1. Vava Adami yo Eva basumuka, adieyi o Yave kasengomona mu kuma kia mbeni eto?

ADAMI wazaya wo vo e nioka ke zilendi vova ko. Vava kawá vo nioka yamokena yo Eva, nanga Adami wabakula vo vangwa kia mwanda kiavova. (Etuku 3:1-6) Adami yo Eva ke bazaya ko kana nani i vangwa kiaki kia mwanda. Kana una vo i wau, Adami wawila nzenza ndioyu yo kolamena Se diandi dianzodi kuna zulu. (1 Timoteo 2:14) Vana vau, Yave wayantika sengomona mayingi mu kuma kia mbeni ndioyu yo sia nsilu vo fwasa kesinga kumfwasa. Kansi, Yave walukisa vo e vangwa kiaki kia mwanda kiasadila e nioka mu mokena yo Eva osia kitantu kwa awonso bezolanga Nzambi.—Etuku 3:15.

2, 3. Ekuma Yave kasengomwena mayingi ko mu kuma kia Satana vitila ngiz’a Masia?

² Yave katuzayisa ko e nkumbu kabokelelwanga o mbasi dioyu vitila kakolama. * (Tala e mvovo vana yand’a lukaya.) Vava vavioka mvu 2.500 tuka ukolami muna Edene, Yave wayantika senzeka nkolami ndioyu. (Yobi 1:6) Ozayakene  muna zina dia “Satana,” dina ye nsasa vo “Ntantu.” Nkanda tatu kaka muna Sono ya Kiyibere mivovelanga Satana: 1 Tusansu, Yobi yo Zakariya. Ekuma kiasengomwenua mambu makete kaka mu kuma kia mbeni ndioyu vitila e ngiz’a Masia?

³ Muna Sono ya Kiyibere, Yave kasengomona mayingi ko mu kuma kia Satana ye mana kevanganga. Kadi, e kani dia Sono ya Kiyibere i sadisa o wantu kimana bazaya Masia yo kituka alandi andi. (Luka 24:44; Ngalatia 3:24) Vava Masia kayiza ova ntoto, Yave wansadila kumosi ye alongoki andi mu sengomona mayingi mana tuzeye mu kuma kia Satana ye mbasi zina zanyikama. * (Tala mvovo vana yand’a lukaya.) Ediadi diamfunu kikilu kadi Yave osinga sadila Yesu ye akuswa mu fwasa Satana ye alandi andi.—Roma 16:20; Lusengomono 17:14; 20:10.

4. Ekuma ke tufwete mwena Nkadi ampemba wonga ko?

⁴ Petelo wa ntumwa wayikila Satana wa Nkadi ampemba vo “nkosi ankwiti.” O Yoane wa ntumwa wanyikila vo “nioka” ye “ngobodi.” (1 Petelo 5:8; Lusengomono 12:9) Kansi, ke tufwete mwenanga Nkadi ampemba wonga ko. Kalendi vanga mawonso ko kazolele. (Tanga Yakobo 4:7.) Tutaninuanga kwa Yave, Yesu ye mbasi zakwikizi. Muna lusadisu lwau, tulenda sunda mbeni eto. Kansi, diambote twazaya e mvutu za yuvu tatu yamfunu: Nkia tezo kia wisa kena kiau o Satana? Aweyi kevukumwinanga o wantu? Nkia mambu kalendi vanga ko? Yambula twabadika e mvutu za yuvu yayi yo zaya mana tulenda longoka.

5, 6. Ekuma ayadi a nza ke belendanga twasa e nsobani ko ezi tuvuidi o mfunu?

⁵ Mbasi zayingi zayikama Satana mu kolamena Nzambi. Vitila Kizalu, Satana wavukumuna mbasi zazi mu vukana ye akento. Nkand’a Nzambi uvovanga vo ngobodi ona wayingwa kuna zulu yo tubwa ovo ntoto, wavola tini kiatatu kia ntetembwa. (Etuku 6:1-4; Yuda 6; Lusengomono 12:3, 4) Vava mbasi zazi babembola e fulu kiau muna kanda dia Nzambi, yo yambula vo Satana kakala mfidi au. Ke tufwete yindulanga ko vo mbasi zazi mu mavuanga besadilanga. Muna nza ya kimwanda, Satana watanginina Kintinu kia Nzambi yo vanga luyalu lwa yandi kibeni. Wakitumbika ntinu yo kubika e nkuya miandi, wabavana e wisa yo kubakitula se ayadi a nza yayi.—Efeso 6:12.

⁶ Satana osadilanga e nkubik’andi mu kala ye wisa muna tuyalu twawonso twa wantu. Tulenda kala ye ziku kia diambu diadi kadi oyandi wasonga Yesu “yintinu yawonso ya nza” yo vova vo: “Ikuvana e wisa kiaki kiawonso, yo nkembo au, kadi kwa mono kiavewa, mvana kio kwa konso ona nzolele.” (Luka 4:5, 6) Dialudi vo vena ye tuyalu tuvanganga mambu mambote kwa nkangu. Ayadi ankaka bekalanga ye luzolo lwa sadisa o wantu. Kansi, ke vena nyadi ko olenda twasa e nsobani tuvuidi o mfunu.—Nkunga 146:3, 4; Lusengomono 12:12.

7. Vana fulu kia sadila kaka ayadi, aweyi Satana kesadilanga mpe e nsambila zaluvunu ye kinkita kia nza yayi? (Tala e fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

 ⁷ Satana ye nkuya miandi besadilanga mpe e nsambila zaluvunu ye kinkita kia nza yayi muna vukumuna “nza yawonso” yovo wantu awonso. (Lusengomono 12:9) Satana osadilanga e nsambila za luvunu muna mwanganesa luvunu mu kuma kia Yave ye ovavanga sweka e nkumbu a Nzambi. (Yeremiya 23:26, 27) Ediadi difilanga o wantu ayingi mu yindula vo Nzambi besambilanga, kinga nkuya kwau besambilanga. (1 Korinto 10:20; 2 Korinto 11:13-15) Satana osadilanga mpe kinkita kia nza yayi mu mwanganesa luvunu, nze luvunu lwa sia vo e nzimbu ye mavua kiese metwasanga kwa wantu. (Ngana 18:11) Awana bekwikilanga mu luvunu lwalu, befuntukanga muna zingu kiau kiawonso mu sadila “Umvuama,” vana fulu kia sadila Nzambi. (Matai 6:24) Kana una vo bezolanga Nzambi, o zola kwau muna mavua kwabafila mu vidisa o zola kwau muna Nzambi.—Matai 13:22; 1 Yoane 2:15, 16.

8, 9. (a) Nkia malongi mole tulenda longoka muna vangu dia Adami yo Eva ye mbasi zina zakolama? (b) Ekuma dinina diambote mu zaya vo Satana oyalanga e nza yayi?

⁸ Vena ye malongi mole mamfunu tulenda longoka muna vangu dia Adami yo Eva ye muna mbasi zina zakolama. Diantete, tulongokele vo vena ye ndambu zole kaka, tufwete sola ndambu mosi. Tulenda sola kana vo ku sambu dia Yave tuzolele kala yovo dia Satana. (Matai 7:13) Diazole, tulongokele vo awana bekuyisianga kuna sambu dia Satana ke bevuanga nluta miayingi ko. Adami yo Eva bakala ye lau dia sikidisa edi diambote y’edi diambi. E nkuya bavewa e wisa muna tuyalu twa nza. (Etuku 3:22) Kansi, o sola e sambu dia Satana mfwilu kaka ditwasanga. Ke ditwasanga kiese kiasikila ko.—Yobi 21:7-17; Ngalatia 6:7, 8.

⁹ Ekuma dinina diambote kwa yeto mu zaya vo Satana oyalanga e nza yayi? Ediadi dikutusadisanga mu kala ye ngindu zasikila mu kuma kia tuyalu twa nza yayi. Dikutufilanga mpe mu samuna e nsangu zambote. Tuzeye wo vo Yave ozolanga vo twazitisa ayadi. (1 Petelo 2:17) Ovavanga vo twalemvokela e nsiku mia luyalu avo ke mikululanga nkanikinu miandi ko. (Roma 13:1-4) Kansi, tuzeye wo mpe vo ke tufwete kuyisia mu mambu ma tuyalu ko ngatu yikama konso buka yovo mfumu a luyalu. (Yoane 17:15, 16; 18:36) Kadi, tuzeye wo vo e kani dia Satana i sweka e nkumbu a Yave yo yivisa e nkumbu yayi. Tufwete vanganga mawonso tulenda mu longa o wantu e ludi mu kuma kia Nzambi eto. Lau diampwena tuna diau dia yikilwa muna nkumbu andi yo sadila yo. O zola kweto muna Nzambi kusundidi o zola muna nzimbu yovo lekwa yankaka.—Yesaya 43:10; 1 Timoteo 6:6-10.

10-12. (a) Nkia nekwa kasadila o Satana muna vukumuna ulolo wa mbasi? (b) Adieyi tulenda longoka muna diambu bavanga e mbasi zazi?

¹⁰ Satana ndekwa zayingi kesadilanga mu vukumuna wantu. Muna kubafila mu vanga  dina kazolele, nkumbu miayingi nekwa kesadilanga mu vukumuna wantu. Kansi, ezak’e ntangwa ovavanga kubavumisa.

¹¹ Satana wasadila e nekwa mu vukumuna ulolo wa mbasi. Nanga mu kolo kiandá kabatalanga mu vava zaya dina dilenda kubavukumuna. E mbasi zankaka badia e nekwa diadi vava bayiza vukana ye akento ova nza. O wana bawuta yimpumbulu bakala kadi wantu babangikanga. (Etuku 6:1-4) Vana ntandu a sadila o ntambu a zumba muna vukumuna e mbasi zazina, Satana nanga wabasia mpe nsilu vo wisa kekubavana muna wantu awonso. Muna mpila yayi, Satana wavavanga vunzanesa e ndungan’a nsilu a Yave mu kuma kia ‘mbongo a nkento.’ (Etuku 3:15) Kansi, Yave kayambula ko vo ediadi diavangama. Watwasa Kizalu eki kiasukisa makani ma Satana ye nkuya miandi.

¹² Adieyi tulenda longoka? Tulongokele vo e mavangu ma zumba ye lulendo i nekwa ketoma sadilanga o Satana. Ambasi ana bayikama Satana mvu miayingi bakala entwadi yo Nzambi kuna zulu. Kana una vo i wau, ayingi muna yau bayima e zolela yambi yo yambula vo e zolela yayi yawokela. Tufwete sungamenanga vo kana nkutu vo se mvu miayingi tusadilanga Yave, e zolela yambi ilenda kota muna ntima mieto. (1 Korinto 10:12) Ekiaki i kuma tufwete fimpilanga oma mena muna ntima mieto yo vengomona konso zolela yambi yovo fu kia lulendo kilenda yima muna ntima mieto.—Ngalatia 5:26; tanga Kolosai 3:5.

13. Nkia nekwa diankaka kesadilanga o Satana? Aweyi tulenda vengela nekwa diadi?

¹³ E nekwa diankaka kesadilanga o Satana i kala yo luntungi-ntungi muna mambu ma mpandu. O unu, osadilanga nsambil’aluvunu ye nsaka mu vava fila wantu mu yangalela mavangu ma nkuya. E filme, video game ye nsaka zankaka zilenda fila wantu mu yindula vo mavangu ma mpandu mambote. Aweyi tulenda vengela e nekwa diadi? Ke tufwete vingila ko vo e nkubik’a Nzambi yatuzayisanga e nsaka zawonso zambote ye nsaka zawonso zambi. Tufwete longanga e ntona zeto kimana twabaka nzengo zambote zina e ngwizani ye nkanikinu mia Yave. (Ayibere 5:14) Avo zola kweto muna Nzambi  “kwakondwa kivunina,” nsaka zambote tusola. (Roma 12:9) O nkwa disu ku nsi a lukaya mana kevovanga ke mau ko kevanganga. Muna kuma kiaki, vava tusolanga e nsaka, tufwete kukiyuvula: ‘Nga ilanda e nkanikinu mina izayisanga akaka vo balanda? Adieyi alongoki ame a Nkand’a Nzambi yovo wantu ankaka beyindula avo bamwene e nsaka izolanga?’ Avo tulemvokele e nkanikinu mina tuzayisanga kwa akaka vo balemvokela, ke dikala mpasi ko mu venga e ntambu mia Satana.—1 Yoane 3:18.

14. Aweyi Satana kevavilanga kutubangika? Adieyi dilenda kutusadisa muna sikila ye kwikizi vava tuvumiswanga kwa Satana?

¹⁴ Satana ovavanga mpe kutubangika yovo kutumwesa wonga kimana twakolamena Yave. Kasikil’owu, olenda fila ayadi mu sima e salu kieto kia samuna e nsangu zambote. Olenda fila akweto a salu yovo a sikola mu kutuseva wau vo nsiku mia Nkand’a Nzambi tulemvokelanga. (1 Petelo 4:4) Satana olenda mpe sadila yitu yeto bena vo ke Mbangi za Yave ko, ana balenda moneka vo makani mambote bena mau, mu vava kutusima o kwenda muna tukutakanu. (Matai 10:36) Adieyi tulenda vanga muna sikila ye kwikizi vava tuvumiswanga kwa Satana? Ke tufwete sivika ko vava Satana kekutuvumisanga, kadi tuzeye wo vo Satana yeto kezolanga nuanisa. (Lusengomono 2:10; 12:17) Vana ntandu, tufwete sungamenanga e mbut’a diambu: Satana ovovanga vo yeto mu ntangw’a kiese kaka tulenda sadila Yave. Avo dikitukidi se diampasi, bembola tukumbembola. (Yobi 1:9-11; 2:4, 5) Kuna kuma kiaki, tulombanga kwa Yave vo katuvana o nkuma muna sambu. Sungamena vo Yave kalendi kutubembola ko.—Ayibere 13:5.

15. Nga Satana olenda kutukomekena mu vanga dina ke tuzolele ko? Sasila.

¹⁵ Satana kalendi komekena wantu mu vanga dina ke bazolele vanga ko. (Yakobo 1:14) Wantu ayingi ova nza ke bazeye wo ko vo ku sambu dia Satana bena. Kansi, avo muntu olongokele e ludi, kafwete sola kana vo ku sambu dia Yave kekala yovo dia Satana. (Mavangu 3:17; 17:30) Avo tubakidi e nzengo za  lemvokela Nzambi, Satana ke lenda fwasa kwikizi kieto ko.—Yobi 2:3; 27:5.

16, 17. (a) Adieyi diaka Satana ye nkuya miandi ke balendi vanga ko? (b) Ekuma ke tufwete mwena wonga ko wa samba kwa Yave mu nding’angolo?

¹⁶ Vena ye mambu mankaka mana Satana ye nkuya miandi ke balendi vanga ko. Kasikil’owu, Nkand’a Nzambi uvovanga vo ke balendi zaya ko mana mena muna ntima mieto. Yave kaka yo Yesu bezayanga mana mena muna ntima mia wantu. (1 Samuele 16:7; Maku 2:8) Kansi, nga tufwete mona wonga wa tumbula e ndinga vava tuvovanga yovo samba mu kuma kia sia vo Nkadi ampemba ye nkuya miandi balenda wá yo sadila mana tuvova mu kutubangika? Ve, ke tufwete mona wonga ko. Ekuma? Yindula e nona eki: Ke tukalanga ye wonga ko wa vanga oma mambote muna salu kia Yave mu kuma kia sia vo Nkadi ampemba okutumona. Diau dimosi mpe, ke tufwete monanga wonga ko wa tumbula e ndinga vava tusambanga mu kuma kia sia vo Nkadi ampemba okutuwá. Vana ntandu, Nkand’a Nzambi uyikanga nkumbu miayingi mina selo ya Nzambi basamba mu nding’angolo. Kansi, ke vena fulu ko tutanganga vo wonga bamona wa wakana kwa Nkadi ampemba. (1 Ntinu 8:22, 23; Yoane 11:41, 42; Mavangu 4:23, 24) Avo tuvangidi mawonso tulenda mu vova yovo vanga mana Nzambi kekutulombanga, tulenda kala ye ziku vo Yave ke yambula ko vo Nkadi ampemba katumwesa e mpasi mu kolo kiandá.—Tanga Nkunga 34:7.

¹⁷ Tufwete zayanga e mbeni eto, kansi ke tufwete monanga wonga ko. Kana una vo tu wantu alembi lunga, tulenda sunda Satana muna lusadisu lwa Yave. (1 Yoane 2:14) Avo tunsidi e kitantu, okututina. (Yakobo 4:7; 1 Petelo 5:9) O unu, Satana kwa aleke ketoma sianga o meso. Aweyi aleke balenda vengela e ntambu mia Nkadi ampemba? Tubaka e mvutu za kiuvu kiaki muna longi dilanda.