Tala mambu

Tala ntu mia mambu

UNA TULENDA KULULWILA E NTOKANI

Nki i Ntokani Zasaka?

Nki i Ntokani Zasaka?

E ntokani zasaka, i una o muntu kemonanga muna nitu muna ntangw’a vonza yovo vava kevumiswanga. O tomfo tweto tumwanganesanga e hormônios mu nitu yawonso. Ediadi difilanga o ntim’eto muyantika sala mu nzaki, kulula onswalu uviokelanga o mega muna nitu, wokesa yovo kulula o nkuma wa mafulu meto yo zitika e mianzi mia nitu. Vitila o muntu kabakula mana mena vangama mu nitu andi, e nitu yakubama kala ikalanga mu vanga diambu. Vava e ntokani zasaka zikulukanga, e nitu eto iyambulanga “songa e sinsu” yayi yo vutuka sala mu mpila yambote.

NTOKANI ZILENDA KALA ZAMBOTE YOVO ZAMBI

E ntokani zisadisanga o muntu muna zizidila e diambu diampasi yovo dia vonza. E ntokani ziyantikilanga muna tomfo. E ntokani zilenda kala zambote vava zisadisanga muntu mu vanga diambu nava vau. Zilenda kusadisanga muna lungisa makani maku, toma vanga kizame kuna sikola, kuna salu ye mankaka mpe.

Kuna diaka e sambu, e ntokani avo zisakidi yo kwamanana, zilenda twasa kimbevo. Avo okwamanene tokana mu kolo kiayingi, dilenda kutwasila kimbevo muna nitu ye muna ntu. E ntokani zilenda soba e fu yaku ye mpila okadilanga ye akaka. Zifilanga mpe o wantu muna nua malavu mayingi mankolwa, viokesa e tezo muna nua nlongo, dia kwayingi, nua mfomo yo kuyivana muna mavangu mankaka mambi. Zilenda mpe twasa lukendalulu lwasaka, yoya muna ngindu yo kala ye ngindu za kuyivonda.

Kana una vo e ntokani ke zilwakilanga mu mpila imosi ko kwa wantu, kansi zilenda wokesa e vonza za bakama yimbevo yayingi yo twasa mfwilu.