Akwa Ntima Miansongi mu Kwikila Bena

‘Awonso basiang’o moyo a mvu ya mvu etima bakwikidi.’​—⁠MAV. 13:⁠48.

1, 2. Akristu a tandu kiantete aweyi balungisila ungunza wa Yesu uyikanga vo e nsangu zambote zisamunwa muna nza yawonso?

O Nkand’a Mavangu uyikanga una Akristu a tandu kiantete balungisila ungunza wa Yesu wavova vo e nsangu zambote za Kintinu zisamunwa muna nza yawonso. (Mat. 24:​14) Ateleki awaya avema basisa mbandu kw’awonso bekubalanda. Mu kuma kia vema kw’alongoki a Yesu muna salu kia umbangi, mazunda ma wantu kumosi ye “ulolo wa nganga” bakota muna nkutakani ya tandu kiantete.​—⁠Mav. 2:41; 4:4; 6:⁠7.

² Missionário za tandu kiantete, basadisa ulolo wa wantu mu kituka Akristu. Kasikil’owu, Filipo wayenda sila umbangi kuna Samaria, ndonga ya wá elongi diandi. (Mav. 8:​5-8) Paulu wakangala kwayingi y’akundi andi a salu mu teleka kimbangi kia Kristu kuna Kupero, muna zunga ya Ásia Menor, Makedonia, Ngerekia ye Itália. Muna mbanza zina kasila umbangi, ndonga ya Ayuda ye Mingerekia bakwikila. (Mav. 14:1; 16:5; 17:⁠4) Tito wasilanga umbangi kuna Kerete. (Tito 1:⁠5) Petelo, wasila umbangi kuna Babele. Vava kasoneka nkand’andi antete muna mvu a 62-64 wa tandu kieto, e salu kia Akristu kiatoma zayakana muna mbanza za Ponto, Ngalatia, Kapadokia, Asia ye Bitunia. (1 Pet. 1:1; 5:​13) Kolo kiambote kikilu kiakala. Mu kuma ki’etima diayingi bakala diau Akristu a tandu kiantete mu salu, i bayikilwa kw’atantu au vo “babundumwini e nza.”​—⁠Mav. 17:6; 28:⁠22.

3. Nkia nluta bebakanga ateleki a Kintinu a tandu kiaki muna salu kiau kia samun’e nsangu zambote ye aweyi omonanga ongeye?

³ Omu tandu kieto, e nkutakani y’Akristu isambulwanga mpe yo nungunuka. Nga kukasakeswanga ko vava otanganga nsangu za salu kia Mbangi za Yave za konso mvu yo mona e nluta bebakanga muna nza yawonso? Nga kuyangalalanga ko mu zaya vo ateleki a Kintinu, tezo kia mafunda sambanu ma mafunda m’alongoki a Nkand’a Nzambi balongoka yau muna mvu a 2007? Vana ntandu, o lutangu lw’awana bakala muna Luyindulu lwa lufwa lwa Yesu Kristu lusonganga vo tezo kia mafunda kumi ma mafunda ma wantu bena vo ke Mbangi za Yave ko batambulwila kwiza mu wá nsangu zambote muna lukutakanu lwalu lwamfunu. Ediadi disonganga vo e salu kiakinu.

4. Aki nani bekwikilanga nsangu za Kintinu?

⁴ Nze muna tandu kiantete, o unu mpe ‘awonso besiang’o moyo a mvu ya mvu etima’ bekwikilanga muna nsangu zambote. (Mav. 13:​48) Yave otuntanga wantu awaya muna nkubik’andi. (Tanga Kangai 2:⁠7.) Nkia ngindu tufwete kala zau mu kuma kia salu kia Kikristu  muna kuyivana emvimba mu salu kiaki kia nkutika?

Samun’e Nsangu Zambote Lembi sia Mpambula

5. Nkia mpila wantu bemwenwang’e dienga kwa Yave?

⁵ Akristu a tandu kiantete bazaya wo vo ‘Nzambi ke swaswanisanga wantu ko: kansi muna zula yawonso, on’okumvumina yo vanga nsongi, wina ye dienga oku kena.’ (Mav. 10:​34, 35) Ndion’ozolele kala ye ngwizani ambote yo Yave, kafwete kwikila muna kimenga kia lukulu lwa Yesu. (Yoa. 3:​16, 36) Lwalu i luzolo lwa Yave vo “wantu [a mpila zawonso] bavuluzwa, yo luaka muna visa kia zay’e ludi.”​​—⁠1 Tim. 2:​3, 4.

6. Ateleki a Kintinu adieyi ke bafwete vanga ko? Ekuma?

⁶ Ke diambote ko kw’ateleki a nsangu zambote dia swaswanisa wantu mu kuma kia se kia nitu, mavwa, mpw’a nitu, dibundu ye makaka mpe. Badika edi: Nga kuyangalalanga ko wau vo muntu antete wa zayisa e ludi kia Nkand’a Nzambi kafundisa ko? Ekuma olembi samunwina e nsangu zambote kwa konso muntu olenda zo wá?​—⁠Tanga Matai 7:⁠12.

7. Ekuma ka tufwete fundisila awana tusamunwinang’e nsangu zambote ko?

⁷ O Yave wasola Yesu mu kala Mfundisi, muna kuma kiaki ke tuna yo nswa a fundisa muntu ko. Wau vo twaswaswana yo Yesu, tulenda fundisa muntu muna “mbon’a meso” yovo “muna ngw’a matu,” kansi, Yesu ozeye ngindu ye makani ma ntima.​—⁠Yes. 11:​1-5; 2 Tim. 4:⁠1.

8, 9. (a) O Saulu nkia mpila muntu kakala una kakitukidi Nkristu ko? (b) Adieyi tulenda longoka muna mbandu a Paulu wa ntumwa?

⁸ Wantu a mpila zawonso bekitukanga selo ya Yave. Imosi muna mbandu ambote tuna yau i Saulu wa mwisi Taso, ona wakituka se Paulu wa ntumwa. Saulu wa Mfarisi, mbangiki ansita a Akristu kakala. Wabangikanga nkutakani y’Akristu, kadi wabanzanga vo ke asambidi akieleka a Yave ko. (Ngal. 1:​13) Muna meso ma wantu, kafwana kituka Nkristu ko. Kansi, o Yesu diambu diambote kamona muna ntim’a Saulu, wansola mu sala salu kiamfunu. Muna kuma kiaki, Saulu wakituka se mosi mun’awana bakala yo vema yo sala kwayingi muna nkutakani y’Akristu ya tandu kiantete.

⁹ E mbandu a Paulu wa ntumwa adieyi itulongele? Nanga muna zunga kieto muna ye buka kia wantu besianga e nsangu zeto e kitantu. Kana una vo dilenda moneka vo diampasi kwa wantu awaya mu kituka Akristu akieleka, ka tufwete yoya ko mu vavang’o mokena yau. Ezak’e ntangwa, kana nkutu awana oyindulanga vo ke balendi tambulwila nsangu zambote ko, balenda kwau tambulwila. E kiyekwa kieto i kwamanana samun’e nsangu zambote kw’awonso ‘lembi vwena.’​—⁠Tanga Mavangu 5:⁠42.

Awana Besamunang’e Nsangu Zambote ‘Lembi Vwena’ Besambulwa

10. Ekuma ka tufwete vwenena ko sila umbangi kw’awana bemonekanga nze akwa nsoki? Yika e nona.

¹⁰ E mpw’a muntu ilenda kutuvuna. Kasikil’owu, Ignacio, * wayantika longoka Nkand’a Nzambi ye Mbangi za Yave vava kakala muna Pelezo kuna Sude ya América. Wantu wonga bamwenanga wau vo nkwa nsoki kakala. Muna kuma kiaki, akwandi muna pelezo ana bavanganga yo teka e lekwa kw’akwau, basadilanga Ignacio mu lomba e mfuka kw’awana bazingilang’o futa. Kansi, ekolo Ignacio kanungunukanga muna mwanda yo sadila mana kalongokanga, nkwa nsoki ndioyo wakituka se muntu ambote. Ke vakala diaka muntu ko wansadila mu kwenda lomba e mfuka. Owau Ignacio oyangalalanga wau vo e ludi kia Nkand’a Nzambi ye mwand’andi wasoba kiwuntu kiandi. Ovutulanga mpe matondo kwa nteleki a Kintinu ona wasia e ngolo za longoka yandi lembi sia mpambula.

11. Ekuma tuvutukilanga kingula wantu?

 ¹¹ Tuvutukilanga kingula wantu tusamunwinanga nsangu zambote, kadi mambu ma zingu ye fu yau ilenda soba. Tuka nkumbu ansuka twankingula, o muntu nanga olenda bakama kimbevo kiampasi yovo katulwa mu salu yovo fwilwa nzolw’andi. (Tanga Kimpovi 9:11.) Mambu mebwanga mu nza malenda fila muntu mu yindula mu kuma kia zingu kiandi. Mambu mama malenda fila ona katondanga e nsangu zambote ko yovo wasianga zo kitantu mu tambulwila zo. Muna kuma kiaki, katufwete yambula samun’e nsangu zambote ko kw’akaka vava tukalanga y’elau dia vanga wo.

12. Aweyi tufwete badikilanga awana tusilanga umbangi? Ekuma?

¹² O wantu bavwidi fu kia badikila akaka o mambu mana ke mafwene ko yo kubafundisa. Kansi, Yave omwenanga muntu una kena. Omonanga fu yambote ya konso muntu. (Tanga 1 Samuele 16:⁠7.) Diau adimosi mpe tufwete vanga muna salu kieto kia umbangi. Nona yayingi yisonganga e nluta miambote mitukanga muna lembi badikila awana tusilanga umbangi mambu yo kubafundisa.

13, 14. (a) Ekuma mviti a nzila mosi kakadila ye ngindu zambi mu kuma kia muntu kawana mu salu kia umbangi? (b) E nona kiaki adieyi kitulongele?

¹³ Sandra, mpangi mosi ankento una vo mviti a nzila, wasilanga umbangi mu nzo ye nzo kuna sanga kia Caribe. Wamokena yo Ruth ona wakala ye fu kia kina ntululu (carnaval). Nkumbu miole, Ruth wasolwa se ntinu ankento muna nkinzi wau. Wayangalela mu mana kamvovesa Sandra, yo yantika longoka Nkand’a Nzambi. Sandra wavova vo: “Vava yakota mun’eseka diau, yamona foto diampwena dia Ruth vana nkinzi a ntululu ye nsendo mina katambula vava kasunda. Diambi yavanga dia badika vo muntu a mpila yayi kalendi zindalala songa luzolo lwa longoka e ludi ko. Yayambula kwenda kunkingula.”

¹⁴ Vioka fikolo, Ruth wayenda kun’Eseka dia Kintinu. Vava kiafokoka lukutakanu, wayuvula Sandra vo: “Ekuma wayambulwila kwiza kunkingula?” Sandra walomba ndoloki yo vutukila longoka yandi. Ruth wanungunuka mu nzaki, wakatula foto zandi za ntululu muna yaka yo kuyivana mu salu yawonso ya nkutakani yo yekola zingu kiandi kwa Yave. Sandra wabakula vo mbi kavanga mu kala ye ngindu zazina mu kuma kia Ruth kuna lubantiku.

15, 16. (a) Nkia nluta kabaka nteleki mosi muna sila umbangi kwa yitu kiandi? (b) E fu yambi ya yitu kieto ekuma ka ifwete kutusimbila ko mu kunsila umbangi?

¹⁵ Mpangi zayingi mpe bebakanga nluta miambote muna silanga umbangi kwa yitu yina vo ke minkwikizi ko, y’awana bemonekanga nze ke betambulwila nsangu zambote ko. Badika e nona kia Joyce, wa mpangi ankento kuna Estados Unidos. O nkwezi andi kota yo vaika kakala muna pelezo tuka kileke kiandi. Joyce wavova vo: “Edi bavovanga o wantu vo e zingu kiandi kiakondwa o mfunu, wau vo diamba kanuanga, yiya yo  vanga mambu mayingi mambi. Kana una vo i wau, Joyce wakwamanana kunzayisa ludi kia Nkand’a Nzambi mu tezo kia 37 ma mvu.” Luzindalalu kasonga mu sadisa yitu kiandi lwatwasa nluta, kadi wayantika longoka Nkand’a Nzambi ye Mbangi za Yave yo soba fu yandi. Ke kolo ko, o nkwezi a Joyce wavubwa ye kimbuta kia mvu 50 muna lukutakanu lwa mvivu kuna Califórnia, Estados Unidos. Joyce wavova vo: “Yadila ye kiese. Ntoma yangalalanga wau vo kiayoya ko mu kunsadisa.”

¹⁶ Nanga olenda katikisa sila umbangi kwa yitu yaku mu kuma kia lukwikilu lwau. Kansi kadi, Joyce kayambula ko vo lukatikisu lwansimba mu zayisa e ludi kwa nkwezi andi. Vana ntandu, katulendi zaya edi dina muna ntim’a muntu akaka ko. Dilenda kala vo muntu ndioyo nanga ludi kevavang’o zaya. Muna kuma kiaki, kukatikisi ko o vana akaka elau dia zaya e ludi.​—⁠Tanga Ngana 3:27.

Nkanda Usadisanga mu Longoka Nkand’a Nzambi

17, 18. (a) E nsangu zitukanga mu nza yawonso aweyi zisonganga mu kuma kia mfunu wa O Nkand’a Nzambi Adieyi Kieleka Kelonganga? (b) Nkia nluta obakanga muna sadila nkanda wau?

¹⁷ Nsangu zitukanga mu nza yawonso zisonganga vo ndonga mun’akwa ntima miansongi betambulwilanga longoka Nkand’a Nzambi muna lusadisu lwa O Nkand’a Nzambi Adieyi Kieleka Kelonganga? Penni una vo mviti a nzila kuna Estados Unidos, wayantika longoka ye wantu ayingi mu sadila nkanda wau. Awole muna yau anunu, bayivananga kikilu muna dibundu diau. O Penni kazaya ko una bebadikila e ludi kia Nkand’a Nzambi kina muna nkanda, O Nkand’a Nzambi Adieyi Kieleka Kelonganga? Penni wasoneka vo: “Ke diakala diampasi ko kwa yau mu tambulwila vo mana balongokanga i ludi, kadi o nkanda wau usasilanga mambu mu mpila yakiá yo leboka. Ke bakala ye lukatikisu ko mu tambulwila e ludi ngatu kubatokanesa e ngindu.”

¹⁸ Pat wa nteleki mosi kuna Grã-Bretanha, wayantika longoka Nkand’a Nzambi yo nkento wa muntayil’a vita wa nsi mosi ya Ásia. O nkento ndioyo wayaluka muna nsi andi vava yakala diandi yo wana banatwa kwa makesa ma mbeni yo lembi kubamona diaka. Bayoka e nzo andi, bambangika yo kunleka mu ngolo. Muna kuma kiaki, kakala diaka ye luzolo lwa zinga ko, wavavanga kuyivonda. Kansi, elongi dia Nkand’a Nzambi diamvana e vuvu. Pat wasoneka vo: “E mvovo miakiá ye fwaniswa yina muna nkanda, O Nkand’a Nzambi Adieyi Kieleka Kelonganga? yasoba e  zingu kiandi.” Wanungunuka mu nzaki yo kituka se nteleki a nsangu zambote, walomba vo kavubwa muna lukutakanu lulanda. Ekwe kiese kina muna sadisa akwa ntima miansongi mu zaya yo tambulwila e vuvu kina muna Nkand’a Nzambi!

‘Ke Tuyambudi Vanga Wete Ko’

19. Ekuma tufwete wokesela salu kia samun’e nsangu zambote?

¹⁹ Wau vo e lumbu kia Yave mu finama kaka se kina, tufwete wokesa salu kieto kia samuna nsangu zambote yo kitula wantu s’alongoki. Konso mvu, mazunda m’akwa ntima miansongi betambulwilanga nsangu zambote. Elo, “e lumbu kianene kia Yave kifinamene,” disongele vo, awana bena muna tombe kia mwanda se ‘bevondwa.’​—⁠Sef. 1:14; Nga. 24:⁠11.

20. Adieyi difwete kala s’ekani dieto?

²⁰ Tulenda kweto sadisa wantu awaya. Kansi, muna vanga wo, diamfunu twatanginina Akristu a tandu kiantete ana ‘ke bavwena longa ko, yo samun’e nsangu zambote za Yesu, vo i Kristu.’ (Mav. 5:​42) Landa mbandu au ya zindalela lubangamu, muna toma tala ‘mpil’aku ya longa,’ yo samun’e nsangu zambote kw’awonso lembi sia mpambula. ‘Ke tuyambudi vanga wete ko,’ avo tuzindalala, tutambula nsambu zayingi za Nzambi.​—⁠2 Tim. 4:2; tanga Ngalatia 6:⁠9.

[Mvovo ku yanda dia lukaya]

Nkia Mvutu Ovana?

• Aki nani betambulwilanga nsangu zambote?

• Ekuma tufwete vengel’e fu kia fundisa awana tusilanga umbangi?

• Nkia nluta bebakanga ateleki mu sadila O Nkand’a Nzambi Adieyi Kieleka Kelonganga?

[Juvu ja longokela]

[Mafoto zina muna lukaya lwa 13]

Mazunda m’akwa ntima miansongi betambulwilang’e ludi

[Mafoto zina muna lukaya lwa 15]

Adieyi tulenda longoka mu mpiluka kaviluka Paulu wa ntumwa?

[Foto ina muna lukaya lwa 16]

Ateleki a nsangu zambote ke befundisanga wantu ko