Venga ‘Lekwa Yakondwa Mfunu’
Venga ‘Lekwa Yakondwa Mfunu’
‘On’olakama lekwa yakondwa mfunu, munkondwa ntima.’—NGA. 12:11.
1. Nkia lekwa yamfunu tuvwidi? Nkia mpila yambote tulenda yo sadila?
NZE Akristu, yeto awonso tuvwidi lekwa yampila mu mpila yamfunu. E lekwa yayi ilenda kala vimpi wa nitu, nkuma, ngangu yovo mavwa. Wau vo tuzolanga Yave, tuyangalalanga sadila lekwa yayi muna salu kiandi. Ediadi ngwizani dina ye luludiku lwavumunwinwa luvovanga vo: “Zitisila Yave muna vwa kwaku.”—Nga. 3:9.
2. Nkand’a Nzambi nkia lulukisu kevananga mu kuma kia lekwa yakondwa mfunu? Aweyi kimonekenanga e ziku kia kingana kiaki muna zingu kia wantu?
2 Kuna diak’esambu, Nkand’a Nzambi uyikanga mpe lekwa yakondwa mfunu yo kutusonga e vonza kia lakama yovo landa lekwa yayi. Wá dina diasonama muna Ngana 12:11: ‘On’ovata ntoto ozala yo madia: On’olakama lekwa yakondwa mfunu, munkondwa ntima.’ Ke diampasi ko mu mona e ziku kia kingana kiaki muna zingu kia wantu. Avo muntu osadidi e ntangwa ye ngolo zandi mu lunga-lunga esi nzo andi, olenda lungisa e nsatu zau. (1 Tim. 5:8) Kansi, avo ofwasidi mavwa mandi muna lekwa yakondwa mfunu, okuyisonga vo “munkondwa ntima,” kena ye ntona ye makani mambote ko. Ka lukatikisu ko vo, muntu ndioyo mu mpasi kekuyisia.
3. Aweyi tulenda sadila luludiku lwa Nkand’a Nzambi mu kuma kia lekwa yakondwa mfunu muna nsambil’eto?
3 Nkia nluta tubaka kele vo tusadidi kingana kiaki muna nsambil’eto? Tumona vo o Nkristu okuyivananga ye kwikizi kiawonso muna salu kia Yave, okala ye zingu kiasikila. Olenda vwa e nsambu za Nzambi owau yo kala ye vuvu kiasikila kia kusentu. (Mat. 6:33; 1 Tim. 4:10) Kansi, o Nkristu ona ovukumunwanga kwa lekwa yakondwa mfunu, osianga ngwizani andi yo Yave mu vonza kumosi ye vuvu kiandi kia moyo a mvu ya mvu. Aweyi tulenda vengel’e vonza kiaki? Tufwete zay’e ‘lekwa yakondwa mfunu’ muna zingu kieto yo yambula yo.—Tanga Tito 2:11, 12.
4. Ayeyi i lekwa yakondwa o mfunu?
4 Ayeyi i lekwa yakondwa mfunu? Lekwa ina ilenda kutuvukumuna mu lembi sadila Yave ye nsi a ntim’eto wawonso. Nsaka, kimosi muna lekwa yayi. Dialudi vo, e nsaka zina ye fulu kiandi. Kansi, avo tuviokese ntangwa yayingi muna nsaka yo bembola e salu ina ngwizani ye nsambil’eto, e nsaka zikituka se lekwa kiakondwa mfunu, zilenda fwasa e ngwizani eto yo Nzambi. (Kim. 2:24; 4:6) Muna venga e fu kiaki, o Nkristu kafwete zayanga e tezo yo toma badika una kesadilanga e ntangw’andi. (Tanga Kolosai 4:5.) Kansi, vena ye lekwa yayingi yakondwa o mfunu ilenda kutusia mu vonza, ke nsaka kaka ko. Eyaka muna lekwa yayi i nzambi zaluvunu.
Venga Nzambi Zaluvunu
5. O mvovo “teke” nkia mpila utoma sadilwanga muna Nkand’a Nzambi?
5 Sono yayingi ya Nkand’a Nzambi isadilanga o mvovo “teke” yovo lekwa yakondwa mfunu, mu yika nzambi zaluvunu. Kasikil’owu, Yave wavova kwa Aneyisaele vo: “Ke nwiyivangila teke ko, ngatu tongekela sisa kiavalwa yovo elunzi yovo konso tadi disonwa muna nsi eno, nwavumbamena dio.” (Fuka 26:1) Davidi wa Ntinu wasoneka vo: “O Yave nene yo kembelelwa kikilu: Ovuminwa ke mu nzambi zawonso ko. Kadi e nzambi zawonso za nkangu, teke kwandi: Vo i Yave wavang’ezulu.”—1 Tus. 16:25, 26.
6. Ekuma nzambi zaluvunu zikondel’o mfunu?
6 Nze una kavova Davidi, tuzungilu kwa ziku isonganga onene wa Yave. (Nku. 139:14; 148:1-10) Ekw’elau bakala diau Aneyisaele dia kala mun’ekangu yo Yave! Dia uzowa bavanga dia vengomoka e nzila zandi yo vumbamena e teke ye malunzi. Muna ntangw’a mpasi, e nzambi zau zaluvunu ke zakala mfunu ko, ngatu kala yo nkuma wa kivuluza yo vuluza asambidi au.—Afu. 10:14, 15; Yes. 46:5-7.
7, 8. O “umvwama” aweyi ulenda kitukila se nzambi?
7 Muna nsi zayingi, wantu bakinu fukamena e teke. Kansi, e nzambi zazi ke zina mfunu ko nze una zakala muna tandu yavioka. (1 Yoa. 5:21) Vana ntandu a teke, Nkand’a Nzambi uyikanga mpe lekwa yakaka ilenda kituka se nzambi. Kasikil’owu, wá e mvovo mia Yesu: “Ke ven’on’olenda sadila mfumu zole ko: kadi ozevo, osaul’omosi, kazol’omosi; ovo, otatidil’omosi, kasaul’omosi. Ke nulendi sadila Nzambi yo umvwama ko.”—Mat. 6:24.
8 O “umvwama” aweyi ulenda kitukila se nzambi? Muna bonga e nona, yindula matadi makala muna mpatu ya mwisi Isaele kuna nz’ankulu. Matadi mama mamfunu makala muna tungila e nzo yovo yaka. Kuna diak’e sambu, kele vo masadilu mu vanga “elunzi” yovo ‘tadi diasonwa,’ matadi mama makitukanga s’esakuba kuna kwa nkangu a Yave. (Fuka 26:1) Diau adimosi mpe, e nzimbu mfunu zina. Nzimbu tuvwanga mfunu muna zinga yo lenda zo sadila muna salu kia Yave. (Kim. 7:12; Luka 16:9) Kansi avo tusidi e nzimbu va fulu kiantete ke mu salu kieto kia Kikristu ko, e nzimbu zilenda kituka se nzambi eto. (Tanga 1 Timoteo 6:9, 10.) Wau vo wantu a nza yayi bebadikilanga mavwa vo i lekwa kisundidi o mfunu, Akristu bafwete zayanga e tezo mu diambu diadi.—1 Tim. 6:17-19.
9, 10. (a) O Nkristu aweyi kebadikilanga tanga sikola? (b) Nkia vonza kina muna tanga sikola zandá?
9 E nona kiakaka kia lekwa kiamfunu kilenda kituka se lekwa kiakondwa mfunu i tanga sikola. Tuzolanga vo wan’eto batoma zaya o tanga kimana balenda kilunga-lunga muna zingu. O tanga sikola diambu diamfunu kwa Nkristu, kadi dilenda kunsadisa mu toma tanga yo bakula Nkand’a Nzambi, yo singika e mambu, baka nzengo yo longa e ludi kia Nkand’a Nzambi mu mpila yakiá yo leboka. O tanga sikola ntangw’ayingi divavanga, kansi ke ntangwa yankatu ko.
10 Adieyi tuvova mu kuma kia sikola zandá? Ayingi bebadikilanga tanga sikola zandá vo diambu diamfunu muna kala ye zingu kiasikila. Ndonga mun’awana betanganga sikola zandá bevunginikwanga kwa ngangu za nza. Sikola zazi zifwasanga mvu mia kileke emi milenda sadilwa mu salu kia Yave. (Kim. 12:1) Ke diasivi ko vo muna nsi zina wantu bekuyivananga mu sikola zazi, lukwikilu lwau muna Nzambi lukulukanga. Vana fulu kia kuyivana muna sikola zandá mu vava zingu kiasikila mu nza yayi, o Nkristu Yave kebundang’e vuvu.—Nga. 3:5.
Kuyambula ko vo Zolela ya Nitu Yakituka se Nzambi
11, 12. Ekuma Paulu kavovela mu kuma ki’akaka vo: “E nzambi au, vumu”?
11 Muna nkand’andi kwa esi Filipi, Paulu wa ntumwa wayika mpe diambu dimosi dilenda kituka se nzambi. Wavova mu kuma ki’awana bakiyikilanga Akristu vo: ‘Engi bekangalang’e nkangala, ana yanusamunwina nsamwina zayingi, owau inusamunwinini kuna kinsanga, ovo, i atantu a nti ampasi a Kristu: e mbaninu au, lubukumuku; e nzambi au, vumu; . . . beyindulang’oma manza.’ (Fili. 3:18, 19) E vumu kia muntu aweyi kilenda kitukila se nzambi?
12 Kuna kw’akundi a Paulu, nanga etima dia lungisa e zolela ya nitu i dialuta mfunu ke mu sadila Yave kumosi yo Paulu ko. Akaka bayivana mu dia yo nua yo kituka se akw’eloko yovo nduvu. (Nga. 23:20, 21; tezanesa ye Nsiku 21:18-21.) Muna tandu kiantete, akaka bayivana muna mambu ma zingu yo yambula sadila Yave. Ketuyambula ko vo etima dia kala ye zingu kiasikila diatufila mu yambula sadila Yave ye nsi a ntima yawonso.—Kol. 3:23, 24.
13. (a) Eloko nki? O Paulu ye nki katezanesa dio? (b) Aweyi tulenda vengela eloko?
13 Paulu wayika mpe mpila yakaka ya nsambil’a luvunu. Wasoneka vo: “Nufwasa yîkwa yeno ina ya nza; zumba, nsafu, vengenene, eketo diambi, y’eloko, dina vo, i sambu ya teke.” (Kol. 3:5) Eloko, i luzolo lwasaka lwa vwa lekwa kina kuvwidi ko. Luzolo lwalu lulenda kala lwa vwama yovo lwa vukana yo muntu una vo ke nkaz’aku ko. (Luv. 20:17) Ikuma vo, o tezanesa luzolo lwalu ye nsambil’a teke, ke sakisa mambu ko. Yesu wasadila mvovo misonganga o mfunu wa venga luzolo lwalu lwambi.—Tanga Maku 9:47; 1 Yoa. 2:16.
Keba ye Mvovo Miakondwa Mfunu
14, 15. (a) Muna lumbu ya Yeremiya, nkia ‘lekwa yakondwa mfunu’ ya teses’akaka esakuba? (b) Ekuma e mvovo mia Mose miakadila miamfunu?
14 E lekwa yakondwa mfunu ilenda kala mpe mvovo. Kasikil’owu, Yave wavovesa Yeremiya vo: “Angunza besakulanga tuvunu muna nkumbu ame: kibatumini ko, ovo yabakanikina, ngatu kubavovesa: bekunusakwilang’e mona-meso kia luvunu ye mpandu, yo mwaya [lekwa yakondwa mfunu], yo luvunginiku lua ntima miau.” (Yer. 14:14) Ngunza zazi zaluvunu bavovanga vo mu nkumbu a Yave basakulwilanga, ovo tala ngindu ye ngangu za yau kibeni basakulanga. Muna kuma kiaki, e mvovo miau miakala nze “mwaya.” E mvovo miau miakondwa mfunu yo kala se vonza kwa nkangu a Nzambi. Ndonga mun’awana balemvokela e mvovo miami miakondwa mfunu, bavondwa kwa makesa ma Babele muna mvu wa 607 vitila Kristu.
15 Nswaswani ye ngunza zazi, Mose wavovesa Aneyisaele vo: “Nusi’etima muna mambu mawonso mana ikunusi’o mabika o unu . . . Kadi ke diambu diankatu ko oko nwina; kadi i moyo eno, muna diadi i nunangunukinw’e lumbu muna nsi ina nusaukila Yodani nwavwa yo.” (Nsi. 32:46, 47) Elo, e mvovo mia Mose kwa Nzambi miavumunwinwa. Muna kuma kiaki, miamfunu miakala muna wete dia nkangu. Awana balemvokela mio bazinga kwayingi yo mona mawete. Yambula yeto mpe twavenga e mvovo miakondwa mfunu yo tatidila e mvovo mia ludi.
16. Aweyi tufwete badikila e mvovo mi’akwa ngangu emi mivunisanga e Diambu dia Nzambi?
16 Nga tuwanga mpe e mvovo miakondwa mfunu o unu? Elo. Kasikil’owu, akaka mun’akwa ngangu za nza bevovanga vo elongi dia lunungunuku ye mpavulula zakaka zisonganga vo ke dina mfunu ko dia kwikila muna Nzambi, e lekwa yawonso ina mu nsema, ke yavangwa kwa muntu ko, ku kinsalukisa yavayikila. Nga mvovo miami mifwete kututokanesa? Ve. E kuma kadi e ngangu za Nzambi zilutidi ezi za wantu. (1 Kor. 2:6, 7) Muna kuma kiaki, tuzeye wo vo vava wantu belonganga dina diaswaswana ye dina Nzambi kasengomona, malongi mau kaka mekalanga maluvunu. (Tanga Roma 3:4.) Kana una vo vena ye lunungunuku muna maka mambu, dina kevovanga o Nkand’a Nzambi mu kuma kia ngangu za wantu dialudi: “Ngangu za nza yayi, i zowa muna meso ma Nzambi.” Avo tutezanese ngangu za Nzambi zilembi suka ye zina za wantu, tumona vo e ngangu za wantu ke zina mfunu ko.—1 Kor. 3:18-20.
17. Aweyi tufwete badikila e mvovo mia afidi a mabundu ma Kikristu kia Kimpangila ye mia avengomoki?
17 E mvovo miakaka miakondwa mfunu i mia afidi a mabundu ma Kikristu kia Kimpangila. Bevovanga vo mu nkumbu a Nzambi belongelanga, avo tala e mvovo miau ke mitukanga mu Nkand’a Nzambi ko yo vova mana makondwa mfunu. Avengomoki mpe bevovanga mana makondwa mfunu, vava beyikanga vo basundidi “ntaudi akwikizi yo lulungalalu” e ngangu. (Mat. 24:45-47) Avengomoki ngangu za yau kibeni belonganga, e mvovo miau miakondwa mfunu mitesesanga awana bewanga mio esakuba. (Luka 17:1, 2) Adieyi tulenda vanga mu lembi vengomonwa?
Aweyi Tulenda Vengela e Mvovo Miakondwa Mfunu?
18. Aweyi tulenda sadila lulukisu luna muna 1 Yoane 4:1?
18 Yoane wa ntumwa ona wakala se nunu wavana luludiku lwamfunu mu kuma kia diambu diadi. (Tanga 1 Yoane 4:1.) Muna landa lulukisu lwa Yoane, tukasakesanga ana tusilanga umbangi mu fimpa mana belongwanga kana ngwizani mena yo Nkand’a Nzambi. Diau adimosi mpe tufwete vanga oyeto. Kele vo tuwidi mvovo ke mina ngwizani ko ye ludi yovo muntu ovovanga mbi mu kuma kia nkutakani ye akuluntu yovo ampangi zeto, ke tufwete kunkwikila vana vau ko, lembi teka fimpa e diambu. Diamfunu twakiyuvula: “Nga evangu dia muntu ndioyo ngwizani dina ye Nkand’a Nzambi? Nga mvovo miandi betela mina ye luzolo lwa Yave? Nga luvuvamu lwa nkutakani misiamisanga?” Konso mvovo tuwidi mina mifwasanga ungudi weto vana fulu kia tunga, mvovo miakondwa mfunu.—2 Kor. 13:10, 11.
19. Akuluntu aweyi balenda kadila ye ziku vo e mvovo miau ke mikondelo mfunu ko?
19 Akuluntu mpe balenda longoka diambu diamfunu mu kuma kia mvovo miakondwa mfunu. Vava bevananga elongi, bafwete zayanga e tezo kiau yo lembi bundang’e vuvu muna ngangu za yau kibeni. Bafwete longanga kaka dina kelonganga Nkand’a Nzambi. Akuluntu bafwete landa luludiku lwa Paulu wa ntumwa luyikanga vo: “Ke lutakana mana masonama ko.” (1 Kor. 4:6) Akuluntu ke belutakananga mana masonama muna Nkand’a Nzambi ko, ngatu lutakana malongi mena muna nkanda mivayikiswanga kwa ntaudi akwikizi yo lulungalalu.
20. Nkia lusadisu tuna lwau mu venga lekwa yakondwa mfunu?
20 E lekwa yakondwa mfunu, kana “nzambi,” kana mvovo, yovo lekwa yakaka, ya vonza kikilu. Muna kuma kiaki, tufwete lombanga lusadisu lwa Yave mu zaya e lekwa yayi yo vava luludiku lwandi lusonganga una tulenda yo vengela. Avo tuvanga wo, tuvova nze ntozi a nkunga vo: “Vengomona meso mame muna tala wete wavêla, umputwila moyo muna nzil’aku.” (Nku. 119:37) Mun’elongi dilanda, tuzaya o mfunu wa landa luludiku lwa Yave.
Nga Olenda Sasila?
• Nkia ‘lekwa yakondwa mfunu’ tufwete venga?
• Aweyi tulenda vanga kimana e nzimbu zalembi kituka se nzambi?
• Aweyi e zolela ya nitu ilenda kitukila se nsambil’a teke?
• Aweyi tulenda vengela mvovo miakondwa mfunu?
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 3]
Aneyisaele bakasakeswa mu ‘vata ntoto au,’ ke mu lakama lekwa yakondwa mfunu ko
[Foto ina muna lukaya lwa 5]
Kuyambudi ko vo etima dia kala ye mavwa diafila mu yambula sadila Yave
[Foto ina muna lukaya lwa 6]
E mvovo mia akuluntu milenda kala miamfunu