1. Aweyi omonanga mu kuma kia ludi?

 YETO nkangu a Yave, tuzolanga e ludi kina muna Bibila. E ludi kiaki i tuku dia lukwikilu lweto. (Roma 10:17) Tuzeye wo vo Yave wasikidisa e nkutakani ya Kikristu kimana yakala se “lunzi ye nkubilw’a ludi.” (1 Tim. 3:15) Tuna ye kiese kia lemvokela “awana bevitanga o ntu” ova kati kweto, kadi mpangi zazi yau besasilanga e ludi kia Bibila yo kutusadisa mu vanga luzolo lwa Nzambi.—Ayib. 13:17.

2. Landila Yakobo 5:19, nkia vonza tulenda wanana kiau kuna nim’a longoka e ludi?

² Kansi, kana nkutu tulongokele e ludi yo kwikila vo tufwete lemvokelanga o tuludiku twa nkubik’a Yave, tulenda wanana ye vonza kia vengomoka muna ludi. (Tanga Yakobo 5:19.) Avo tuyambwidi bunda e vuvu muna Bibila ye nkubik’a Yave, Satana otoma yangalala.—Efe. 4:14.

3. Ekuma tufwete kwamanena ye kwikizi muna ludi? (Efeso 6:13, 14)

³ Tanga Efeso 6:13, 14. Ke kolo ko Satana osayanesa luvunu yo fila e zula yawonso muna nuanisa nkangu a Yave. (Lus. 16:13, 14) Tuzeye wo mpe vo Satana ovanga mawonso  mu vava vukumuna nkangu a Yave. (Lus. 12:9) Muna kuma kiaki, diamfunu tuka owau twazaya swaswanesa e ludi yo luvunu yo kwamanana lemvokela e ludi. (Roma 6:17; 1 Pet. 1:22) E zazi i nsabi muna vuluzwa muna kolo kia mpasi zayingi.

4. Nkia mambu tubadika mu longi diadi?

⁴ Mu longi diadi, tubadika fu yole tuvuidi o mfunu muna zaya e ludi kina muna Bibila yo tambulwila tuludiku twa nkubik’a Yave. I bosi, tubadika mambu tatu tufwete vanga avo tuzolele kwamanana muna ludi.

FU TUFWETE KALA YAU AVO TUZOLELE ZAYA E LUDI

5. Aweyi o vumi wa Yave ukutusadisilanga mu zaya e ludi?

⁵ Vumi wa Yave. Vava tuvuminanga Yave tusonganga vo tunkuzolanga yo venga vanga mambu mekunkedelekanga. Muna diadi, oyeto tuzolele zaya swaswanesa mbote ye mbi, ludi yo luvunu kimana twatondakana kwa Yave. (Nga. 2:3-6; Ayib. 5:14) Ke tufwete yambula ko vo wonga wa wantu wasunda o zola kweto muna Yave. Avo tuvangidi ediadi, tuvava yangidika wantu. Mana beyangalelanga o wantu, nkumbu miayingi ke meyangidikanga Yave ko.

6. O wonga wa wantu, aweyi wafidila alangi kumi a Isaele mu bendomona e ludi?

⁶ Avo tulutidi vumina wantu ke mu Nzambi ko, tulenda vengomoka muna ludi. Badika e nona kia Aneyisaele 12 ana bayenda langa e nsi ina Yave kasila nsilu vo ovana yo kwa nkangu a Isaele. Kumi muna alangi awaya, bayambula vo wonga wa Anekenani wasunda o zola kwau muna Yave. Bavova kwa akwau Aneyisaele vo: “Ke twafwana ko mu tomboka yo nuana yo nkangu wauna, kadi batusundidi e ngolo.” (Nta. 13:27-31) Dialudi vo muna mbweno za wantu, Anekenani basunda Aneyisaele muna ngolo. Kansi  vava bavova vo Aneyisaele ke belenda sunda mbeni zau ko diasonga vo ke babundanga Yave vuvu ko. Alangi kumi awaya badi sia e sungididi muna dina Yave kazola vo Aneyisaele bavanga. Diavava mpe vo bayindula mana Yave kavanga kala mu kuma kiau. Muna mpila yayi, badi sungamena vo Anekenani ke ma ko avo batezaneso yo Yave wa Mpungu-ngolo. Kansi, nswaswani ye alangi kumi awaya bakondwa kwikizi, Yosua yo Kalebe bazola vua e dienga dia Yave. Bavovesa nkangu vo: “Avo Yave utuyangalele, kalukatikisu ko okutukotesa muna nsi yoyo ye okutuvana yo.”—Nta. 14:6-9.

7. Aweyi tulenda kumikina o vumi weto muna Yave? (Tala mpe fwaniswa.)

⁷ Muna siamisa o vumi weto muna Yave, konso ntangwa tuzolele baka e nzengo, tufwete yindulanga mana mekunyangidikanga. (Nku. 16:8) Avo tangidi konso lusansu lwa Bibila, ukiyuvula: ‘Kele vo yakala vana fulu kia muntu ndioyo, nkia nzengo yadi baka?’ Kasikil’owu, vava alangi kumi bavova mambu mabendomoka, nga wadi kubakwikila yo bakama wonga wa wantu yovo o zola kwaku muna Yave kwadi sunda? Aneyisaele ke bakwikila ko vo Yosua yo Kalebe ludi bavovanga, muna kuma kiaki bavidisa e lau dia kota muna Nsi a Nsilu.—Nta. 14:10, 22, 23.

8. Nkia fu tufwete vangila e ngolo muna yima? Ekuma?

⁸ Lulembamu. Yave kwa alembami kaka kesengomonanga e ludi. (Mat. 11:25) O yeto kuna lulembamu lwawonso tutambulwilanga longoka e ludi. (Mav. 8:30, 31) Kana una vo i wau, tufwete kuyikenga kimana twalembi kituka akwa lulendo. Avo ediadi divangamene, tulenda yantika yindula vo e ngindu zeto zisundidi ke mu nkanikinu mia Bibila ko ye tuludiku twa nkubik’a Yave.

9. Aweyi tulenda kwamanana songela fu kia lulembamu?

⁹ Avo tuzolele kala alembami, tufwete sungamenanga vo oyeto twandwelo kikilu avo tutezaneso yo Yave. (Nku. 8:3, 4) Tufwete lombanga mpe muna sambu kimana o Yave katusadisa twayima e fu kia lulembamu yo tambulwila longwa kwa yandi. Yave okutulonganga e ngindu zandi muna Bibila ye muna nkubik’andi. Okutusadisa muna zitisa e ngindu zandi ke mu ngindu zeto ko. Ekolo otanganga e Bibila, vava zaya una Yave kezolelanga e fu kia lulembamu yo menga e fu kia lulendo yo umvuania. Avo oveno kiyekwa eki kivava vo wakala ye wisa, vanga ngolo kimana wakwamanana songa e fu kia lulembamu.

UNA TULENDA TATIDILA E LUDI

10. Aki nani o Yave kesadilanga mu vana tuludiku kwa nkangu andi?

¹⁰ Kwamanana bunda e vuvu mu nkubik’a Yave. Kuna nz’ankulu, Yave wasadila Mose i bosi Yosua muna vana tuludiku kwa nkangu andi Isaele. (Yos. 1:16, 17) Aneyisaele basambulwanga vava babadikilanga wantu awaya vo Yave basunzulanga. Vioka mvu miayingi vava e nkutakani ya Kikristu yasikidiswa, antumwa 12 yau bavananga tuludiku kwa nkangu a Nzambi. (Mav. 8:14, 15) Kuna kwalanda, e buka kiaki kiawokela kadi mwakulama mpe akuluntu ankaka ana bakala muna Yerusaleme. Wau vo ampangi balandanga tuludiku twa wantu awaya, ‘e nkutakani zasikila muna lukwikilu, o lutangu lwawokelanga lumbu ke lumbu.’ (Mav. 16:4, 5) Yeto mpe o unu, tusambulwanga vava tulandanga tuludiku twa nkubik’a Yave. Aweyi obenze kemona o Yave kele vo ke tulemvokele ko wantu ana kasola kimana bavitanga o ntu?  Tulenda baka e mvutu za kiuvu kiaki muna fimpa dina diabwa vava Aneyisaele bayendanga kuna Nsi a Nsilu.

11. Adieyi diabwila awana ke bazitisa Yave ko ye awana kasola muna vitanga o ntu? (Tala mpe fwaniswa.)

¹¹ Lumbu kimosi, vava Aneyisaele bayendanga kuna Nsi a Nsilu, akala akaka ana bakala ye wisa bafidisa Mose e mpaka ye ke batonda ko e kiyekwa kina Yave kamvana. Bavova vo: “O nkangu awonso wavauka [ke Mose kaka ko], yau awonso, o Yave una vana kati kwau.” (Nta. 16:1-3) Dialudi vo, kuna kwa Nzambi “o nkangu awonso” wavauka wakala, kansi Yave wasola Mose kimana kavitanga o ntu. (Nta. 16:28) Vava bavovela Mose e mbi, akolami awaya, Yave bavovela e mbi. Ke basianga sungididi ko mu mana Yave kazola, kansi mu mana yau kibeni bazola, i sia vo, wisa ye tunda. Yave wafwasa wantu awaya ye awonso ana babayikama. (Nta. 16:30-35, 41, 49) Diau dimosi mpe o unu, tuzeye wo vo Yave ke tondanga ko awana bekolamenanga tuludiku twa nkubik’andi.

12. Ekuma tufwete bundilanga e vuvu muna nkubik’a Yave?

¹² Ntangwa zawonso tulenda bunda e vuvu muna nkubik’a Yave. Vava dimonekanga vo vafwete vangwa nsobani muna umbakuzi weto wa ludi kia Bibila yovo muna mpila tusadilanga Yave, awana bevitanga o ntu, ke bekalanga ye lukatikisu ko muna vanga e nsobani zazi. (Nga. 4:18) Bevanganga wo kadi bazolele yangidika Yave. Muna baka e nzengo zazi, bevanganga mawonso muna sadila e Diambu dia Nzambi. I diau mpe bafwete vanganga e selo yawonso ya Yave.

13. Nki i “mbandu a mambu mavimpi”? Aweyi tufwete mo badikilanga?

¹³ “Simbinina e mbandu a mambu mavimpi.” (2 Tim. 1:13) “E mbandu a mambu mavimpi” i malongi ma Kikristu mena muna Bibila. (Yoa. 17:17) Malongi mama i tuku dia  mambu mawonso tukwikilanga. E nkubik’a Yave ikutulonganga mu tatidila malongi mama. Avo tuvangidi wo, tusambulwa.

14. Aweyi Akristu ankaka kuna nz’ankulu bayambulwila landa e “mbandu a mambu mavimpi”?

¹⁴ Nkia diambu dilenda vangama avo tuvavukidi e “mbandu a mambu mavimpi”? Tala e nona kimosi. Muna tandu kiantete, Akristu ankaka bamwanganesanga e nsangu zaluvunu vo e lumbu kia Yave kialwaka kala. Nanga nkanda batambula wamonekanga vo kwa Paulu wa ntumwa watuka ye ke bateka fimpa ko muna zaya e ziku kana vo yandi kikilu wasoneka wo. Akristu akaka muna Tesalonika bakwikila muna nsangu zazi yo mwanganesa zo. Kele vo basungamena mana Paulu kabalonga, ke badi vukumunua ko. (2 Tes. 2:1-5) Paulu wavovesa mpangi zazi vo bavenga fu kia kwikila muna mawonso bawanga. Muna kubasadisa mu kala walungalala muna konso diambu badi wanana diau kuna sentu, Paulu wafokolwela nkand’andi wanzole kasonekena esi Tesalonika vo: “I mavimpi mame mama, mono kibeni Paulu nsonekene wo muna koko kwame, mena vo i dimbu muna nkanda miawonso; eyayi i mpila isonekenanga.”—2 Tes. 3:17.

15. Aweyi tulenda kuyitanina muna luvunu lumonekanga vo ludi? Yika e nona. (Tala mpe mafoto.)

¹⁵ Nkia diambu tulenda longoka muna dina Paulu kavovesa esi Tesalonika? Avo tuwidi e diambu ke dina ngwizani ko ye dina twalongoka muna Bibila yovo lusansu lutusivikisi, tufwete kala yo umbakuzi. Lumbu kimosi kuna União Soviética yankulu, e mbeni zeto bavana nkanda kwa ampangi wamonekanga vo ku vula dia sina watuka. O nkanda wau, wakasakesanga mpangi zankaka mu vanga dibundu diankaka. O nkanda wau wamonekanga vo waludi kibeni. Kansi ampangi ana bakala ye kwikizi, ke bavunua ko, kadi babakula vo mana makala mu nkanda wau ke makala ngwizani ko ye mana balongoka. Diau dimosi mpe o unu, awana bemenganga e ludi ezak’e ntangwa besadilanga internete ye nzila zankaka muna vava kutuvuna yo kutuvambanesa.  Vana fulu kia ‘vilakesa nyindu mieto’ mu nzaki, tufwete toma fimpa muna kala ye ziku vo mana tuwidi yovo tutangidi ngwizani mena ye ludi kina tulongokanga.—2 Tes. 2:2; 1 Yoa. 4:1.

16. Landila Roma 16:17, 18, adieyi tufwete vanga avo muntu ovavukidi e ludi?

¹⁶ Kwamanana muna kintwadi ye awana besonganga kwikizi kwa Yave. Yave ozolele vo twansambilanga mu kintwadi ye mpangi zeto. Tulenda wo vanga kaka avo tutatididi e ludi. O muntu ona osayanesanga nsangu ke zina ngwizani ko ye ludi, mpambani ketwasanga muna nkutakani. Muna kuma kiaki, Yave okutulukisanga vo ‘twabavavuka.’ Avo ke tuvangidi wo ko, yeto kibeni tulenda vengomoka muna ludi yo lembi sikila ye kwikizi muna Yave.—Tanga Roma 16:17, 18.

17. Nkia nluta tubaka avo tuzeye e ludi yo tatidila kio?

¹⁷ Avo tuzeye e ludi yo tatidila kio, tulenda finama Yave ye tukala yo lukwikilu lwasikila. (Efe. 4:15, 16) Vana ntandu, ke tuvukumunua ko muna malongi maluvunu lwa Satana. Tukala mu lutaninu lwa Yave muna kolo kia mpasi zayingi. Muna kuma kiaki, nutatidila e ludi, “o Nzambi a luvuvamu okala yeno.”—Fili. 4:8, 9.