O fimpa e lekwa ya zulu imosi muna mpila isadilwanga mu songa vo e ntetembwa, ngonde ye planeta mambu zivanganga muna zingu kia wantu ova ntoto. Afimpi a lekwa ya zulu bevovanga vo e fulu ikalanga e lekwa ina kuna zulu muna ntangwa kewutukanga o muntu, isonganga e mpila muntu kekala ye zingu kiandi kia kusentu. Kana una vo e fu kia fimpa e lekwa ya zulu kuna Babele yankulu kiayantikila, e fu kiaki kitomene zayakana o unu.

O lufimpu lwavangama muna mvu wa 2012 kuna Estados Unidos lwasonga vo, makumatatu vana vena nkama wantu beyindulanga vo e fu kia fimpa e lekwa ya zulu i zimosi muna “ngangu za nza,” ye kumi vana vena nkama bavova vo: “ngangu za nza zampimpita.” Nga dialudi e? Ve. Tala e kuma.

• E planeta ye ntetembwa ke zina yo nkuma ko wavanga e diambu muna zingu kia wantu nze una bevovanga awana befimpanga e lekwa ya zulu.

• Nkumbu miayingi, mana bevovanga vo mevangama kwa muntu mosi, mevangamanga kwa wantu ayingi.

• O unu, awana befimpanga e lekwa ya zulu besikidisanga mambu mun’owu wa mana makwikilwanga kuna nz’ankulu vo e planeta ntoto zizietanga. Kansi, e planeta ntangwa zizietanga ke ntoto ko.

• Mana beyikanga afimpi aswaswana a lekwa ya zulu mu kuma kia muntu mosi, ke mekwendanga betela ko.

• Awana befimpanga e lekwa ya zulu bevambulanga wantu mu kunku 12 yovo sinsu ya zodíaco, mun’owu wa lumbu kina bawutuka. Mu kuma kia mpila ina o ntoto usobelanga e fulu muna ngambuila tuka mvu miayingi, e lumbu ya luwutuku ina bawizanesa ye sinsu ya zodíaco ke ikwendanga diaka betela ko vava e ntangwa iviokelanga vana buka ya ntetembwa ina babakila e nkumbu za sinsu yoyo.

Wantu bevovanga vo e sinsu ya zodíaco isadisanga mu songa e fu kena yau o muntu. Kansi, o wantu ana bawutuka lumbu kimosi, e fu yau ke ikalanga yafwanana ko. E lumbu kawutuka o muntu ke kivanganga diambu ko muna fu ya muntu. Vana fulu kia badikila o muntu una kena kikilu, awana befimpanga e lekwa ya zulu bebadikilanga muntu muna mambu ma kimbanzikila. Nga ediadi ke veza akaka ko e?

Tuka kuna nz’ankulu, o wantu bekwendanga kwa awana bezayisanga oma mekwiza. Awana bezayisanga oma mekwiza bevavanga zaya e nsasa a mambu muna sadila ndia mia bulu ye mia wantu yovo muna mpila ina nsusu kedodelanga e mbwaza. Akaka basadilanga makaya mevangilwanga e ti yovo boto dia kafe. O unu, besadilanga kalati, bola de cristal, jogo de dados (yovo jogo de seis) ye lekwa yankaka mu “zaya” una ukala e zingu kia muntu. Nga o kwenda kwa awana bezayisanga oma mekwiza i mpila yambote ya zayila oma ma kusentu? Ve. Yambula twazaya e kuma.

Entete, e ndekwa zaswaswana besadilanga mu kuma kia diambu diau dimosi ke zikwendanga betela ko. Kana nkutu basadidi ndekwa zau zimosi, mana bevovanga maswaswana. Muna bong’e nona, avo muntu wele kwa wantu wole bezayisanga oma mekwiza, yo kubayuvula kiuvu kiau kimosi mu zaya oma ma kusentu, oyau basadila e kalati kiau kimosi, e mvutu nga zifwete kala zafwanana. Kansi, nkumbu miayingi ke diau ko divangamanga.

Ayingi bekatikisanga e ndekwa ye kuma ya awana bezayisanga oma mekwiza. Wantu ankaka bevovanga vo e kalati yovo bola de cristal mpasi lekwa ya viengesela. Awana betanga e ngombo ke betalanga kwau lekwa yoyo ko, kansi kwa muntu besianga e sungididi kiau mu zaya dina kena diau. Muna bonga e nona, ona otomene zaya e salu kia zayisa oma mekwiza olenda yuvula kiuvu kwa muntu, i bosi osia sungididi mu mana kevova yo vanga mu zaya diambu mu kuma kiandi. I bosi, osadila mana kamwene mu zayisa kwa muntu vo ozeye oma ma zingu kiandi. Vava bekwikidisanga o muntu, akaka muna awana bezayisanga oma mekwiza betambulanga ulolo wa nzimbu.

E fu kia sasila e lekwa ya zulu yo zayisa oma mekwiza kisonganga vo e zingu kieto kia kusentu kanua kiakanua. Nga dialudi e? Nkand’a Nzambi ukutuzayisanga vo yeto kibeni tufwete sola mana tukwikila ye mana tuzolele vanga, e zingu kieto kia kusentu kikala mun’owu wa nsola tuvanga.—Yosua 24:15.

Awana besambilanga Nzambi bavuidi kuma kiankaka mu venga awana bezayisanga oma mekwiza. Muna Nkand’a Nzambi mwasonama vo: ‘Ke vasoloka vovo wina ko konso . . . on’ovanda mpandu, yovo otadila matuti, yovo ovovelela nkisi yovo omika, yovo oloka nkisi, yovo ngang’a ntombodi, yovo ngang’a mpandu, yovo ngang’a mafwa. Kadi awonso bevanga mambu mama i ungemi kwa Yave.’ a—Nsiku 18:10-12.