1. Sasila una Yakobo kasansukila.

 YAKOBO wa nleke a Yesu wasansukila muna nzo yakala yo wantu a kimwanda kiambote. * Mase mandi, i sia vo, Yosefe yo Maria batoma zolanga Yave yo vanga mawonso muna kunsadila. Yakobo wakala mpe ye lau diankaka, i sia vo, mbut’andi wakituka se Masia. Ekwe e lau kakala diau diansasukila mu nzo ya mpila yayi!

2. Nkia kuma Yakobo kakala yau mu toma zitisa mbut’andi?

² Yakobo kuma yayingi kakala yau mu toma zitisa mbut’andi. (Mat. 13:55) Kasikil’owu, vava Yesu kakala ye kimbuta kia mvu 12, watoma zaya e Sono yo sivikisa alongi kuna Yerusaleme. (Luka 2:46, 47) Nanga Yakobo wasalanga kumosi yo Yesu e salu kia kimvadi a nti. Avo i wau, Yakobo watoma zaya Yesu. Mpangi Nathan H. Knorr, nkumbu miayingi wavovanga vo: “Tutoma zayanga o muntu vava tusalanga yandi kumosi.” * Kieleka, Yakobo wabakula mpe vo, “Yesu wanungunukanga muna zayi ye ntela, watondwanga kwa Nzambi ye kwa wantu.” (Luka 2:52) Mu kuma kia mambu mama, diasazu mu yindula vo Yakobo wakala muna buka kia wantu antete ana bakituka se alongoki a Yesu. Kansi, ke diau ko diavangama.

3. Adieyi Yakobo kayindula vava Yesu kayantika samuna e nsangu zambote?

 ³ Muna kolo kiawonso Yesu kasamuna e nsangu zambote ova ntoto, Yakobo kasidi kituka nlongoki a Yesu ko. (Yoa. 7:3-5) Muna vova e ludi, nanga Yakobo wakala mpe muna buka kia yitu ya Yesu ana bambadikila vo “ozengomokene.” (Maku 3:21) Ke vena ziku ko kisonganga vo, Yakobo kumosi kakala yo Maria wa ngudi au vava Yesu kakomwa vana nti ampasi.—Yoa. 19:25-27.

4. Nkia mambu tulongoka mu longi diadi?

⁴ Kuna kwalanda, Yakobo wayantika kwikila muna Yesu yo kituka se nkuluntu ona wakala ye yiyekwa yayingi muna nkutakani. Mu longi diadi, tulongoka mambu mole mu kuma kia Yakobo: (1) Ekuma tufwete kwamanena kala alembami ye (2) una tulenda kadila alongi ambote.

5. Adieyi Yakobo kavanga vava Yesu kamoneka kwa yandi?

⁵ Nkia ntangwa Yakobo kakituka se nlandi akwikizi a Yesu? Vava Yesu kafulwa, “wamoneka kwa Yakobo, i bosi kwa ntumwa zawonso.” (1 Kor. 15:7) Kuna kwalanda, Yakobo wakituka se nlongoki a Yesu. Wakala kumosi ye antumwa kuna Yerusaleme vava batambula mwand’avelela. (Mav. 1:13, 14) I bosi, Yakobo wakala ye lau dia sala se mosi muna Selo Yambuta muna tandu kiantete. (Mav. 15:6, 13-22; Ngal. 2:9) Vitila mvu wa 62 wa Tandu Kieto, Yakobo wavumunuina kwa Nzambi mu soneka nkanda kwa Akristu akuswa. O unu, yeto awonso, kiakala vo vuvu kia kwenda zingila kuna zulu tuna kiau yovo ova ntoto, tulenda vua nluta mia nkanda wau. (Yak. 1:1) Mun’owu wa Josephus wa musi Yuda, wa nsoneki a tusansu, Yakobo vondwa kavondwa muna lutumu lwa Ngang’ambuta wa musi Yuda, Anania wa mwan’a Anasi. Yakobo wasonga e kwikizi kwa Yave yavana kamanisa e zingu kiandi ova ntoto.

6. Nkia nswaswani yakala vana vena Yakobo ye afidi a nsambila a lumbu yandi?

⁶ Yakobo nlembami kakala. Ekuma tuvovele wo? Tala e nswaswani yakala vana vena Yakobo ye afidi a nsambila a lumbu yandi. Vava Yakobo kamona e ziku kiasonganga vo Yesu i Mwan’a Nzambi, kuna lulembamu lwawonso watambulwila e ludi kiaki. Kansi, mbuta za nganga kuna Yerusaleme ke diau ko bavanga. Kasikil’owu, ke bakala ye una bavakulwila o  nkalu ko vo Yesu wafula kikilu Lazaro. Vana fulu kia tambulwila vo Yesu kwa Yave katumwa, bazola nkutu vonda Yesu kumosi yo Lazaro. (Yoa. 11:53; 12:9-11) Kuna kwalanda, vava yandi kibeni Yesu kafulwa, bavava sweka e ludi kiaki kwa wantu. (Mat. 28:11-15) O lulendo lwau lwabafila yamu tezo kia bembola Masia.

7. Ekuma tufwete vengela e fu kia lulendo?

⁷ Longi kwa yeto: Tuvenga e fu kia lulendo yo yambula vo Yave katulonga. Wauna e kimbevo kilenda fwasila o ntim’a muntu, avo ke tuyikebele ko, malembe-malembe lulendo lulenda fwasa ntim’eto yo lembi lemvokela luludiku lwa Yave. I diau diavangama kwa afarisi. Mu kuma kia lulendo, babadisa ntima miau yo lembi tambulwila e ziku yasonganga vo Yesu i Mwan’a Nzambi. (Yoa. 12:37-40) O lulendo lwau lwabafila mu vidisa e lau dia vua moyo a mvu ya mvu. Kieleka, diavonza kikilu mu songa e fu kia lulendo. (Mat. 23:13, 33) Muna kuma kiaki, diamfunu kikilu mu yambula vo e Bibila ye mwand’avelela a Yave wasoba kiwuntu kieto, i sia vo, ngindu zeto yo kutusadisa mu bak’e nzengo zambote. (Yak. 3:17) Wau vo Yakobo nlembami kakala, wayambula vo Yave kanlonga. Nze una tomona mu longi diadi, o lulembamu lwasadisa Yakobo mu kituka se nlongi ambote.

8. Nki kilenda kutusadisa mu kala alongi ambote?

⁸ Yakobo katanga sikola zayingi ko. Kuna kwa afidi a nsambila a lumbu yandi, babadikilanga Yakobo wauna babadikilanga Petelo yo Yoane wa ntumwa, i sia vo, “wantu balembi longwa ye mpasi wantu kwau.” (Mav. 4:13) Kana una vo i wau, Yakobo wakituka nlongi ambote. Tumonanga e ziku kia diambu diadi muna nkanda kasoneka muna Bibila uyikilwanga muna nkumbu andi. Nze Yakobo, dilenda kala vo yeto mpe ke twatanga sikola zayingi ko. Kansi, muna lusadisu lwa mwand’avelela a Yave ye mpila e nkubik’andi ikutulongelanga, oyeto mpe tulenda kituka alongi ambote. Owau, yambula twabadika dina diakitula Yakobo se nlongi ambote ye una tulenda tanginina e mbandu andi.

9. Aweyi Yakobo kalongelanga?

 ⁹ Yakobo mvovo mialemboka ye miatoma kiá kasadilanga. Muna kuma kiaki, vava kalonganga, o wantu babakulanga dina bafwete vanga ye una bafwete dio vangila. Kasikil’owu, tala e mpila yaleboka Yakobo kalongela Akristu mu lembi funga makasi avo bavangilu diambu diakondwa unsongi. Wasoneka vo: “Tubadikilanga ana bazindalala vo akwa kiese. Nuawá o luzindalalu lwa Yobi ye nsendo una Yave kamvana, numwene vo Yave nkwa walakazi wayingi ye nkenda.” (Yak. 5:11) Kieleka, Yakobo wasadilanga e Sono vava kalonganga. Wasadila e Diambu dia Nzambi muna sadisa mpangi zandi mu zaya vo Yave osendanga awana besikilanga ye kwikizi muna yandi nze una kavanga kwa Yobi. Yakobo wasadilanga e mvovo mialemboka ye miatoma kiá vava kalonganga. Muna mpila yayi, wafilanga wantu mu vana nkembo kwa Yave, ke kwa yandi kibeni ko.

10. Aweyi tulenda tanginina Yakobo vava tulonganga?

¹⁰ Longi kwa yeto: Sadilanga e mvovo mialeboka ye Diambu dia Nzambi. Vava tulonganga e Bibila kwa akaka, e kani dieto i kubasonga vo Yave kaka ozeye mawonso ye otoma kutuzolanga, vana fulu kia kubasonga vo yeto tuzeye mayingi. (Roma 11:33) Tulenda wo vanga muna sadilanga e Bibila konso ntangwa tulonganga. Kasikil’owu, vana fulu kiavovesa o nlongoki eto a Bibila dina yeto twadi vanga vana fulu kiandi, diambote mu fimpa yandi e nona iyikwanga muna Bibila kimana kabakula una Yave kebadikilanga e diambu. Muna mpila yayi, o nlongoki obakula vo e diambu disundidi o mfunu i yangidika Yave ke yeto ko.

11. Nkia lutovoko Akristu ankaka banuananga lwau? Nkia longi Yakobo kabavana? (Yakobo 5:13-15)

¹¹ Yakobo kadimbulanga vuvu ko muna mpangi zandi. Vava tutanganga o nkanda una Yakobo kasoneka, tubakulanga vo watoma zaya lutovoko lwa mpangi zandi. Mu mpila yatoma kiá, wabavana luludiku lwa dina bafwana vanga. Kasikil’owu, kuna kwa Akristu akaka, diampasi diakalanga mu sadila malongi bavewanga. (Yak. 1:22) Akaka mpe, mpambula basianga vana vena asukami ye mvuama. (Yak. 2:1-3) Vo i akaka, ke balendanga lunga-lunga lubini lwau ko. (Yak. 3:8-10) E fu yayi yambi kikilu yakala, kansi Yakobo wakala ye vuvu vo e mpangi zazi balenda soba. Yakobo kuna zola kavanina e longi diadi kwa ampangi, kansi mu mpila yakiá kavangila wo. Vana ntandu, wakasakesa mpe mpangi zazi mu vava lusadisu lwa akuluntu kimana basoba.—Tanga Yakobo 5:13-15.

12. Nkia vuvu tulenda kala kiau muna alongoki eto?

¹² Longi kwa yeto: Ke tudimbula vuvu ko muna akaka. Edi tufwete sungamenanga vo ke diasazu ko kwa alongoki a Bibila mu lemvokela mana belongokanga. (Yak. 4:1-4) Nanga ntangwa yayingi divavanga kwa akaka muna yau mu yambula e fu yambi yo yima e fu yambote. Nze una Yakobo kavanga, yeto mpe kuna zola kwawonso ye mu mpila yakiá, tulenda vovesa alongoki eto e fu bafwete soba. Tufwete mpe kala ye vuvu vo Yave otunta alembami yo kubavana o nkuma bavuidi o mfunu muna vanga e nsobani.—Yak. 4:10.

13. Landila e sono kia Yakobo 3:2 ye mvovo vana yanda, nkia diambu Yakobo kasungamenanga?

¹³ Yakobo kayindulanga ko vo osundidi akaka. Yakobo kayibadikilanga ko vo osundidi Akristu akaka wau vo nleke a Yesu kakala yo tambula yiyekwa yayingi. Wayikila akwandi Akristu vo “mpangi zame azolwa.” (Yak. 1:16, 19; 2:5) Kafilanga wantu ko bambadikila  vo muntu alunga. Edi nkutu kavova vo: “Yeto awonso nkumbu miayingi tutanga e sakuba.”—Tanga Yakobo 3:2 ye mvovo vana yanda.

14. Ekuma dinina diambote mu vovesanga alongoki vo yeto mpe vilwa tuvanganga?

¹⁴ Longi kwa yeto: Tufwete sungamenanga vo yeto awonso tu asumuki. Ke tufwete yindulanga ko vo tusundidi alongoki eto. Ekuma? Avo tufididi alongoki eto bayindula vo yeto ke tuvanganga vilwa ko, balenda yoya yo yindula vo ke belenda lemvokela Nzambi ko una ufwene. Tala dina tulenda vanga muna sadisa alongoki eto basadila Yave: Kubavovesa vo ke dikalanga diasazu ko kwa yeto awonso mu sadila nkanikinu mia Bibila yo kubasasila una Yave katusadisila mu vanga e nsobani muna zingu.

15. Nkia mpila nona Yakobo kasadilanga? (Yakobo 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Yakobo wasadilanga nona muna simba e ntima mia wantu. Kalukatikisu ko vo mwand’avelela wasadisanga Yakobo, kansi mayingi mpe kalongoka muna nona ina Yesu wa mbut’andi kasadilanga. Muna nkand’andi, Yakobo wasadila nona yaleboka ye yatoma kiá.—Tanga Yakobo 3:2-6, 10-12.

16. Osadila e nona yambote, nkia nluta dilenda twasa?

¹⁶ Longi kwa yeto: Sadilanga e nona isimbanga e ntima mia wantu. Avo e nona kitomene solwa, kilenda ziula meso ma muntu. Kadi otoma bakula mana okunlonga yo simba o ntim’andi. Muna mpila yayi, ke vilakana ko mana kelongokanga muna Bibila. Ke vakala muntu ko wasadilanga e nona yambote nze Yesu, i dianu Yakobo katanginina e mbandu andi. Owau, yambula twabadika nona kimosi Yakobo kasadila yo zaya ekuma kiakadila kiambote.

17. Ekuma tulenda vovela vo e nona kiyikwanga muna Yakobo 1:22-25 kiambote kikilu?

¹⁷ Tanga Yakobo 1:22-25. Kuma yayingi ikutufilanga mu vova vo e nona kia pelo kina Yakobo kasadila kiambote kikilu. Kiantete, Yakobo diambu diasikididi kazola longa. Muna nona kiaki, Yakobo wazola kutulonga vo avo tuzolele vo e Diambu dia Nzambi diasoba e zingu kieto, ke tufwete dio tanganga kaka ko, kansi tufwete mpe sadilanga mana tutanganga. Yakobo wasola e nona kina wantu awonso bazeye, i sia vo, pelo. Adieyi kazola longa muna nona kiaki?  Dia uzowa kwa muntu otadidi muna pelo yo mona e mvindu vana mpolo andi yo lembi vanga e diambu. Diau dimosi mpe kwa yeto, dia uzowa avo tutangidi e Diambu dia Nzambi yo mona vo vena ye fu tufwete soba, kansi ke tuvangidi kweto diambu ko muna soba.

18. Nkia mambu tatu tufwete sungamenanga vava tusadilanga e nona?

¹⁸ Aweyi tulenda tanginina Yakobo vava tusadilanga e nona? Mambu tatu tufwete sungamenanga: (1) Sola e nona kialeboka kisadisa o nlongoki aku mu bakula dina ozolele kunlonga. (2) Sadilanga e nona ina o wantu batomene zaya. (3) Toma kiesesa dina e nona kizolele longa. Kansi, adieyi olenda vanga avo diampasi kwa ngeye mu sola e nona yambote? Olenda vavulula muna Índice das Publicações da Torre de Vigia. Tala vana vasonama “Ilustrações,” osolola e nona yayingi ina olenda sadila. Kansi, sungamena dio vo osadila e nona, dilenda tezaneswa ye microfone itumbulanga e nding’a muntu ovovanga vana fulu kia ndonga. Diau dimosi, e nona mpe itoma kiesesanga e mbut’a diambu tuzolele longa. Kieleka, tuzolele kala alongi ambote, ke mu tunta e sungididi kwa yeto kibeni ko, kansi mu sadisa wantu ayingi bakota mu nkubik’a Yave yo kala ye kiese.

19. Aweyi tulenda songela vo tuzolanga mpangi zeto omu nza yawonso?

¹⁹ Dialudi vo, ke mosi ko mu yeto una ye lau dina Yakobo kakala diau, i sia vo, zinga kumosi yo mbut’andi wakala vo muntu alunga. Kansi oyeto, tuna ye lau dia sadila Yave kumosi ye mpangi zeto omu nza yawonso. Tusonganga vo tuzolanga mpangi zeto, vava tukalanga yau vamosi, vava tulongokanga muna mbandu au ye vava tusalanga yau kumosi muna salu kia umbangi. Avo tutanginini e mbandu a Yakobo, tuvana nkembo kwa Yave yo sadisa akwa ntima miansongi kimana bakala ye ngwizani ambote yo Se dieto dia zulu.