Kana Una vo Bavambulwa Y’esi Nzo ke Bevilakanwanga ko

PAULU wa ntumwa wavovesa mpangi zandi z’Akristu vo: “Mbula twavang’owu wambote kwa wantu awonso, musungula kw’esi kilukwikilu.” (Ngal. 6:​10) O unu, yeto mpe twakinu landa luludiku lwalu lwavumunwinwa yo vava mpila tulenda vangila owu wambote kwa mpangi zeto z’Akristu. Akaka mun’awana bafwete sadiswa yo lungwa-lungwa kwa nkutakani y’Akristu, i mpangi zeto zamakala ye zamakento bena vo anunu, ana bekalanga mu nzo zilunga-lunganga anunu.

Kieleka, muna nsi zayingi, o wana belunga-lunganga mase mau m’anunu muna nzo zau. Kansi, muna nsi zakaka, anunu ayingi befilwanga muna nzo zivananga lusadisu kw’anunu. Adieyi tuvova mu kuma ki’anunu bena vo Akristu, bezingilanga mu nzo zazi? Nkia mpasi bemonanga? Aweyi balenda sundila mpasi zazi kele vo ke bevewanga lusadisu ko kwa yitu yau? Aweyi ampangi muna nkutakani balenda kubasadisila? Nkia nluta tulenda baka vava tukubakingulanga?

Mpasi Zikalanga Muna nzo Zilunga-lunganga Anunu

Vava Akristu bena vo anunu bekwenda zingilanga mu nzo zazi, dilenda kala vo ke bazayakene ko kwa mpangi bena muna zunga kiakina. Muna kuma kiaki, ampangi za zunga kiakina nanga ke bekalanga ye ngindu za kubakingula ntangwa zawonso ko. Vana ntandu, muna nzo zazi, ampangi awaya bekalanga kumosi yo wantu besambilanga mu  mabundu makaka. Ediadi dilenda kala diampasi kwa mpangi zeto zanunu.

Kasikil’owu, muna nsi zakaka, vena ye nkubika zasikidiswa vo alongi a mabundu benda longanga muna nzo zilunga-lunganga anunu. Muntu mosi osadilanga mu nzo ilunga-lunganga anunu wavova vo: “Anunu akaka bena vo Mbangi za Yave ana ke belendanga diaka toma vova ko, besiwanga muna makalu ma makoka yo natwa kuna nzo a nzambi lembi teka yuvulwa.” Ezak’e ntangwa awana besadilanga mu nzo zazi beyangidikanga anunu muna kembela lumbu yau ya luwutuku, ye nkinzi a luwutuku lwa Yesu yovo nkinzi a Nduta. Mpangi zakaka z’anunu zina mu nzo zazi, bevewanga madia mana ke mena ngwizani ko ye ntona zau. (Mav. 15:​29) Avo tukedi ye fu kia kingula mpangi zeto z’anunu ntangwa zawonso, tulenda kubasadisa mu sunda mambu mama mampasi.

Lusadisu lwa Nkutakani

Akristu a tandu kiantete bazayanga mbebe au ya lunga-lunga anunu ana bakondwa yitu. (1 Tim. 5:⁠9) Diau adimosi mpe o unu, akuluntu besianga sungididi kimana anunu bezingilanga mu nzo zilunga-lunganga anunu muna zunga kiau, balembi bembolwa. * Robert, una vo nkuluntu wavova vo: “Diambote vava akuluntu Akristu bekwenda kingulanga anunu mu zaya mpasi bemonanga yo samba yau kumosi. Ampangi  muna nkutakani balenda vanga mayingi mu lungisa nsatu zau.” Avo tuvawidi e ntangwa ya kingula anunu, tusonga vo tubakulanga una Yave kebadikilanga diambu dia sadisa ana bena mu mpasi.​—⁠Yak. 1:⁠27.

Vava dikalanga o mfunu, akuluntu balenda kubika lusadisu lw’ampangi bena muna nzo zazi. Robert wasonga lusadisu lulenda vewa vava kavova vo: “Tufwete kasakesa mpangi zeto z’anunu mu kwendanga mu tukutakanu kele vo balenda wo vanga.” Kansi, akuluntu balenda vava mpila yakaka mu sadisa awana ke belendanga diaka diata ko mu kwenda kun’Eseka dia Kintinu. Jacqueline, una ye kimbuta kia mvu 80, oyelanga kimbevo kia osteoartrite, mu telefone kewilanga malongi mevovwanga muna tukutakanu. Wavova vo: “Kiese kiayingi dikumpananga mu wa malongi muna ola mevovwanga. Kiyambulanga ko vo diambu diakaka diamvunzanesa mu lembi wa malongi mama.”

Avo mpangi anunu kalendi wa malongi ma tukutakanu mu telefone ko, akuluntu balenda sikidisa vo malongi mama masiwa mu kasete. Ndiona okwenda fila kasete kwa mpangi okalanga mu nzo ilunga-lunganga anunu, olenda sadila elau diadi mu mokena yo mpangi. Nkuluntu mosi wavova vo: “O zayisa mana mevangamanga muna nkutakani kwa mpangi zazi z’anunu dilenda kubasadisa mu zaya vo yau mpe yîkwa ya nkutakani.”

Mokenanga Yau

Anunu ayingi ke beyangalalanga ko vava befilwanga kuna nzo z’anunu. Muna kuma kiaki, akaka beyantikanga kuyimona vo ke bena diaka mfunu ko. Kansi, avo tukala ye fu kia kingula mpangi zeto z’anunu besiwanga muna nzo zazi yo kubasonga vo tukwamanana kubakasakesa, tulenda kubasadisa mu vutukila kala yo luvuvamu lwa ntima ye kiese.​—⁠Nga. 17:⁠22.

Kele vo ampangi awaya anunu kimbevo kia ntu beyelanga, ke betoma wanga ko yovo mpasi zakaka zikubakakidilanga mu toma vova, akaka balenda banza vo ke diamfunu ko dia kubakingula. Kansi, e ngolo tuvanga za kubakingula, kana nkutu vo diampasi dia mokena yau, zisonga vo ‘tuvitanga o ntu mu songa zitu’ kwa mpangi zeto z’Akristu. (Roma 12:​10) Avo tumwene vo mpangi anunu oyantikidi vilakan’o mambu, tulenda kunkasakesa katuzayisa mambu mavioka kala, kana nkutu mana mabwa muna kileke kiandi yovo kutuzayisa una kazayila e ludi kia Nkand’a Nzambi. Adieyi tufwete vanga kele vo kelendanga diaka toma vova ko? Tufwete kala yo luzindalalu lwa kunwunikina, kele vo dilendakana, yika e mvovo mina kazolele vova yovo vutukila e mvovo miandi yo kunkasakesa kakwamanana o vova. Avo se diampasi kwa yandi mu tumbula e ndinga yo lembi bakula dina kazolele vova, tufwete sia ngolo za bakula e nsas’a dina kavovele muna toma sianga sungididi muna zú dia ndinga.

Kele vo kelendanga diaka vova ko, tulenda sadila mpila zakaka za mokena yandi. Laurence, una vo mviti a nzila, nkumbu miayingi kekingulanga Madeleine wa mpangi ankento, una ye kimbuta kia mvu 80, ona kelendanga diaka vova ko. Laurence wayika una bemokenanga: “Yasimbanga Madeleine muna koko ekolo twasambanga. Oyandi mpe wasimbanga koko kwame yo zima meso mu songa luyangalalu lwandi mu kolo kiaki kiamfunu.” O simba ampangi zeto z’anunu yovo kubabimba dilenda kubafiaulwisa.

Kubakingula Mfunu Kwina

O kingula anunu ntangwa zawonso dilenda fila awana besadilanga mu nzo zazi mu toma kubalunga-lunga. Danièle, ona okingulanga ampangi muna nzo zilunga-lunganga anunu se vioka mvu 20 wavova vo: “Vava asadi a nzo zazi bemonanga vo nunu kingandi kingulwa ketoma kingulwanga, betoma mpe kunlunga-lunganga.” Robert, ona tuyikidi kala, wavova vo: “Asadi a nzo zazi ndiona kaka otoma kingulanga anunu bewilanga. Awana ke betoma ko kwendanga ko, ke bekubazitisanga ko.” Wau vo asadi awaya nkumbu miayingi betokaneswanga kwa yitu y’anunu, beyangalelanga wa mvovo mia matondo mi’awana bekingulanga anunu. Vana ntandu, avo tuvangidi  kikundi y’awana besadilanga mu nzo zilunga-lunganga anunu, ediadi dikubafila mu zitisa lukwikilu lwa nunu una vo Mbangi a Yave ona belunga-lunganga.

Tulenda mpe vanga kikundi y’asadi muna kubasadisanga mu salu yakete. Muna fulu yakaka, se diampasi mu solola asadi ambote. Ediadi dikululanga elau dia vana anunu lusadisu lwafwana. Rébecca, osadilanga mu nzo zazi, wavova vo: “Salu kiayingi kikalanga muna ola za dia. Eyayi i ntangwa yambote ya kingula o nkundi aku yo kunsadisa kadia.” Ka tufwete kala yo lukatikisu ko lwa yuvula kw’asadi dina tulenda vanga mu kubasadisa.

Avo tukingulanga e nzo zilunga-lunganga anunu ntangwa zawonso, ke dikala diampasi ko dia zaya mana ampangi zeto z’anunu bevwanga o mfunu yo zaya una tulenda kubasadisila, kele vo tuven’o nswa wa vanga wo. Kasikil’owu, tulenda tomesa esuku diau muna kubasila foto za azodi au yovo fwaniswa ina ibandulanga aleke. Avo tusidi sungididi muna wete dia anunu, tulenda kubanatina mvwatu miambote yovo lekwa yakaka bevwanga mfunu. Kele vo yanzala kina ko, nga tulenda kubavaikisa mu baka yau e tembwa? Laurence ona tuyikidi kala, wavova vo: “Konso lumingu, Madeleine ovingilanga e nkingul’ame y’etima diawonso. Vava inatanga o wana, otoma yangalalanga yo ziula nkutu meso mandi.” Kuyivana mu sadisa awana bezingilanga mu nzo z’anunu, dilenda kikilu kubakasakesa.​—⁠Nga. 3:⁠27.

Nluta Mibakanga Anunu ye Awana Bekubakingulanga

O kingula anunu ntangwa zawonso dilenda tonta o ‘zola kweto.’ (2 Kor. 8:⁠8) Mu nkia mpila? Dilenda kala diampasi kwa yeto mu mona e mpila nkundi eto keyoyelanga e nitu malembe-malembe. Laurence wavova vo: “Kuna lubantiku, konso ntangwa yakingulanga Madeleine, dila yadilanga mu mona e mpasi zandi. Kansi yabakula vo o samba ye nsi a ntima wawonso dilenda kutusadisa mu sunda wonga weto yo zaya una tulenda kubakasakesela.” Se vioka mvu miayingi, Robert okingulanga mpangi Larry una ye kimbevo kia Parkinson. Robert wavova vo: “E kimbevo kia Larry mpasi kikilu kikumvanganga, kibakulanga diaka ko mana kevovanga. Kansi vava tusambanga kumosi, nlendanga mona lukwikilu lwandi.”

Vava tukingulanga mpangi zeto z’anunu, ke yau kaka ko tusadisanga, kansi yo yeto kibeni mpe. E kwikizi kiau muna Yave ekolo bezinganga yo wantu besambilanga mu mabundu makaka kikutulonganga o mfunu wa kala yo lukwikilu yo unkabu. Etima diau muna madia ma mwanda kana una vo ke betoma wanga ko ngatu mona, disonganga vo ‘ke mu dia kaka ko i kezingila o muntu, kansi mu konso edi divaikidi omu nu’a Yave.’ (Mat. 4:⁠4) Muna yangalelanga lekwa yakete, nze tusevo twa wana yovo dia vamosi, anunu bekutusungamesanga o mfunu wa yangalela ina tuvwidi. O zola besonganga muna mambu ma mwanda kulenda kutusadisa mu zaya dina tufwete sia va fulu kiantete muna zingu kieto.

Elo, e nkutakani yawonso ilenda baka nluta muna lusadisu tuvananga anunu. Mu nkia mpila? Wau vo anunu lusadisu lwa mpangi bevwanga o mfunu, bevananga ampangi muna nkutakani elau dia wokesa songa walakazi. Muna kuma kiaki, yeto awonso tufwete badikila elau dia sadisa anunu, kana nkutu mu kolo kiandá, nze dimosi muna salu tulenda sadila muntu yo nkw’andi. (1 Pet. 4:​10, 11) Kele vo akuluntu bavitidi o ntu mu kingulanga anunu, besadisa akaka muna nkutakani mu zaya vo e mbebe yavewa kw’Akristu ya lunga-lunga anunu ke ifwete vezwa ko. (Yez. 34:​15, 16) Vava tukuyivananga mu sadisa anunu, tukubasonganga vo ke bavilakanwa ko.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Mvovo mia Sina 28]

“Vava asadi a nzo zazi bemonanga vo nunu kingandi kingulwa ketoma kingulwanga, betoma kunlunga-lunga mpe”

[Foto ina muna lukaya lwa 26]

E sambu yeto ya nsi a ntima ilenda sadisa mpangi zeto z’anunu mu vutukila kala yo luvuvamu lwa ntima

[Foto ina muna lukaya lwa 26]

O zola kweto kulenda kumika mpangi zeto z’anunu