Tala mambu

Tala ntu mia mambu

Yave Ozolanga Awana ‘Beyimanga Mbongo Kuna Luzindalalu’

Yave Ozolanga Awana ‘Beyimanga Mbongo Kuna Luzindalalu’

‘Ina ibwidi vana ntoto ambote, i yau yana . . . beyima e mbongo kuna luzindalalu.’—LUKA 8:15.

NKUNGA: 68, 72

1, 2. (a) Ekuma tukasakeselwanga kwa ampangi ana besilanga umbangi mu zunga ina vo wantu ayingi ke betambulwilanga nsangu zambote ko? (Tala e fwaniswa ova ntandu.) (b) Adieyi Yesu kavova mu kuma kia sila umbangi muna “zunga kiandi”? (Tal’e mvovo vana yand’a lukaya.)

SERGIO YO OLINDA, akazi mosi besalanga se aviti a nzila kuna Estados Unidos. Yau awole bena ye kimbuta kia vioka 80 lwa mvu. Owau, se diampasi dikalanga kwa yau mu kangala mu kuma kia malu meluzanga. Kansi, nze una bevanganga se mvu miayingi, bekwendanga muna ola yansambwadi vana fulu kia ndonga muna mbanza au. Betelamanga lukufi ye fulu kiningamenanga makalu mu kaya nkanda mieto kwa wantu beviokanga. Kana una vo wantu ayingi bekubavezanga, mpangi Sergio yo nkaz’andi Olinda bekwamanananga kwenda vana fulu kiau yo sevesa awana bekubatalanga. Muna masika, bevutukanga malembe-malembe kuna nzo au. Muna lumbu kilanda muna ola yansambwadi, bevutukanga diaka vana fulu kiningamenanga makalu. Muna lumingu, besilanga umbangi lumbu sambanu konso mene.

2 Nze Sergio ye Olinda, vena ye mpangi zayingi zakwikizi besilanga umbangi muna zunga kiau se vioka mvu miayingi kana una vo wantu ayingi ke betambulwilanga ko e nsangu besamunanga. Dilenda kala vo ngeye mpe mu zunga kia mpila yayi osilanga umbangi. Avo i wau, tusanisini wau vo ozizidilanga yo kwamanana samuna e nsangu zambote kana una vo diampasi dikalanga. * (Tal’e mvovo vana yand’a lukaya.) E mbandu aku ikasakesanga mpangi zayingi, kana nkutu awana besilanga umbangi se vioka mvu miayingi. Tala dina akengi ankaka a zunga bavova: “Vava isalanga entwadi ye mpangi zazi zakwikizi muna salu kia umbangi, ikasakeswanga muna mbandu au.” Wankaka wavova vo: “E kwikizi kiau kikunkasakesanga mu kala yo luzindalalu ye unkabu muna salu kia umbangi.” Wankaka diaka wavova vo: “E mbandu au ikunkumikanga kikilu.”

3. Nkia yuvu tatu tubadika? Ekuma?

3 Mu longi diadi, tubaka e mvutu za yuvu tatu: Ekuma tukendalelanga ezak’e ntangwa? O yima e mbongo aweyi disongele? Adieyi dilenda kutusadisa mu kwamanana yima e mbongo kuna luzindalalu? O zaya e mvutu za yuvu yayi dikutukasakesa mu kwamanana sala e salu kina Yesu katuvana kia samuna e nsangu zambote.

EKUMA TUKENDALELANGA EZAK’E NTANGWA?

4. (a) Aweyi Paulu kamona wau vo Ayuda ayingi ke bazola tamba matu ko muna nsangu kasamunanga? (b) Ekuma Paulu kamwena e ntantu?

4 Nga wakendalala kala wau vo wantu muna zunga kiaku ke bezolanga wá nsangu za Kintinu ko? Avo i wau, olenda bakula una Paulu wa ntumwa kamona. Wasala e salu kia umbangi mu tezo kia mvu 30 yo sadisa wantu ayingi mu kituka Akristu. (Mavangu 14:21; 2 Korinto 3:2, 3) Kana una vo i wau, kalenda sadisa Ayuda ayingi ko mu kituka Akristu. Ayingi muna yau ke bazola tamba matu ko muna nsangu kasamunanga o Paulu. Akaka nkutu bayantika kumbangika. (Mavangu 14:19; 17:1, 4, 5, 13) Aweyi Paulu kamona? Wavova vo: “Ntantu zayingi ye mpasi zilembi suka imonanga muna ntima.” (Roma 9:1-3) Ekuma kamwena e ntantu? E kuma kadi Paulu watoma yangalelanga e salu kia samuna e nsangu zambote. Watoma zolanga mpe o wantu. Paulu watokananga kikilu mu kuma kia Ayuda. Muna kuma kiaki, wakendalala vava balembi tambulwila e nkenda za Nzambi.

5. (a) Adieyi dikutufilanga mu samuna e nsangu zambote? (b) Ekuma tulenda kendalela ezak’e ntangwa?

5 Nze Paulu, tusamunanga e nsangu zambote kadi zola tuna kwau muna wantu ye tima dia kubasadisa. (Matai 22:39; 1 Korinto 11:1) Tutomene wo zaya vo o sadila Yave i mpila isundidi o wete tulenda sadila e zingu kieto. Tuzolele sadisa akaka mu mona e kiese dilenda kubatwasila muna zingu kiau. Ekiaki i kuma tukwamanenanga kubakasakesa mu longoka e ludi mu kuma kia Yave ye kani diandi muna wantu. Dina nze yeto tukubanatinanga lukau lwambote yo kubavovesa vo: ‘Dodokolo, nutambula lukau lwalu.’ Muna kuma kiaki, vava bebembolanga lukau lwalu, ke diambi ko mu ‘mona e ntantu muna ntima’ nze una Paulu kamona. Tukendalalanga ke mu kuma kia kondwa lukwikilu ko, kansi mu kuma kia zola tuna kwau muna wantu. I kuma vo, kana una vo ezak’e ntangwa tukendalalanga, tukwamanananga samuna e nsangu zambote. Tukwikilanga muna mvovo mia mpangi Elena una muna salu kia kimviti a nzila se vioka mvu 25, ona wavova vo: “Kuna kwa mono, e salu kia samuna e nsangu zambote kiampasi imwenanga kio. Kana una vo i wau, ke vena diaka salu kiakaka ko ndenda sala kisundidi e kiaki.”

O YIMA E MBONGO AWEYI DISONGELE?

6. Nkia kiuvu tubadika?

6 Ekuma tulenda kadila ye ziku vo tulenda kweto yima e mbongo muna salu kia umbangi kiakala nkia zunga tusadilanga? Muna vana e mvutu za kiuvu kiaki kiamfunu, yambula twabadika yingana yole ya Yesu ina kasongela o mfunu wa ‘yima e mbongo.’ (Matai 13:23) Kiantete i kingana kia vinyu.

7. (a) Muna kingana kia Yesu, nani wasunzulanga “mvati,” “nsing’a vinyu” ye “tayi”? (b) Nkia kiuvu tufwete vavila e mvutu?

7 Tanga Yoane 15:1-5, 8Muna kingana kiaki, Yesu wasasila vo Yave i “mvati.” Yesu yandi kibeni i “nsing’a vinyu.” Alongoki andi i “tayi.” * (Tal’e mvovo vana yand’a lukaya.) I bosi, Yesu wavovesa ntumwa zandi vo: “O Se diame okembeselwa muna diadi, kimana nwakwamanana yima bundu yayingi yo songa vo nu alongoki ame.” O yima e bundu aweyi disongele? Muna kingana kiaki, Yesu kayika ko kana nki i bundu yovo mbongo. Kansi wayika diambu dilenda kutusadisa mu solola e mvutu za kiuvu kiaki.

8. (a) Mun’owu wa kingana kia Yesu, ekuma o yima e mbongo ke disongele ko vo kitula wantu se alongoki? (b) Adieyi tuzeye mu kuma kia konso diambu kekutulombanga o Yave?

8 Yesu wavova mu kuma kia Se diandi vo: “Konso tayi kina omu mono kilembi yima bundu zenga kezenga kio.” Muna mvovo miankaka, tulenda kala kaka selo ya Yave avo tuyimini e mbongo. (Matai 13:23; 21:43) Mu kingana kiaki, o yima e mbongo ke disongele ko vo kitula wantu se alongoki. (Matai 28:19) Kele vo i wau, mpangi zeto zakwikizi ana ke basadisi muntu ko mu kituka nlongoki a Yesu badi kala nze tayi ina ilembi yimanga e mbongo. Kansi, ediadi ke dilendi kala dialudi ko! Ekuma? Kadi ke tulendi komekena wantu ko mu kituka se alongoki. Yave i Nzambi a zola. Tuzeye wo vo kalendi kutulomba ko vo twavanga diambu dina ke tulendi vanga ko. Okutulombanga kaka dina tulenda vanga.—Nsiku 30:11-14.

9. (a) Aweyi tuyiminanga e mbongo? (b) Nkia kingana kiankaka tubadika?

9 Ozevo, o yima e mbongo aweyi disongele? O yima e mbongo i salu kina konso muntu mu yeto kalenda vanga. Nkia salu kavana o Yave kwa selo yandi yawonso? I salu kia samuna e nsangu zambote za Kintinu. * (Tal’e mvovo vana yand’a lukaya.) (Matai 24:14) E kingana kia Yesu kia nkuni kitoma kiesesanga diambu diadi. Yambula twafimpa kingana kiaki.

10. (a) Nki i mbongo ye ntoto uyikwanga muna kingana kia Yesu? (b) O nti a masa nki uwutanga?

10 Tanga Luka 8:5-8, 11-15. Muna kingana kia nkuni, Yesu wasasila vo e mbongo i “diambu dia Nzambi” yovo nsangu za Kintinu kia Nzambi. O ntoto i ntim’a muntu. E mbongo ina yabwa vana ntoto ambote yavaikisa mianzi ye makaya yo kituka se nti. I bosi, o nti ‘wawuta mbongo nkama-nkama.’ Kele vo nti wau wakala nti a masa, nkia mpila bundu wadi yima? Nga nti miakete mia masa uyima? Ve, mbwaza za masa uyima. Kuna kulanda, e mbwaza zazi zimenanga yo kituka se nti mia masa. Muna kingana kiaki, e mbwaza mosi yawuta mbwaza nkama. Adieyi kingana kiaki kitulongele mu kuma kia salu kia umbangi tusalanga?

weyi ‘tuyiminanga e mbongo kuna luzindalalu’? (Tala e tini kia 11)

11. (a) E kingana kia nkuni adieyi kikutulonganga mu kuma kia salu kieto kia umbangi? (b) Aweyi tuyiminanga e mbongo ampa?

11 Vava mase bena vo Akristu yovo Mbangi zankaka za Yave batuzayisa e nsangu za Kintinu kia Nzambi muna nkumbu antete, diakala nze yau bakuna mbongo vana ntoto ambote. Kiese kiayingi bamona vava twatambulwila e nsangu batusamunuina. E mbongo yamena yo kwamanana nungunuka yavana yawuta e bundu. Nze nti a masa una tuyikidi kala, ke wawuta nti ampa ko kansi mbwaza zampa, oyeto mpe ke tuyimanga alongoki ampa ko, kansi mbongo ampa. * (Tal’e mvovo vana yand’a lukaya.) Aweyi tuzayidi wo? Konso ntangwa tuzayisanga akaka e nsangu za Kintinu kia Nzambi, dina nze yeto tumwanganga e mbongo ina yakunua muna ntima mieto. (Luka 6:45; 8:1) Muna kuma kiaki, vava tusamunanga e nsangu za Kintinu kia Nzambi, ‘tuyimanga e mbongo kuna luzindalalu.’

12. (a) Adieyi tulongokele muna kingana kia Yesu kia nsing’a vinyu ye kia nkuni? (b) Aweyi omonanga mu kuma kia diambu diadi?

12 Adieyi tulongokele muna kingana kia Yesu kia nsing’a vinyu ye kia nkuni? Tulongokele vo o ‘yima e mbongo’ ke disongele ko vo wantu ana tusilanga umbangi bafwete tambulwila e nsangu tukubasamunuinanga. Tuyimanga e mbongo vava tukwamanananga samuna e nsangu zambote. Paulu diau dimosi kavova vava kasoneka vo: “Konso muntu otambula nsendo mun’owu wa salu kiandi.” (1 Korinto 3:8) Yave osinga kutusenda mu kuma kia salu kieto, ke mu kuma kia nluta mia salu kieto ko. Mpangi Matilda una muna salu kia kimviti a nzila se vioka 20 ma mvu, wavova vo: “Kiese dikumpananga mu zaya vo Yave okutusenda muna ngolo tuvanganga.”

ADIEYI DILENDA KUTUSADISA MU KWAMANANA YIMA MBONGO KUNA LUZINDALALU?

13, 14. Nze una usonganga e sono kia Roma 10:1, 2, ekuma Paulu kayambulwila sila umbangi ko?

13 Adieyi dilenda kutusadisa mu kwamanana ‘yima mbongo kuna luzindalalu’? Yambula twatoma fimpa e mbandu a Paulu. Tuzeye wo vo Paulu wakendalala vava Ayuda babembola e nsangu za Kintinu. Kana una vo i wau, Paulu kayambula kubasila umbangi ko. Wasonga una kamonanga mu kuma kia Ayuda awaya vava kavova vo: “I luzolo lwa ntim’ame ye ndodokela zame kwa Nzambi mu kuma kia Aneyisaele vo bavuluzwa. Kadi ibasididi umbangi vo bena ye tima dia sadila Nzambi, kansi ke mun’owu wa zayi wasikila ko.” (Roma 10:1, 2) Ekuma Paulu kakwamanena samuna e nsangu zambote?

14 Diantete, Paulu wavova vo wasilanga Ayuda umbangi mu kuma kia ‘luzolo lwa ntim’andi.’ Wazola vo Ayuda awaya bavuluzwa. (Roma 11:13, 14) Diazole, wayika e ‘ndodokela zandi kwa Nzambi mu kuma kia Aneyisaele.’ Paulu wadodokela Yave kimana kasadisa Ayuda batambulwila e nsangu za Kintinu. Diatatu, Paulu wavova vo: “Bena ye tima dia sadila Nzambi.” Paulu wasianga e sungididi muna fu yambote ya wantu ye muna tima diau dia sadila Yave. Wazaya wo vo Ayuda awaya akwa vema, balenda mpe kituka alongoki akwa vema a Kristu nze yandi.

15. Aweyi tulenda tanginina Paulu? Yika e nona.

15 Aweyi tulenda tanginina e mbandu a Paulu? Diantete, tufwete kala yo luzolo lwa vava awana ‘bena kikilu ye tima dia vua moyo a mvu ya mvu.’ Diazole, tufwete dodokelanga Yave kimana kasadisa akwa luzolo lwambote bawá e nsangu tukubasamunuinanga. (Mavangu 13:48; 16:14) I diau kevanganga o mpangi Silvana una muna salu kia kimviti a nzila mu tezo kia 30 ma mvu. Wavova vo: “Vitila ngienda sila umbangi mu nzo ke nzo muna zunga kiame, isambanga kwa Yave kimana kansadisa yakala ye ngindu zasikila.” Tusambanga mpe kwa Nzambi kimana ambasi batusadisa twasolola akwa luzolo lwambote. (Matai 10:11-13; Lusengomono 14:6) Mpangi Robert, una muna salu kia kimviti a nzila se vioka 30 ma mvu, wavova vo: “Diakiese kikilu dikalanga mu sala entwadi ye mbasi ana bazeye o mambu benuananga mau o wantu.” Diatatu, tusianga e sungididi muna fu yambote ya wantu ye tima diau dia sadila Yave. Mpangi Carl, nkuluntu wavubwa se vioka 50 ma mvu, wavova vo: “Isianga e sungididi muna mambu makete mesonganga vo muntu luzolo lwa wá kena lwau. Nze tusevo, e mpila kekuntadilanga yovo e yuvu keyuvulanga.” Avo tuvangidi mambu mama, yeto mpe tulenda ‘yima e mbongo kuna luzindalalu’ nze Paulu.

“KUVWENI KO”

16, 17. (a) Adieyi tulenda longoka muna sono kia Kimpovi 11:6? (b) E salu kieto kia umbangi nkia nluta kilenda twasa kwa wantu bekutumonanga?

16 Ke tufwete vilakana ko vo e salu kieto kia umbangi kilenda twasa nluta miayingi kwa wantu, kana nkutu tumwene vo ke muntu ko okutuwanga. (Tanga Kimpovi 11:6.) O wantu bekutumonanga vava tukalanga muna salu kia umbangi. Bemonanga e mpila yambote tuvuatilanga yo luzitu ye ngemba tusonganga kwa wantu. Ediadi dikubasivikisanga kikilu. Kuna kulanda, kana nkutu awana bakala ye ngindu zambi muna yeto balenda soba e mpila bekutubadikilanga. I diau diavangama kwa mpangi Sergio yo nkaz’andi Olinda.

17 Mpangi Sergio wavova vo: “Mu kuma kia kimbevo, lumbu yayingi twavanga ke twayendanga diaka ko vana fulu kiningamenanga makalu mu sila umbangi. Vava twavutuka, o wantu batuyulanga vo ‘Adieyi dianubwididi? Ke tukunumonanga diaka ko.’” Mpangi Olinda wakudikila kuna tusevo vo: “Anati a makalu batuzungilanga moko yo vova vo ‘Salu kiambote!’ Batulombanga nkutu e nkanda mieto.” Mpangi Sergio ye Olinda basivika kikilu vava muntu mosi kayiza vana tandabala basia e nkanda, wabavana e mvuma yo kubatonda mu kuma kia salu besalanga.

18. Ekuma ozolele kwamanena ‘yima e mbongo kuna luzindalalu’?

18 Avo osidi e ngolo za lembi ‘vuena,’ o zayisa akaka e nsangu za Kintinu kia Nzambi, ovana e moko muna salu kiamfunu kia ‘sila umbangi kwa zula yawonso.’ (Matai 24:14) Edi disundidi o mfunu, okala ye kiese kia zaya vo Yave oyangidikanga. Yave ozolanga awonso ana ‘beyimanga e mbongo kuna luzindalalu.’

^ tini. 2 Yesu mpe wavova vo diampasi diakala mu sila umbangi muna “zunga kiandi.” Ediadi diasonama muna nkanda yá mivovelanga e salu kiandi ova ntoto.—Matai 13:57; Maku 6:4; Luka 4:24; Yoane 4:44.

^ tini. 7 Kana una vo e tayi iyikwanga muna kingana kiaki i Akristu ana bena ye vuvu kia kwenda kuna zulu, malongi mena muna kingana kiaki mfunu kikilu mena kwa selo yawonso ya Nzambi.

^ tini. 9 E mvovo ‘yima e mbongo’ milenda mpe kala ye nsasa vo yima e “mbongo a mwanda.” Kansi, mu longi diadi ye dina dilanda, tuvovela edi dia yima e “mbongo a nua mieto,” yovo samuna e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi.—Ngalatia 5:22, 23; Ayibere 13:15.

^ tini. 11 Yesu wasadila mpe kingana kia kuna yo kutika e mbongo mu yika dina divangamanga muna salu kia kitula wantu se alongoki.—Matai 9:37; Yoane 4:35-38.