1. Aweyi tulenda tanginina Yave wa Se dieto dianzodi?

YAVE otoma kutuzolanga. (Yoa. 3:16) Oyeto mpe tuzolele tanginina Se dieto dianzodi. Muna kuma kiaki, tufwete vanganga e ngolo za ‘kala e ntwadi muna mpasi ye kiese, akwa nzolani a ungudi yo walakazi’ kwa wantu awonso, musungula kw’awana tuna yau “entwadi muna lukwikilu.” (1 Pet. 3:8; Ngal. 6:10) Tuzolele sadisa mpangi zeto vava benuananga ye mpasi.

2. Adieyi tuvovela mu longi diadi?

² Awonso bazolele kala muna kanda dia Yave, bewanana ye mambu mampasi. (Maku 10:29, 30) Wau vo e mbaninu a nza yayi ifinamene, nanga mpasi wokela kaka ziwokela. Aweyi tulenda sadisila muntu yo nkw’andi? Yambula twabadika dina tulenda longoka muna tusansu twa Nkand’a Nzambi mu kuma kia Loti, Yobi yo Naomi. Tubadika mpe maka mambu mampasi benuananga mau mpangi zeto ye una tulenda kubasadisila.

3. Landila e sono kia 2 Petelo 2:7, 8, nkia nzengo zambi kabaka o Loti? Nkia mfwilu zatwasa?

³ Loti nzengo zambi kikilu kabaka wau kasola kwenda zingila muna mbanz’a Sodomo kadi o nkangu a mbanza yayi yimpumbulu kikilu bakala. (Tanga 2 Pet. 2:7, 8.) Kana una vo zunga kiambote kikilu kiakala, Loti mfwilu miayingi kabaka wau kayenda zingila muna mbanz’a Sodomo. (Etu. 13:8-13; 14:12) Nanga o nkaz’a Loti watoma zolanga e mbanza yayina yo wantu bazingilanga mo. Ediadi diamfila mu kolamena Yave.  Nkaz’a Loti wafwa vava Nzambi kafwasa e mbanza muna tiya. Yindula wan’amakento wole a Loti. Yau awole bazitikilwa bakala, kansi matoko mau bafwa vava kiafwaswa e mbanz’a Sodomo. Loti wavidisa e nzo andi ye mavua mandi. Edi diasunda e mpasi, o nkaz’andi mpe wafwa. (Etu. 19:12-14, 17, 26) Muna kolo kiakina kiampasi, nga Yave wayambula songa luzindalalu kwa Loti? Ve.

4. Aweyi Yave kasongela luzindalalu kwa Loti? (Tala e fwaniswa kia fukwa.)

⁴ Yandi kibeni o Loti wabaka e nzengo za kwenda zingila kuna mbanz’a Sodomo. Kana una vo i wau, Yave wamfwila e nkenda yo tuma ambasi kimana bamvuluza kumosi ye esi nzo andi. Vana fulu kia lemvoka vana vau vava ambasi babavovesa bavaika muna mbanza, Loti ye esi nzo andi ‘bazingila’ muna vaika. Diavava vo ambasi babasimba muna moko yo kubavaikisa muna mbanza. (Etu. 19:15, 16) I bosi, ambasi bavovesa Loti katinina kuna miongo. Kansi, vana fulu kia lemvokela Yave, Loti walomba vo katinina kuna mbanza yakala lukufi ye Sodomo. (Etu. 19:17-20) Kuna luzindalalu lwawonso, Yave watambulwila e ndomb’a Loti yo yambula vo kenda kuna mbanza kasola. Kuna kwalanda, Loti wamona wonga wa zingila muna mbanza yayina yo kwenda zingila kuna miongo, fulu kina Yave kamvovesa kuna lubantiku vo katinina. (Etu. 19:30) Ekwe luzindalalu kasonga o Yave! Aweyi tulenda kuntanginina?

5-6. Aweyi tulenda sadila luludiku luna muna 1 Tesalonika 5:14?

⁵ Nze Loti, dilenda kala vo mpangi muna nkutakani obakidi nzengo zambi yo kuntwasila mpasi zayingi. Avo diambu diadi dibwidi, adieyi wadi vanga? Nanga wadi kala ye luzolo lwa kumvovesa vo ovelele ina kakuna. Ediadi dialudi. (Ngal. 6:7) Kansi, tulenda vanga dina disundidi o wete. Tulenda tanginina e mpila ina Yave kasadisila Loti. Aweyi tulenda wo vangila?

⁶ Yave katuma kaka mbasi ko muna lukisa Loti, kansi mpe muna kunsadisa kimana kavuluka muna lufwasu lwa Sodomo. Diau dimosi mpe, avo tumwene mpangi eto ozolele baka nzengo zilenda kuntwasila e mpasi, ke tufwete kunlukisa kaka ko kansi tufwete mpe vanga diambu muna kunsadisa. Tufwete kala yo luzindalalu kana nkutu vo mpangi ozingidi muna sadila luludiku lwa Nkand’a Nzambi twamvana. Tulenda tanginina ambasi ana Yave katuma. Vana fulu kia yoya yo yambula mpangi eto, tufwete vanga mawonso muna kunsadisa. (1 Yoa. 3:18) Ezak’e ntangwa, tulenda vanga nze yeto tusimbidi mpangi eto mu koko yo kunsonga una kalenda sadila e longi kaveno.—Tanga 1 Tesalonika 5:14.

7. Aweyi tulenda tanginina e mpila ina Yave kakadila ye Loti?

⁷ Yave wafwana sia e sungididi muna usumuki wa Loti. Kansi, wavumunuina Petelo wa ntumwa mu soneka vo Loti nkwa unsongi kakala. Diakiese mu zaya vo Yave ololokanga masumu meto! (Nku. 130:3) Aweyi tulenda tanginina e mpila ina Yave kakadila yo Loti? Avo tusidi e sungididi muna fu yambote ya mpangi zeto, tukadila yau kuna luzindalalu. Avo tuvangidi wo, dilenda kala diasazu kwa yau mu tambulwila lusadisu lweto.

8. E nkenda zilenda kutufila mu vanga nkia diambu?

⁸ Nswaswani yo Loti, e mpasi kamona Yobi ke mu kuma kia sia ko vo nzengo zambi kabaka. Yobi wavidisa mavua mandi mawonso, wantu muna mbanza bayambula kunzitisa yo vidisa mpe vimpi wambote kakala wau. Edi diasunda e mpasi kwa yandi yo nkaz’andi, o wan’au awonso bafwa. Yobi wavuninua mpe  mambu kwa akundi andi tatu aluvunu. Ekuma akundi tatu a Yobi balembi kumfwila e nkenda? Kadi ke bavava zaya ko e kuma e mpasi zazi zambwila. Muna kuma kiaki, ngindu zabendomoka bakala zau mu kuma kia Yobi yo kumfundisa kondwa kwa nkenda. Aweyi tulenda vengela o vilwa wau? Sungamena vo Yave kaka ozayanga e ziku kia mambu mawonso malenda bwila o muntu. Muna kuma kiaki, toma winikinanga vava muntu kekuzayisanga e ntokani zandi. Vana fulu kia winikina kaka, vava kuyisia vana fulu kiandi. Mu mpila yayi kaka olenda fwila mpangi aku e nkenda.

9. E nkenda zilenda kutusadisa mu lembi vanga nkia diambu? Ekuma?

⁹ E nkenda zilenda kutusadisa mu lembi sayanesa e mambu mana mpangi zeto benuananga mau. O nkumbi ke tunganga e nkutakani ko, bangula kebangulanga yo. (Nga. 20:19; Roma 14:19) O muntu okumbanga ke songanga nkenda ko, e mvovo miandi milenda lweka yo sakisa e mpasi za muntu. (Nga. 12:18; Ef. 4:31, 32) Muna kuma kiaki, e diambu diambote tufwete vanga i sianga e sungididi muna fu yambote ya mpangi zeto yo yindula una tulenda kubasadisila mu zizidila e mpasi.

10. Adieyi tulenda longoka muna sono kia Yobi 6:2, 3?

¹⁰ Tanga Yobi 6:2, 3. Ezak’e ntangwa, Yobi wavovanga mambu ‘lembi yindula.’ Kansi kuna kwalanda, watambulwila o vilwa wandi. (Yobi 42:6) Nze Yobi, o mpangi onuananga ye mpasi olenda vova diambu lembi yindula yo kuyibanza kuna kulanda. Adieyi tufwete vanga? Vana fulu kia kuntumba, diambote twamfwila e nkenda. Sungamena vo Yave kakana ko vo twamonanga e mpasi zikutubwilanga o unu. Muna kuma kiaki, kana nkutu selo kiakwikizi  kia Yave olenda vova mambu mana kakanini ko wau kena mu mpasi. Olenda nkutu vova mambu mambi mu kuma kia Yave ye mu kuma kieto. Avo diadi divangamene, kufungila mpangi aku makasi ko ngatu kumfundisa mu kuma kia mana kavovele.—Nga. 19:11.

11. Aweyi akuluntu balenda tanginina Eleyu vava bevananga e longi?

¹¹ Ezak’e ntangwa, o muntu una mu mpasi luludiku yovo longi kevuanga o mfunu. (Ngal. 6:1) Adieyi akuluntu balenda vanga? Bafwete tanginina e mbandu a Eleyu ona wawinikina Yobi kuna ngemba zawonso. (Yobi 33:6, 7) Eleyu wateka vava zaya e ngindu za Yobi i bosi kamvana e longi. Akuluntu ana belandanga mbandu a Eleyu, bafwete toma winikinanga yo vava bakula e mpasi zina muntu kenuananga zau. Avo bavangidi wo, e longi diau dilenda simba o ntim’a muntu.

12. Aweyi Naomi kamona vava nkaz’andi yo wan’andi wole bafwa?

¹² Naomi nkento akwikizi kakala, watoma zolanga Yave. Kansi, vava o nkaz’andi yo wan’andi wole bafwa, Naomi wakendalala kikilu yamu tezo kia zola soba e nkumbu andi kimana kabokelelwanga vo “Mara” ina ye nsasa vo ‘Ndudi.’ (Rutu 1:3, 5, 20) O Rutu, mosi muna wan’andi a longo, wantatamena muna kolo kiakina kiampasi. Rutu kasadisa kaka Naomi ko, kansi wasadilanga mpe mvovo mia ngemba muna kunkasakesa. Muna songa zola kwandi kwa Naomi, Rutu wasadila mvovo mia ngemba ye mia nsi a ntima.—Rutu 1:16, 17.

13. Ekuma ampangi ana befwilwanga akazi au bevuilanga lusadisu lweto o mfunu?

¹³ Avo mpangi eto ofwidilu nkaz’andi, lusadisu lweto kevuanga o mfunu. Akazi bena nze nti miole mikudilanga kumosi. Ekolo e mvu miviokanga, e mianzi miau mibindalakananga. Avo nti mosi uvuzilu yo fwa, o nti wankaka mu vonza mpe ukala. Diau dimosi mpe, avo mosi muna akazi ofwidi, yakala yovo nkento olenda kendalala mu kolo kiayingi. Muna bong’e nona, mpangi Paula * ona wafwilwa e yakala mu kinsalukisa, wavova vo: “E zingu kiame kiasoba emvimba. Kiazaya ko dina ndenda vanga. Yavidisa nkundi ona osundidi akundi awonso. Yanzayisanga konso diambu, wakalanga yame muna ntangw’a kiese ye muna ntangw’a mpasi. O nkaz’ame wangwinikinanga vava yanzayisanga e ntokani zame. Vava kafwa, yamona nze ndambu ame a nitu yafwa.”

14-15. Aweyi tulenda fiaulwisila muntu ofwidilu yakala yovo nkento?

¹⁴ Aweyi tulenda fiaulwisila muntu ofwidilu nkaz’andi? E diambu diantete tufwete vanga i mokena yandi, kana nkutu vo tulenda mona e nsoni yovo lembi zaya dina tuvova. Mpangi Paula ona tuyikidi kala wavova vo: “Nzeye wo vo lufwa mpasi kikilu lutwasanga kwa wantu. Betokananga kana vo dina bevova ke dilweka muntu ko. Kansi, edi disundidi e mpasi i lembi vova diambu.” O muntu una mu ntantu ke vavanga ko vo twavova diambu dilenda soba e zingu kiandi vana vau. Mpangi Paula wakudikila vo: “Yatoma yangalalanga kana nkutu vava akundi ame bampovesanga kaka vo ‘Yakendalala kikilu ngina mu kuma kia diambu diabwididi.’”

¹⁵ Mpangi William, ona wafwilwa nkento se vioka mvu miayingi, wavova vo: “Iyangalalanga vava akaka bekumpovesanga mambu mambote besungamenanga mu kuma kia nkaz’ame. Dikunsadisanga mu zaya vo wantu batoma zolanga nkaz’ame yo kunzitisa. Vava bevanganga wo, bekunsadisanga kikilu.  E mvovo miau mikumfiaulwisanga kikilu, kadi yatoma zolanga kikilu o nkaz’ame. Muntu amfunu kikilu kakala muna zingu kiame.” Mpangi Bianca ona wafwilwa yakala, wavova vo: “E diambu dikumfiaulwisanga i vava akaka besambanga yame yo kuntangila e sono ya Nkand’a Nzambi. E diambu diankaka dikunsadisanga i vava bemokenanga yame mu kuma kia nkaz’ame ye vava bekungwinikinanga vava ivovelanga mambu mandi.”

16. (a) Adieyi tufwete kwamanana vanga kuna kw’awana bafwilwa azolw’au? (b) Landila e sono kia Yakobo 1:27, nkia mbebe katuvana o Yave?

¹⁶ Nze una Rutu katatamena Naomi muna kolo kiampasi, tufwete kwamanana sadisa awana bafwilwa azolw’au. Mpangi Paula ona tuyikidi kala, wakudikila vo: “Lusadisu lwayingi yatambula vava nkaz’ame kafwa. Ekolo e ntangwa yaviokanga, o wantu bavutukila e zingu kiau kia lumbu ke lumbu. Kansi, e zingu kiame kiasoba emvimba. Diambote dikalanga vava wantu bebakulanga vo muntu ofwidilu lusadisu kevuanga o mfunu kana nkutu vava vevioka ngonde yovo mvu miayingi.” Ke vena wantu wole ko bafwanana muna mawonso. Akaka bekulukilwanga e zingu kiampa mu nzaki. Kansi, akaka besungamenanga muntu ofwidi vava besalanga e salu kina basalanga entwadi. Ediadi dikubatwasilanga ntantu zayingi. E mpila ina o wantu bezizidilanga e ntantu yaswaswana. Muna kuma kiaki, tufwete sungamenanga vo Yave watuvana e lau ye mbebe ya lunga-lunga awana befwilwanga akazi au.—Tanga Yakobo 1:27.

17. Awana babembolwa kwa akazi au, ekuma bevuilanga lusadisu lweto o mfunu?

 ¹⁷ Wantu ankaka bekendalalanga yo tokana kwayingi vava bebembolwanga kwa akazi au. Muna bong’e nona, mpangi Joyce ona wabembolwa kwa nkaz’andi yo sompa nkento ankaka, wavova vo: “E mpasi yamona vava twavambana zisundidi zina yadi mona kele vo nkaz’ame kafwa. Kele vo nkaz’ame ofwidi mu kuma kia sumbula yovo mayela, ke luzolo lwandi ko. Kansi kuna kwa yeto, yandi kibeni wabaka e nzengo za kumbembola. Yakimwena vo kina kwame mfunu ko.”

18. Adieyi tulenda vanga muna sadisa awana ke bena diaka ye akazi ko?

¹⁸ Kana nkutu mu mambu makete, tulenda songa kwa awana ke bena diaka ye akazi ko vo zola tukubazolanga. Wau vo yau mosi kaka bena, akundi ambote bavuidi o mfunu. (Nga. 17:17) Aweyi olenda songela vo u nkundi ambote? Olenda kubabokela benda dila kuna nzo aku. Olenda vaika yau muna salu kia umbangi yovo kwenda viokesa ntangwa kumosi muna vuvika e ngindu. E mpila yankaka olenda wo vangila i bokela o muntu kimana kakala yeno muna nsambila ya esi nzo. Avo ovangidi wo, oyangidika Yave kadi yandi ‘ofinamanga awana babudik’e ntima.’ Una mpe se ‘ntanini kuna kwa akento bafwilw’akala.’—Nku. 34:18; 68:5.

19. Landila e sono kia 1 Petelo 3:8, adieyi ofwete kwamanana vanga?

¹⁹ Ke kolo ko, e Kintinu kia Nzambi kiyala e nza. ‘E mpasi zawonso zivilakanua.’ Tuvingilanga e ntangwa ina ikala vo “oma mantete ke meyindulwa ko, ngatu kota muna ntima.” (Yes. 65:16, 17) Yavana e lumbu kiaki kilwaka, tufwete kwamanana sadisa muntu yo nkwandi. Muna kuma kiaki, tufwete songanga muna mvovo ye mavangu meto vo tutoma zolanga e mpangi zeto.—Tanga 1 Petelo 3:8.