1. Aweyi akaka bemonanga avo muntu bezolanga ovaikisu mu nkutakani?

NGA vena yo muntu ona toma zolanga ovaikisu mu nkutakani? Ediadi dilenda kukendeleka kikilu! Mpangi ankento una ye nkumbu Hilda, * wavova vo: “Vava twalungisa mvu 41 mia lukazalu lweto, yakala diame wafwa. Yayindula vo ediadi i diambu diasunda e mpasi yawanana diau muna zingu. Kansi, vava mwan’ame ayakala kavaikiswa mu nkutakani yo bembola nkaz’andi kumosi yo wan’au wole, diampasi kikilu diakala kwa mono.”

2-3. Landila e sono kia Nkunga 78:40, 41, aweyi Yave kemonanga vava selo yandi beyambulanga kunsadila?

² Yindula e mpasi Yave kamona vava akaka muna wan’andi, i sia vo, mbasi zandi, bambembola. (Yuda 6) Yindula mpe e mpasi kamona vava nkangu andi una katoma zolanga, i sia vo, Aneyisaele bambembolanga nkumbu miayingi. (Tanga Nkunga 78:40, 41.) Kala ye ziku vo Yave wa Se dieto dia zulu okendalalanga mpe avo muntu ona otoma zolanga oyambwidi kunsadila. Otoma bakulanga lukendalalu lwaku. Kuna zola kwawonso, okuvana lukasakeso ye lusadisu ovuidi o mfunu.

³ Mu longi diadi, tulongoka dina tulenda vanga muna tambula lusadisu lwa Yave vava muntu ona tuzolanga keyambulanga sadila Yave. Tulongoka mpe una tulenda sadisila mpangi ana benuananga ye mpasi zazi. Kansi, entete yambula twafimpa e ngindu tufwete venga vava yitu kieto kevaikiswanga mu nkutakani.

4. Aweyi mase mayingi bemonanga vava mwan’au keyambulanga sadila Yave?

⁴ Vava mwana keyambulanga sadila Yave, nkumbu miayingi mase bekuyitumbanga yo yindula vo mayingi badi vanga muna  sadisa o mwan’au mu kwamanana muna ludi. Vava mwan’andi kavaikiswa mu nkutakani, mpangi Luke wavova vo: “Yayantika kuyitumba. Muna fuku, o tulu twavempokanga. Ezak’e ntangwa yadilanga, o ntima mpe walunzanga.” Mpangi Elizabeth, ona wabwila mpe diambu diadi wavova vo: “Yakiyuvulanga, wau vo i ngudi, nkia diambu kivangidi ko? Yayindula vo vilwa yavanga muna mpila yalongela mwan’ame ludi.”

5. Nani i nkwa kuma vava muntu keyambulanga sadila Yave?

⁵ Edi tufwete sungamenanga vo Yave wavana kwa konso muntu mu yeto o nswa wa kuyisolela. Ediadi disongele vo konso muntu olenda sola kana vo Yave kelemvokela yovo ve. Kasikil’owu, aleke akaka basanswa kwa mase ke basonga mbandu ambote ko, kansi babaka e nzengo za sadila Yave ye kwikizi kiawonso. Vo i mase mankaka, bavanga mawonso muna longa e nkanikinu mia Bibila kwa wan’au, kansi kuna kwalanda wan’awaya babembola Yave. Ozevo, konso muntu mu yeto kafwete baka e nzengo kana vo Yave kesadila yovo ve. (Yos. 24:15) Muna kuma kiaki, mase vava nukendalalanga mu kuma kia mwana oyambwidi sadila Yave, nusungamenanga vo ke yeno ko i akwa kuma.

6. Aweyi o wana bemonanga vava se yovo ngudi keyambulanga sadila Yave?

⁶ Ezak’e ntangwa, se yovo ngudi olenda yambula sadila Yave yo bembola nkutu esi nzo andi. (Nku. 27:10) Ediadi mpasi zayingi ditwasanga kwa wana ana babadikilanga se yovo ngudi se mbandu ambote kwa yau. Mpangi Esther, una vo se diandi wavaikiswa mu nkutakani wavova vo: “Nkumbu miayingi yadilanga kadi yabakula vo o se diame katá kaka sakuba ko vava kayambula e ludi. Kansi kuna lukanu kikilu kabakila e nzengo za yambula sadila Yave. Yatoma zolanga se diame. Muna kuma kiaki, vava kavaikiswa mu nkutakani, yatoma tokana mu kuma kia zingu kiandi. Yabakama nkutu e kimbevo kia lukendalalu lwasaka.”

7. Aweyi Yave kemonanga mu kuma kia aleke bena vo se yovo ngudi wavaikiswa mu nkutakani?

⁷ Aleke, avo mosi muna mase maku wavaikiswa mu nkutakani, yeto awonso twakendalala twina mu kuma kia diambu diadi. Dodokolo, nukala ye ziku vo, Yave ozeye lukendalalu lweno. Otoma kunuzolanga yo yangalela e kwikizi kieno. E mpangi zeno mpe muna nkutakani betoma yangalelanga e kwikizi kieno. Nusungamena dio mpe vo, ke yeno ko nu akwa kuma muna nzengo babaka mase meno. Nze una tuyikidi kala, Yave wavana kwa konso muntu o nswa wa kuyisolela. Konso muntu ona wakiyekola kwa Yave yo vubwa, kafwete ‘lungisa e mbebe andi.’—Ngal. 6:5, mvovo vana yanda.

8. Adieyi esi nzo balenda vanga ekolo bevingilanga yitu kiau kavutuka kwa Yave? (Tala e babu, “ Vutuka kwa Yave.”)

⁸ Vava muntu ozolanga keyambulanga sadila Yave, diambote mu kala ye vuvu vo konso lumbu osinga vutuka kwa Yave. Adieyi olenda vanga ekolo ovingilanga? Vanga mawonso muna siamisa lukwikilu lwaku. Muna vanga wo, okala se mbandu ambote kwa akaka muna nzo ye kwa muntu mpe wavaikiswa mu nkutakani. Okala mpe yo nkuma ovuidi o mfunu muna zizidila e nkenda zaku. Owau yambula twafimpa maka mambu olenda vanga.

9. Adieyi olenda vanga muna kwamanana kumika lukwikilu lwaku? (Tala mpe e babu, “ Sono Ilenda Kufiaulwisa avo Muntu Ozolanga Oyambwidi Sadila Yave.”)

⁹ Vanga mawonso olenda muna kwamanana kumika lukwikilu lwaku. Diamfunu kikilu mu kwamanana kumika lukwikilu lwaku ye lwa esi nzo aku. Aweyi olenda wo vangila? Muna tanganga e Bibila lumbu yawonso, badikanga mana otanganga yo kwendanga muna tukutakanu. Mpangi Joanna una vo se diandi yo mpangi andi ankento bayambula e ludi, wavova vo: “O ntim’ame watoma vuvamanga vava yatanganga lusansu lwa Abingaile, Estere, Yobi, Yosefe yo Yesu. E mbandu au yankasakesanga yo kunsadisa mu yindula kaka mambu mambote. E nkunga mpe mina mivaikiswanga konso ngonde miankasakesanga kikilu.”

10. Aweyi e sono kia Nkunga 32:6-8, kilenda kutusadisila mu sunda lukendalalu?

¹⁰ Zayisanga kwa Yave mawonso mekutokanesanga. Vava okendalalanga, kuyambula samba ko. Kwamanana lomba lusadisu lwa Nzambi kimana wabadikila e mambu nze una kebadikilanga mo ye ‘kavana ngangu yo kulonga e nzila ofwete kwendela.’ (Tanga Nkunga 32:6-8.) Dialudi vo, dilenda kala diampasi mu zayisa kwa Yave una kikilu omonanga muna ntima. Kansi Yave otoma bakulanga una omonanga. Otoma kuzolanga ye ozolele vo waziula o ntim’aku kwa yandi.—Luv. 34:6; Nku. 62:7, 8.

11. Landila e sono kia Ayibere 12:11, ekuma tufwete bundilanga e vuvu muna longi dia Yave? (Tala mpe e babu, “ Ovaikisa Muntu mu Nkutakani, i Sinsu kia Zola kwa Yave.”)

¹¹ Yikama e nzengo akuluntu babakidi. Ovaikisa muntu mu nkutakani i luludiku Yave kavana muna nkubik’andi. Eyayi i mpila yambote kesadisilanga o nkangu andi kumosi yo muntu ovolele e sumu. (Tanga Ayibere 12:11.)  Nanga muna nkutakani muna ye mpangi ona lenda vova vo akuluntu ke babakidi nzengo zambote ko muna vaikisa o nsumuki mu nkutakani. Kansi, dilenda kala vo, mpangi ndioyo kazolele vova ko mambu mambi kavangidi o nsumuki. E ludi kia diambu i kiaki, oyeto ke tuzayanga mambu mawonso ko. Ozevo, diambote mu bunda e vuvu kwa akuluntu ana besianga e ngolo za lemvokela e nkanikinu mia Bibila yo fundisila vana fulu kia Yave.—2 Tus. 19:6.

12. Nkia nluta mpangi zankaka batambula wau bayikama luludiku lwa Yave lwa vaikisa o muntu mu nkutakani?

¹² Oyikama e nzengo za akuluntu zavaikisa yitu yovo nkundi aku mu nkutakani, dikunsadisa mu vutuka kwa Yave. Mpangi Elizabeth ona tuyikidi kala wavova vo: “Diampasi kikilu diakala mu lembi mokena diaka yo mwan’eto ayakala ona wambuta. Kansi, vava kavutuka kwa Yave, watambulwila vo diambote kikilu diakala wau kavaikiswa mu nkutakani. Kuna kwalanda, wavova nkutu vo mambu mayingi mambote kalongoka. Yalongoka vo, e mpila Yave kevaninanga e longi, yansongi kaka ikalanga.” Mpangi Mark, yakala dia mpangi Elizabeth, wakudikila vo: “Lumbu kimosi, mwan’eto wavova vo, e diambu diansadisa mu vutuka kwa Yave i dia sia vo ke twamokenanga yandi diaka ko. Itoma vutulanga matondo wau vo Yave watusadisa mu kunlemvokela.”

13. Nki kilenda kusadisa mu zizidila lukendalalu?

¹³ Mokenanga ye akundi ana balenda bakula una omonanga. Vaulanga e ntangwa yakala vamosi ye mpangi zazikuka ana balenda kusadisa mu lembi dimbula e vuvu. (Nga. 12:25; 17:17) Mpangi Joanna ona tuyikidi kala, wavova vo: “Nkumbu miayingi yayindulanga vo mono mosi kaka yakala, kansi vava yamokenanga ye akundi diansadisanga mu lembi dimbula e vuvu.” Ozevo, adieyi olenda vanga avo mpangi mosi muna nkutakani uvovese diambu dikendelekele?

14. Ekuma dinina diamfunu mu ‘vezananga mambu yo loloka muntu yo nkwandi kuna mvevo’?

¹⁴ Songanga luzindalalu kwa mpangi zaku. Ke tufwete vingila ko vo, ntangwa zawonso e mpangi zeto bavova mambu mekutuyangidika. (Yak. 3:2) Yeto awonso tu wantu alembi lunga, muna kuma kiaki, ke tufwete sivika ko avo muntu ovovele diambu ke dina mfunu ko, yovo nkutu lembi wo kana ovovele diambu ditukendelekele. Sungamena luludiku Paulu wa ntumwa kavana: “Nuvezananga mambu yo loloka muntu yo nkwandi kuna mvevo, kana nkutu vo muntu obakidi nkwandi diambu.” (Kol. 3:13) Mpangi mosi ankento ona wakala ye mwana wavaikiswa mu nkutakani wavova vo: “Yave wansadisa mu loloka ampangi ana bayizanga ye kani dia kunkasakesa, kansi mana bavovanga mankendelekanga.” Ozevo, adieyi ampangi mu nkutakani balenda vanga muna sadisa e yitu ya muntu ovaikisu mu nkutakani?

15. Adieyi tulenda vanga muna sadisa e yitu ya muntu ovaikisu mu nkutakani?

¹⁵ Songa o zola ye ngemba kwa yitu ya muntu ovaikisu mu nkutakani. Mpangi ankento una ye nkumbu Miriam wavova vo, wonga kakala wau  wakwenda muna lukutakanu vava nleke andi ayakala kavaikiswa mu nkutakani. Wasasila vo: “Yatokananga mu kuma kia dina ampangi badi vova. Kansi, mpangi zayingi mpe bakendalala muna dina diavangama. Ke bavova nkutu diambu diambi ko mu kuma kia nleke ame. Itoma kubavutulanga matondo kadi ke bambembola ko.” Mpangi ankaka ankento wavova vo: “Vava o mwan’eto ayakala kavaikiswa mu nkutakani, akundi eto bayiza kutufiaulwisa. Akaka bavova vo ke bakala ye dina balenda kutuvovesa ko. Kana una vo i wau, akaka badila yame, akaka bansonekena e nkanda muna kunkasakesa. Dina bavanga diatoma kunsadisa!”

16. Aweyi ampangi balenda kwamanana sadisila yitu ya muntu ovaikisu mu nkutakani?

¹⁶ Kwamanana sadisa yitu ya muntu ovaikisu mu nkutakani. Zola yo lukasakeso lwaku bevua o mfunu muna kolo kiokio. (Ayib. 10:24, 25) Ezak’e ntangwa, e yitu ya muntu ovaikisu mu nkutakani balenda mona vo ke vena diaka muntu ko omokenanga yau muna nkutakani. Kuyambula ko vo ediadi diavangama. Musungula aleke bena vo se yovo ngudi wayambula sadila Yave, tufwete toma kubasanisinanga yo kubakasakesa. Mpangi Maria una vo nkaz’andi wavaikiswa mu nkutakani yo kubabembola, wavova vo: “Akaka muna akundi eto, bayizanga ku nzo muna kutulambila yo kutusadisa muna nsambila ya esi nzo. Babakulanga e mpasi zame yo dila yame. Bantaninanga vava wantu bamwanganga e nsangu za luvunu mu kuma kiame. Batoma kunkasakesanga kikilu!”—Roma 12:13, 15.

17. Aweyi akuluntu balenda kasakesela e yitu ya muntu ovaikisu mu nkutakani?

¹⁷ Akuluntu, nusadilanga konso lau luna diau muna kasakesanga e yitu ya muntu ovaikisu mu nkutakani. Yeno luna ye mbebe ampwena ya fiaulwisa e yitu ya muntu oyambwidi sadila Yave. (1 Tes. 5:14) Nuvitanga o ntu muna kubakasakesanga vitila lukutakanu ye kuna mfoko. Nubakingulanga muna nzo zau yo samba yau. Nuvaikanga yau muna salu kia umbangi yovo kubabokela muna nsambila eno ya esi nzo. Akuluntu bafwete lunga-lunganga awana bakendalala, kubakasakesa yo kubasonga o zola.—1 Tes. 2:7, 8.

18. Landila e sono kia 2 Petelo 3:9, adieyi o Nzambi kazolele vo awana bayambula kunsadila bavanga?

¹⁸ Yave “kazolele ko vo vafwa kana muntu mosi, kansi awonso balwaka muna luviluku lwa ntima.” (Tanga 2 Petelo 3:9.) Kana nkutu vava muntu kevolanga e sumu diampwena, o moyo andi wakinu wamfunu kwa Nzambi. Sungamena vo Yave ntalu ayingi kafuta, i sia vo, moyo a Mwan’andi anzolwa mu kuma kia konso muntu mu yeto. O Yave kuna zola kwawonso, ovavanga sadisa awana bambembola kimana bavutuka kwa yandi. Okalanga ye vuvu vo bevutuka kwa yandi nze una tutanganga muna kingana kia Yesu kia mwana wavila yovo mwan’ankolami. (Luka 15:11-32) Ayingi muna awana bayambula e ludi, kuna kwalanda bavutuka kwa Yave wa Se diau dianzodi. Mpangi zawonso muna nkutakani batoma kubatambula. Mpangi Elizabeth ona tuyikidi kala, watoma yangalala vava mwan’andi kavutuka kwa Yave. Wavova vo: “Itoma vutulanga matondo kwa ampangi ana batukasakesanga twalembi dimbula e vuvu.”

19. Ekuma tufwete kwamanana bundila e vuvu kwa Yave?

¹⁹ Tufwete bundanga e vuvu kwa Yave ntangwa zawonso. O tuludiku twandi nluta kaka tukututwasilanga. Yave mvani amvevo ye nkwa nkenda ona otoma zolanga awana bekunzolanga yo kunsambila. Kala ye ziku vo Yave ke singa kubembola ko muna ntangw’ampasi. (Ayib. 13:5, 6) Mpangi Mark ona tuyikidi kala wavova vo: “Yave kasidi kutubembola ko. Okwamanananga kutusadisa muna ntangw’ampasi.” Okwamanana kutuvana “ulolo wa nkuma.” (2 Kor. 4:7) Muna kuma kiaki, kana nkutu vo muntu tutoma zolanga oyambwidi sadila Yave, kala ye ziku vo ongeye olenda sikila ye kwikizi yo lembi dimbula e vuvu.