1, 2. Nkia kiyekwa kiampwena kavewa Yosua vava Mose kafwa?

YAVE wavovesa Yosua vo: “O Mose wa ntaudi ame wafwidi; owau nda sauka yayi Yodani, ongeye yo nkangu wau wawonso, o wan’a Isaele, kuna nsi ina ikubavana.” (Yosua 1:1, 2) Nsobani yampwena kikilu yakala kwa Yosua, ona wakala selo kia Mose mu tezo kia 40 ma mvu.

² Mose wafila nkangu a Isaele mu mvu miayingi, kansi owau se Yosua okubafila. Muna kuma kiaki, watokana kikilu kana vo nkangu bekuntonda kimana kakala mfidi au. (Nsiku 34:8, 10-12) Mu kuma kia sono kia Yosua 1:1, 2, nkanda mosi usasilanga oma ma Nkand’a Nzambi uvovanga vo e diambu disundidi e mpasi ye vonza kwa konso nkangu, kiakala kuna nz’ankulu yovo mu lumbu yeto, i vava vesobwanga o mfidi.

3, 4. Aweyi Nzambi kasambulwila Yosua wau kambunda e vuvu? Nkia kiuvu tulenda kukiyuvula?

 ³ Yosua kuma kiasikila kakala kiau muna tokana. Kansi, wabunda e vuvu muna Yave yo landa luludiku lwandi vana vau. (Yosua 1:9-11) Nzambi wasambula Yosua wau kambunda e vuvu. Wasadila mbasi muna fila Yosua ye Aneyisaele. Nanga o mbasi ndioyu i Diambu, i sia vo, Mwan’antete a Nzambi.—Luvaiku 23:20-23; Yoane 1:1.

⁴ Yave wasadisa nkangu a Isaele mu kulukilwa e nsobani zavangama vava Yosua kakituka se mfidi au. Mu lumbu yeto, nsobani zayingi mpe zivangamanga. Tulenda kukiyuvula: ‘Wau vo e nkubik’a Nzambi mu nungunuka kaka ina, nga kuma kiasikila tuna kiau mu bunda e vuvu muna Yesu wa Mfidi eto? (Tanga Matai 23:10.) Muna vana e mvutu za kiuvu kiaki, tubadika una Yave kafidilanga o nkangu andi kuna nz’ankulu vava mambu masobanga.

5. Nkia diambu dianzenza kawanana diau o Yosua vava kakala lukufi ye mbanz’a Yeriko? (Tala e fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

⁵ Vava Aneyisaele basauka o nkoko a Yodani, Yosua wawanana ye diambu dianzenza. Vava kakala lukufi ye mbanz’a Yeriko, wawanana yo muntu mosi wakala ye nsosolo. Yosua wanyuvula vo: “Nga wina yeto e? yovo y’atantu eto?” Yosua wasivika kikilu vava o muntu ndiona kayisunzula vo ‘nkuluntu a vu kia Yave,’ mbasi ona wayiza tanina nkangu a Nzambi. (Tanga Yosua 5:13-15.) Kana una vo lusansu lusonganga vo Yave yandi kibeni wavovanga kwa Yosua, nanga mbasi kasadila mu vova vana fulu kiandi, nze una kavanga kuna nz’ankulu.—Luvaiku 3:2-4; Yosua 4:1, 15; 5:2, 9; Mavangu 7:38; Ngalatia 3:19.

6-8. (a) Ekuma tuludiku twankaka kavana o mbasi twamonekena vo twanzenza? (b) Aweyi tuzayidi wo vo tuludiku twatu twangangu twakala ye mu ntangwa yambote twavewa? (Tala e mvovo vana yand’a lukaya.)

⁶ O mbasi wavovesa Yosua dina kafwete vanga muna baka e mbanza Yeriko. Kuna lubantiku, tuludiku twankaka nanga twabadikilwa vo ke twambote ko. Kasikil’owu, o mbasi wavovesa Yosua vo kazenga makesa mawonso. Ediadi diavava vo balembi nuana e mvita mu fikolo. Nga yayina i ntangwa yambote ya zenga makesa mama?—Etuku 34:24, 25; Yosua 5:2, 8.

⁷ Nanga makesa bakiyuvula vo: ‘Nga tulenda tanina esi nzo zeto avo e mbeni zeto bezidi kutunuanisa?’ Kansi, diambu diasivi diavangama. Vana fulu kia nuanisa Aneyisaele, makesa ma Yeriko bamona o wonga. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “E Yeriko yatoma tatamena mu kuma kia wan’a Isaele, ke ven’on’ovaika ko ngatu kota.” (Yosua 6:1) Ka lukatikisu ko vo e nsangu zazi zafila Aneyisaele mu toma bunda diaka e vuvu muna luludiku lwa Nzambi.

⁸ O mbasi wavovesa Yosua vo Aneyisaele ke bafwete nuanisa Yeriko ko. Wabavovesa vo bazieta e mbanza nkumbu mosi mu lumbu sambanu. Kansi muna lumbu kiansambwadi, bafwete zieta nkumbu nsambwadi. Nanga e makesa bayindula vo: ‘Ntangwa ye ngolo zankatu tufwasa.’ Kansi, o Yave wa Mfidi a Isaele wazaya dina kavanganga. O lemvokela luludiku lwandi diakumika lukwikilu lwa Aneyisaele. Ke diavava diaka ko vo banuana ye makesa ma Yeriko.—Yosua 6:2-5;  Ayibere 11:30. * (Tala e mvovo vana yand’a lukaya.)

9. Ekuma tufwete lemvokela tuludiku twawonso tuvewanga muna nkubik’a Yave? Yika e nona.

⁹ Adieyi tulenda longoka muna lusansu lwalu? Ezak’e ntangwa, e nkubik’a Yave isobanga e mpila ya vangila mambu. Ke ntangwa zawonso ko tubakulanga e kuma. Kasikil’owu, nanga ke twayindulanga ko vo diambote mu sadila telefone yovo tablet muna longi dia yeto kibeni, muna salu kia umbangi yovo muna tukutakanu. Kansi owau, nanga tumonanga e nluta mia sadila e salanganu yayi, avo dilendakana. Vava tumonanga e nluta mia nsobani zazi, lukwikilu lweto lukumamanga yo siamisa kintwadi ye mpangi zeto.

10. Nani kikilu wazola vo e diambu ditadidi zengwa diafimpwa kwa buka kia selo yambuta kuna Yerusaleme?

¹⁰ Tezo kia mvu 13 miavioka vava Konoleo wa mwisi zula ona walembi zengwa kakituka Nkristu, Akristu akaka Ayuda basiandamanga vo wantu bafwete zengwa. (Mavangu 15:1, 2) Muna mbanz’a Antiokia, ampangi batantananga mu kuma kia diambu diadi. Muna kuma kiaki, akuluntu batuma Paulu kenda yuvula e diambu diadi kwa buka kia selo yambuta kuna Yerusaleme. Kansi, nani kikilu wantuma? Paulu wavova vo: “Yatomboka ko mu diambu dia lusengomono.” Kieleka, Kristu kikilu wazola  vo e diambu diadi diafimpwa kwa buka kia selo yambuta.—Ngalatia 2:1-3.

11. (a) Adieyi akaka muna Akristu Ayuda bakwamanana vanga mu diambu ditadidi zengwa? (b) Aweyi Paulu kayikamena e nzengo za akuluntu kuna Yerusaleme? (Tala e mvovo vana yand’a lukaya.)

¹¹ Kristu wasadisa e buka kia selo yambuta mu toma kiesesa vo ke diakala diaka mfunu ko kwa Akristu a esi zula mu zengwa. (Mavangu 15:19, 20) Kana una vo i wau, muna mvu mialanda Akristu ayingi Ayuda bakwamanana zenga wan’au. I bosi, akuluntu kuna Yerusaleme bawá nsangu vo Paulu kazitisanga nsiku a Mose ko. Muna kuma kiaki, akuluntu balomba kwa Paulu vo kavanga diambu mu songa vo wazitisanga e Nsiku. * (Tala e mvovo vana yand’a lukaya.) (Mavangu 21:20-26) Akuluntu banzayisa vo kanata wantu yá kuna tempelo kimana o nkangu wamona vo Paulu wazitisanga e Nsiku. Paulu wafwana vova vo: ‘Ke dina kwandi mfunu ko. Ekuma nuntumini yavanga e diambu diadi? E diambu kwa Akristu Ayuda dina, kadi yau ke bebakulanga ko e diambu ditadidi zengwa.’ Kansi Paulu wabakula dina akuluntu bazola, i sia vo, Akristu awonso bakala mu kintwadi. Muna kuma kiaki, walanda luludiku lwau kuna lulembamu lwawonso. Tulenda kukiyuvula: Ekuma Yesu kayambulwila vo e diambu ditadidi zengwa diakwamanana mu kolo kiandá kana una vo Nsiku a Mose wafokoka vava Yesu kafwa?—Kolosai 2:13, 14.

12. Akieyi nanga i kuma o Kristu kayambulwila vo vavioka kolo kiayingi vitila kasingika e diambu ditadidi zengwa?

¹² Ntangwa divavanga mu tambulwila umbakuzi wampa. Ntangwa diavavanga kwa Akaka muna Akristu Ayuda mu tambulwila vo ke bakala diaka ku nsi a Nsiku ko. (Yoane 16:12) Bakulukilwa e ngindu za sia vo o zengwa i sinsu kiasonganga vo muntu ngwizani ambote kena yau yo Nzambi. (Etuku 17:9-12) Akaka wonga bamonanga wa bangikwa kwa akwau Ayuda wau vo baswaswana bakala. (Ngalatia 6:12) Kansi kuna kwalanda, Kristu wabavana tuludiku twankaka muna nkanda miasoneka Paulu.—Roma 2:28, 29; Ngalatia 3:23-25.

13. Adieyi dilenda kutusadisa mu yikama e mpila ina Kristu kekutufidilanga o unu?

¹³ Kristu wakinu fila e nkutakani ya Akristu o unu. Muna kuma kiaki, avo e nkubik’a Yave ivangidi nsobani zina ke tutomene bakula ko, yindula e mpila ina Kristu kafidilanga o nkangu a Nzambi kuna nz’ankulu. Nze una kavanga muna lumbu ya Yosua ye muna lumbu ya ntumwa, Kristu wakinu vana tuludiku twa ngangu mu tanina nkangu a Nzambi, muna kumika lukwikilu lwau yo kubasadisa mu kala ye kintwadi.—Ayibere 13:8.

14-16. O tuludiku twa “ntaudi akwikizi yo lulungalalu” aweyi tusongelanga luzolo lwa Kristu lwa kutusadisa mu kwamanana kumika lukwikilu lweto?

 ¹⁴ O unu, “ntaudi akwikizi yo lulungalalu” okutuvananga tuludiku muna ntangwa tuvuidi lo mfunu. (Matai 24:45) O tuludiku twatu i ziku kisonganga vo Yesu otokanenanga e wete dieto. Mpangi Marc una ye wana yá wavova vo: “Satana obangikanga esi nzo mu vava yoyesa e nkutakani. Wau vo e nkubik’a Yave ikutukasakesanga mu kala ye nsambila ya esi nzo konso lumingu, e diambu dilombelo kwa mase i diadi: Nulunga-lunga esi nzo zeno!”

¹⁵ Vava tumonanga una Kristu kekutufidilanga, tubakulanga luzolo lwandi lwa kutusadisa mu kwamanana siamisa lukwikilu lweto. Kasikil’owu, nkuluntu mosi una ye nkumbu a Patrick, wavova vo: “Kuna lubantiku, akaka bakendalala vava kiasikidiswa vo twakutakananga mu buka yakete mu vaika muna salu kia umbangi kuna nsuk’a lumingu.” Kansi, mpangi ndioyo wavova vo e nsobani yayi isonganga vo Yesu otokanenanga e wete dia konso muntu muna nkutakani. Kasikil’owu, e buka isadisanga ampangi bena vo akwa nsoni yovo ana ke betoma vaikanga ko muna salu kia umbangi mu kuyimwena vo mfunu bena. Ediadi dikumikanga lukwikilu lwau.

¹⁶ Kristu okutusadisanga mpe mu sia sungididi muna salu kia umbangi, kina vo i salu kisundidi o mfunu muna salu yawonso isalwanga o unu ova ntoto. (Tanga Maku 13:10.) Mpangi André una vo nkuluntu wampa, ovanganga mawonso muna landa tuludiku twampa tuvewanga kwa nkubik’a Yave. Wavova vo: “E nzengo za kulula lutangu lwa wantu muna mavula zikutusungamesanga vo mu lumbu ya mbaninu tuzingilanga. Diamfunu twasia e sungididi muna salu kia samuna e nsangu zambote.”

17, 18. Ekuma tufwete sila e sungididi muna nluta tubakanga muna landa e nsobani zavangamene?

¹⁷ O tuludiku tuvewanga kwa Yesu Kristu wa Ntinu eto tukutusadisanga tuka owau ye kuna sentu. Yindula e nluta obakanga wau walemvokela nsobani zavangamene ke kolo ko. Muna nsambil’eno ya esi nzo, nulenda vovela una e nsobani zavangamene muna tukutakanu tweto ye muna salu kia umbangi zikunusadisilanga.

¹⁸ Avo tusungamene nluta tuvuanga vava tulemvokelanga tuludiku twa nkubik’a Yave, dikutusadisa mu landa e nsobani zivangamanga kuna kiese kiawonso. Kasikil’owu, wau vo ke tunietekanga diaka nkanda miayingi ko, ediadi disadisanga mu lembi fwasa nzimbu zayingi. Wau vo mu toma sadila twina umbangu wampa, ediadi dikutuvananga e lau dia sadisa wantu ayingi mu wá e nsangu zambote. Nga olenda bandula e nkanda mieto muna aparelho aku? Eyayi imosi muna mpila tulenda yikamena Kristu ona ozolele vo twasadila o mavua ma nkubik’a Yave mu mpila yambote.

19. Ekuma tufwete landilanga tuludiku twa Kristu?

¹⁹ Vava tulemvokelanga tuludiku twa Kristu, tusadisanga mpangi zeto mu kala ye lukwikilu lwakumama yo siamisa kintwadi kieto. Muna kuma kia nzengo za kulula lutangu lwa mpangi muna Betele zawonso, mpangi André wavova vo: “E fu kiambote basonga ampangi muna tambulwila e nsobani kiansadisa mu bunda vuvu muna mfidi eto yo zitisa mpangi zazi. Betambulwilanga kuna kiese kiawonso konso kiyekwa baveno muna songa vo mu landa bena e kalu dia Yave.”

20, 21. (a) Ekuma tulenda bundila e vuvu muna Kristu wa Mfidi eto? (b) Nkia kiuvu tubakila e mvutu muna longi dilanda?

²⁰ Ke kolo ko, Yesu Kristu wa Mfidi eto ‘ofokola e nsund’andi’ yo ‘song’oma ma mbubu.’ (Lusengomono 6:2; Nkunga 45:4) O unu, okutukubikanga mu kuma kia zingu muna nz’ampa ye salu tukala kiau kia longa awana befuluka yo sadisa Mfidi eto mu kitula o ntoto se paradiso.

²¹ Avo tukwamanene bund’e vuvu muna Mfidi ye Ntinu eto kana nkutu vava e mambu mesobanga, okutufila muna nz’ampa. (Tanga Nkunga 46:1-3.) O unu, o kulukilwa e nsobani dilenda kala diampasi kikilu, musungula vava zivangamanga kuna kinsalukisa. Avo e mambu masobele muna zingu kieto, aweyi tulenda kwamanena kala ye luvuvamu lwa ntima yo kumika lukwikilu lweto muna Yave? Tubaka e mvutu za kiuvu kiaki muna longi dilanda.