia nkangu awonso. Ngina ye ziku vo ediadi vangama kikilu disinga vangama.”

Muna programa ya TV JW, izayanga ulolo wa mpangi benuananga ye mpasi nze zina inuananga zau. Kana una vo ambevo, bekuyivananga muna salu kia Yave yo kala ye zingu kiakiese. Mono mpe ndenda kwamanana vanga maka mambu. O luzolo lwame lwa kuyivana emvimba muna salu kia Yave lwamfila mu kituka mviti a nzila a ngonde ke ngonde. Muna ngonde ya Setemba ya mvu wa 2019, yatambula e nsambu zina kiayindulanga ko: Muna ngonde yayi yazaya wo vo yatumbikwa se nkuluntu muna nkutakani eto ina ye 40 ma ateleki.

Kieleka, ivutulanga matondo kwa mpangi ana balongoka yame e Bibila yo kunsadisa mu sadila Yave. Vana ntandu a mawonso mama, ivutulanga kikilu matondo kwa Yave wau kampilakana ko.

^ tini. 8 E nkanda miami miavaikiswa kwa Mbangi za Yave, owau ke minietekwanga diaka ko.