1. Ekuma Yave kasundidi awumbi awonso?

MUNA ngonde ya Novemba ya mvu wa 2010, kinzu kimosi kia tûma kiavangwa kwa mwisi China kiatekelwanga mu tezo kia milhões 70 lwa nzimbu za dolar kuna Inglaterra. Diasivi kikilu mu zaya vo o nwumbi olenda wumba tûma tumonekenanga nze lekwa kiakondwa o mfunu yo kitula tûma twatu se lekwa kiamfunu eki kilenda fwa ntalu yayingi. Yave wa Nwumbi eto osundidi awumbi awonso ova nza. Nkand’a Nzambi uvovanga vo Yave wavanga muntu alunga “muna mbundukutu a ntoto,” i sia vo, muna tûma. (Etuku 2:7) O muntu ndioyo, Adami, “mwan’a Nzambi” kakala, wavangwa ye ngangu za tanginina fu ya Nzambi.​—Luka 3:38.

2, 3. Aweyi tulenda tanginina Aneyisaele ana baviluka o ntima?

² Vava Adama kakolamena Mvangi andi, kakala diaka mwan’a Nzambi ko. Kansi, ayingi muna mbongo a Adami basola Yave kimana kakala Nyadi au. (Ayibere 12:1) Wau vo balemvokela Mvangi au, basonga vo basola Yave kimana kakala  Nwumbi ye Se diau, ke Satana ko. (Yoane 8:44) E kwikizi kiau muna Nzambi kikutusungamesanga dina bavova Aneyisaele ana baviluka o ntima, oku vo: “E Yave, ongeye s’eto; oyeto tu tûma, ngeye nwumbi eto; oyeto awonso i salu kia koko kwaku.”​—Yesaya 64:8.

³ Diau dimosi mpe o unu, asambidi akieleka a Yave besianga ngolo za kala alembami. Bebadikilanga dio se lau dia yikila Yave vo Se diau yo zola vo kakala Nwumbi au. Nga tukalanga nze tûma tuna Nzambi kalenda kitula se lekwa kiantalu? Nga tubadikilanga mpangi zeto nze kinzu kiakinu wumbwa kwa Nzambi? Muna kala ye ngindu zasikila, yambula twafimpa una Yave kesolelanga awana kazolele wumba, ekuma kekubawumbilanga ye aweyi kevangilanga wo.

4. Aweyi Yave kesolelanga awana kazolele wumba? Yika nona.

⁴ Yave ke badikilanga wantu ko nze una tukubabadikilanga. Yave ntima ketalanga, ozeye kiwuntu kieto kia kati. (Tanga 1 Samuele 16:7b.) Yave wasonga wo vava kasikidisa e nkutakani ya Akristu. Wasola wantu ayingi kimana beza kwa yandi ye kwa Mwan’andi, akaka muna yau babadikilwanga vo wantu bakondwa mfunu. (Yoane 6:44) Mosi muna wantu awaya i Saulu wa Mfarisi ona wakala vo ‘ntianguni, mbangiki ye nkwa nsoki.’ (1 Timoteo 1:13) Kansi, Yave wafimpa ntim’a Saulu, kambadikila ko nze tûma twakondwa o mfunu. (Ngana 17:3) Kansi, Yave wamona vo Saulu olenda wumbwa yo kitulwa se ‘sadilwa kiasolwa’ mu sila umbangi “kwa esi zula, kw’atinu yo wan’a Isaele.” (Mavangu 9:15) Yave wasola mpe wantu ankaka ana kawumba yo kubakitula se ‘sadilwa ya zitu,’ akaka muna yau nduvu za malavu bakala, minta-zumba ye mivi. (Roma 9:21; 1 Korinto 6:9-11) Ekolo balongokanga e Sono ya Nkand’a Nzambi, bakumikanga lukwikilu lwau muna Yave yo yambula vo kabawumba.

5, 6. E vuvu tuna kiau muna Yave wa Nwumbi eto, aweyi kifwete sobela e mpila tubadikilanga (a) wantu muna zunga kieto? (b) mpangi zeto?

⁵ Tuna ye vuvu vo Yave wantu ambote kesolanga yo kubatunta kwa yandi. E kiaki i kuma ke tufwete fundisilanga wantu ko muna zunga kieto yovo muna nkutakani. Kasikil’owu, tala dina Michael kavanga vava Mbangi za Yave badodela nzo andi. Wavova vo: “Vava yabamona, yakanga e kielo vika sia vo kiamona wantu ko. Luzitu kikilu yabakondwa. Kuna kwalanda, yazayana ye esi nzo mosi ana yatoma yangalelanga mu kuma kia fu yau yambote. Lumbu kimosi, yasivika kikilu vava yazaya vo Mbangi za Yave. E fu yau yambote yamfila mu kuyifimpa e kuma kiazolelanga Mbangi za Yave ko. Ke vavioka kolo ko, yabakula vo i mu kuma kia lembi toma kubazaya ye  mana yawanga kwa wantu ankaka.” Michael wazola zaya diaka mayingi. Muna kuma kiaki, wayantika longoka Nkand’a Nzambi. Kuna kwalanda, wavubwa yo kota muna salu kia ntangwa ke ntangwa.

⁶ Vava tubakulanga vo Yave i Nwumbi eto, tusobanga mpe mpila tubadikilanga mpangi zeto. Tuyantikanga kubabadikila nze yinzu yakinu wumbwa. I wau Yave kekubabadikilanga. Omonanga mana mena muna ntima miau, ozeye wo vo usumuki wau wa kolo kiandwelo. Yave ozeye mpe kana nkia mpil’a wantu balenda kituka. (Nkunga 130:3) Tulenda tanginina Yave vava tubadikilanga mpangi zeto nze una kekubabadikilanga. Tulenda sala kumosi yo Nwumbi eto muna sadisanga mpangi zeto kimana banungunuka muna mwanda. (1 Tesalonika 5:14, 15) Akuluntu muna nkutakani bafwete songanga mbandu ambote muna diambu diadi.​—Efeso 4:8, 11-13.

7. Ekuma oyangalelanga malongi ma Yave?

⁷ Wantu ayingi bevovanga vo: ‘Vava yawuta wana, i ntangwa yabakula o mfunu a malongi mana yavewanga kwa mase mame.’ Ekolo tukitukanga ambuta, tuyantikanga yangalela malongi tuvewanga kadi tubakulanga vo i sinsu kia zola. (Tanga Ayibere 12:5, 6, 11.) Kieleka, Yave okutuzolanga kikilu wau vo tu wan’andi. E kiaki i kuma kekutulongelanga yovo kutuwumba kuna luzindalalu lwawonso. Yave ozolele vo twakala ye ngangu ye kiese yo kunzola wau vo yandi i Se dieto. (Ngana 23:15) Kazolele ko vo twamona e mpasi ngatu fwa nze wantu balembi viluka o ntima.​—Efeso 2:2, 3.

8, 9. Aweyi Yave kekutulongelanga o unu? Aweyi kekwamanena kutulonga kuna sentu?

⁸ Vitila twazaya Yave, nanga fu yayingi yambi twakala yau. Kansi, Yave watusadisa kimana twasoba. Owau tuna ye fu yayingi yambote. (Yesaya 11:6-8; Kolosai 3:9, 10) Mu paradiso ya kimwanda tuzingilanga. Mu lumbu yeto, Yave osadilanga e paradiso yayi muna kutuwumba. E paradiso yayi ina se tininu kana una vo e nza tuzingilanga yazala ye mambu mambi. Awana ke basongwa zola ko kwa yitu yau vava basansukanga, owau bemonanga o zola besongwanga kwa mpangi zau z’akala ye z’akento muna paradiso ya kimwanda. (Yoane 13:35) Yeto mpe tulongokanga songa o zola kwa akaka. Kansi, edi disundidi o mfunu, twazaya Yave ye tumonanga zola kwandi muna yeto.​—Yakobo 4:8.

⁹ Muna nz’ampa, tuvua kikilu nluta mia paradiso ya kimwanda. Tukala mpe ye zingu kiambote muna paradiso ikala ova nza iyalwa kwa Kintinu kia Nzambi. Muna kolo kiakina, Yave okwamanana kutuwumba yo  kutulonga mu mpila ina ke tulendi yindula ko o unu. (Yesaya 11:9) Vana ntandu, Yave okitula e ngindu ye nitu zeto se zalunga. Diasazu dikala kwa yeto mu bakula yo lemvokela tuludiku twandi twawonso. Muna kuma kiaki, tufwete yambula vo Yave kakwamanana kutuwumba yo songa vo tuyangalelanga e mpila kekutusongelanga o zola.​—Ngana 3:11, 12.

10. Aweyi Yesu katanganinanga luzindalalu ye umbangu wa Nwumbi Anene?

¹⁰ Nze una nwumbi ambote kezayilanga e mpil’a kinzu kazolele wumba, Yave wa Nwumbi eto otomene kutuzaya. Ozeye lutovoko lweto, tezo kieto ye ngolo tuvanganga. Vava kekutuwumbanga oyindulanga mawonso mama. (Tanga Nkunga 103:10-14.) Tulenda longoka una Yave kekutubadikilanga avo tuyindwidi una Yesu kabadikilanga usumuki wa ntumwa zandi. Ezak’e ntangwa, antumwa batantananga kana nani muna yau wasunda o nene. Kele vo wakala vana, aweyi wadi badikila e fu basonga antumwa? Nanga wadi kubabadikila nze tûma twabala. Kansi, Yesu wazaya wo vo balenda sadiswa avo balemvokele longi diandi yo tanginina lulembamu lwandi. (Maku 9:33-37; 10:37, 41-45; Luka 22:24-27) Vava Yesu kafuluka, antumwa batambula mwand’a Nzambi. Tuka wauna, ke batantananga diaka ko kana nani muna yau wasunda o nene. Bayantika sia sungididi muna salu kina Yesu kabavana.​—Mavangu 5:42.

11. Aweyi Davidi kasongela vo wakala nze tûma twaleboka? Aweyi tulenda kuntanginina?

¹¹ O unu, Yave osadilanga Nkand’a Nzambi, mwand’andi avelela ye nkutakani mu kutuwumba. Aweyi Nkand’a Nzambi ulenda kutuwumbila? Tufwete wo tanganga, badika mana tutanganga yo lomba kwa Yave vo katusadisa mu sadila mana tulongokanga. Davidi wa Ntinu wasoneka vo: “Ikuyindwila vana mfulu ame, yo kuvungutila muna ngingila za fuku.” (Nkunga 63:6) Wasoneka mpe vo: “Mvana matondo kwa Yave, ona wandongesela: O fuku e nsi ame a mbundu ikundonga.” (Nkunga 16:7) Kieleka, Davidi wabadikanga longi dia Yave yo yambula vo diasingika ngindu zandi, kana nkutu vava diakalanga diampasi. (2 Samuele 12:1-13) Davidi mbandu ambote katusisila ya lulembamu yo lemvo. Muna kuma kiaki, ukiyuvula: ‘Vava itanganga Nkand’a Nzambi, nga ibadikanga mana itanganga yo yambula vo longi dia Nzambi diakota kikilu muna ntim’ame? Nga ndenda wokesa wo vanga?’​—Nkunga 1:2, 3.

12, 13. Aweyi Yave kesadilanga mwand’avelela ye nkutakani ya Akristu mu kutuwumba?

¹² O mwand’avelela ulenda kutuwumba mu mpila zayingi. Kasikil’owu, ulenda kutusadisa mu tanginina kiwuntu kia Yesu yo songa fu yawonso ya mbongo a mwanda. (Ngalatia 5:22, 23) Kimosi muna fu kiaki i zola. Tuzolanga Nzambi ye tuzolele kunlemvokela yo yambula vo katuwumba kadi tuzeye wo vo e nkanikinu miandi nluta mikututwasilanga. Vana ntandu, mwand’avelela ulenda kutusadisa mu lembi tanginina fu ya nza yayi yambi. (Efeso 2:2) Vava Paulu wa ntumwa kakala nleke, wasambukila fu kia lulendo kia afidi a nsambila a Kiyuda. Kansi, mwand’avelela wansadisa mu vanga e nsobani. Kuna kwalanda, wasoneka  vo: “Muna mambu mawonso ngina ye nkuma muna ndiona okunkumikanga.” (Filipi 4:13) Yeto mpe tufwete lombanga mwand’avelela yo kala ye ziku vo Yave ovana e mvutu za sambu yeto yaziku.​—Nkunga 10:17.

¹³ Yave osadilanga mpe nkutakani ye akuluntu mu kutuwumba yovo kutusingika. Kasikil’owu, avo akuluntu bamwene vo lutovoko tuna lwau, besianga ngolo za kutusadisa. Kansi, e malongi bekutuvananga ke metukanga mu ngindu za yau kibeni ko. (Ngalatia 6:1) Kuna lulembamu lwawonso, belombanga umbakuzi ye ngangu kwa Yave. Bevavululanga muna Nkand’a Nzambi ye muna nkanda mieto mu zaya mambu malenda kutusadisa. Avo akuluntu bezidi ku nzo aku yo kuvana longi kuna ngemba yo zola kwawonso, sungamena vo kiaki i ziku kisonganga vo Nzambi zola kekuzolanga. Avo osadidi e longi bavene, okala nze tûma twaleboka tuna tulendwa wumbwa kwa Yave. Ediadi nsambu zayingi dikutwasila.

14. Kana una vo Yave una ye wisa muna tûma, aweyi kesongelanga vo ozitisanga o nswa tuna wau wa kuyisolela?

¹⁴ Avo tubakwidi una Yave kekutuwumbilanga, dikutusadisa mu kala ye ngwizani ambote ye mpangi zeto. Dikutusadisa mpe mu kala ye ngindu zasikila mu kuma kia wantu muna zunga kieto ye alongoki eto a Nkand’a Nzambi. Kuna nz’ankulu, vitila nwumbi kawumba e tûma, diavavanga vo kavelelesa o tûma yo katula matadi ye lekwa yankaka. O Yave una vo i Nwumbi Anene, osadisanga awana bazolele wumbwa kwa yandi. Ke kubakomekenanga ko mu vanga nsobani, kansi okubasonganga e nkanikinu miandi miansongi. I bosi, yau kibeni  bafwete baka e nzengo za soba mavangu mau.

15, 16. Aweyi alongoki a Nkand’a Nzambi besongelanga vo bazolele vo Yave kabawumba? Yika nona.

¹⁵ Badika dina diabwila Tessie, mpangi ankento ozingilanga kuna Austrália. Diasazu kikilu diakala kwa yandi mu zaya dina Nkand’a Nzambi uvovanga. Kansi, kanungunukanga ko. Kayendanga mpe mu tukutakanu ko. O mpangi ankento ona walongokanga yandi wasamba kwa Yave yo baka e nzengo za yambula longoka yandi. Kansi, diambu diasivi diavangama. Lumbu kimosi vava balongokanga, o Tessie wazayisa kwa mpangi e kuma kanungunukinanga ko. Wavova vo wayimwenanga nze mpuki, kadi wazolanga e nsaka za ta e mpanza. Kansi, wabaka e nzengo za yambula ta e mpanza.

¹⁶ Ke vavioka kolo ko, Tessie wayantika kwenda mu tukutakanu yo songa e fu ya Kikristu kana una vo akaka muna akundi andi bansevanga. Kuna kwalanda, Tessie wavubwa yo kota muna salu kia kimviti a nzila kana una vo wan’akete kakala yau. Ka lukatikisu ko vo, vava nlongoki a Nkand’a Nzambi keyantikanga vanga e nsobani mu yangidika Nzambi, Yave okubasadisanga mu kala ye ngwizani ambote yo yandi yo kubakitula se yinzu yantalu.

17 (a) Adieyi dikuyangidikanga mu zaya vo Yave i Nwumbi aku? (b) Nkia mambu tulongoka muna longi dilanda?

¹⁷ O unu, awumbi akaka bakinu wumbila tûma muna moko yo kitula to se yinzu yambote. Diau dimosi mpe, Yave kuna luzindalalu lwawonso okutuvananga luludiku lwandi mu kutuwumba. Otalanga kimana kamona dina tuvanga. (Tanga Nkunga 32:8.) Nga obakwidi vo Yave okusianga e sungididi? Nga omwene una Yave kekuwumbilanga? Avo i wau, nkia fu ilenda kusadisa mu kala nze tûma twaleboka tuna Yave kalenda wumba? Nkia fu ofwete venga muna lembi kala nze tûma twabala tuna ke tulendi wumbwa ko? Aweyi mase balenda sadila kumosi yo Yave muna wumba wan’au? E longi dilanda divana e mvutu za yuvu yayi.