1. Ekuma dinina diangangu mu kala wakubama mu kuma kia sumbula?

 O TEKA kubama mioyo mia wantu kuvuluzanga. Kasikil’owu, o wantu ana bekalanga bakubama vava e sumbula ibwanga yau bevulukanga, ye belendanga sadisa akaka. Nkubika imosi kuna Mputu isadisanga ana bebwilwanga e sumbula yavova vo: “O kala watoma kubama, dilenda vuluza e mioyo mia wantu.”

2. Ekuma dinina dia mfunu mu kubama mu kuma kia mpasi zayingi? (Matai 24:44)

² E “mpasi zayingi” ku kinsalukisa zilwakila. (Mat. 24:21) Kansi, e mpasi zayingi zaswaswana ye sumbula yankaka, kadi tuzeye wo vo kwiza kikilu zikwiza. Vioka 2.000 ma mvu, Yesu walukisa alandi andi bakala bakubama mu kuma kia mpasi zayingi. (Tanga Matai 24:44.) Avo tukubamene diasazu dikala mu zizidila e kolo kiaki kiampasi, tusadisa mpe akaka bavanga diau dimosi.—Luka 21:36.

3. Aweyi o luzindalalu, nkenda yo zola kulenda kutusadisila mu kala twakubama mu kuma kia mpasi zayingi?

³ Tubadika fu tatu ilenda kutusadisa mu kala twakubama mu kuma kia mpasi zayingi. Adieyi tuvanga avo batuzayisi vo twa samuna e nsangu za mfundisa yo bangikwa kwa mbeni zeto? (Lus. 16:21) Luzindalalu kikilu tuvua o mfunu muna lemvokela Yave yo kumbunda e vuvu vo okututanina. Adieyi tuvanga avo mpangi zeto bavidisi e lekwa yau yankaka yovo yawonso? (Kab. 3:17, 18) E nkenda zikutufila muna sadisa mpangi zeto yo kubavana ina bavuidi o mfunu. Ozevo, adieyi tuvanga avo e kintwadi kia zula kitunuanisi ye divava vo twazingila vana fulu kia kete kumosi ye mpangi zeto? (Yez. 38:10-12) Divava vo twasonga zola kwakieleka kwa mpangi zeto kimana twazizidila e kolo kiaki kiampasi.

4. Ekuma e Bibila kivovelanga vo tufwete kwamanana yima e fu kia luzindalalu, nkenda yo zola?

 ⁴ E diambu dia Nzambi dikutukasakesanga vo twakwamanana yima e fu nze, luzindalalu, nkenda yo zola. E sono kia Luka 21:19 kivovanga vo: “Muna luzindalalu lweno i nuvuluzila e mioyo mieno.” E sono kia Kolosai 3:12 kivovanga vo: “Nuvuata . . . nkenda.” E sono kia 1 Tesalonika 4:9, 10 mpe kivovanga vo: “Yeno kibeni nualongwa kwa Nzambi vo nuzolananga. . . . tunukasakese ampangi, nuasakisa wo vanga.” E sono yayi yawonso yazayiswa kwa alongoki ana basonganga kala e fu kia luzindalalu, nkenda yo zola. Kieleka, diavavanga vo alongoki bakwamanana yima e fu yayi. Oyeto mpe i diau tufwete vanga. Muna kutusadisa, yambula twazaya una Akristu a tandu kiantete basongela e fu yayi. I bosi tuvovela una tulenda tanginina alongoki awaya. Ediadi dikutusadisa mu kala twakubama mu kuma kia mpasi zayingi.

5. Aweyi Akristu muna tandu kiantete bazindalela muna mpasi?

⁵ Akristu a tandu kiantete luzindalalu bavuanga o mfunu. (Ayib. 10:36) Kana una vo, Akristu awaya banuananga kala ye mambu mau mosi mana o wantu ankaka banuananga mau, o yau bawanananga diaka ye mambu mankaka mpasi. Ayingi muna yau babangikwanga kwa afidi a nsambila a kiyuda, kwa ayadi a Roma ye kwa yitu yau. (Mat. 10:21) Ezak’e ntangwa muna nkutakani diavavanga vo balembi sia e sungididi muna malongi ma avengomoki ana bavavanga vengomona ampangi. (Mav. 20:29, 30) Kana una vo i wau, Akristu awaya basonga luzindalalu. (Lus. 2:3) Aweyi bavangila wo? Babadikanga e nona ya luzindalalu i yikwanga muna Sono, nze nona kia Yobi. (Yak. 5:10, 11) Akristu awaya mpe basambanga muna lomba o kuma. (Mav. 4:29-31) Bakwamanana sungamena vo, avo bazindalele Yave okubasambula.—Mav. 5:41.

6. Adieyi olongokele muna dina mpangi Merita kavanga muna zindalala?

⁶ O yeto mpe tulenda zindalala muna longokanga yo badika e nona ya awana basonga luzindalalu iyikwanga muna Bibila ye muna nkanda mieto. Idiau mpe mpangi Merita ona ozingilanga kuna Albânia kavanga vava kabangikwa kwa yitu yandi. Mpangi Merita wavova vo: “O longoka lusansu lwa Yobi diankumika kikilu, kadi mpasi zayingi kanuana zau ye kazaya ko kana nani watwasanga zo. Yobi wavova nkutu vo: ‘Yavana ifwa, kiyambula kwikizi kiame ko’! (Yobi 27:5) E mpasi za Yobi zasunda kikilu e mpasi zame. Nswaswani yo Yobi omono yazaya e tuku dia mpasi zame.”

7. Avo ke tuna nuana ye mambu ma mpasi ko owau, adieyi tulongokele tufwete vanga?

⁷ Tulenda mpe wokesa o luzindalalu lweto muna sambanga yo zayisa mawonso tuwanananga mau kwa Yave. (Fili. 4:6; 1 Tes. 5:17) Nanga owau, kuna nuana ye mambu ma mpwena ko. Kana una vo i wau nga olombanga lusadisu lwa Yave vava okalanga ku makasi, ntokani ye vava omonanga vo kuzeye dina ovanga ko? Avo una ye fu kia lombanga lusadisu lwa Nzambi muna mambu ma lumbu ke lumbu owau, Kukala yo lukatikisu ko muna lomba lusadisu lwa Yave vava owanana ye mambu masundidi e mpasi kuna ntwala. Kadi okala ye ziku vo Yave okusadisa muna ntangw’andi ye muna mpila andi.—Nku. 27:1, 3.

8. Aweyi e mbandu a mpangi Mira isongele vo ozindalala muna mpasi o unu dilenda kutusadisa muna zindalala kuna sentu? (Yakobo 1:2-4) (Tala mpe e foto.)

⁸ Avo tusikidi ye kwikizi muna Yave vava tuwanananga ye mambu ma mpasi o unu, diasazu dikala muna zindalala muna kolo  kia mpasi zayingi. (Roma 5:3) Ekuma tuvovele wo? Mpangi zayingi bamona vo konso ntangwa bezizidilanga e mambu mampasi, bekalanga bakubama muna zizidila e mpasi zankaka zilanda. O luzindalalu lukumikanga lukwikilu lwau vo Yave wakubama kekalanga ye una yo luzolo lwa kubasadisa. O lukwikilu lukubasadisanga muna zizidila e mpasi zankaka zilenda bwa. (Tanga Yakobo 1:2-4.) Mpangi Mira una vo mviti a nzila ona ozingilanga kuna Albânia wamona vo, o zindalala muna mpasi zambwila kala, dikunsadisanga muna kwamanana zindalala. Wavova vo, ezak’e ntangwa omonanga vo yandi kaka wawanana ye mambu mayingi mampasi. Kansi vava kasungamena una o Yave kansadisila mu mvu 20 miaviokele, wakivovesa yandi kibeni vo: ‘Sikila ye kwikizi. Wau vo muna lusadisu lwa Yave wazizidila mambu mayingi mampasi wawanana mau, kuyambula sadila Yave ko owau.’ O ngeye mpe olenda yindula una Yave kasadisila kala muna zindalala. Kala ye ziku vo Yave omonanga konso ntangwa ozinzalalanga muna mpasi ye osinga kusenda. (Mat. 5:10-12) Vava e mpasi zayingi ziyantika, okala wakubama mu zaya una olenda zindalela ye okala ye kani dia kwamanana zindalala.

9. Aweyi ampangi muna nkutakani a Suria ya Antiokia basongela e nkenda?

⁹ Tala dina diavangama vava Akristu kuna Yuda balwakilwa kwa mvengele wa ngolo. Vava ampangi muna nkutakani Antiokia ya Suria bawá wo, bafwila mpangi zau e nkenda ana bazingilanga kuna Yuda. E nkenda zabafila mu vanga diambu. Babaka e “nzengo vo konso muntu kavana kina kalendele, kimana batwika lusadisu kw’ampangi bena muna Yuda.” (Mav. 11:27-30) Kana una vo ampangi ana balwakilwa kwa mvengele kwanda bazingilanga, Akristu kuna Antiokia bakala ye kani dia kubasadisa.—1 Yoa. 3:17, 18.

10. Aweyi tulenda songela e nkenda vava mpangi zeto bebwilwanga e sumbula? (Tala mpe e foto.)

¹⁰ O unu yeto mpe tulenda songa e nkenda vava tuzayanga vo ampangi zeto sumbula kibabwididi. Vana vau tulenda vanga e diambu, nanga tulenda yuvula kwa akuluntu, kana vo tulenda vana e moko muna sadisa. Tulenda mpe vana tukau yo samba mu kuma kiau. b (Nga. 17:17) Kasikil’owu, muna mvu wa 2020, tezo kia 950 ma buka iyikilwanga vo Comissões de Ajuda Humanitária yakubikwa mu nza yawonso muna sadisa awana babwilwa e vuku kia COVID-19. Tusonganga kikilu luyangalalu lweto muna ampangi ana besadilanga muna buka yayi. Wau vo befwilanga mpangi zau e nkenda, bekubavananga ina bena yau muna kubasadisa bakwamanana sadila Yave. Ezak’e ntangwa nkutu bevangululanga yovo tungulula e nzo za mpangi ye fulu ya nsambila.—Tezanesa ye 2 Korinto 8:1-4.

11. Aweyi e mavangu meto ma nkenda mekembelelanga Se dieto dia zulu?

¹¹ Vava tusonganga e nkenda kuna nim’a sumbula, akaka bemonanga e ngolo tuvanganga. Muna bonga e nona muna mvu wa 2019, e tembwa kia ngolo kiyikilwanga Dorian kiafwasa e Seka dia Kintinu kuna Bahamas. Ekolo e mpangi zeto batungululanga e Seka dia Kintinu, bayuvula e mfumu a kompani dimosi muna zaya e ntalu badi futa, kele vo e kompani diadina divangidi salu kimosi bavuanga o mfunu. O muntu ndioyo wabavovesa vo: “Ke nufuta nzimbu ko, nzolele vana lukau . . . salanganu yawonso ye asadi. Nzolele wo  vanga muna wete dia nkubika eno. Nsivikidi kikilu muna mpila nusadisilanga akundi eno.” Wantu ayingi ova nza, ke bazeye Yave ko. Kansi ayingi muna yau bemonanga mana e Mbangi za Yave bevanganga. Dia kiese kikilu mu mona vo mavangu meto malenda fila wantu mu zaya Nzambi ona una vo “wavuama ye nkenda”—Efeso 2:4.

12. O yima e fu kia songa e nkenda o wau aweyi kikutukubikilanga muna mpasi zayingi? (Lusengomono 13:16, 17)

¹² Muna kolo kia mpasi zayingi, ekuma divavila vo twasonga e nkenda? E Bibila kisongaga vo awana ke beyikamanga ayadi a nza yayi ko mpasi zayingi bemona, kiala owau ye muna kolo kia mpasi zayingi. (Tanga Lusengomono 13:16, 17.) E mpangi zeto nanga lusadisu bevua o mfunu muna lungisa e nsatu za lumbu ke lumbu. Vava Yesu Kristu wa Ntinu eto ke kwiza fundisa e wantu, tuzolele vo katuwana vo tusonganga e nkenda, muna mpila yayi okutuzayisa vo, ‘nuvua e Kintinu.’—Mat. 25:34-40.

13. Landila Roma 15:7, aweyi Akristu a tandu kiantete bakumikina o zola kwau?

¹³ Muna tandu kiantete, wantu awonso bamonanga vo Akristu basonganga o zola kwa muntu yo nkwandi. Kansi, nga diasazu diakala mu songa o zola? Sungamena vo, wantu a makanda maswaswana bakala muna nkutakani a Roma. Akaka muna yau, Ayuda bakala ana balongwa tuka kileke mu lemvokela o Nsiku a Mose. Avo i akaka, mu zula yankaka batuka ye basansukila ye kinsi nsi kiaswaswana. Akristu akaka, nanga abundu bakala, akaka mu luvevoko bakala, akaka nkutu bakala ye abundu. Aweyi Akristu awaya bakwamanena o songela o zola kwa muntu yo nkwandi kana una vo vakala ye nswaswani zazi? Paulu wa ntumwa wabakasakesa ‘batambulanga muntu yo nkwandi.’ (Tanga Roma 15:7.) Ediadi aweyi disongele? O mvovo wasekolwa ‘nutambulanga,’ una ye nsasa vo tambula o muntu kuna ngemba zawonso nze una o muntu ketambulwilanga o nzenza kuna nzo andi yovo nkundi. Kasikil’owu, Paulu wavovesa Filemone una kadi tambulwila Onesemo ona wakala vo ntaudi andi: “Untambula kuna ngemba.” (File 17) Peresekila yo Akila, batoma tambula Apolo “bambokela” kana una vo kazaya mayingi ko mu kuma kia Kristu. (Mav. 18:26) Akristu awaya, ke bayambula ko vo e nswaswani zazi zabavambanesa kansi, basunda e nkakalakani zazi yo tambula muntu yo nkwandi kuna ngemba.

14. Aweyi mpangi Anna yo nkaz’andi basongela o zola?

¹⁴ Yeto mpe tulenda songa o zola kwa mpangi zeto muna kubatambulanga yo vanga yau kikundi. Avo tuvangidi wo, o yau mpe bekutusonga o zola. (2 Kor. 6:11-13) Badika e nona kia mpangi Anna yo nkaz’andi. Ke vavioka kolo ko vava bafilwa se misionario kuna weste ya África, e vuku kia COVID-19 kiayantika. Wau vo nzenza bakala, ke bawanananga ye mpangi za nkutakani au ko. Aweyi akazi awaya basongela o zola? Basadilanga e videoconferência muna mokena ye ampangi yo kubazayisa vo bakala ye tima dia toma kubazaya. Ampangi basivika kikilu o zola akazi awaya bakala kwau, o yau mpe bayantika kubazola yo kubatwikila e mensagem. Ekuma akazi awaya bavangila wo? Mpangi Anna wavova vo: “Kisinga vilakana ko o zola kuna ampangi bansonga ye kwa yitu yame, kiakala muna ntangwa mpasi ye muna ntangwa kiese. E mbandu au yamfila muna songa o zola.”

15. Adieyi tulongokele muna nona kia mpangi Vanessa muna diambu ditadidi zola mpangi zawonso? (Tala mpe e foto.)

¹⁵ Ayingi muna mpangi a nkutakani zeto, mu fulu yaswaswana batuka ye bena ye fu  ya kisi nsi yaswaswana. Tulenda kumika o zola kweto muna sianga e sungididi muna fu yau yambote. Mpangi Vanessa ona osadilanga kuna Nova Zelândia, wamona vo diampasi diakalanga kwa yau muna kala ye ngwizani ambote ye ampangi muna nkutakani. Kansi vana fulu kia vavuka ampangi ana bakala ye fu ina kayangalelanga ko, wabaka e nzengo za viokesanga yau e ntangwa yayingi. Ovanga wo, diansadisa mu mona mana o Yave kezolanga muna mpangi zazi. Wavova vo: “Wau vo o nkaz’ame wakituka se nkengi a zunga tutoma viokesanga e ntangwa ye ampangi ana bena ye fu yaswaswana yo toma kubazaya. Owau, izolanga ampangi zawonso kana una vo e fu yau yaswaswana. Yave mpe ozolanga e nswaswani yayi, kadi awana katunta muna kunsambila baswaswana muntu yo nkwandi.” Vava tulongokanga o badikila o wantu wauna o Yave kekubabadikilanga, tusonganga vo tukubazolanga.—2 Kor. 8:24.

16. Ekuma o zola kukadila o mfunu muna kolo kia mpasi zayingi? (Tala mpe e foto.)

¹⁶ O zola mfunu kukala muna kolo kia mpasi zayingi. Vava e mpasi zayingi ziyantika aweyi Yave kekututanina? Tala dina Yave kavovesa kwa nkangu andi bavanga vava e Babele ya nkulu yanuaniswa: “Wenda, e nkangu ame, nukota muna masuku meno ma kati, yo kanga yelo yeno. Nuyisweka mu fikolo yavana makasi mevioka.” (Yes. 26:20) O luludiku lwalu nanga lusadilwa mpe kwa yeto muna kolo kia mpasi zayingi. O “masuku” mama malenda kala nkutakani zeto. Muna kolo kia mpasi zayingi, Yave wasia nsilu vo okututanina ekolo tukwamanana kala twayikakiana ye mpangi zeto. Muna kuma kiaki, avo tuzolele vuluka, diambote twakwamanana vanga e ngolo owau muna zolanga mpangi zeto.

17. Okubama owau aweyi dikutusadisila muna kolo kia mpasi zayingi?

¹⁷ “E lumbu kia Yave” mpasi kikilu kitwasa kwa wantu omu nza. (Sef. 1:14, 15) O nkangu a Yave mpe mpasi umona. Kansi avo tukubamene owau, dikutusadisa mu kala twavuvama yo sadisa akaka. Twakubama mpe tukala mu zindalala muna konso mpasi zilenda kutubwila. Vava e mpangi zeto bekala mu mpasi e nkenda zikutufila muna kubasadisa yo kubavana ina bevua o mfunu. Avo tulongokele zola mpangi zeto owau, tukubasonga mpe o zola kuna sentu. Muna mpila yayi, Yave okutuvana e lau dia zinga yakwele mvu muna nza ina ikala vo, e sumbula ye mambu mampasi ke mesungamenua diaka ko.—Yes. 65:17.