1, 2. (a) Nkia mvutu o Yesu kavana kwa Petelo vava kamvovesa vo kavava wete dia yandi kibeni? (Tala e fwaniswa va ntandu.) (b) Ekuma Yesu kamvanina e mvutu zazi?

ALONGOKI a Yesu bakendalala kikilu. Bayindulanga vo Yesu wadi vutulwisa e kintinu kia Isaele. Kansi, Yesu wabavovesa vo mpasi kemweswa yo vondwa. Petelo wa ntumwa wavova vo: “Kuvovi wo ko e Mfumu, e diambu diadi ke dilendi kubwila ko.” Yesu wamvutula vo: “Viluka oku nim’ame, e Satana! Ongeye u sakuba kwa mono, kadi kuna ye ngindu za Nzambi ko, za wantu kaka.”—Matai 16:21-23; Mavangu 1:6.

² Muna mvovo miami, Yesu wakiesesa vo e ngindu za Yave zaswaswana ye ngindu za nza yayi iyalwanga kwa Satana. (1 Yoane 5:19) Petelo wakasakesa Yesu mu kala ye fu kia loko kina wantu ayingi besonganga. Kansi, Yesu wazaya dina Yave kavavanga kwa yandi, i sia vo, kakala wakubama mu zizidila e mpasi yo lufwa lwamvingilanga. E mvutu za  Yesu zasonga vo watambulwila e ngindu za Yave yo venga e ngindu za nza.

3. Ekuma dinina diampasi mu kala ye ngindu za Yave yo venga e ngindu za nza?

³ Adieyi tuvova mu kuma kieto? Nga ngindu za Yave tuna zau yovo za wantu a nza? Wau vo tu Akristu, tuvanganga mawonso muna yangidika Nzambi. Kansi, adieyi tuvova mu kuma kia ngindu zeto? Nga tuvanganga e ngolo za kala ye ngindu za Yave, i sia vo, badikila o mambu nze una kebadikilanga mo? Ngolo divavanga muna vanga wo. Kansi, diasazu mu kala ye ngindu za wantu a nza. Ediadi divangamanga kadi o mwand’a nza utuzungidi. (Efeso 2:2) Vana ntandu, o wantu a nza besianga e zolela yau vana fulu kiantete. Avo ke tuyikebele ko, tulenda tanginina o wantu awaya. Kieleka, diampasi kikilu mu kala ye ngindu za Yave, kansi diasazu mu kala ye ngindu za wantu a nza.

4. (a) Adieyi dikutubwila avo tuyambwidi vo e nza yafila e ngindu zeto? (b) Adieyi tulongoka mu longi diadi?

⁴ Avo tuyambwidi vo e nza yafila e ngindu zeto, tukituka akwa loko yo kala ye tima dia baka e nzengo za yeto kibeni mun’edi diambote y’edi diambi. (Maku 7:21, 22) Muna kuma kiaki, diambote twalongoka una tulenda kadila ye “ngindu za Nzambi,” ke mu ‘ngindu za wantu’ ko. E longi diadi dikutusadisa mu vanga wo. Tuzaya e kuma o badikila o mambu nze una Yave kebadikilanga mo ke dikutukakidilanga ko, nluta kaka dikututwasilanga. Tulongoka mpe dina tulenda vanga muna lembi vukumunua kwa ngindu za nza. Muna longi dilanda, tulongoka una tulenda kadila yo nyindu a Yave muna maka mambu yo yambula vo e ngindu zeto zakala betela ye za Yave.

5. Ekuma wantu ankaka ke bezolelanga ko vo akaka bafila e ngindu zau?

⁵ Wantu ankaka ke bezolanga ko vo akaka bafila e ngindu zau. Bevovanga vo: “Ngindu za mono kibeni ilandanga.” Nanga edi bazolele vova vo yau kibeni bafwete baka nzengo kadi bena yo nswa wa vanga wo. Ke bazolele ko vo akaka bayisia muna mambu mau yovo kubakomekena mu kala nze wantu ankaka. * (Tala e mvovo vana yand’a lukaya.)

6. (a) Nkia luvevoko kekutuvananga o Yave? (b) Nga luvevoko lwalu lwakondwa e tezo?

⁶ Diambote mu zaya vo avo tutambulwidi e ngindu za Yave, tulenda kwamanana kala yo nswa wa kuyisolela. E sono kia 2 Korinto 3:17 kivovanga vo: “Vana vena mwand’a Yave, i vena luvevoko.” Yave okutuvananga o nswa wa sola e mpila wantu tuzolele kala. Tulenda kala ye zolela ya yeto kibeni yo sola e lekwa ina tuyangalelanga. I una katuvangila o Yave. Kansi, ediadi ke disongele ko vo luvevoko lwakondwa e tezo tuna lwau. (Tanga 1 Petelo 2:16.) Vava tuvavanga zaya edi diambote y’edi diambi, Yave ozolanga vo twasadila e Diambu diandi kimana diatufila. Nga ediadi kakidila dikutukakidilanga yovo nluta dikututwasilanga?

7, 8. Nga diampasi dikalanga mu badikila e mambu nze una Yave kezolanga? Yika e nona.

 ⁷ Yindula e nona eki: Mase besianga e ngolo za longa e fu yambote kwa wan’au. Nanga bekubalonganga o mfunu wa kala akwa ziku, asadi ambote yo tokanena e wete dia wantu ankaka. Ediadi ke ditwasanga mpasi ko kwa wana. Mase bekubikanga wan’au kimana bakala ye zingu kiakiese. Vava o wana bekola yo sisa e nzo, yau kibeni beyantika baka e nzengo. Avo balende fu yambote balongwa kwa mase mau, nanga bebaka nzengo zambote yo venga mpasi ye ntokani zayingi. Ke besinga kuyibanza ko.

⁸ Nze se diambote, Yave ozolele vo wan’andi bakala ye zingu kiakiese. (Yesaya 48:17, 18) Muna kuma kiaki, okutulonganga e nkanikinu mia nkal’ambote ye una tufwete kadilanga ye akaka. Yave ozolele vo twalongoka badikila o mambu nze una kebadikilanga mo yo zingila mun’owu wa nsiku miandi. O vanga wo ke diampasi ko. E nsiku mia Yave mikutusadisanga mu kala ye ngangu yo baka nzengo zambote. (Nkunga 92:5; Ngana 2:1-5; Yesaya 55:9) Tulenda toma sadila o nswa wa kuyisolela yo baka nzengo zikututwasila e kiese. (Nkunga 1:2, 3) Kieleka, o kala ye ngindu za Yave nluta miayingi ditwasanga.

9, 10. Nkia ziku kisonganga vo e ngindu za Yave zisundidi e ngindu za nza?

⁹ Vena ye kuma kiankaka tuzolele vo e ngindu zeto zakala betela ye zina za Yave: E ngindu zandi zisundidi e ngindu za wantu a nza. Wantu ayingi bevananga malongi mu mambu matadidi fu ya nkal’ambote, una e zingu kia nzo kilenda kadila kiakiese, una muntu kalenda kadila ye salu kiambote ye mankaka. Kansi, mayingi muna malongi mama ke mena ngwizani ko ye ngindu za Yave. Kasikil’owu, nkumbu miayingi e nza ikasakesanga wantu mu sia zolela ya yau kibeni vana fulu kiantete yo badikila e mavangu ma zumba vo mambote kwandi. Ezak’e ntangwa, o wantu a nza bevovanga vo akazi balenda wokesa kiese kiau avo babakidi e nzengo za vambana yovo vonda longo kana nkutu mu mambu makete. E ngindu zazi ke zina ngwizani ko ye malongi ma Nkand’a Nzambi. Nga malongi ma nza masundidi malongi ma Nkand’a Nzambi?

¹⁰ Yesu wavova vo: “Ngangu zilungisilu muna mavangu mandi.” (Matai 11:19) Kanele vo umbangu wa nza mu nungunuka kaka una, ke ulendanga fokola mambu mayingi ko mekatulanga e kiese kwa wantu, nze mvita, mpambula za makanda ye umpumbulu. Vana ntandu, kana una vo e nza ibadikilanga mavangu ma zumba vo  mambote kwandi, wantu ayingi bazeye wo vo e zumba zingu kia esi nzo kifwasanga yo twasa mayela ye mfwilu miankaka. Adieyi tuvova mu kuma kia malongi ma Yave? Akristu ana belemvokelanga malongi ma Yave bena ye zingu kia nzo kiakiese, vimpi wambote yo zingila mu kintwadi ye selo yankaka ya Yave mu nza yawonso. (Yesaya 2:4; Mavangu 10:34, 35; 1 Korinto 6:9-11) Ekiaki i ziku kisonganga vo e ngindu za Yave zisundidi e ngindu za nza.

11. Nani wafilanga e ngindu za Mose? Nkia nluta diantwasila?

¹¹ E selo yakwikizi ya Yave kuna nz’ankulu, bazaya wo vo e ngindu za Yave zisundidi ezi za wantu. Kasikil’owu, kana nkutu Mose ona walongelwa “muna ngangu zawonso za esi Engipito,” wazaya wo vo e ngangu zakieleka kwa Yave zitukanga. (Mavangu 7:22; Nkunga 90:12) Muna kuma kiaki, walomba kwa Yave vo: ‘Unzayisa e nzila zaku.’ (Luvaiku 33:13) Wau vo Mose wayambula vo Yave kafila e ngindu zandi, Yave wansadila mu mpil’a sivi muna lungisa e kani diandi. Nkand’a Nzambi uyikilanga Mose vo nkwa lukwikilu.—Ayibere 11:24-27.

12. Nki kiafilanga Paulu vava kabakanga e nzengo?

¹² O Paulu wa ntumwa nkwa ngangu kakala ye watoma longwa. Tezo kia ndinga zole kavovanga. (Mavangu 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Kansi, Paulu kalandanga ngangu za nza ko. Wayambulanga vo Diambu dia Nzambi diamfila. (Tanga Mavangu 17:2; 1 Korinto 2:6, 7, 13.) Muna kuma kiaki, wasala e salu kia umbangi una ufwene yo kala ye vuvu kia vua nsendo wa mvu ya mvu.—2 Timoteo 4:8.

13. Nani una ye mbebe ya singika e ngindu zeto yo badikila mambu nze una Yave kebadikilanga mo?

¹³ Dialudi, e ngindu za Yave zisundidi e ngindu za nza. Avo tulemvokele nkanikinu mia Nzambi, tukala ye zingu kiakiese. Kansi, Yave ke kutukomekenanga ko mu landa e ngindu zandi. Kiakala “ntaudi akwikizi yo lulungalalu” yovo akuluntu, ke bekomekenanga wantu ko. (Matai 24:45; 2 Korinto 1:24) Konso muntu mu yeto una ye mbebe ya singika ngindu zandi yo badikila mambu nze una Yave kebadikilanga mo. Aweyi tulenda wo vangila?

14, 15. (a) Avo tuzolele kala ye ngindu za yave, nkia mambu tufwete badikanga? (b) Ekuma ke tufwete yambulwila ko vo e ngindu za nza zakota muna ngindu zeto? Yika e nona.

¹⁴ E sono kia Roma 12:2 kivovanga vo: “Nuyambula kuyisi’e fwani-fwani ye tandu kiaki, kansi nuvanguluka muna soba nyindu mieno, kimana nwazaya owu wina luzolo lwa Nzambi, lwambote, lwatondakana ye lwalunga.” E sono kiaki kitulongele vo kana nkutu vo wantu a nza bafilanga e ngindu zeto vitila twazaya e ludi, tulenda soba e ngindu zeto yo wizanesa zo ye ngindu za Nzambi. Kana una vo e mpila twasansukila ye mambu tuwanananga mau muna zingu malenda fila e ngindu zeto, tulenda kweto soba e ngindu zeto. E nsobani yayi ivangamanga mu kuma kia mambu mana tukotesanga muna ngindu zeto. Avo tubadikidi e ngindu za Yave, tubakula vo e ngindu za Yave zambote kaka zikalanga. Ediadi dikutufila mu badikila o mambu nze una kebadikilanga mo.

 ¹⁵ Kansi, avo tuzolele vo e ngindu zeto zakala betela ye ngindu za Yave, tufwete ‘yambula kuyisi’e fwani-fwani ye tandu kiaki.’ Ediadi disongele vo tufwete yambula tala, tanga yo wá konso diambu ke dina betela ko ye ngindu za Nzambi. Muna kutusadisa twabakula o mfunu wa diambu diadi, tubadika e nona kia madia. O muntu ona ozolele kala yo vimpi wambote olenda baka e nzengo za dia madia mambote. Kansi, e ngolo zandi ke zitwasa nluta ko avo odianga mpe madia mawola. Diau dimosi mpe, e ngolo tuvanganga za longoka e ngindu za Yave ke zikala mfunu ko avo tuyambwidi vo e ngindu za nza zakota muna ngindu zeto.

16. Adieyi tufwete vanga muna kuyitanina?

¹⁶ Nga tulenda venga emvimba e ngindu za nza? Ve. Ezak’e ntangwa tukalanga entwadi yo wantu bena ye ngindu za nza, kadi ke tulendi katuka emvimba ko ova nza. (1 Korinto 5:9, 10) Kana nkutu vava tusamunanga e nsangu zambote, tuwanananga yo wantu besonganga e ngindu zabendomoka yo kwikila muna malongi maluvunu. Kansi, kana una vo ke tulendi venga mvimba ko e ngindu zabendomoka, ke tufwete kwamanana yindula mama ko ngatu kwikila mo. Nze Yesu, tufwete vengomonanga e ngindu za Satana vana vau. E diambu diankaka dilenda kututanina i venga konso diambu yovo muntu olenda kutufila mu tanginina ngindu za nza.—Tanga Ngana 4:23.

17. Aweyi tulenda vengela e ngindu za nza?

¹⁷ Kasikil’owu, tufwete toma solanga akundi eto. Nkand’a Nzambi ukutulukisanga vo avo tuvangidi kikundi yo wantu ana ke besambilanga Yave ko, tuyantika yindula nze yau. (Ngana 13:20; 1 Korinto 15:12, 32, 33) Tufwete mpe toma solanga e nsaka. Avo tuvengele nsaka zinungununanga longi dia lunungunuku, mavangu mansoki yovo ma zumba, tukuyitanina muna ngindu ‘zikakidilanga o zayi wa Nzambi.’—2 Korinto 10:5.

18, 19. (a) Ekuma tufwete vengela e ngindu za nza zina benungununanga kuna ndekwa zawonso? (b) Nkia yuvu tufwete kukiyuvula? Ekuma?

 ¹⁸ Tufwete mpe bakulanga yo venga e ngindu zina za wantu a nza benungununanga kuna ndekwa zawonso. Kasikil’owu, akaka muna amwangi a nsangu balenda vovela mu mpila isonga vo ku sambu dia buka kimosi kia mbumba bena. E programa zankaka zitoma vovelanga makani ye mambu mesivikisanga o wantu. E filme ye nkanda miankaka minungununanga e ngindu za sia vo “entete mono,” “entete esi nzo ame” yo fila wantu mu yindula vo e ngindu zazi zambote kwandi. Kansi, e ngindu zazi ke zina ngwizani ko ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi, emi mivovanga vo avo tuzolele kala ye kiese, entete tufwete zola Yave. (Matai 22:36-39) Kana nkutu programa zankaka za yingiana-ngiana zibadikilwanga vo zambote kwandi, zilenda fila wan’akete mu yangalela mavangu ma usafu.

¹⁹ Ediadi ke disongele ko vo diambi mu yangalela nsaka zambote. Kansi tufwete kukiyuvula: ‘Nga ibakulanga e ngindu za nza kana nkutu vava besadilanga e ndekwa mu nungununa e nsaka zazi? Nga ikuyitaninanga yo tanina wan’ame mu venga programa zankaka za televizau yovo tanga miaka nkanda? Nga isadisanga wan’ame mu badikilanga mambu nze una Yave kebadikilanga mo kimana balembi vukumunua kwa mambu mambi bewanga yovo mona?’ Avo tutomene bakula e nswaswani vana vena e ngindu za Nzambi ye ngindu za nza, tuvenga ‘kukisi’e fwani-fwani ye nza yayi.’

20. Aweyi tulenda zayila ndiona ofilanga e ngindu zeto?

²⁰ Tufwete sungamenanga vo vena ye nto zole kaka tulenda zayila e mambu. Yantete i Yave, yanzole i Satana ye nza keyalanga. Nani okufilanga? E mvutu i zazi: E nto ina ovavilanga e nsangu yau ikufilanga. Avo tutambulwidi e ngindu za nza, o wantu a nza balenda yantika fila e ngindu zeto yo kituka akwa loko. Muna kuma kiaki, diamfunu twatoma solanga mana tutala, tanga, wá yo yindula.

21. Adieyi tulongoka muna longi dilanda?

²¹ Mu longi diadi, tulongokele vo avo tuzolele kala ye ngindu za Yave, tufwete venga e ngindu za nza. Tufwete mpe vavanga zaya e ngindu za Yave yo yambula vo zafila e ngindu zeto. Muna longi dilanda, tulongoka una tulenda wo vangila.