1. Nkia diambu diampasi Davidi kawanana diau?

 DAVIDI watinanga kadi muntu mosi wavavanga kumvonda. Saulu wa ntinu a Isaele wabak’e nzengo za vonda Davidi. Ekolo katinanga, wafwa e nzala, walwaka kuna mbanz’a Nobe yo lomba mbolo tanu kwa Akimeleke wa nganga. (1 Sam. 21:1, 3) I bosi, Davidi yo wantu andi batinina muna nduka. (1 Sam. 22:1) Ekuma Davidi kalwakila mu tezo kiaki?

2. Aweyi Saulu kayisila mu vonza? (1 Samuele 23:16, 17)

² Saulu wamwenanga Davidi kimpala kadi o nkangu watoma zolanga Davidi yo kunsanisina mu kuma kia vita zayingi kasundanga. Saulu wakala mpe ye ziku vo mu kuma kia ukolami wandi, Yave wambembola se ntinu a Isaele yo sola Davidi mu vinga va fulu kiandi. (Tanga 1 Samuele 23:16, 17.) Nze ntinu a Isaele, Saulu wakala ye vu kia makesa ye wantu ayingi banyikamanga. Muna kuma kiaki, diavava vo Davidi katina muna vuluza moyo andi. Nga Saulu wayindulanga vo olenda kakidila e kani dia Nzambi diakitula Davidi se Ntinu? (Yes. 55:11) E Bibila ke kisasilanga diambu diadi ko. Kansi, tuna ye ziku vo Saulu mu vonza kayisia nze yandi wasakanenanga tiya, kadi ke vena muntu ko olenda nuana yo Nzambi ka sunda.

3. Aweyi Davidi kamonanga ekolo kanuananga ye mambu mampasi?

³ Davidi nlembami kakala. Ke yandi kibeni ko wayisola mu kala se ntinu a Isaele. Yave wansola mu kala se ntinu. (1 Sam. 16:1, 12, 13) Saulu wamenganga kikilu Davidi yo vava nkutu kumvonda. Kansi, Davidi katumba Yave ko mu kuma kia diambu diadi ngatu yidima mu kuma kia kondwa kwa madia yo zingila  muna nduka. Muna vova e ludi, nanga mu kolo kiokio katininanga muna nduka i kasoneka nkunga wambote-mbote muna kembelela Yave yo yika e mvovo mia sono kieto kia mvu wau: “Awana betombanga Yave ke bekondwa lekwa kiambote ko.”—Nku. 34:10.

4. Nkia yuvu tubakila e mvutu mu longi diadi? Ekuma inina yamfunu?

⁴ Ndonga muna selo ya Yave o unu, ke bena ye madia mafwana ko ngatu lekwa yankaka bavuidi o mfunu muna zinga. * Musungula mu kuma kia vuku kia COVID-19, e diambu diadi diwokele kikilu. Ekolo e “mpasi zayingi” zifinamanga, e mambu mampasi wokela kaka mewokela. (Mat. 24:21) Muna kuma kiaki, yambula twabadika yuvu yá ilende: Mu nkia mpila Davidi ‘kakondelwa lekwa kiambote ko’? Ekuma tufwete yangalelanga ina tuna yau? Ekuma tufwete bundilanga e vuvu vo Yave okutulunga-lunga? Nkia mambu tulenda vanga owau kimana twakala twakubama mu kuma kia mambu mampasi mekutubwila ke kolo ko?

5-6. Aweyi o Nkunga 23:1-6, ukutusadisilanga mu bakula e sono kia mvu wau?

⁵ Davidi wavova vo, awana betombanga Yave “ke bekondwa lekwa kiambote ko.” Adieyi kazola vova muna mvovo miami? Davidi wasadila mvovo miau mimosi vava kasoneka Nkunga kapu kia 23. Muna kuma kiaki, Nkunga wau ulenda kutusadisa mu bakula e nsas’a mvovo miami mia Davidi. (Tanga Nkunga 23:1-6.) Davidi wayantikila Nkunga wau mu mvovo emi: “Yave i Mvungudi ame. Kikondwa lekwa ko.” I bosi, muna Nkunga wau, Davidi wayika mambu mena vo mamfunu kikilu muna zingu kieto, i sia vo, ulolo wa nsambu katambulanga wau katonda Yave se Mvungudi andi. Yave wafilanga Davidi “muna nzila za unsongi” yo sadisa Davidi muna ntangw’ambote ye muna ntangw’ampasi. Kuna kwa Davidi, osadila Yave diakala nze yandi wabubamanga muna “madilu ma titi ya nkunzu.”  Kansi, wazaya wo mpe vo owanana ye mambu mampasi muna zingu yo kala ye ulolo wa mbeni. Ezak’e ntangwa wakendalalanga kikilu nze yandi wadiatilanga “muna ndimb’a tombe kin’e bu.” Kansi, Davidi wazaya wo mpe vo ‘kemona wonga wa mbi ko,’ kadi Yave wa Mvungudi andi una yandi.

⁶ Ozevo, mu nkia mpila Davidi ‘kakondelwa lekwa kiambote ko’? E mvutu za kiuvu kiaki i zazi: Davidi wakala ye lekwa yawonso kavuanga o mfunu muna kala ye ngwizani ambote yo Yave. E kiese kiandi ke kiatukanga mu mavua ko. Davidi wayangalelanga ina Yave kamvananga. Kuna kwa Davidi, e diambu diasunda o mfunu i vua nsambu za Nzambi yo taninua kwa yandi.

7. Landila e sono kia Luka 21:20-24, nkia diambu diampasi bawanana diau Akristu kuna Yuda?

⁷ E mvovo mia Davidi mikutusadisanga mu zaya una tufwete badikilanga mavua. Ke diambi ko mu kala ye mavua, kansi ke tufwete yambula ko vo makala va fulu kiantete muna zingu kieto. Akristu a tandu kiantete ana bazingilanga kuna Yuda, babakula o mfunu wa diambu diadi. (Tanga Luka 21:20-24.) Yesu wabalukisa vo vekala ye ntangwa ina e mbanz’a Yerusaleme ‘izungwa kwa vu kia makesa.’ Vava diambu diadi divangama, Akristu bafwete ‘tinina muna miongo.’ Osisa e mbanza dia vuluza e mioyo miau. Kansi lekwa yayingi mpe basisa. Se vioka mvu miayingi, tala dina Eyingidilu diavova mu kuma kia Akristu ana bazingilanga kuna Yuda: “Basisa e mpatu zau, nzo ye lekwa yankaka yakala muna nzo zau. Babunda e vuvu muna lusadisu ye lutaninu lwa Yave yo sia e nsambil’andi va fulu kiantete ke mu lekwa yankaka ko yamonekenanga vo yamfunu.”

8. Nkia diambu diamfunu tulenda longoka muna dina diabwila Akristu kuna Yuda?

⁸ Nkia diambu tulenda longoka muna dina diabwila Akristu ana bazingilanga kuna Yuda? Eyingidilu diyikilu kala muna tini kiviokele, divovanga mpe vo: “Muna lumbu ikwiza, lukwikilu lweto lutontwa mu kuma kia una tubadikilanga mavua. Nki kisunda o mfunu kwa yeto, nga mavua yovo luvuluku luna Nzambi ketwasa kwa wantu awonso ana bena kuna sambu diandi? Vava kiyantika e mpasi zayingi, kuna kwa yeto otina, divava vo twazizidila mambu mayingi mampasi kumosi yo kondwa kwa madia ye lekwa yankaka tuvuidi o mfunu muna zinga. Nze una bavanga Akristu a tandu kiantete kuna Yuda ana batina, oyeto mpe tufwete kala twakubama mu vanga mawonso mevavua muna vuluza mioyo mieto.” *

9. E longi dia Paulu wa ntumwa kwa esi Ayibere, nkia ziku dikutuvananga?

⁹ Nga olenda yindula e mpasi bamona Akristu awaya muna sisa e lekwa yau yawonso yo yantika zingu kiampa kuna bayenda? Diavavanga vo babunda e vuvu vo Yave okubavana ina bevua o mfunu muna zinga. Kansi, vakala mpe ye diambu diankaka diabasadisa. Vitila mvu tanu, una esi Roma ke bazungidi ntete Yerusaleme ko, Paulu wa ntumwa wavana longi diamfunu kwa ampangi kuna Ayibere vo: “Yambula e zingu kieno kiakondwa zola muna nzimbu, nuyangalelanga ina nuna yau. Kadi edi kavova vo: ‘Kikuyambula nkutu ko, ngatu kubembola.’ Kimana twakala yo unkabu yo vova vo: ‘Yave i nsadisi ame; kimona wonga ko. O muntu adieyi kalenda kumpanga?’” (Ayib. 13:5, 6) Kieleka, awana balemvokela e longi diadi dia Paulu vitila makesa ma Roma bazunga Yerusaleme, diasazu diakala kwa yau mu kulukilwa e zingu kiampa. Bakala ye ziku vo Yave okubavana ina bavuanga o mfunu muna zinga. E mvovo miami mia Paulu mikutusadisanga mpe mu kala ye  ziku vo Yave okutuvana yawonso tuvuidi o mfunu muna zinga.

10. Nkia “mbumba” yasadisanga Paulu mu kala ye kiese?

¹⁰ Paulu longi dia mpila yayi mpe kavana kwa Timoteo, e longi diadi diamfunu mpe kwa yeto. Wasoneka vo: “Dianu vo, avo tuna ye madia ye mvuatu, tuyangalela yo.” (1 Tim. 6:8) Nga ediadi disongele vo ke tulendi sumba madia mambote ko, kala ye nzo yambote yovo sumba e mvuatu konso ntangwa dikalanga o mfunu? Ke diau ko Paulu kazola vova. Edi kazola vova vo tufwete yangalelanga ina tuna yau, yakala yakete yovo yayingi. (Fili. 4:12) Eyayi i “mbumba” yasadisanga Paulu mu kala ye kiese. Edi disundidi o mfunu kwa yeto i ngwizani eto yo Nzambi, kansi ke mavua ko.—Kab. 3:17, 18.

11. Nkia mambu tulongokele muna mvovo mia Mose kwa Aneyisaele mu kuma kia yangalela ina tuna yau?

¹¹ Tulenda yindula vo lekwa kingandi mfunu kikilu kina kwa yeto, nga i wau mpe Yave keyindulanga? Badika dina Mose kavovesa Aneyisaele vava baviokesa mvu 40 muna makanga, wabavovesa vo: “Yave wa Nzambi aku okusambulanga muna mawonso ovanganga. Oyandi otomene zaya o nkangalu aku mu makanga mama manene. Muna mvu 40 miami, Yave wa Nzambi aku okalanga yaku, kukondelo lekwa ko.” (Nsi. 2:7) Muna mvu 40 miami, Yave walunga-lunga Aneyisaele muna kubavana e mâna se madia. Vana ntandu, e mvuatu mina bakala miau vava bavaika muna Engipito  i miau mpe bavuata muna mvu miami miawonso. (Nsi. 8:3, 4) Kana una vo akaka bayindulanga vo e lekwa yayi ke yafwana ko, Mose wasungamesa Aneyisaele vo bakala ye yawonso bavuanga o mfunu muna zinga. Oyeto mpe tuzolele kala nze Mose muna yangalelanga ina tuna yau. Avo tuyangalelanga kana nkutu lekwa yakete ina Nzambi kekutuvananga yo badikila yo vo i nsambu za Nzambi yo kumvutula matondo, Yave otoma yangalala.

12. Nki kisonganga vo Davidi kwa Yave kabundanga e vuvu ke mu ngangu zandi ko?

¹² Davidi wazaya wo vo Yave nkwa kwikizi ye otoma lunga-lunganga awana bekunzolanga. Kana nkutu vava e zingu kiandi kiakala mu vonza muna kolo kasoneka o Nkunga 34, Davidi lukwikilu lwasikila kakala lwau yamu tezo kiamona vo ‘mbasi a Yave yanzunganga.’ (Nku. 34:7) Nanga Davidi wabadikilanga e mbasi a Yave nze soladi oyingilanga ntangwa zawonso mu kuma kia mbeni. Kana una vo Davidi kesa dia unkabu kakala ye Yave wansia nsilu vo okunkitula se ntinu, Davidi kabunda e vuvu ko muna ngangu zandi za sadila mfumba muna tuba e tadi ngatu sadila nsosolo muna sunda e mbeni zandi. (1 Sam. 16:13; 24:12) Davidi wabundanga e vuvu kiandi muna Yave yo kala ye ziku vo ‘mbasi a Yave ivuluzanga awana bekumvuminanga.’ Dialudi vo, o unu Yave ke vanganga masivi ko muna kututanina. Kansi, tuna ye ziku vo awana bebundanga Yave e vuvu kana nkutu bafwidi, Yave okubavana moyo a mvu ya mvu.

13. Vava Ngonge a Mangonge kekutunuanisa, ekuma tubadikilwa vo ke tuna ye lutaninu ko? Kansi ekuma ke tufwete kadila ye wonga ko? (Tala e fwaniswa kia fukwa.)

¹³ Ke kolo ko, e vuvu kieto muna lutaninu lwa Yave, kitontwa. Vava Ngonge a Mangonge, i sia vo, kintwadi kia zula, kinuanisa nkangu a Nzambi, nanga tubadikilwa vo ke tuna ye lutaninu ko. Divava vo twakala ye ziku vo Yave olenda ye okutuvuluza kikilu. Kuna kwa wantu a zula, tubadikilwa nze mameme makondwa ntanini. (Yez. 38:10-12) Wau vo ke tuna ye nkele ko ye ke tuzeye nuana vita ko, o yau beyindula vo diasazu dikala muna kutufukisa. Wau vo ke bena ye lukwikilu ko muna Yave, ke bemona ko mana oyeto tumona mu kuma kia lukwikilu lweto, i sia vo, ulolo wa mbasi za Yave zizunga o nkangu andi muna kubatanina. Yindula una bemona vava bebakula vo e vu kia makesa ma Yave kina oku sambu dieto!—Lus. 19:11, 14, 15.

14. Nkia mambu tufwete vanga owau mu kuma kia mana mekutubwila ke kolo ko?

¹⁴ Nkia mambu tufwete vanga owau kimana twakala twakubama mu kuma kia mana mekutubwila ke kolo ko? Diantete, ke tufwete yindulanga vo mavua i mau masundidi o mfunu, kadi vekala ye lumbu divava vo twabembola mo. Diazole, tufwete yangalelanga ina tuna yau yo toma lunga-lunganga e lekwa kisundidi o mfunu tuna kiau, i sia vo, ngwizani eto yo Yave. Avo tutomene zaya o Nzambi eto, tukala kikilu ye ziku vo vava Ngonge a Mangonge ke kutunuanisa, Yave okututanina.

15. Nkia mambu mabwila Davidi vava kakala nleke manlonga vo Yave kesinga kumbembola ko?

¹⁵ Owau, yambula twabadika diambu diankaka diasadisa Davidi vava kabwila mambu mampasi ye dina tulenda longoka muna mbandu andi. Davidi wavova vo: “Numeka, nuamona wo vo Yave wambote; kiese kwa muntu otinina kwa yandi.” (Nku. 34:8) E mvovo miami misasilanga e kuma Davidi kabundilanga e vuvu muna lusadisu lwa Yave. Konso ntangwa Davidi kabundanga Yave e vuvu, o Nzambi andi kambembolanga ko. Vava Davidi kakala  nleke, wanuana yo Ngoleyate wa mfelesetia yo kumvovesa vo: “O unu kiaki Yave okuyekola vana moko mame.” (1 Sam. 17:46) Kuna kwalanda, ekolo Davidi kasadilanga Saulu wa Ntinu, wavava kumvonda mu nkumbu miayingi. Kansi, “Yave wakala yandi.” (1 Sam. 18:12) Wau vo Davidi wamona kala una Yave kansadisila muna zingu, wazaya wo vo Yave olenda kunsadisa muna konso mpasi kewanana zau kuna sentu.

16. Mu nkia mpila tulenda ‘mekena’ o wete wa Yave?

¹⁶ Oyeto mpe avo tutoma bundanga Yave e vuvu owau, tukala ye ziku vo kuna sentu okutusadisa muna konso mpasi tuwanana zau. Kasikil’owu, divavanga vo twakala ye lukwikilu ye vuvu kiasikila muna Yave mu lomba e lumbu kwa mfumu eto a salu vo ku lukutakanu lwampwena tukwenda yovo lomba kwa mfumu eto a salu vo kakulula e ola ya salu kimana twakala ye ntangwa ya kwenda mu tukutakanu yo wokesa e salu kieto kia umbangi. Wau yindula vo o mfumu eto a salu katondele e ndomb’eto ko yo kutukatula mu salu. Nga tukwikila muna nsilu a Yave vo ke kutubembola ko ngatu kutuyambula yo kwamanana kutuvana ina tuvuidi o mfunu muna zinga? (Ayib. 13:5) Mpangi zayingi bena muna salu kia ntangwa ke ntangwa, bevovanga vo Yave wabasadisa muna ntangwa bavuanga kikilu lusadisu o mfunu. Kieleka, Yave nkwa kwikizi.

17. Akieyi i sono kia mvu wa 2022? Ekuma e sono kiaki kisolelo?

¹⁷ Wau vo Yave una ku sambu dieto, ke tufwete kala ye wonga ko mu kuma kia mana mekutubwila ke kolo ko. Avo tusidi e Kintinu va fulu kiantete muna zingu kieto, Yave wa Nzambi eto kesinga kutubembola ko. Muna kutusungamesa o mfunu wakala twakubama owau mu kuma kia mpasi tuwanana zau ke kolo ko yo kutusadisa mu bunda e vuvu kwa Yave vo kesinga kutubembola ko, Selo Yambuta basolele e sono kia Nkunga 34:10 se sono kieto kia mvu wa 2022, kivovele vo: “Awana betombanga Yave ke bekondwa lekwa kiambote ko.”