1. Ekuma tulenda tezanesena Satana yo nkongo?

O NKONGO kani dimosi kaka kekalanga diau, i sia vo, baka e mbizi yovo kumvonda. Muna kuma kiaki, o nkongo olenda sadila ntambu mia mpila mu mpila nze una kavova mosi muna akundi aluvunu a Yobi. (Yobi 18:8-10) Aweyi o nkongo kelekelanga e ntambu kimana e bulu kiabakama mo? Otoma longokanga e kadilu kia bulu kazolele baka. Okukiyuvulanga: Amweyi kiviokelanga? Nkia madia kizolanga o dia? Nkia mpil’a ntambu ulenda kumbaka? Kieleka, Satana mpe olenda tezaneswa ye nkongo ndioyo. Olongokanga e kadilu yeto. Omonanga e fulu tukwendanga ye mambu mekutuyangidikanga. I bosi, osolanga e ntambu una kazeye vo tulenda mo bakama muna kinsalukisa. Kana una vo i wau, Bibila kivovanga vo, kana nkutu tubakamene muna ntambu mia Satana, tulenda kweto vuluka. Kikutulonganga mpe una tulenda vengela e ntambu miole miami, i sia vo, lulendo ye loko.

2. Nkia ntambu miole Satana ketoma sadilanga?

² E loko ye lulendo * i ntambu miole Satana ketoma sadilanga. Vioka mafunda ye mafunda ma mvu, Satana nluta miayingi kevuanga muna sadila e fu yayi yambi. O Satana una nze mbaki a nuni ona osakanga e nuni muna kubafila babakama muna ntambu yovo muna konde. (Nku. 91:3) Kansi, oyeto ke tuzolele bakama muna ntambu mia Satana ko. Ekuma? E kuma kadi Yave okutuzayisanga e ntambu mina Satana kesadilanga.—2 Kor. 2:11.

3. Ekuma Yave kasonekesena muna Bibila e nona ya wantu basonga e fu kia lulendo ye loko?

³ Muna kutusadisa twavenga fu kia lulendo ye loko, Yave okutuzayisanga  dina diabwila akaka muna selo yandi ana basonga e fu yayi. Owau, yambula twafimpa e nona ya wantu ana babakama muna ntambu mia Satana kana una vo se mvu miayingi basadilanga Yave. Nga ediadi disongele vo ke tulendi venga e fu kia lulendo ko ye loko? Ve. Yave wasonekesa e nona yayi muna Bibila “muna kutulukisa.” (1 Kor. 10:11) Ozeye wo vo e nona yayi ya lulukisu ilenda kutusadisa mu venga yovo vuluka muna ntambu mia Nkadi ampemba.

4. Adieyi dilenda kutubwila avo tu akwa lulendo?

⁴ Satana ozolele vo twakituka akwa lulendo. Ozeye wo vo avo tukitukidi akwa lulendo, tukala nze yandi ye tuvidisa e lau diazinga yakwele mvu. (Nga. 16:18) Ekiaki i kuma Paulu wa ntumwa kavovela vo o muntu olenda “kuyitundidika yo bwa muna tumbu kiazengelwa Nkadi ampemba.” (1 Tim. 3:6, 7) Ediadi dilenda bwila konso muntu mu yeto, kiakala vo tu wantu ampa muna ludi yovo se mvu miayingi tusadilanga Yave.

5. Landila e sono kia Kimpovi 7:16, 20, aweyi o muntu kesongelanga vo nkwa lulendo?

⁵ O nkwa lulendo, nkwa loko mpe kekalanga. Satana ovavanga kutufila mu kala ye fu kia loko yo sia e sungididi kiasaka mu yeto kibeni ke mu Yave ko, mu sungula vava tukalanga mu mpasi. Kasikil’owu, nga wavuninua kala o mambu kwa mpangi mosi? Nga wavangwa kala diambu dia lembi songa? Satana wadi yangalala kele vo wafungila Yave yovo mpangi zaku makasi. Nkadi ampemba ozolele kufila wayindula vo diambote mu vangila mambu muna mpila aku ke mu landa luludiku lwa Yave ko luna muna Bibila.—Tanga Kimpovi 7:16, 20.

6. Adieyi olongokele muna nona kia mpangi ankento kuna Holanda?

⁶ Tala e nona kia mpangi mosi ankento kuna Holanda, ona wafungila mpangi zankaka muna nkutakani o makasi wau bamvanga e diambu diankendeleka. Wabak’e nzengo vo kalendi diaka vanga kikundi ko ye mpangi zazi. Wavova vo: “Kinsona kikilu yamonanga, kansi kiazola kubaloloka ko. Yavovesa nkutu o nkaz’ame vo twasoba e nkutakani.” I bosi, mpangi  ndioyo ankento watala e programa ya TV ya Mbangi za Yave ya ngonde ya Malusu, 2016. E programa yayi yavovela maka mambu tulenda vanga muna loloka mpangi zeto. Mpangi ankento wavova vo: “Yabakula vo mfwete songa lulembamu yo toma kuyifimpa vana fulu kia vava soba e fu ya mpangi muna nkutakani. E programa yayi yansadisa mu sia e sungididi kiame muna Yave ye muna wisa kena kiau kia kutuzayisa dina tufwete vanga.” Nga obakwidi mbut’a diambu? Vava owanana ye diambu dia mpila yayi, sia e sungididi kiaku muna Yave. Dodokela Yave kasadisa wabadikilanga ampangi nze una yandi kekubabadikilanga. Kadi o Se dieto dia zulu omonanga o vilwa wa mpangi zeto, kansi okubalolokanga. I diau mpe Yave kazolele vo wavanga.—1 Yoa. 4:20.

7. Nkia diambu diabwila Uziya wa Ntinu?

⁷ O lulendo lwafila Uziya wa Ntinu a Yuda mu lembi tambulwila e longi yo vanga e diambu dina kakadila yo nswa ko wa vanga. Uziya mambu mayingi mambote kavanganga. Wanuananga vita zayingi, watunga mbanza zayingi yo kala ye mpatu zayingi. Kieleka, “o Nzambi aludi wansambulanga.” (2 Tus. 26:3-7, 10) Kansi, Bibila kivovanga vo: “Vava kakumamene, okitukidi nkwa lulendo, muna lufwasu lwandi.” Yave wateka kanikina vo anganga kaka bafwete yoka e ndumbu muna tempelo. Kansi, Uziya wa Ntinu kuna lulendo lwawonso wakota muna tempelo yo yoka e ndumbu. Yave kayangalala ko, watwasa wazi kwa muntu ndioyo wa nkwa lulendo. Uziya wakala ye wazi yamuna lumbu kia lufwa lwandi.—2 Tus. 26:16-21.

8. Landila e sono kia 1 Korinto 4:6, 7, aweyi tulenda vengela e fu kia lulendo?

⁸ Nga yeto mpe tulenda kituka akwa lulendo yo sumuka nze Uziya? Tala e nona kia mpangi José. Kompani diatoma zayakana kakala diau ye wasalanga se nkuluntu ona watoma zitiswanga muna nkutakani. Wafilanga malongi muna tukutakanu twakete ye twampwena, akengi a zunga kwa yandi balombanga luludiku. Mpangi José wavova vo: “Kansi, muna ngangu za mono kibeni kaka yabundanga e vuvu. Kiabundanga Yave vuvu ko. Yayindulanga vo kilendi vanga diambu diambi ko, dianu yabembolwelanga luludiku ye lulukisu lwa Yave.” Mpangi José wavola sumu diampwena yo vaikiswa muna nkutakani. Una vavioka mvu miayingi, wavutuka muna nkutakani. Owau, wabakula vo: “O Yave wandongele vo e diambu disundidi o mfunu, ke kiyekwa ko tuna kiau, kansi i vanga mana kelombanga vo twavanga.”  Muna kuma kiaki, yambula twasungamenanga vo, konso ngangu tuna zau yovo konso kiyekwa tuna kiau muna nkutakani, kwa Yave kitukidi. (Tanga 1 Korinto 4:6, 7.) Kadi avo tu akwa lulendo, Yave ke kutusadila ko.

9. E loko diafila Satana yo Eva mu vanga nkia diambu?

⁹ Konso ntangwa tuvovelanga e fu kia loko, vana vau tusungamenanga Satana wa Nkadi ampemba. Nze mosi muna mbasi za Yave, Satana malau mayingi kakala mau. Kansi, malau mankaka diaka kavavanga. Wazola vo bamvana o nkembo una ufwanukini kaka kwa Yave. Satana ozolele vo twakala nze yandi. Muna kuma kiaki, ovavanga kutufila twalembi yangalela ina tuna yau. E nkumbu antete kavanga e diambu diadi i vava kamokena yo Eva. Kuna zola kwawonso, Yave wavana Eva yo nkaz’andi ulolo wa madia, i sia vo, “e bundu ya nti miawonso mina omu mpatu.” Nti umosi kaka kabavanina nswa ko. (Tuku 2:16) Satana wafila Eva mu yindula vo mfunu diakala kwa yandi mu dia e bundu kia nti una wasimwa. Eva kayangalela ko ina kakala yau, kadi mayingi diaka kavava. Tuzeye dina diavangama kuna kwalanda. Eva wavola e sumu yo fwa.—Tuku 3:6, 19.

10. Aweyi Davidi wa Ntinu kakitukila nkwa loko?

¹⁰ E loko, diafila Davidi wa Ntinu mu vilakana e lekwa yawonso ina Yave kamvana, i sia vo, kimvuama, kintinu ye wansadisa muna sunda e vita zayingi. Davidi wavutula matondo yo vova vo e lekwa ina Nzambi kamvana ‘ke ilendi tangakana ko!’ (Nku. 40:5) Kansi kuna kwalanda, Davidi wavilakana yawonso Yave kamvana. Wakituka nkwa loko yo vava diaka lekwa yayingi. Kana una vo Davidi akento ayingi kakala yau, wayantika yima e zolela yambi muna ntima mu kuma kia nkento angani. O nkento ndioyo i Bate-seba wa nkaza Uriya wa Nkete. Kuna loko diawonso, Davidi wavukana yo Bate-seba yo yimita. E zumba katá, sumu diampwena kikilu, kansi Davidi wavanga diaka e nkubika muna vondesa Uriya. (2 Sam. 11:2-15) Adieyi Davidi kayindula? Nga wayindula vo Yave kamonanga ko mana kavanganga? Kana una vo Davidi wasadilanga Yave ye kwikizi kiawonso mu mvu miayingi, wakituka se nkwa loko yo baka mfwilu miayingi. Kansi, diakiese mu zaya vo, vana vau Davidi watambulwila e sumu diandi yo viluka o ntima. Ekwe kiese kamona Davidi wau vo Yave wanloloka!—2 Sam. 12:7-13.

11. Landila e sono kia Efeso 5:3, 4, nki kilenda kutusadisa mu venga e loko?

 ¹¹ Adieyi tulongokele muna nona kia Davidi? Tulongokele vo tulenda venga e fu kia loko avo tukwamanene yangalela e lekwa yawonso ina Yave kekutuvananga. (Tanga Efeso 5:3, 4.) Tufwete yangalelanga ina tuna yau. Vava tuyantikanga longoka e Bibila yo muntu, tukunkasakesanga vo konso lumbu kayindula diambu diasikididi dina Yave kavangidi mu kuma kiandi yo kumvutula matondo. Avo muntu ndioyo ovangidi e diambu diadi mu lumingu lumosi, disongele vo mambu nsambwadi maswaswana kekala mau muna vutula matondo kwa Yave. (1 Tes. 5:18) Nga i diau mpe ovanganga? Avo oyindwidi mambu mawonso Yave kevanganga muna wete diaku, ediadi dikusadisa mu kumvutula matondo. Avo fu kia vutula matondo una kiau, ediadi dikusadisa mu yangalela ina una yau. Avo oyangalelanga ina una yau, kubakama mu ntambu a loko ko.

12. E loko diafila Yuda wa musi Kereote mu vanga nkia diambu?

¹² E loko diafila Yuda wa musi Kereote mu yekola Yesu. Kansi kuna lubantiku, Yuda muntu ambote kakala. (Luka 6:13, 16) Kadi Yesu wansola se ntumwa andi. Yesu wabundanga Yuda e vuvu i dianu kamvanina e kiyekwa kia lunga-lunga e nzimbu zasiwanga muna nkel’a tukau. Yesu ye ntumwa zandi basadilanga e nzimbu zazi ekolo basalanga e salu kia umbangi. E nzimbu zazi zakala nze tukau tusadilwanga o unu muna yikama e salu kia samuna e nsangu zambote omu nza yamvimba. Kansi kuna kwalanda, Yuda wayantika yiya e nzimbu kana una vo Yesu nkumbu miayingi kalukisanga o wantu mu kuma kia loko. (Maku 7:22, 23; Luka 11:39; 12:15) Diankenda vo Yuda wabembola tulukisu twatu.

13. Nki kiasonga vo Yuda wakituka se nkwa loko?

¹³ Yuda wasonga vo wakituka se nkwa loko vitila lufwa lwa Yesu. Yesu ye alongoki andi kumosi ye Maria yo mpangi andi Mareta babokeleswa benda dila kuna nzo a Simone wa nkwa wazi. Ekolo badianga, Maria watelama yo bonga mazi mansunga yo yitila mo vana ntu a Yesu. E mazi mama, nzimbu zayingi mafwanga. O Yuda kumosi ye alongoki akaka bafunga kikilu o makasi. Alongoki akaka bamona vo diambote e nzimbu zazi zasadilwa muna sadisa asukami. Kansi, Yuda kuma kiankaka kakala kiau kina kiamfila mu funga o makasi. “Wau vo mwivi kakala” wazola yiya e nzimbu zazi muna nkel’a tukau. Kuna kwalanda, e loko diafila Yuda muna yekola Yesu muna ntalu yatekelwanga mbundu mosi.—Yoa. 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luka 22:3-6.

14. Aweyi akazi mosi basadila luludiku lwasonama muna Luka 16:13?

¹⁴ Yesu walonga alandi andi e ludi kiaki kiamfunu: “Ke nulendi kala ntaudi za Nzambi ye Kimvuama ko.” (Tanga Luka 16:13.) Yamu unu twakinu mona e ziku kia diambu diadi. Tala una akazi mosi kuna Romênia basadila e mvovo miami mia Yesu. Babaka e salu kuna nsi mosi ya kimvuama. Bavova vo: “Nzimbu zayingi twadeva kuna banco. Dianu vo, entete twayindulanga vo e salu kiaki i nsambu za Yave.” Kansi, diambu diakala vo. Avo batambulwidi e salu kiaki, ke badi kala ye ntangwa yafwana ko muna salu kia Yave. Vava batanga e longi dina yo ntu a diambu vo “Kwamanana Songa Kwikizi yo Ntima Mosi” muna Eyingidilu dia 15 dia Agositu, 2008, babaka e nzengo zambote. Akazi awaya bavova vo: “Avo twele sadila ku nsi yankaka ye kani dia futwa nzimbu zayingi, ediadi diadi songa vo ngwizani eto yo Yave twasianga va fulu kiazole. Twabakula vo ngwizani eto yo Yave twadi sia mu vonza.” Muna kuma kiaki, ke batonda salu kiaki ko. Adieyi diavangama? O yakala wabaka e salu muna nsi au kina kiabasadisa mu lunga-lunga e nzatu zau. O nkento wavova  vo: “O koko kwa Yave ke kwankufi ko muna sadisa e selo yandi.” Akazi awaya bena ye kiese wau basola Yave se Mfumu au ke mu nzimbu ko.

15. Ekuma tulenda kadila ye ziku vo tulenda kweto vuluka muna ntambu mia Satana?

¹⁵ Adieyi tulenda vanga avo tubakwidi vo tubakamene muna ntambu a lulendo yovo loko? Tulenda kweto vuluka muna ntambu wau. Paulu wavova vo awana “babakama” muna sokolo dia Nkadi ampemba, balenda kwau vuluka. (2 Tim. 2:26) I diau mpe diabwila Davidi. Watambulwila e longi kavewa kwa Natani, waviluka o ntima, wayambula e loko yo vutulwisa ngwizani andi ambote yo Yave. Kuvilakani ko vo, Yave osundidi Satana muna nkuma. Muna kuma kiaki, avo otambulwidi lusadisu lwa Yave, olenda kwaku vuluka muna konso ntambu wa Nkadi ampemba obakamene.

16. Adieyi dilenda kutusadisa mu venga e ntambu mia Satana?

¹⁶ Vana fulu kialwaka yamu tezo kia bakama muna ntambu miami mia Satana, tufwete vanga e ngolo muna lembi bakama muna ntambu miami, i sia vo, lulendo ye loko. Muna lusadisu lwa Nzambi kaka tulenda wo vangila. Kansi, ke tufwete yindula ko vo ke tusinga bakama ko muna ntambu a lulendo ye loko. Kana nkutu awana basadilanga Yave mu mvu miayingi, bakituka se akwa lulendo ye loko. Muna kuma kiaki, sambanga kwa Yave lumbu yawonso kimana kasadisa wafimpa e ngindu ye mavangu maku. (Nku. 139:23, 24) Ozevo, vanga mawonso kimana walembi kituka nkwa lulendo ye loko.

17. Ke kolo ko, nkia diambu dibwila Nkadi ampemba wa mbeni eto?

¹⁷ Se vioka mafunda ye mafunda ma mvu, Satana una nze nkongo. Kansi, ke kolo ko okangwa, i bosi ofwaswa. (Lus. 20:1-3, 10) Tulakukilanga e lumbu kiaki o moyo. Ekolo tuvingilanga e lumbu kiaki, uyikenga walembi bakama muna ntambu mia Satana. Vanga mawonso mu lembi kituka se nkwa lulendo ye loko. Muna kuma kiaki, kala ye kani dia ‘sia Nkadi ampemba kitantu, oyandi okutina.’—Yak. 4:7.