1. Adieyi disonganga vo Yave nkwa ntim’amvevo?

VAKALA ye ntangwa ina Yave kakala yandi mosi kaka. I bosi, wabaka e nzengo za vana o moyo kwa vangwa yangangu kuna zulu ye va ntoto. Yave wa “Nzambi a kiese,” ozolanga vana akaka e lekwa yambote. (1 Timoteo 1:11; Yakobo 1:17) Wau vo Yave ozolele vo twakala ye kiese, okutulonganga kimana twakala akwa ntim’amvevo.—Roma 1:20.

2, 3. (a) Ekuma tumwenanga e kiese vava tukayilanga akaka? (b) Adieyi tuvovela mu longi diadi?

² Nzambi wavanga wantu muna mpw’andi. (Etuku 1:27) Ediadi disongele vo Yave watuvanga ye fu nze ina kena yau. Muna kala ye kiese yo vua nsambu za Yave, tufwete landa e mbandu andi. Tufwete tokanenanga e wete dia wantu ankaka yo kala akwa ntim’amvevo. (Filipi 2:3, 4; Yakobo 1:5) Ekuma? E kuma kadi i una katuvangila o Yave. Kana una vo tu wantu  alembi lunga, tulenda kweto tanginina Yave yo kala ye fu kia kayila akaka.

³ Owau, tuvovela mana Nkand’a Nzambi ukutulonganga muna diambu ditadidi e fu kia kayila akaka. Tulongoka e kuma Yave keyangalelanga vava tusonganga o ntim’amvevo. Tulongoka mpe una e fu kia kayila akaka kikutusadisilanga mu sala e salu kina Yave katuvana ye kuma tumwenanga e kiese vava tukayilanga akaka. Tuvovela e kuma tufwete kwamanena songa o ntim’amvevo.

4, 5. Aweyi Yave yo Yesu besongelanga ntim’amvevo? Ekuma tufwete kubatanginina?

⁴ Yave ozolanga vo twantanginina. Muna kuma kiaki, oyangalalanga kikilu vava tusonganga ntim’amvevo. (Efeso 5:1) Yave ozolele mpe vo wantu bakala ye kiese. E mpil’a sivi katuvangila isonganga e ziku kia diambu diadi. Vana ntandu, wavanga o ntoto wau wambote-mbote tuzingilanga ye lekwa yawonso ina mo kimana twakala ye kiese. (Nkunga 104:24; 139:13-16) Muna kuma kiaki, Yave tukembelanga vava tusadisanga akaka mu kala ye kiese.

⁵ Tulenda mpe tanginina Yesu, ona wasonga mu mpila yalunga una wantu balenda kadila yo ntim’amvevo. Wavova vo: “Mwan’a muntu kayiza sadilwa ko, kansi kasadila kaka yo vana moyo andi se lukûlu lwa wantu ayingi.” (Matai 20:28) Paulu wa ntumwa wakasakesa Akristu vo: “Nukala yo nyindu una wakala muna Kristu Yesu . . . Wakisisa e nkatu, wabaka e mpw’a ntaudi.” (Filipi 2:5, 7) Muna kuma kiaki, tulenda kukiyuvula: ‘Nga ndenda tanginina e mbandu a Yesu una ufwene?’ —Tanga 1 Petelo 2:21.

6. Adieyi Yesu kazola kutulonga muna kingana kia Nsamaria? (Tala e fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

⁶ Yave oyangalalanga vava tulandanga e mbandu andi ye ina Yesu katusisila. Tuvanganga wo vava tutokanenanga e wete dia wantu ankaka yo yindula una tulenda kubasadisila. Yesu wasonga o mfunu wa vanga wo vava katá e kingana kia Nsamaria. (Tanga Luka 10:29-37.) Walonga alandi andi vo bafwete sadisanga akaka, lembi vava zaya kana nani yovo nkia fulu batuka. Nga osungamene ekuma Yesu katela e kingana kiaki? Mu kuma kia Nyuda mosi wanyuvula vo: “Nani kieleka i nkw’ame?” E mvutu kavana o Yesu zikutulonganga vo tufwete kala yo ntim’amvevo nze Nsamaria ndioyu, avo tuzolele yangidika Yave.

7. Aweyi tulenda songela vo tukwikilanga vo mana Yave kekutuvovesanga vo twavanga masundidi o wete? Sasila.

⁷ E kuma kiankaka kikutufilanga mu kala akwa ntim’amvevo i dina diavangama muna mpatu a Edene. Satana wavova vo Adami yo Eva kiese kiayingi badi kala kiau avo bakolamene Yave yo tokanena kaka e wete dia yau kibeni. Eva wasonga vo nkwa loko kadi wazola vo kakala nze Nzambi. Adami mpe wasonga vo nkwa loko kadi wazola yangidika Eva lutila nkutu Nzambi. (Etuku 3:4-6) Ediadi mfwilu miayingi diatwasa. Kieleka, ke vena muntu ko olenda kala ye kiese avo nkwa loko. Kansi, avo tukedi yo zola ye ntim’amvevo, tusonga vo tukwikilanga vo mana Yave kekutuvovesanga vo twavanga masundidi o wete.

8. Ekuma Adami yo Eva bafwana tokanena e wete dia akaka?

⁸ Kana una vo Adami yo Eva yau kaka bakala  muna mpatu a Edene, bafwana yindula akaka. Ekuma? Yave wabavana e salu. Wabavovesa vo bazadisa e nza yo wan’au yo kitula yo se paradiso. (Etuku 1:28) Adami yo Eva bafwana vanga mawonso kimana o wana badi wuta bakala ye kiese nze una Yave kakana vo wantu awonso bakala ye kiese. Yau awonso badi sala entwadi mu kitula ntoto se paradiso. Kieleka, salu kiampwena kikilu bavewa.

9. Ekuma wantu badi kadila ye kiese muna salu kia kitula o ntoto se paradiso?

⁹ Diavavanga mpe vo wantu alunga basala entwadi yo Yave mu kitula o ntoto se paradiso yo lungisa luzolo lwandi. Muna mpila yayi, badi kota muna vundu kiandi. (Ayibere 4:11) Se yindula e kiese badi kala kiau muna sala e salu kiaki! Yave wadi kubasambula kikilu kele vo basonga o ntim’amvevo yo tokanena e wete dia wantu ankaka.

10, 11. Adieyi dilenda kutusadisa mu samuna e nsangu zambote yo kitula wantu se alongoki?

¹⁰ O unu mpe, Yave watuvana salu kiamfunu. Ozolele vo twasamuna e nsangu zambote yo kitula wantu se alongoki. Muna sala e salu kiaki, divavanga vo twatokanenanga wete dia wantu ankaka. Kieleka, muna kwamanana sala e salu kiaki, tufwete kala ye makani masikila: zola muna Yave ye zola muna wantu.

¹¹ Paulu wa ntumwa wavova vo yandi ye Akristu akaka muna tandu kiantete, “asadi kumosi yo Nzambi” bakala kadi basamunanga yo longa e ludi kwa wantu.  (1 Korinto 3:6, 9) O unu, tulenda mpe kala “asadi kumosi yo Nzambi” avo tusadidi e ntangwa, ngolo ye mavua meto muna salu kina Nzambi katuvana. Ediadi lau diampwena kikilu!

12, 13. O kitula wantu se alongoki nkia nluta ditwasanga?

¹² O sadila e ntangwa ye ngolo zeto muna salu kia samuna e nsangu zambote yo kitula wantu se alongoki kiese kiayingi dikututwasilanga. Mpangi zayingi ana bavua kala e lau dia longoka o Nkand’a Nzambi yo wantu i diau bevovanga. Kiese kiayingi tukalanga kiau vava tumonanga alongoki eto bayantikidi bakula dina o Nkand’a Nzambi ulenda kutulonga, vava lukwikilu lwau luwokelanga, vava beyantikanga vanga nsobani muna zingu kiau yo zayisa mana belongokanga kw’akaka. Yesu wayangalala kikilu vava 70 lwa ateleki ana katuma ‘bavutuka ye kiese’ wau bawanana ye mambu makiese muna salu kia umbangi.—Luka 10:17-21.

¹³ Mpangi zeto mu nza yawonso betoma yangalalanga vava bemonanga una e nsangu za Nkand’a Nzambi zisadisilanga wantu mu soba e zingu kiau. Kasikil’owu, Anna wa mpangi ankento una vo mpumpa, wazola vanga mayingi muna salu kia Yave. * (Tal’e mvovo vana yand’a lukaya.) Muna kuma kiaki, wayaluka yo kwenda kuna kuvuilu ateleki ayingi o mfunu kuna este ya Europa. Wasoneka vo: “O kwaku, ilongokanga Nkand’a Nzambi yo wantu ayingi, itoma zolanga kikilu e salu kiaki. E salu kiame kiese kiayingi kikumpananga. Vava ivutukanga kuna nzo, kikalanga ye ntangwa ya sia sungididi mu mpasi zame ko. Iyindulanga alongoki ame kumosi ye mpasi ye ntokani zau. Ivavanga mpila ina ndenda kubakasakesela yo kubasadisa. Owau, ngina ye ziku vo ‘edi disundidi e kiese dia vana, ke mu tambula ko.’”—Mavangu 20:35.

14. Aweyi tulenda kadila ye kiese kana nkutu vo wantu ke bezolanga kutuwá ko?

¹⁴ Kana nkutu vo wantu ke bekutambulwilanga ko vava tusilanga umbangi, tulenda kala ye kiese kadi tukubavananga e lau dia wá e nsangu zambote. Yave ovingilanga vo twavanga dina kavovesa Yezekele wa ngunza vo kavanga: “Ubavoves’o mambu mame kana bewa kana belembi wa.” (Yezekele 2:7; Yesaya 43:10) Muna kuma kiaki, o wantu bawá yovo lembi wá, Yave oyangalelanga e ngolo tuvanganga. (Tanga Ayibere 6:10.) Mpangi mosi wavova mu kuma kia salu kia umbangi vo: “Oyeto tukunanga, yitila e maza yo samba ye vuvu vo Yave omenesa e mbongo a ludi muna ntima mia wantu.”—1 Korinto 3:6.

15. Nga tufwete songa kaka o ntim’amvevo vava wantu bekutuvulanga matondo? Sasila.

¹⁵ Yesu ozolanga vo twakayilanga akaka kadi kiese dikututwasilanga. Vava tukayilanga  akaka, ediadi difilanga akaka mu vanga diau dimosi kwa yeto. Ekiaki i kuma katukasakesela vo: “Nukayanga, ozevo nukayilwa. Nuvaninwa muna mfokola zeno e nzongo ambote, waniemenenwa, wabandilwa, yo siwa mabetomona. Kadi muna nzongo una nuzongela i nuzongelwa mpe.” (Luka 6:38) Dialudi vo ke wantu awonso ko tukayilanga bekutuvutulanga matondo. Kansi, kana nkutu vo ke bavangidi wo ko, kwamanana songa o ntim’amvevo. Kulendi zaya ko mawete mawonso olenda vanga kwa muntu avo osongele o ntim’amvevo.

16. Kwa nani tufwete songanga o ntim’amvevo? Ekuma?

¹⁶ Akwa ntim’amvevo ke bekayilanga akaka ko ye vuvu kia tambula lekwa kw’awana bekayilanga. Yesu wavova vo: “Avo olambisi e lambu, bokelesa asukami, avanguki, mbevo za malu ye mpofo; ozevo u nkwa nsambu, kadi oyau ke bena y’eki bàsenda ko.” (Luka 14:13, 14) Nkand’a Nzambi uvovanga mpe vo: ‘O nkwa ntim’a mvevo sambulwa kesambulwa.’ Uvovanga mpe vo: “Nkwa nsambu on’obadikang’asukami.” (Ngana 22:9; Nkunga 41:1) Wau vo tuzolanga sadisa akaka, tufwete songanga o ntim’amvevo.

17. Nkia mpila zankaka tulenda kayila akaka?

¹⁷ Vava Paulu wa ntumwa kayika e mvovo mia Yesu vo “edi disundidi e kiese dia vana, ke mu tambula ko,” kavovela kaka lekwa ya kinsuni ko. E mpila zankaka tulenda kayila akaka i kubakasakesa, kubavana luludiku lwa Nkand’a Nzambi yo kubasadisa muna mambu mankaka. (Mavangu 20:31-35) Mu mana Paulu kavova yo vanga, watulonga o mfunu wa songa o ntim’amvevo muna sadilanga e ntangwa, ngolo yo zola kweto muna wete dia wantu ankaka.

18. Adieyi akwa ngangu ayingi bavova mu kuma kia fu kia kayila akaka?

 ¹⁸ Akwa ngangu befimpanga e kadilu kia wantu babakula vo o kayila akaka kiese ditwasanga. Nze una usonganga nkanda mosi, o wantu bevovanga vo e kiese kiau kiwokelanga vava bevanganga oma mambote kw’akaka. Akwa ngangu bevovanga vo vava tusadisanga akaka, tumonanga vo e zingu kieto kina ye nsasa. Muna kuma kiaki, akwa ngangu akaka bevovanga vo wantu ana bekuyivananga kuna mvevo mu sadisa akaka vimpi wambote bekalanga wau ye kiese. Kieleka, dina bavova ke dikutusivikisanga ko kadi Yave wa Mvangi eto anzodi wateka dio vova vo o vana kiese dikututwasilanga.—2 Timoteo 3:16, 17.

19, 20. Ekuma ozolele kadila nkwa ntim’amvevo?

¹⁹ Vava mfinangani zeto besianga e sungididi muna yau kibeni, dilenda kala diampasi mu kwamanana songa ntim’amvevo. Kansi, Yesu watusungamesa vo e nkanikinu miole mianene i miami: Zola Yave muna nsi a ntim’eto yawonso, kiwuntu, nyindu ye ngolo zeto zawonso yo zola akweto nze una tukuyizolelanga. (Maku 12:28-31) Mu longi diadi, tulongokele vo ana bezolanga Yave bekuntangininanga. Yave yo Yesu akwa ntim’amvevo. Bekutukasakesanga twalanda e mbandu au kadi bazeye wo vo kiese kiakieleka dikututwasila. Avo tusongele ntim’amvevo muna mawonso tuvanganga muna salu kia Nzambi ye kwa mfinangani zeto, tukembelela Yave. Ediadi dikututwasila nsambu zayingi ye kwa akaka mpe.

²⁰ Tuna ye ziku vo ovanganga kala e ngolo za songa ntim’amvevo yo sadisa akaka, musungula mpangi zaku Akristu. (Ngalatia 6:10) Avo okwamanene wo vanga, o wantu bekuvutula matondo yo kuzola. Ediadi kiese kiayingi dikutwasila. O Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Nkwa moyo amvevodi okala ye mpongo. On’ovungila maza, oyandi ovungilwa mo.” (Ngana 11:25) Muna zingu kieto ye muna salu kieto kia umbangi, tuvuidi mpila zayingi tulenda songela zola yo ntim’amvevo kwa akaka. Muna longi dilanda, tuvovela e zaka mpila tulenda wo vangila.