1-2. Nkia “salu kiambote” akuluntu besalanga?

 AVO se kolo osalanga se selo kia salu, nanga ke kolo ko se wakituka nkuluntu. Nga ozolele tambula “salu kiambote” kina akuluntu besalanga?—1 Tim. 3:1.

² Nkia salu besalanga akuluntu? Yau bevitanga o ntu muna salu kia samuna e nsangu zambote, bevungulanga ampangi, longa yo kumika e nkutakani muna mana bevovanga yo vanga. Ekiaki i kuma e Bibila kivovelanga vo, akuluntu bena se ‘tukau twa wantu.’—Efe. 4:8.

3. Aweyi mpangi ayakala kalenda kuyifwanisina se nkuluntu? (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9)

³ Adieyi ofwete vanga muna kuyifwanisa se nkuluntu? Okuyifwanisa mu sala se nkuluntu, ke diau dimosi ko yo kuyifwanisa mu sadila muna kompani. Nkumbu miayingi muna lenda baka e salu, divavanga vo wazaya e salu kina kivavilwanga asadi muna kompani diodio. Nswaswani yo sadila muna kompani, mayingi mevavuanga muna sala se nkuluntu ke zaya kaka samuna e nsangu zambote ko yo longa. Kansi, ofwete lungisa e nkanikinu mivavuanga kwa akuluntu miyikwanga muna 1 Timoteo 3:1-7 ye Tito 1:5-9. (Tanga.) E longi diadi divovela nkanikinu bafwete lungisa akuluntu muna mambu tatu mamfunu ma zingu kiau: (1) kala ye nkumbu ambote tuka muna nkutakani yakuna mbazi, (2) songa e mbandu ambote muna mpila befidilanga e nzo zau ye (3) kala wakubama muna sadila ampangi muna nkutakani.

 KALA YE NKUMBU AMBOTE

4. Olembi kala “ye lusembo” aweyi disongele?

⁴ Muna kala se nkuluntu, kufwete kala “ye lusembo ko.” Ediadi disongele vo una ye nkumbu ambote muna nkutakani, kuna ye kuma ko olenda fundilwa. Vana ntandu, ofwete silwanga “kimbangi kiambote kw’awana bena kuna mbazi.” Wantu kuna mbazi a nkutakani, balenda kuvovela e mbi mu kuma kia mana okwikilanga, kansi ke bafwete kala ye kuma ko muna kuvovela e mbi muna kadilu yaku. (Dan. 6:4, 5) Ukiyuvula: ‘Nga isilwanga kimbangi kiambote kwa ampangi mu nkutakani ye kwa wantu a mbazi?’

5. Aweyi olenda songela vo u “nzodi a mawete”?

⁵ Ofwete kala “nzodi a mawete.” Ediadi disongele vo ofwete sianga e sungididi muna fu yambote besonganga akaka yo kubasanisina mu kuma kia fu yau. Ofwete kalanga ye kiese kia vanga mawete kwa akaka, lutila nkutu mana mevavuanga kwa ngeye. (1 Tes. 2:8) Ekuma e fu kiaki kinina o mfunu kwa akuluntu? Kadi divavanga vo batoma sadilanga e ntangw’au muna vungula ampangi mu nkutakani yo lungisa mpe e mbebe zau. (1 Pet. 5:1-3) Vana ntandu, e kiese bemonanga akuluntu muna sadila akaka kisundidi konso salu kiankaka besalanga.—Mav. 20:35.

6. Okala nzodi a nzenza aweyi disongele? (Ayibere 13:2, 16; tala mpe foto.)

⁶ Ofwete songanga vo u “nzodi a nzenza.” Ediadi disongele vo ofwete kala nkwa ngemba kuna kwa akaka, kumosi ye awana bena vo ke akundi aku ko. (1 Pet. 4:9) Nkanda umosi usasilanga vo: “O nzodi a nzenza mwelo a nzo andi—yo mwelo a ntim’andi—ufwete kalanga waziuka mu kuma kia anzenza.” Muna diadi, ukiyuvula: ‘Nga wantu bazeye wo vo omono i nzodi a nzenza ana tutambulanga mu nkutakani?’ (Tanga Ayibere 13:2, 16.) O muntu una vo nzodi a nzenza osonganga e ngemba yo kayila konso kina kena kiau kwa anzenza. Ovanganga wo kana nkutu kwa awana bena vo mapobele ana ke balendi kumvutulwila lekwa ko, kwa mpovi za nzenza ye awana bekuyivananga emvimba muna kasakesa ampangi, nze akengi a zunga.—Tuku 18:2-8; Nga. 3:27; Luka 14:13, 14; Mav. 16:15; Roma 12:13.

7. O nkuluntu aweyi kalenda songela vo “ke nzodi a nzimbu ko”?

⁷ “Ke munzodi a nzimbu ko.” Ediadi disongele  vo ongeye kusianga mavua va fulu kiantete ko. Kiakala vo u mvuama yovo u pobele, Kintinu kia Nzambi osianga va fulu kiantete muna mambu mawonso ma zingu kiaku. (Mat. 6:33) Osadilanga ntangw’aku, ngolo zaku ye yawonso una yau muna sambila Yave, sadisa esi nzo aku ye ampangi muna nkutakani. (Mat. 6:24; 1 Yoa. 2:15-17) Ukiyuvula: ‘Aweyi ibadikilanga e nzimbu? Nga iyangalelanga kala ye zingu kiavevoka? Yovo nga ivavanga kala ye nzimbu zayingi yovo mavua mayingi?’—1 Tim. 6:6, 17-19.

8. Okala “nkwa volo muna mambu mawonso” aweyi disongele?

⁸ Avo u “nkwa volo muna mambu mawonso,” ediadi disongele vo ozeye tezo muna mambu mawonso ma zingu kiaku. I sia vo, ozeye tezo muna diambu ditatidi dia, nua, kuyikubika yo vuata ye muna nsaka. Kubakidilanga fu ya wantu a nza ko ana bena vo ke besadilanga Yave ko. (Luka 21:34; Yak. 4:4) Okalanga wavuvama kana nkutu vo wantu ankaka batiangwini yovo bavangidi diambu diambi. Ku “nduvu a malavu ko,” ngatu zayakana vo malavu mayingi onuanga. Ukiyuvula vo: ‘Nga muna mpila zingu kiame isonganga vo i nkwa volo muna mambu mawonso?’

9. Aweyi olenda kadila “nlungaladi” yo lembi kala nkwa “mvualangani”?

⁹ Avo u “nlungaladi,” ovava tadila konso diambu mun’owu wa nkanikinu mia Bibila. Otoma yindula una olenda sadila nkanikinu mia Bibila muna konso diambu. Muna mpila yayi okala yo umbakuzi yo baka nzengo zambote. Avo diambu dibwidi, ovava fimpa mawonso vitila wabaka e nzengo. (Nga. 18:13) Muna kuma kiaki, okala ye ngindu zasikila yo landa e ngindu za Yave muna baka e nzengo. Muna lembi kala nkwa “mvualangani,” ofwete toma kubikanga mambu yo zitisanga e ntangwa yasikidiswa muna vanga konso diambu. Ozayakene vo wafwana bundwa e vuvu ye otoma landanga tuludiku twa akuluntu. E fu yayi yawonso ikusadisa mu kala ye nkumbu ambote. Yambula twafimpa una lenda lungisila mambu melombwanga muna Bibila yo kala se mbandu ambote muna mpila ofidilanga esi nzo aku.

SONGANGA E MBANDU AMBOTE MUNA MPILA OFIDILANGA E NZO AKU

10. O mpangi ayakala aweyi kalenda ‘toma ludikilanga esi nzo andi’?

¹⁰ Avo u mpangi ayakala wasompa ye ozolele tumbikwa se nkuluntu, esi nzo aku mpe bafwete songanga fu yambote. Muna kuma kiaki, ofwete ‘toma ludikanga esi nzo aku.’ Ediadi disongele vo ofwete kadilanga ye esi nzo aku kuna zola yo bakanga nzengo zambote muna wete diau. Ofwete vitanga o ntu muna mambu mawonso ma nsambila eto. Ediadi ekuma dinina o mfunu? Paulu wa ntumwa wavova vo: “Avo muntu kazeye ludika esi nzo andi ko, aweyi kelunga-lungila e nkutakani a Nzambi?”—1 Tim. 3:5.

11-12. E fu yambi ya wana, nkia mfwilu ilenda twasa avo se ozolele kuyifwanisa mu tumbikwa se nkuluntu? (Tala mpe mafoto.)

¹¹ Avo u se ofwete kala yo “wana besonganga lusakalalu yo luzitu.” Ofwete kubaludikanga yo kubalongela kuna zola. Ozolele vo wan’aku bakalanga ye kiese ye ntangwa ya sakana, wauna bezolanga wana awonso. Kansi, e mpila yambote okubalongelanga ikubasadisa mu songanga nlemvo, luzitu yo kala nkal’ambote. Vana ntandu, ofwete vanganga mawonso olenda muna sadisa wan’aku bakala ye ngwizani ambote yo Yave, balemvokelanga nkanikinu mia Bibila ye banungunuka yamuna luvubu.

¹² “Una yo wana minkwikizi ana bakondelo mfundu a mavangu ma usafu yovo ukolami.” Avo mwan’a Mbangi za Yave ovolele sumu diampwena, nkia mfwilu dilenda twasa kwa se diandi? Avo o se ke longanga mwan’andi ko ngatu kunsingika, ozevo, kafwana ko mu sala  se nkuluntu. Tala Eyingidilu dia 15 kia Okutoba, 1996, luk. 21, tini kia 6-7.

SADILA AMPANGI MUNA NKUTAKANI

13. Aweyi olenda songela vo ongeye u nkwa “ntim’anleka” ye kuna ye fu kia ‘kuyitundidika ko’?

¹³ Mpangi zamakala ana besonganga fu yambote ya Kikristu mfunu kikilu bena mu nkutakani. Mpangi ayakala una vo nkwa “ntim’anleka,” ngolo kevanganga muna tatidila luvuvamu vana vena ampangi. Avo ozolele o wantu bazaya vo ongeye u nkwa ntim’anleka, toma wunikinanga ekolo akaka bevovanga yo zitisa e ngindu zau. Muna lukutakanu lwa akuluntu, nga wakubama okalanga mu tonda ngindu z’akaka kele vo ngwizani zina ye nkanikinu mia Bibila? Kufwete kala “nkwa kuyitundidika ko,” i sia vo, kufwete vangilanga kaka mambu ko mu mpila ina ozolele. Ofwete zitisanga ngindu z’akaka. (Tuku 13:8, 9; Nga. 15:22) Kufwete kala ye fu kia “tantana” ko, ngatu “funganga makasi mu nzaki.” Vana fulu kia kala nkwa ntim’ambadi yo lembi tondanga e ngindu z’akaka ntangwa zawonso, ofwete kala nkwa ngemba yo vovelanga kuna ndekwa. Wau vo u mvangi a luvuvamu, ntangwa zawonso ovanga mawonso muna tatidila luvuvamu, kana nkutu vo vabwidi e ntantani. (Yak. 3:17, 18) E mvovo miaku mia ngemba, milenda lembeka makasi ma akaka kumosi ye atantu.—Afu. 8:1-3; Nga. 20:3; 25:15; Mat. 5:23, 24.

14. O lembi kala “munkwikizi ampa” ye nkwa “kwikizi” aweyi disongele?

¹⁴ O mpangi ayakala muna kuyifwanisa se nkuluntu kafwete kala “munkwikizi ampa ko.” Ke dina mfunu ko vo kaviokesa mvu miayingi tuka muna luvubu lwandi, kansi kafwete viokesa kolo kiafwana muna kituka se Nkristu wazikuka. Vitila watumbikwa se nkuluntu, ofwete songa vo u nlembami ye nkwa luzindalalu nze Yesu. Ofwete vingila vo Yave muna ntangw’andi kavana yiyekwa muna nkutakani. (Mat. 20:23; Fili. 2:5-8) Muna songa vo u nkwa “kwikizi,” ofwete tatidila Yave ye nkanikinu miandi yo lemvokelanga tuludiku tuvewanga muna nkubik’andi.—1 Tim. 4:15.

15. Nga divavanga vo o nkuluntu kakala se mpovi ambote? Sasila.

 ¹⁵ E Bibila kitoma kiesesanga vo akuluntu bafwete ‘zaya o longa.’ Nga ediadi disongele vo akuluntu awonso bafwete kala mpovi zambote? Ve. Akuluntu ayingi ambote, kana una vo ke mpovi zambote ko, bazeye toma longa muna salu kia umbangi ye muna salu kia vungula e kambi. (Tezanesa dio ye sono kia 1 Korinto 12:28, 29 ye Efeso 4:11.) Kanele vo ke divavanga ko vo wakala se mpovi ambote, ofwete vanganga e ngolo muna tomesa mpil’aku ya longela. Aweyi olenda wo vangila?

16. Nkia mambu malenda kusadisa mu kala se nlongi ambote? (Tala mpe mafoto)

¹⁶ “Otatidilanga e diambu diakwikizi.” Muna kala se nlongi ambote, sadilanga e Diambu dia Nzambi muna malongi maku, kiakala muna nkutakani yovo vava ovananga malongi kwa ampangi. Toma longokanga e Bibila ye nkanda mieto. (Nga. 15:28; 16:23) Ekolo olongokanga, toma sianga e sungididi una nkanda mieto misasilanga e sono kiamana wasadila yo una ufwene. Vava olonganga, vanganga mawonso olenda muna simba ntima mia awana bekuwanga. Muna tomesa diaka e mpil’aku ya longela, lombanga luludiku kwa akuluntu azikuka. Avo bavene luludiku, vanga e ngolo muna sadila lo. (1 Tim. 5:17) Akuluntu bafwete “kasakesanga” e mpangi zawonso. Kansi, ezak’e ntangwa divavanga mpe vo bavana malongi yovo “tumbu” kwa akaka. Kana una vo i wau, akuluntu bafwete vangilanga mawonso mama kuna ngemba yo zola. Avo u nkwa ngemba yo zola yo toma sadila e Diambu dia Nzambi muna longa, okala se nlongi ambote, kadi otanginina Yesu wa Nlongi Anene.—Mat. 11:28-30; 2 Tim. 2:24.

KWAMANANA VANGA MANA OLENDA

17. (a) Nkia mambu malenda sadisa selo ya salu mu kwamanana kuyifwanisa? (b) Nkia mambu akuluntu bafwete sungamenanga muna vana kiyekwa kwa konso mpangi? (Tala mpe babu, “ Ke Nuvavi ko vo Akaka Bakala Wantu Alunga.”)

¹⁷ Wau tumene fimpa mana mevavuanga kwa nkuluntu, akaka muna selo ya salu balenda yindula  vo ke belenda lungisa mambu mama ko. Kansi, sungamena vo o Yave ye nkubik’andi ke bevingilanga ko vo ampangi bakala se wantu alunga muna songa e fu yayi. (1 Pet. 2:21) Mwand’avelel’a Yave ukusadisa mu kala ye fu yayi. (Fili. 2:13) Nga vena ye diambu dina omwene vo kutoma dio lungisanga ko? Avo i wau, yikanga e diambu diadi muna sambu yaku kwa Yave. Vavulula e diambu diadi muna nkanda mieto. Lomba luludiku kwa nkuluntu kimana kasadisa walenda lungisa e diambu diodio.

18. Nkia diambu bafwete vanga selo ya salu?

¹⁸ Yambula yeto awonso, kumosi ye awana besalanga se akuluntu, twakwamanana lungisa e mambu mayikilu mu longi diadi. (Fili. 3:16) Nga u selo kia salu? Kwamanana nungunuka. Lomba kwa Yave kimana kalonga yo kusadisa mpasi vo wakala se sadilwa kiamfunu mu nkutakani. (Yes. 64:8) Dialudi vo Yave osambula e ngolo ovanganga kimana watumbikwa se nkuluntu.