1. Nkia mpasi banuananga zau Akristu muna tandu kiantete?

MUNA kolo kia mvu wa 62 yakuna mvu wa 64, Petelo wa ntumwa wasonekena “minduti a nzila bamwangana muna Ponto, Ngalatia, Kapadokia, Asia ye Bitunia.” (1 Petelo 1:1) E mpangi zazi z’akala ye z’akento mu fulu yayingi batuka. Lukasakeso ye luludiku bavuanga o mfunu kadi “ntonta zampasi” yovo lubangamu banuananga lwau. Vana ntandu, e kolo bazingilanga kia vonza kikilu kiakala. Petelo wasoneka vo: “E mbaninu a lekwa yawonso ifinamene.” Tezo kia mvu kumi kaka miasala, e Yerusaleme yadi fwaswa. Adieyi diasadisa Akristu mu zizidila kolo kiakina kiampasi?—1 Petelo 4:4, 7, 12.

2, 3. Ekuma Petelo kakasakesela mpangi zandi mu kala ye fu kia tambula e nzenza? (Tala e fwaniswa va ntandu.)

² Petelo wakasakesa mpangi zandi kimana ‘batambuziananga kuna zola.’ (1 Petelo 4:9) O mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo ‘tambula e nzenza’ una ye nsasa vo ‘songa o zola yovo walakazi kwa nzenza.’ Kansi, Petelo wakasakesa mpangi zandi  ‘batambuzianga’ kuna zola kana una vo bazayana kala ye ntwadi basalanga. Aweyi e fu kia tambula e nzenza kiadi kubasadisila?

³ E fu kiaki kiadi siamisa kintwadi kiau. Adieyi tuvova mu kuma kiaku? Nga osungamenanga e kiese wamona vava watambula e nzenza kuna nzo aku? Vava watambula muntu kuna nzo aku, e kikundi kieno kiawokela. E mpila yambote tulenda toma zayila mpangi zeto i kubabokelanga kuna nzo eto. Diavavanga vo Akristu muna lumbu ya Petelo bafinama muntu yo nkwandi ekolo e mpasi zawokelanga. Diau dimosi tufwete vanga mu ‘lumbu yayi yambaninu’ tuzingilanga.—2 Timoteo 3:1.

4. Nkia yuvu tufimpa mu longi diadi?

⁴ Aweyi tulenda songela e fu kia ‘tambuziana kuna zola’? Adieyi dilenda kutukakidila mu tambula e nzenza? Aweyi tulenda yimina e fu kiaki? Adieyi dilenda kutusadisa mu tambula e nzenza mu mpila yambote?

5. Aweyi tulenda songela e fu kia tambula e nzenza muna tukutakanu tweto?

⁵ Muna tukutakanu: Yave ye nkubik’andi bekutubokelanga muna tukutakanu. Tuzolanga vo konso muntu wizidi muna tukutakanu tweto kamona vo otomene tambulwa, musungula wantu ampa. (Roma 15:7) Yau mpe ku nzo a Yave bezidi. Muna kuma kiaki, tufwete toma kubatambula, lembi sia e sungididi muna mpwa yovo e mpila bavuatidi. (Yakobo 2:1-4) Avo omwene nzenza ovuende yandi mosi kaka, nga olenda kumbokela keza vuanda vana ndambu aku? Nanga oyangalala avo unsadisi mu bakula una lukutakanu luvangamenanga yovo mu solola e sono itangwanga. Eyayi mpila yambote ya songela e “fu kia tambula e nzenza.”—Roma 12:13.

6. Aki nani tufwete luta tambulanga?

⁶ Kubalambila madia: Kuna nz’ankulu, nkumbu miayingi o wantu basonganga e fu kia tambula nzenza muna bokelanga akaka beza dila kuna nzo au, mu songa vo bazolele vanga yau kikundi yo kadila kuna luvuvamu. (Etuku 18:1-8; Afundisi 13:15; Luka 24:28-30) Aki nani tufwete luta tambulanga? Dilenda kala ampangi za nkutakani eto. Wau vo e mpasi mu wokela kaka zina, mpangi zeto tuvuidi o mfunu yo vanga yau e kikundi. Muna mvu wa 2011, e Buka kia Selo Yambuta basoba e ntangwa ina esi Betele kuna Estados Unidos bekutakananga mu longoka Eyingidilu. Entete bayantikanga muna ola ya 18 ye miniti 45, owau se mu ola ya 18 ye miniti 15. Ekuma? Luzayisu lwasonga vo ediadi dilenda sadisa esi Betele mu songaziana e fu kia tambula e nzenza avo lukutakanu lufokokele mu ntangwa yambote. Mavula mankaka diau dimosi mpe bavanga. Ediadi lau diampwena kikilu kw’awana besadilanga kuna Betele mu toma zayana.

7, 8. Aweyi tulenda songela zola kwa mpovi za nzenza?

⁷ Ezak’e ntangwa, mpangi za nkutakani zankaka, akengi a zunga, yovo asunzudi a Betele bekwizanga fila e longi muna nkutakani eto. Aweyi tulenda sadila e lau diadi mu songa o zola kwa mpangi zazi? (Tanga 3 Yoane 5-8.) Imosi muna mpila tulenda wo vangila i kubabokela kimana beza dila kuna nzo eto.

⁸ Mpangi mosi ankento kuna Estados Unidos osungamenanga vo: “Mu mvu miayingi, mono yo nkaz’ame tukalanga ye lau dia tambula  mpovi zayingi zanzenza kumosi ye akazi au.” O mpangi ankento omonanga vo konso ntangwa bevanganga wo, lukwikilu lwau lukumamanga yo kubatwasila kiese kiayingi.” Wavova vo: “Ke tukuyibanzanga ko.”

9, 10. (a) Aki nani tulenda tambula mu kolo kiandá muna nzo eto? (b) Nga awana bena ye nzo zakete balenda mpe tambula e nzenza? Yika e nona.

⁹ Anzenza ana benanganga kolo kiandá: Kuna nz’ankulu, wantu bakala ye fu kia tambula nzenza muna nzo zau. (Yobi 31:32; Filemone 22) Diau dimosi mpe tulenda vanga o unu. Ezak’e ntangwa, akengi a zunga fulu kia lwakila bevuanga o mfunu vava bekingulanga e nkutakani. Dilenda vangama mpe kwa wan’a sikola za Kintinu ye kwa mpangi betunganga maseka. Adieyi tuvova mu kuma kia awana bevidisanga e nzo zau mu kuma kia sumbula? Balenda vava fulu kia zingila ekolo e nzo zau zitungululwanga. Ke tufwete yindula ko vo awana kaka bena ye nzo zampwena balenda tambula e nzenza. Dilenda kala vo mpangi zazi nkumbu miayingi bevanganga wo. Nga olenda tambula muntu kuna nzo aku, kana una vo nzo yakete una yau?

¹⁰ Mpangi mosi kuna Coréia do Sul osungamenanga vava katambulanga ampangi ana bayendanga kota e sikoka za Kintinu. Wasoneka vo: “Kuna lubantiku lukatikisu yakala lwau wau vo akazi ampa twakala ye mu nzo yakete twazingilanga. Kansi, o tambula mpangi zazi kuna nzo eto kiese kiayingi diatutwasila. Wau vo ke kolo ko twakazala, twamona e kiese balenda kala kiau akazi vava bekuyivananga muna salu kia Yave yo lungisa makani mau ma mwanda entwadi.”

11. Ekuma divavilanga vo twatoma tambula wantu ampa bekwizanga muna nkutakani eto?

¹¹ Mpangi zampa muna nkutakani: Vena ye mpangi yovo esi nzo beyalukanga yo kwenda mu nkutakani yankaka. Dilenda kala vo lusadisu bezidi vana muna nkutakani eno. Dilenda kala mpe vo aviti a nzila batwikilu muna nkutakani eno. Eyayi nsobani yampwena kikilu kwa yau. Divavanga vo bakulukilwa zunga kiampa, nkutakani yampa yovo ndinga ye fu ya kisi nsi yaswaswana. Nga olenda kubabokela beza dila kuna nzo eno yovo mu kwenda kingula fulu kiankaka? Ediadi dikubasadisa mu vanga yikundi yampa yo kulukilwa mambu mampa.

12. Nkia nona kisonganga vo ke divavanga ko vo twakala ye lekwa yayingi muna tambula e nzenza?

¹² Muna songa e fu kia tambula e nzenza, ke divavanga ko vo twakubika lekwa yayingi. (Tanga Luka 10:41, 42.) Mpangi mosi osungamenanga diambu diabwa vava yandi yo nkaz’andi bafilwa muna salu kia kimisionario. Wavova vo: “Wau vo aleke twakala, ke twazaya mayingi ko muna zingu. Viangi kiayingi mpe twamonanga. Lumbu kimosi muna nkokela, nkaz’ame wakendalala kikilu mu kuma kia viangi. Yavanga mawonso muna kunsadisa, kansi kialenda ko. I bosi, muna ola ya 19 ye miniti 30, muntu mosi wadodela kielo kieto. Nlongoki mosi a  Nkand’a Nzambi watutwasila malala matatu. Wayiza kimana kakayisa misionario zampa. Twanlomba vo kakota muna nzo yo kumvana kopo dia maza. I bosi, twamvana e ti ye chocolate. Ke twazaya vova Swahili ko, oyandi mpe kazaya vova Kingelezo ko.” O mpangi wavova vo e nona kiaki kiabasadisa mu yantika vanga kikundi ye mpangi za zunga kiakina yo wokesa kiese kiau.

13. O tambula e nzenza aweyi dilenda kusadisila?

¹³ Nga wakatikisa kala tambula e nzenza? Avo i wau, nanga lau diampwena wavidisa dia kala ye ntangwa yakiese yo vanga kikundi kilenda zingila yakwele mvu. O tambula e nzenza i mpila yambote ya katulwila kinsona. Ozevo, adieyi dilenda fila muntu mu kala ye lukatikisu lwa tambula e nzenza? Vena ye kuma yayingi.

14. Adieyi tulenda vanga avo ke tukalanga ye ntangwa yafwana ko ngatu nkuma mu tambula e nzenza?

¹⁴ Ntangwa ye ngolo divavanga: E selo ya Yave salu ye mbebe zayingi bekalanga zau. Akaka balenda mona vo ke bena ye ntangwa yafwana ko ngatu nkuma muna nitu mu tambula e nzenza. Avo i wau omonanga, dilenda vava vo wasoba e nkubika zaku kimana watonda kwenda ku nzo a mpangi ubokele yovo tambula e nzenza kuna nzo aku. Ediadi diamfunu kikilu kadi Nkand’a Nzambi ukutuvovesanga vo twakala ye fu kia tambula e nzenza. (Ayibere 13:2) O tambula e nzenza fu kiambote kikilu. Kansi muna wo vanga, dilenda vava vo wayambula viokesa ntangwa yayingi mu mambu mena vo ke mamfunu kikilu ko.

15. Ekuma akaka beyindulwilanga vo ke belenda tambula nzenza ko?

¹⁵ Una okuyibadikilanga: Nga okalanga ye tima dia tambula e nzenza kansi oyindulanga vo kwafwana ko muna wo vanga? Dilenda kala vo nsoni omonanga ye kuzolele kendeleka nzenza ko. Nanga kuna ye nzimbu zayingi ko yo yindula vo kulenda vana anzenza ko ina mpangi zankaka bekubavananga. Kansi, sungamena vo ke divavanga ko vo e nzo eto yakala yambote-mbote. Ampangi ana otambula beyangalala avo e nzo aku yavelela yo kubasonga e ngemba.

16, 17. Adieyi olenda vanga avo nsoni omonanga za tambula e nzenza?

¹⁶ Avo wonga omonanga wa tambula e nzenza, zaya wo vo kuna ngeye mosi ko. Nkuluntu mosi kuna Grã-Bretanha wavova vo: “O muntu olenda mona wonga ekolo kevingilanga e nzenza. Kansi, nze una tumonanga muna konso salu tusadilanga Yave, e nluta ye kiese dikututwasilanga kilutidi konso wonga tulenda kala wau. Kiese imonanga muna vuanda kwankatu ye nzenza yo nua o kafe ekolo tumokenanga.” Diambote dikalanga vava tusonganga zola ye ngemba kwa nzenza. (Filipi 2:4) Wantu ayingi bezolanga vovela lusansu lwa zingu kiau. Vava kaka tukalanga yau vamosi, i tulenda kala ye lau dia wá lusansu lwau. Nkuluntu wankaka wavova vo: “O tambula ampangi za nkutakani kuna nzo ame dikunsadisanga mu toma kubazaya yo kumpana e ntangwa ya wá una bazayila e ludi.” Avo osongele e ngemba kwa nzenza, kala ye ziku vo awonso beyangalala.

¹⁷ Mpangi mosi ankento una vo mviti a nzila ona otoma tambulanga wan’a sikola za Kintinu wavova vo: “Kuna lubantiku nsoni  yakala zau kadi e nzo ame ke ya kafu-kafu ko, e meza ye kunda yakala mo yankulu. O nkaz’a nlongi mosi wampuvika kikilu o ntima. Wavova vo vava yandi yo nkaz’andi besalanga e salu kia kinkengi a zunga, tumingu betoma yangalelanga i tuna belwakilanga mu nzo ya mpangi una vo nkwa kimwanda. Dilenda kala vo kena ye mavua mayingi ko, kansi kani dimosi kena diau yo yau, i sia vo, sadila Yave yo kala ye zingu kiavevoka. Ediadi diansungamesa dina ngudi eto katuvovesanga vava twakala yingiana-ngiana: ‘E longa dia makaya vana vena zola disundidi o wete.’” (Ngana 15:17) Muna kuma kiaki, ke tufwete tokananga kwayingi ko. Kadi edi disundidi o mfunu i songa o zola kwa nzenza tutambwidi.

18, 19. Aweyi e fu kia tambula e nzenza kilenda kutusadisila mu vengomona e ngindu zambi muna akaka?

¹⁸ Una obadikilanga akaka: Nga vena yo mpangi muna nkutakani eno ona kuzolanga ko? Avo kusidi ngolo ko za sunda e ngindu zazi zambi, e mpila obadikilanga mpangi ndioyu ke isoba ko. Diampasi mu bokela muntu kuna nzo aku avo kuyangalelanga kiwuntu kiandi ko. Dilenda kala mpe vo muntu nwabakana diambu ye kulendanga vilakana ko dina kavanga.

¹⁹ Nkand’a Nzambi uvovanga vo avo okedi ye fu kia tambula e nzenza, olenda vanga kikundi ye akaka, kana nkutu ye atantu aku. (Tanga Ngana 25:21, 22.) Avo obokelese muntu kuna nzo aku, dilenda kusadisa mu katula e ngindu zalembi songa yo kala ye lau  dia vanga yandi kikundi. Olenda mona fu yambote muna muntu ndioyo nze ina Yave kamona muna yandi vava kantunta muna ludi. (Yoane 6:44) Avo zola kufididi muna bokelesa muntu ona keyindulanga wo ko vo olenda kumbokela, dilenda kala se lau diambote mu vanga yandi e kikundi. Aweyi olenda kadila ye ziku vo zola kikilu kukufilanga mu tambula e nzenza? Imosi muna mpila olenda wo zayila i landa luludiku luna muna Filipi 2:3 luvovanga vo: ‘Kuna lulembamu, nubadikila ankaka vo banusundidi.’ Tufwete yindulanga una mpangi zeto batusundidi. Tulenda tanginina lukwikilu ye luzindalalu lwau, yovo yaka fu ya Kikristu besonganga. O yindula e fu yau yambote dilenda siamisa zola kweto muna yau yo kutusadisa mu songa e fu kia tambula e nzenza.

20. Ekuma ye aweyi tulenda songela vo tu akwa ziku avo mboka twatambulwila?

²⁰ Davidi wa ntozi a nkunga wayuvula vo: “E Yave, nani onanga muna saba kiaku?” (Nkunga 15:1) I bosi, Davidi wavovela e fu ina Yave kevavanga muna awana ketambula muna saba kiandi. Kimosi muna fu yayi, i kala nkwa ziku. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Odidi ndofi muna mpasi, yandi kasobi.” (Nkunga 15:4) Avo tutambulwidi e mboka batuvene tufwete kwenda, ke tulendi yo kulula ko nanga tu vo kuma kiasikila kikilu tuna kiau. Dilenda kala vo ona utubokelese okubamene kala mu kututambula. Avo ke twele ko, e ngolo zawonso kavangidi za mpavala kwandi. (Matai 5:37) Akaka bekululanga o nsilu basilana yo muntu kimana katambulwila e mboka ya muntu ankaka una ye mavua mayingi. Nga ediadi diazola yo luzitu? Tufwete songanga luyangalalu muna konso lekwa tuveno kwa muntu utubokelese. (Luka 10:7) Avo vabwidi diambu dikutusimba mu lembi kwenda, diambote ye diazola twazayisa vana vau kwa ndiona twasilana yandi.

21. O zitisa e fu ya kisi nsi aweyi dilenda kutusadisila mu kala nzenza zambote?

²¹ Diambote mpe twazitisanga e fu ya kisi nsi. Muna nsi zankaka, anzenza betambulwanga kana nkutu vo ke babokeleso ko. Kansi muna fulu yankaka, muna kingula o muntu divavanga vo twateka wizana. Muna fulu yankaka, o nzenza yandi ntete ovewanga madia, i bosi bevana mana masuvidi kwa esi nzo. Muna yaka zunga, o nzenza ye esi nzo vamosi bedilanga. Muna fulu yankaka o nzenza kafwete nata mpe madia. Muna yaka fulu, ke divavanga ko vo nzenza katwasa madia. Muna nsi zankaka, o muntu olenda kwandi vana o nkalu muna mboka yantete yovo yanzole. Kansi muna yaka fulu, ke diambote ko mu lembi tambulwila mboka yantete. Tufwete vanga mawonso tulenda mpasi vo muntu utubokelese kayangalala.

22. Ekuma dinina diamfunu mu ‘tambuziananga kuna zola’?

²² Petelo wa ntumwa wavova vo: “E mbaninu a lekwa yawonso ifinamene.” (1 Petelo 4:7) Fioti kaka fisidi, e kolo kia mpasi zayingi zina ke zisidi kala ko se kiyantika. Wau vo e mpasi mu wokela kaka zina, tufwete zolanga e mpangi zeto z’akala ye z’akento. O unu ke mu tandu yavioka ko, tufwete landa luludiku lwa Petelo luvovanga vo: “Nutambuziananga kuna zola.” (1 Petelo 4:9) Kieleka, e fu kia tambula e nzenza mfunu kikilu kina, tuka owau ye yakwele mvu.