1. Aweyi Paulu wa ntumwa kamonanga mu kuma kia selo ya salu?

 E SELO ya salu, salu yamfunu besalanga mu nkutakani. Kalukatikisu ko vo Paulu wa ntumwa watoma yangalelanga mpangi zazi za kwikizi. Kasikil’owu, vava kasonekena Akristu kuna Filipi o nkanda, watuma mavimpi kwa selo ya salu ye akuluntu.—Fili. 1:1.

2. Aweyi mpangi Luis kemonanga wau vo selo kia salu?

² Mpangi zayingi zamakala ana bavubwa, bena ye ntela zaswaswana, kiese bekalanga kiau muna sadisa e nkutakani nze selo ya salu. Muna bonga e nona, mpangi Devan mvu 18 kakala miau vava katumbikwa se selo kia salu. Avo i mpangi Luis, tezo kia mvu 50 kakala miau vava katumbikwa se selo kia salu. Wavova vo: “Kuna kwa mono, lau diampwena muna sadisa e nkutakani nze selo kia salu, musungula vava iyindulanga o zola bekunsonganga ampangi.” Mpangi zayingi bena vo selo ya salu i wau mpe bemonanga.

3. Nkia yuvu tubakila e mvutu mu longi diadi?

³ Avo u mpangi ayakala wavubwa ye ku selo kia salu ko, nga olenda kala ye kani dia kituka se selo kia salu? Nki kilenda kukasakesa mu lungisa e kani diadi? Adieyi Bibila kivovanga dina ofwete vanga muna kituka se selo kia salu? Tubaka e mvutu za yuvu yayi mu longi diadi. Kansi entete, yambula twafimpa e salu ina besalanga e selo ya salu.

 SALU INA BESALANGA E SELO YA SALU

4. Nkia salu besalanga e selo ya salu? (Tala mpe mafoto.)

⁴ Akaka muna selo ya salu, betalanga e zunga ya nkutakani yo lunga-lunga e nkanda mina tusadilanga muna salu kia umbangi. Akaka bevananga moko muna luveleleso yo lunga-lunga Maseka ma Kintinu. Besolwanga mpe mu sala se asongi a fulu yo sadila kuna nzila masini. Yayingi muna salu besalanga e selo ya salu, salu ya moko. Kansi, e mpangi zazi zamakala, bazikuka muna kimwanda, betoma zolanga Yave yo zingila e ngwizani ye nkanikinu mia Bibila. Betoma zolanga mpangi zawonso mu nkutakani. (Mat. 22:37-39) O mpangi ayakala ona wavubwa, adieyi kafwete vanga muna kituka se selo kia salu?

5. Nki kilenda kusadisa mu kituka se selo kia salu?

⁵ E Bibila kiyikanga e nkanikinu mina mpangi ayakala kafwete lungisa muna tumbikwa se selo kia salu. (1 Tim. 3:8-10, 12, 13) Nga olenda longoka e nkanikinu miami yo vanga e ngolo muna lungisa mio? Kansi entete, ofwete toma yindula e kuma kikufila mu kituka se selo kia salu.

EKUMA OZOLELE KITUKILA SE SELO KIA SALU?

6. Nki kifwete kufilanga mu vanga konso diambu muna sadisa mpangi zaku? (Matai 20:28; tala mpe fwaniswa.)

⁶ Yesu Kristu i mbandu eto isundidi. O zola muna Se diandi yo zola muna wantu, kwafilanga mawonso kavanganga. O zola kwamfila mu vanga mawonso kalenda muna sadisa akaka yo sala nkutu e salu yasakalala. (Tanga Matai 20:28; Yoa. 13:5, 14, 15) Avo mawonso ovanganga mu zola ovangilanga mo, Yave okusambula yo kusadisa mu lungisa e kani diaku diakituka se selo kia salu.—1 Kor. 16:14; 1 Pet. 5:5.

7. Ekuma mpangi ayakala kafwete vengela e fu kia lulendo yo vava e tunda?

⁷ Omu nza, wantu ayingi betoma sivikanga akwa lulendo ana bevavanga songa vo basundidi akaka. Kansi, o nkangu a Yave ke bevanganga diambu diadi ko. Nze Yesu, mpangi ayakala ona osadilanga akaka kuna zola kwawonso, ke vavanga tunda ko, wisa ngatu vava songa vo yandi osundidi akaka. Avo nkwa lulendo otumbikilu se selo kia salu, kalukatikisu ko vo ke tambulwila sala e salu ya sakalala ko ina ivavuanga muna lunga-lunga mameme  mantalu ma Yave. Olenda kuyibadikila vo osundidi e ngangu ye kalendi sala e salu yayi ko. (Yoa. 10:12) Yave kalendi sambula ko awana bevangilanga mambu kuna lulendo yovo awana bezolanga kuyisonga vo basundidi e ngangu.—1 Kor. 10:24, 33; 13:4, 5.

8. Nkia longi o Yesu kavanga kwa ntumwa zandi?

⁸ Vakala ye ntangwa, akaka muna akundi a Yesu bavava tambula malau ye kani diambi. Tala e nona kia ntumwa zole za Yesu, Yakobo yo Yoane. Balomba kwa Yesu vo kabavana e fulu kia tunda muna Kintinu. Yesu kabasanisina ko wau bavava songa vo basundidi akaka o mfunu. Vana fulu kia kubasanisina, wavovesa e ntumwa zandi yau 12 vo: “Konso ona ozolele kala nene vovo nuina, kafwete kala selo kieno, konso ona ozolele kala se ntu vovo nuina, kafwete kala se ntaudi kwa yeno awonso.” (Maku 10:35-37, 43, 44) Avo mpangi ozolele kituka selo kia salu ye kani diambote, i sia vo, sadila akaka, okala se nsambu kuna kwa ampangi muna nkutakani.—1 Tes. 2:8.

AWEYI OLENDA WOKESELA LUZOLO LWAKU LWA KITUKA SELO KIA SALU?

9. Aweyi olenda wokesela luzolo lwaku lwasadila akaka?

⁹ Kalukatikisu ko vo ofwete zolanga Yave yo kala ye kani dia sadila akaka. Kana una vo i wau, nanga kuna ye luzolo ko lwa sala se selo kia salu kadi ozeye wo vo e diadi salu kiayingi dikudikila. Ozevo, aweyi olenda wokesela luzolo lwaku lwa sadila akaka? I mosi muna mpila olenda wo vangila, i yindula e kiese kitukanga muna sadisa mpangi zeto. Yesu wavova vo: “E diambu disundidi e kiese i vana, ke mu tambula ko.” (Mav. 20:35) Muna zingu kiandi kiawonso, Yesu wasonga e mbandu isundidi muna diambu diadi. Yesu wakalanga ye kiese kiayingi kadi wasadilanga akaka. I diau mpe divangama kwa ngeye.

10. Aweyi Yesu kasongela vo wakalanga ye kiese kia sadila akaka? (Maku 6:31-34)

¹⁰ Tala nona kimosi kisonganga una Yesu kakadilanga ye kiese muna sadila akaka. (Tanga Maku 6:31-34.) Lumbu kimosi, Yesu ye ntumwa zandi, bayoya kikilu bakala. Bayenda vana fulu kiavuvama kimana bavunda. Kansi, e ndonga yateka lwaka vana fulu kiakina ye bavingilanga Yesu. Bakala ye luzolo lwa wá malongi ma Yesu. O Yesu wadi kubavovesa vo kazolele ko. Kadi o yandi ye ntumwa zandi ‘ke bakala nkutu ye ntangwa ya dia ko.’ Yovo Yesu wadi kubalonga kaka mambu makete yo kubasindika. Kansi wau vo zola kwafilanga mawonso kavanganga, ‘wayantika kubalonga mambu mayingi.’ Wakwamanana kubalonga yavana ‘kuma kwafwa.’ (Maku 6:35) O Yesu wavanga ediadi, ke mu kuma kia sia ko vo i mbebe andi kansi wavanga dio kadi ‘wabafwila e nkenda.’ Wau vo Yesu wabazolanga, wazola kubalonga. Osadila akaka kiese kiayingi diatwasanga kwa Yesu.

11. Adieyi diaka Yesu kavanga muna sadisa nkangu una kalonganga? (Tala mpe fwaniswa ye foto.)

¹¹ Vana ntandu a kubalonga mambu mayingi, Yesu wasadila ndonga yayina mu mpila yankaka. Walungisa e nsatu zau za kinitu. Muna ntangwa yayina wawokesa e mbolo ye mbizi za maza mu mpila yasivi ye wasadila ntumwa zandi muna kayanesa madia mama kwa nkangu. (Maku 6:41) Muna mpila yayi, Yesu walonga alongoki andi o mfunu wa sadila akaka. Yesu wasonga vo diamfunu mpe muna vanganga e diambu muna sadisa akaka. I diau kikilu e selo ya salu bafwete vanganga. Yindula e kiese bamona antumwa vava basadisa Yesu muna kaya madia mamana yavana ‘wantu awonso badia yo yukuta.’ (Maku 6:42) E yayi ke nkumbu antete ko o Yesu kasia nsatu za wantu ankaka va fulu kiantete. Wavanga wo muna zingu kiandi kiawonso ekolo kakala ova  ntoto. (Mat. 4:23; 8:16) Yesu kiese kiayingi kakalanga kiau muna longa akaka yo salanga e salu yasakalala muna wete dia akaka. Dialudi vo, ngeye mpe kiese kiayingi okala kiau avo sidi e nsatu za akaka va fulu kiantete yo vanganga e ngolo mu kituka selo kia salu.

12. Ekuma ke venena ye kuma ko kilenda fila konso muntu mu yindula vo kena mfunu ko mu nkutakani?

¹² Akaka balenda yindula vo ke bena ye ngangu zayingi ko zina balenda sadila muna sadila ampangi mu nkutakani. Avo ngeye mpe i wau oyindulanga, kukendalala ko. Dialudi vo ovuidi fu yayingi yambote ina ivuilu o mfunu muna sadisa ampangi mu nkutakani. Nga ke diambote ko mu tanga mvovo mia Paulu muna 1 Korinto 12:12-30 yo sia diambu diadi muna sambu yaku? Muna sono kiaki, Paulu watoma dio kiesesa vo konso selo kia Yave, kumosi yo ngeye, mfunu kikilu kena muna nkutakani. Kele vo kulungisi ntete ko mana mevavuanga mu kituka selo kia salu, kuyoyi ko. Vana fulu kia yoya, vanganga mawonso olenda muna kwamanana sadila Yave yo sadisanga ampangi. Kala mpe ye ziku vo akuluntu beyantika kuvana e salu ina olenda sala mun’owu wa lendo kiaku.—Roma 12:4-8.

13. Adieyi tulenda vova mu kuma kia nkanikinu mina kafwete lungisa konso mpangi ozolele vo katumbikwa se selo kia salu?

¹³ Tala kuma kimosi ofwete vangila e ngolo mu kituka selo kia salu: E nkanikinu miawonso milombwanga kwa muntu muna kituka selo kia salu, i miau mpe milombwanga kwa Akristu awonso. Muna bonga e nona, divavanga vo konso Nkristu kasiamisa e ngwizani andi yo Yave, kakalanga wakubama muna sadila akaka ye kiese kiawonso yo songanga mbandu ambote muna nkal’andi. Muna diadi, yayingi muna fu yawonso ivavuanga muna tumbikwa se selo kia salu, nanga walungisa yo kala. Kansi, nkia nkanikinu miasikididi kafwete lungisa o mpangi ayakala ona ozolele vo katumbikwa se selo kia salu?

MANA OFWETE VANGA MUNA KITUKA SELO KIA SALU

14. Okala “nkwa ziku,” aweyi disongele? (1 Timoteo 3:8-10, 12)

¹⁴ Yambula twalongoka miaka nkanikinu miyikwanga muna 1 Timoteo 3:8-10, 12. (Tanga.) Selo kia salu kafwete kala ‘nkwa ziku.’ O mvovo wau ulenda sekolwa mpe vo “ofwene zitiswa kwa akaka,” “kala ye wisa” yovo “vangila e mambu mu mpila ina akaka balenda  kuzitisila.” Ediadi ke disongele ko vo kufwete sevanga ko ngatu sakana. (Kim. 3:1, 4) Kansi, ediadi disongele vo ofwete toma zitisanga e mbebe zaku. Avo ozayakene vo ngolo ovanganga muna lungisa e mbebe zaku yo songa vo wafwana bundwa e vuvu, e mpangi zawonso muna nkutakani bekuzitisa.

15. E mvovo “ke akwa mpova zole ko” ye “ke akwa loko dia vava nluta mu mpila yambi ko,” aweyi misongele?

¹⁵ “Ke akwa mpova zole ko.” Ediadi disongele vo kala nkwa ziku, wafwana bundwa e vuvu yo vovanga e ludi ntangwa zawonso. Avo sidi nsilu, olungisanga wo ye kuvunanga akaka ko. (Nga. 3:32) “Ke akwa loko dia vava nluta mu mpila yambi ko.” Ediadi disongele vo u nkwa ziku kuna salu kiaku ye mpila ina osadilanga e nzimbu. Kusadilanga akundi aku ko mu nkutakani muna vua e nluta mia nzimbu.

16. (a) E mvovo “ke mindue mia vinyu ayingi ko,” aweyi misongele? (b) O kala ye“ntona zavelela,” aweyi disongele?

¹⁶ “Ke mindue mia vinyu ayingi ko.” Ediadi disongele vo kuviokesanga tezo ko vava onuanga malavu mankolwa ye kuzayakene ko vo u nduvu a malavu. Kala ye “ntona zavelela.” Disongele vo ozitisanga dina Yave kevovanga vo dia nsongi yovo diambi. Dialudi vo, ku muntu alunga ko kansi, wau vo una ye ngwizani ambote yo Yave, ediadi dikuvananga e ntona zavelela.

17. E mvovo, “bafwete teka fimpwa kana vo bafwana” aweyi misongele? (1 Timoteo 3:10; tala mpe foto.)

¹⁷ “Bafwete teka fimpwa kana vo bafwana.” Ediadi disongele vo akuluntu bemonanga vo otoma lunga-lunganga e iyekwa yaku ye balenda kubunda e vuvu. Muna kuma kiaki, avo akuluntu bavene e salu, toma landa luludiku bekuvana ye tuludiku tutambulanga mu nkubika eto. Kala ye ziku vo otomene bakula mawonso mevavuanga muna sala e salu kiokio ye ntangwa ofwete kio fokola. Avo otoma lunga-lunganga e iyekwa ovewanga, mpangi zawonso mu nkutakani bebakula vo u nkwa ziku ye bemona lunungunuku lwaku. Akuluntu, nufwete longanga mpangi zamakala ana bavubwa. (Tanga 1 Timoteo 3:10.) Omu nkutakani aku, nga muna ye aleke bavubwa bena ye mvu 10 yakuna 14 yovo nkutu ke balungisi mvu miami ko? Nga bekalanga ye longi dia Bibila dia yau kibeni ye betoma kubikanga tukutakanu? Nga bevananga mvutu muna tukutakanu yo sala e salu kia umbangi ntangwa zawonso? Avo e mvutu za yuvu yayi elo, nubavananga e salu yina balenda sala landila e ntela  ye ngangu zau. Avo nuvangidi wo, aleke awaya ‘befimpwa kana vo bafwana’. I bosi, vava belungisa kimbuta kia mvu 17 yovo 18, balenda tumbikwa se selo ya salu.

18. O ‘kondwa lusembo,’ aweyi disongele?

¹⁸ ‘Bakondwa lusembo.’ Ediadi disongele vo, kufwete fundwa ko vo mambu mambi ovanganga. Dialudi vo, wantu balenda kuvunina mambu. Kadi, kana nkutu Yesu wavuninua mpe mambu, i kuma kavovela vo e selo yandi mpe bebwilwa e diambu diadi. (Yoa. 15:20) Kansi nze Yesu, avo okele ye fu yambote, ampangi mu nkutakani mbote kaka bekuvovela.—Mat. 11:19.

19. Okala “yakala dia nkento mosi,” aweyi disongele?

¹⁹ “Yakala dia nkento mosi.” Ediadi disongele vo ofwete badikila o longo wauna o Yave kebadikilanga lo, i sia vo, o longo i kangwa kia yakala yo nkento. (Mat. 19:3-9) O Nkristu kafwete kuyivana mu mavangu ma zumba ko. (Ayib. 13:4) Vana ntandu, ofwete songa kwikizi kwa nkaz’aku ye kufwete songa nzola kimakangu ko kwa nkento ankaka.—Yobi 31:1.

20. E mpangi ayakala, aweyi ‘ketoma ludikilanga e nzo andi’?

²⁰ “Otoma ludikanga wan’andi ye nzo andi.” Avo ngeye i ntu muna nzo, ofwete toma lungisanga e mbebe aku. Ofwete kalanga ye nsambila ya esi nzo konso lumingu. Vaikanga mu salu kia umbangi kumosi yo nkaz’aku yo wan’aku ntangwa ke ntangwa. Sadisa wan’aku bakumika o zola kwau muna Yave. (Efe. 6:4) Mpangi ayakala ona otoma lunga-lunganga esi nzo andi, osonganga vo wafwana mpe lunga-lunga e nkutakani.—Tezanesa ye sono kia 1 Timoteo 3:5.

21. Avo kwakitukidi selo kia salu ko, adieyi olenda vanga?

²¹ E mpangi ayakala, avo kwakitukidi selo kia salu ko, dodokolo longoka e longi diadi ye sungididi kiawonso yo samba kwa Yave mu kuma kia diambu diadi. Longoka mpe e nkanikinu mia Bibila mina selo ya salu bafwete lungisa yo vanga e ngolo muna sadila mio. Yindula una otoma zolelanga Yave ye mpangi zaku mu nkutakani yo wokesa o luzolo lwaku lwa kubasadila. (1 Pet. 4:8, 10) Sia e ngolo muna kituka selo kia salu, i bosi omona e kiese kitukanga muna sadila mpangi zaku mu nkutakani. Yambula Yave kasambula e ngolo zaku za kituka selo kia salu.—Fili. 2:13.